သမ္မတဦးဝင်းမြင့် ခရီးစဉ်နှင့် မြန်မာ-အိန္ဒိယ ဆက်ဆံရေး

၂၀၁၉ မေလအတွင်းက အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့သည့် သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်။ (မေလ ၃၀၊ ၂၀၁၉)

(Zawgyi / Unicode)

မြန်မာသမ္မတ ဦးဝင်းမြင့် အိန္ဒိယကို မကြာခင်ရက်ပိုင်းအတွင်း သွားမယ့်ကိစ္စဟာ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံကြား ဆက်ဆံရေး ချိန်ခွာလျှာညှိဖို့ NLD အစိုးရရဲ့ ကြိုးပမ်းချက်ဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော် ဆက်ဆံရေးအဖြစ် တရုတ်နဲ့ နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက ပိုပြီးနီးစပ်ခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ အခုလို အိန္ဒိယနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို အရှိန်မြှင့်တင်လာတာ ဘာကြောင့်လဲ။ ဘယ်လို စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေလဲ။ အပြည့်အစုံကို မအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။

အိန္ဒိယကို ဒုတိယအကြိမ် ချစ်ကြည်ရေးခရီးစဉ်အဖြစ် သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်ဟာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့ကနေ ၂၉ ရက်နေ့အထိ သွားရောက်မှာဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတ Xi Jinping ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ချစ်ကြည်ရေးခရီးစဉ် တလကြာအပြီးမှာ အခုလို သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်က အိန္ဒိယကို သွားရောက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံကြီးနှစ်ခုကြား ဆက်ဆံရေးချိန်ခွင်လျှာညှိဖို့ မြန်မာအစိုးရရဲ့ ကြိုးပမ်းချက်ဖြစ်သလို အိန္ဒိယအနေနဲ့ မြန်မာကို နောက်ကျောလုံစေတယ်လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အခြေစိုက် အိန္ဒိယ-မြန်မာဆက်ဆံရေး အကဲခတ် ဒေါက်တာတင့်ဆွေက သုံးသပ်ပါတယ်။

“ဒေသတွင်း ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အိန္ဒိယနဲ့ ပိုပြီးနီးစပ်တာဟာ ပိုပြီးတော့ အန္တရာယ်လည်းကင်းတယ်၊ နောက်ကျောလည်း လုံတယ်၊ လိုလည်း လိုအပ်ချက်ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီ နိုင်ငံရေးအဆင့် ဆက်ဆံရေးဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ပိုပြီးအရေးကြီးတယ်လို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယအတွက်လည်း ဒေသတွင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဘင်္ဂလားပင်လယ်ကို ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မှုအပေါ်မှာ စိုးရိမ်သောက အတော်ကို ကြီးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအတွက်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရနဲ့ရော စစ်တပ်နဲ့ပါ အဆင်ပြေအောင် ဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့်ပြီးတော့ အိန္ဒိယရဲ့ လုံခြုံရေးကို ကာကွယ်ဖို့လည်း အိန္ဒိယဘက်က လိုအပ်တဲ့ အနေအထား ဖြစ်ပါတယ်။”

တဖက်မှာတော့ မြန်မာအစိုးရဘက်က တရုတ်ရဲ့ ခေတ်သစ်ပိုးလမ်းမ စီမံကိန်းကြီးမှာ ပါဝင်ဖို့ သဘောတူထားသလို တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံအဖြစ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒေသတွင်း တရုတ်ရဲ့ ချဲ့ထွင်းထိုးဖောက်လာမှုကို အိန္ဒိယက ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ အင်ဒို-ပစိဖိတ် နည်းဗျူဟာတရပ် ချမှတ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အိန္ဒိယရဲ့ ဗျူဟာအပေါ်မှာ လက်ရှိ NLD အစိုးရရဲ့ သဘောထား တုံ့ပြန်မှှုက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိဘူးလို့ အကဲခတ်တချို့က ဝေဖန်ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေကတော့ သူ့ရဲ့အမြင်ကို အခုလိုပြောပါတယ်။

“မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရ အနေနဲ့ကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းငါးဆယ်အတွင်း တရုတ်-မြန်မာ ဆက်ဆံရေးကို ကြည့်ရင် တဖက်စောင်းနင်း အနင်းခံရ၊ အစီးခံရ၊ အကျော်ခံရတဲ့ အနေအထားကို အခု လေးငါးနှစ်နဲ့ ပြန်ပြီးတော့ ရင်းစားရအောင်လုပ်ဖို့ မရနိုင် မဖြစ်နိုင်တဲ့ တကယ့်ခက်ခဲတဲ့ အနေအထားပေါ်မှာ လမ်းလျှောက်ရတဲ့ စီမံခန့်ခွဲတဲ့ အစိုးရအဆင့်သာ ဖြစ်သေးတယ်။ ဒါကြောင့် ရေရှည် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွား၊ စီးပွားရေး အကျိုးစီးပွားကို ကြည့်နိုင်အောင် အတွက်ကတော့ အခုကတည်းက ခြေလှမ်းခပ်ကျဲကျဲလေးတွေ ဆက်လှမ်းပြီး နှစ်ပေါင်းမြောက်မြားစွာ ပြန်ပြီးတော့ ဖေးဖေးမမ ဒါတွေ ရနိုင်တဲ့အတွက် အိန္ဒိယ-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးဟာ အဆင့်တခုပေါ်မှာတော့ ခြေလှမ်းကျဲကျဲနဲ့ နှစ်နိုင်ငံလုံးက လျှောက်နေကြတယ်လို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။”

မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေက နိုင်ငံတကာ အရည်အချင်းပြည့်မီတဲ့ စစ်တပ်တခု တည်ဆောက်ဖို့ အိန္ဒိယရဲ့ အကူအညီ ပိုပြီးလိုလားကြောင်း ပြသလာပါတယ်။ ဒါကိုကြည့်ရင် တရုတ်ကို ရေရှည်အားကိုးလို့ မရကြောင်း မြင်လာတဲ့အတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ဒေါက်တာတင့်ဆွေက ပြောပါတယ်။

“တရုတ်နိုင်ငံကပေးတဲ့ စစ်ရေးအကူအညီတွေဟာ ကမ္ဘာ့အဆင့်နဲ့ကြည့်ရင် တတိယတန်းစားလောက်ပဲ ရတာ။ ဆိုတော့ ရေရှည်မှာ အသုံးမကျနိုင်ဘူး။ ဒီဟာကို မြင်လာတဲ့အခါမှာ မြန်မာစစ်တပ် အနေနဲ့က အိန္ဒိယအပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အဆင့်မီတဲ့ လက်နက်တွေ လိုချင်လာတယ်။ တရုတ်ချည်းပဲ မှီခိုရတာထက်စာရင် အိန္ဒိယလက်နက်တွေကို အသုံးပြုတာက ပိုပြီးတော့ သင့်တော်စရာအကြောင်း ရှိတယ်။”

သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်ရဲ့ လေးရက်ကြာ အိန္ဒိယခရီးစဉ်အတွင်း သမ္မတကတော် ဒေါ်ချိုချိုလည်း လိုက်ပါသွားမှာဖြစ်ပြီး နယူးဒေလီမြို့တော်မှာ အိန္ဒိယအစိုးရ တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံမှာဖြစ်သလို နာမည်ကျော် Taj Mahal ရှိရာ Agra မြို့နဲ့ Bihar ပြည်နယ်က ဗုဒ္ဓဂါယာတို့ကို သွားရောက်လည်ပတ်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထားကြောင်းလည်း အိန္ဒိယ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ဒီအတောအတွင်း အိန္ဒိယ ရေတပ်ဦးစီးချုပ် Karambir Singh ဟာ နှစ်နိုင်ငံ စစ်ရေးဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့်ဖို့နဲ့ မြန်မာရေတပ်ကို နည်းပညာသင်တန်းတွေပေးဖို့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၇ ရက်ကနေ ၂၀ ရက်နေ့ထိ မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ခရီးစဉ်အတွင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် အပါအဝင် ရေတပ်၊ လေတပ် ထိပ်တန်းစစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့သလို နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့လည်း တွေ့ဆုံပြီး အိန္ဒိယကပေးမယ့် ရေတပ်ဆိုင်ရာ အကူအညီတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ရှင်းပြခဲ့ကြောင်း အိန္ဒိယရေတပ်ရဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

----------------------------------------

(Unicode)

သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျ ခရီးစဉျနှင့ျ မွနျမာ-အိန်ဒိယ ဆကျဆံရေး

မွနျမာသမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျ အိန်ဒိယကို မကွာခငျရကျပိုငျးအတှငျး သှားမယ့ျကိစ်စဟာ တရုတျနဲ့ အိန်ဒိယ နှဈနိုငျငံကွား ဆကျဆံရေး ခြိနျခှာလြှာညှိဖို့ NLD အစိုးရရဲ့ ကွိုးပမျးခကြျဖွဈတယျလို့ သုံးသပျကွပါတယျ။ ဆှမြေိုးပေါကျဖောျ ဆကျဆံရေးအဖွဈ တရုတျနဲ့ နှဈပေါငျးမြားစှာကတညျးက ပိုပွီးနီးစပျခဲ့တဲ့ မွနျမာနိုငျငံအနနေဲ့ အခုလို အိန်ဒိယနဲ့ ဆကျဆံရေးကို အရှိနျမွှင့ျတငျလာတာ ဘာကွောင့ျလဲ။ ဘယျလို စိနျခေါျမှုတှေ ရှိနလေဲ။ အပွည့ျအစုံကို မအငျကွငျးနိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။

အိန်ဒိယကို ