သေဒဏ် ကွပ်မျက်စီရင်မှုထပ်မလုပ်ဖို့ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ သတိပေး 

  • ဇော်ဝင်းလှိုင်

ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန် က ဖနွမ်းပင်မြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ ၅၅ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးမှာ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် အဖွင့်မိန့်ခွန်းပြောကြားစဉ်။ (သြဂုတ် ၃၊ ၂၀၂၂)

[[Zawgyi/Unicode]]


စစ်ကောင်စီက အကျဉ်းသားတွေကို ထပ်မံ ကွပ်မျက်မယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အာဆီယံရဲ့ချဉ်းကပ်ပုံ ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်ရလိမ့်မယ်လို့ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ ကမ္ဘောဒီးယားက အိမ်ရှင် အဖြစ် လက်ခံကျင်းပနေတဲ့ အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ စည်းဝေးပွဲမှာ ဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်က အဲဒီလို သတိပေး ပြောကြားလိုက်တာပါ။ ဒီကနေ့ ကျင်းပတဲ့ အာဆီယံ အစည်းဝေးအကြောင်း အပြည့်အစုံကိုတော့ ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။

မြန်မာစစ်ကောင်စီက အကျဉ်းသားတွေကို နောက်ထပ် ကွပ်မျက်မယ်ဆိုရင် မြန်မာ့ပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် တမျိုးတဖုံ ပြောင်းလဲချဉ်းကပ်ရလိမ့်မယ်လို့ အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်က ဒီကနေ့ သတိပေး ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီက ကွပ်မျက်လိုက်တဲ့အပေါ် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ အင်မတန် စိတ်ပျက်မိတဲ့အကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က အခုလို ပြောပြပါတယ်။

“မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေဟာ အာဆီယံဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ကို စတင် သဘောတူခဲ့ကြတုန်းက အချိန်ထက် သိသိသာသာ ပိုဆိုးသွားတယ်လို့ ပြောလို့ရနိုင်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအရ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှုတွေပြုလုပ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ အမျိုးသားရင်ကြားစေ့ရေးဖော်ဆောင်နိုင်ရေးတို့ကို ရှေ့ရှုပြီး သေဒဏ်ပေး ကွပ်မျက်မယ့်အစီအစဉ်ကို ပြန်စဉ်းစားဖို့ တောင်းဆိုနေတဲ့ကြားက အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးတက်ကြွသူ ၄ ဦးကို ကွပ်မျက်လိုက်တဲ့အပေါ် ကမ္ဘောဒီးယားအပါအဝင် အာဆီယံတဖွဲ့လုံးက အင်မတန် စိတ်ပျက်၊ စိတ်မကောင်းဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။”

စစ်ကောင်စီက ကွပ်မျက်မှုတွေ ထပ်လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ အာဆီယံဘက်ကလည်း တမျိုးတဖုံပြောင်း စဉ်းစားရလိမ့်မယ်လို့လည်း ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က ပြောပါတယ်။

“တကယ်လို့ ကွပ်မျက်မှုတွေ နောက်ထပ် လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက်ကို ဘယ်လို ပြောင်းလဲ ချဉ်းကပ်ကြမလဲဆိုတဲ့အပေါ် ကျနော်တို့ အနေနဲ့ မဖြစ်မနေ ပြန်သုံးသပ်ရပါလိမ့်မယ်။”

ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဖြစ်ကြတဲ့ ၈၈ မျိုးဆက်ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်သူကိုဂျင်မီ၊ NLD လွှတ်တော်အမတ် ကိုဖြိုးဇေယျာသော်၊ အရပ်သားတွေဖြစ်ကြတဲ့ ကိုလှမျိုးအောင်နဲ့ ကိုအောင်သူရဇော်တို့ ၄ ဦးကိုစစ်ကောင်စီက ဇူလိုင်လ တတိယပတ်အတွင်း ကွပ်မျက်လိုက်တဲ့အပေါ် အိမ်နီးချင်း အာဆီယံနိုင်ငံတွေအပါအဝင် ကုလသမဂ္ဂ၊ အမေရိကန်နဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းဝိုင်းက စစ်ကောင်စီအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန် ပြောဆိုမှုတွေ ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီ ၄ ဦး ကွပ်မျက်မှုကို စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်းက ပြီးခဲ့တဲ့လနှောင်းပိုင်းမှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲအတွင်း ခုခံ ပြောကြားခဲ့ပြီး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းဝိုင်းရဲ့ ဝေဖန် ပြောဆိုမှုတွေကို ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။

မနှစ် ဧပြီလက အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ ဂျကာတာမြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ အာဆီယံ အရေးပေါ် ထိပ်သီး စည်းဝေးပွဲအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပဋိပက္ခတွေ အမြန်ဆုံး ဖြေရှင်းနိုင်ရေးအတွက် စစ်ကောင်စီနဲ့ အာဆီယံအကြား အခြေခံမူဘောင် (၅) ချက် ချမှတ် ဆောင်ရွက်ကြဖို့ သဘောတူခဲ့ပေမယ့် အဲဒီ သဘောတူညီချက်တွေကို စစ်ကောင်စီဘက်က အခုချိန်ထိ တခုမှ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခြင်းမရှိသေးတဲ့အပေါ် အာဆီယံဘက်က စိတ်ပျက်လာနေတာပါ။

မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ ဒီ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅) ကို အခြေခံပြီး အာဆီယံက ဦးဆောင်ကိုင်တွယ်ဖို့ အမေရိကန်နဲ့ အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံတွေက သဘောတူထားကြတာကြောင့် ဒါကို စစ်ကောင်စီဘက်က လက်တွေ့အကောင်အထည်မဖော်နိုင်တဲ့အပေါ် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းဝိုင်းကလည်း စိတ်ပျက်နေပါတယ်။

ဒီကြားထဲ စစ်ကောင်စီဘက်က နိုင်ငံအတွင်း အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်မှုတွေ အရှိန်လျော့မသွားဘဲ ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်လာနေတာအပြင် အခုနောက်ဆုံး နိုင်ငံတကာအသိုင်းဝိုင်းက တားမြစ်နေတဲ့ကြားက ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ၄ ဦးကို ကွပ်မျက်လိုက်တဲ့ လုပ်ရပ်ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ချဉ်းကပ်ပုံ ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုမယ်ဆိုတာကို အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ ကမ္ဘောဒီးယားက ထုတ်ဖော် ပြောဆိုလာတာပါ။

အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅) ချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ခြင်းမရှိတဲ့အတွက် စစ်ကောင်စီဘက်က နိုင်ငံရေးအရ ကိုယ်စားပြုတဲ့ကိုယ်စားလှယ်ကို အာဆီယံရဲ့ အရေးပါတဲ့ စည်းဝေးပွဲတွေကိုမဖိတ်ဖို့ မနှစ်က ချမှတ်ခဲ့တဲ့ ဆုံးဖြတ် ချက်နဲ့အညီ အခု ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှာ ကျင်းပနေတဲ့ အာဆီယံ စည်းဝေးပွဲမှာလည်း စစ်ကောင်စီရဲ့ကိုယ်စားလှယ် တက်ခွင့်မရပါဘူး။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာပဋိပက္ခတွေက တိုင်းပြည်အတွင်း စီးပွားရေးနဲ့ စာနာမှုဆိုင်ရာ ကြီးမားတဲ့ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်စေရုံ သာမကဘဲ အာဆီယံအဖွဲ့ရဲ့စည်းလုံးညီညွတ်မှုကိုပါ ထိပါးလာနေတယ်လို့ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်က ပြောပါတယ်။

Your browser doesn’t support HTML5

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင်တွေနဲ့တွေ့ဆုံ.mp3

==================

[[Unicode]]

သဒေဏျ ကှပျမကြျစီရငျမှုထပျမလုပျဖို့ အာဆီယံဥက်ကဋ်ဌ သတိပေး

စဈကောငျစီက အကဉြျးသားတှကေို ထပျမံ ကှပျမကြျမယျဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ အာဆီယံရဲ့ခဉြျးကပျပုံ ပွောငျးလဲလုပျဆောငျရလိမ့ျမယျလို့ အာဆီယံဥက်ကဋ်ဌ ကမ်ဘောဒီးယားဝနျကွီးခြုပျဟှနျဆနျက သတိပေးလိုကျပါတယျ။ ကမ်ဘောဒီးယားက အိမျရှငျ အဖွဈ လကျခံကငြျးပနတေဲ့ အာဆီယံ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးမြား စညျးဝေးပှဲမှာ ဝနျကွီးခြုပျဟှနျဆနျက အဲဒီလို သတိပေး ပွောကွားလိုကျတာပါ။ ဒီကနေ့ ကငြျးပတဲ့ အာဆီယံ အစညျးဝေးအကွောငျး အပွည့ျအစုံကိုတော့ ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။

မွနျမာစဈကောငျစီက အကဉြျးသားတှကေို နောကျထပျ ကှပျမကြျမယျဆိုရငျ မွနျမာ့ပဋိပက်ခကို ဖွရှေငျးဖို့အတှကျ တမြိုးတဖုံ ပွောငျးလဲခဉြျးကပျရလိမ့ျမယျလို့ အာဆီယံအလှည့ျကြဥက်ကဋ်ဌ ကမ်ဘောဒီးယားဝနျကွီးခြုပျဟှနျဆနျက ဒီကနေ့ သတိပေး ပွောကွားလိုကျပါတယျ။

နိုငျငံရေးတကျကွှလှုပျရှားသူ ၄ ဦးကို စဈကောငျစီက ကှပျမကြျလိုကျတဲ့အပေါျ အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှအေနနေဲ့ အငျမတနျ စိတျပကြျမိတဲ့အကွောငျး ဝနျကွီးခြုပျ ဟှနျဆနျက အခုလို ပွောပွပါတယျ။

“မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လကျရှိအခွအေနဟော အာဆီယံဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ခကြျကို စတငျ သဘောတူခဲ့ကွတုနျးက အခြိနျထကျ သိသိသာသာ ပိုဆိုးသှားတယျလို့ ပွောလို့ရနိုငျပါတယျ။ နိုငျငံရေးအရ တှေ့ဆုံ ဆှေးနှေးမှုတှပွေုလုပျပွီး ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ အမြိုးသားရငျကွားစေ့ရေးဖောျဆောငျနိုငျရေးတို့ကို ရှေ့ရှုပွီး သဒေဏျပေး ကှပျမကြျမယ့ျအစီအစဉျကို ပွနျစဉျးစားဖို့ တောငျးဆိုနတေဲ့ကွားက အတိုကျအခံ နိုငျငံရေးတကျကွှသူ ၄ ဦးကို ကှပျမကြျလိုကျတဲ့အပေါျ ကမ်ဘောဒီးယားအပါအဝငျ အာဆီယံတဖှဲ့လုံးက အငျမတနျ စိတျပကြျ၊ စိတျမကောငျးဖွဈခဲ့ရပါတယျ။”

စဈကောငျစီက ကှပျမကြျမှုတှေ ထပျလုပျမယျဆိုရငျတော့ အာဆီယံဘကျကလညျး တမြိုးတဖုံပွောငျး စဉျးစားရလိမ့ျမယျလို့လညျး ဝနျကွီးခြုပျ ဟှနျဆနျက ပွောပါတယျ။

“တကယျလို့ ကှပျမကြျမှုတှေ နောကျထပျ လုပျဆောငျမယျဆိုရငျ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျကို ဘယျလို ပွောငျးလဲ ခဉြျးကပျကွမလဲဆိုတဲ့အပေါျ ကနြောျတို့ အနနေဲ့ မဖွဈမနေ ပွနျသုံးသပျရပါလိမ့ျမယျ။”

ဒီမိုကရစေီအရေး တကျကွှလှုပျရှားသူတှဖွေဈကွတဲ့ ၈၈ မြိုးဆကျကြောငျးသားခေါငျးဆောငျတဦးဖွဈသူကိုဂငြျမီ၊ NLD လှှတျတောျအမတျ ကိုဖွိုးဇယြောသောျ၊ အရပျသားတှဖွေဈကွတဲ့ ကိုလှမြိုးအောငျနဲ့ ကိုအောငျသူရဇောျတို့ ၄ ဦးကိုစဈကောငျစီက ဇူလိုငျလ တတိယပတျအတှငျး ကှပျမကြျလိုကျတဲ့အပေါျ အိမျနီးခငြျး အာဆီယံနိုငျငံတှအေပါအဝငျ ကုလသမဂ်ဂ၊ အမရေိကနျနဲ့ နိုငျငံတကာအသိုငျးဝိုငျးက စဈကောငျစီအပေါျ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဝဖေနျ ပွောဆိုမှုတှေ ထှကျပေါျခဲ့ပါတယျ။

ဒီ ၄ ဦး ကှပျမကြျမှုကို စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျ ဇောျမငျးထှနျးက ပွီးခဲ့တဲ့လနှောငျးပိုငျးမှာ ကငြျးပတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲအတှငျး ခုခံ ပွောကွားခဲ့ပွီး အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှနေဲ့ နိုငျငံတကာအသိုငျးဝိုငျးရဲ့ ဝဖေနျ ပွောဆိုမှုတှကေို ပယျခခြဲ့ပါတယျ။

မနှဈ ဧပွီလက အငျဒိုနီးရှားနိုငျငံ၊ ဂကြာတာမွို့မှာ ကငြျးပတဲ့ အာဆီယံ အရေးပေါျ ထိပျသီး စညျးဝေးပှဲအတှငျး မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပဋိပက်ခတှေ အမွနျဆုံး ဖွရှေငျးနိုငျရေးအတှကျ စဈကောငျစီနဲ့ အာဆီယံအကွား အခွခေံမူဘောငျ (၅) ခကြျ ခမြှတျ ဆောငျရှကျကွဖို့ သဘောတူခဲ့ပမေယ့ျ အဲဒီ သဘောတူညီခကြျတှကေို စဈကောငျစီဘကျက အခုခြိနျထိ တခုမှ အကောငျအထညျဖောျနိုငျခွငျးမရှိသေးတဲ့အပေါျ အာဆီယံဘကျက စိတျပကြျလာနတောပါ။

မွနျမာ့အရေးနဲ့ပတျသကျလို့ ဒီ ဘုံသဘောတူညီခကြျ (၅) ကို အခွခေံပွီး အာဆီယံက ဦးဆောငျကိုငျတှယျဖို့ အမရေိကနျနဲ့ အနောကျအုပျစု နိုငျငံတှကေ သဘောတူထားကွတာကွောင့ျ ဒါကို စဈကောငျစီဘကျက လကျတှေ့အကောငျအထညျမဖောျနိုငျတဲ့အပေါျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးဝိုငျးကလညျး စိတျပကြျနပေါတယျ။

ဒီကွားထဲ စဈကောငျစီဘကျက နိုငျငံအတှငျး အကွမျးဖကျ သတျဖွတျမှုတှေ အရှိနျလြော့မသှားဘဲ ဆကျတိုကျလုပျဆောငျလာနတောအပွငျ အခုနောကျဆုံး နိုငျငံတကာအသိုငျးဝိုငျးက တားမွဈနတေဲ့ကွားက ဒီမိုကရစေီအရေး တကျကွှလှုပျရှားသူ ၄ ဦးကို ကှပျမကြျလိုကျတဲ့ လုပျရပျကွောင့ျ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ ခဉြျးကပျပုံ ပွောငျးလဲလုပျဆောငျဖို့ လိုမယျဆိုတာကို အာဆီယံအလှည့ျကြဥက်ကဋ်ဌ ကမ်ဘောဒီးယားက ထုတျဖောျ ပွောဆိုလာတာပါ။

အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျ (၅) ခကြျကို အကောငျအထညျဖောျဆောငျခွငျးမရှိတဲ့အတှကျ စဈကောငျစီဘကျက နိုငျငံရေးအရ ကိုယျစားပွုတဲ့ကိုယျစားလှယျကို အာဆီယံရဲ့ အရေးပါတဲ့ စညျးဝေးပှဲတှကေိုမဖိတျဖို့ မနှဈက ခမြှတျခဲ့တဲ့ ဆုံးဖွတျ ခကြျနဲ့အညီ အခု ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံမှာ ကငြျးပနတေဲ့ အာဆီယံ စညျးဝေးပှဲမှာလညျး စဈကောငျစီရဲ့ကိုယျစားလှယျ တကျခှင့ျမရပါဘူး။

မွနျမာနိုငျငံမှာ လကျရှိဖွဈပေါျနတေဲ့ နိုငျငံရေးနဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာပဋိပက်ခတှကေ တိုငျးပွညျအတှငျး စီးပှားရေးနဲ့ စာနာမှုဆိုငျရာ ကွီးမားတဲ့ အခကျအခဲတှေ ဖွဈစရေုံ သာမကဘဲ အာဆီယံအဖှဲ့ရဲ့စညျးလုံးညီညှတျမှုကိုပါ ထိပါးလာနတေယျလို့ ကမ်ဘောဒီးယားဝနျကွီးခြုပျဟှနျဆနျက ပွောပါတယျ။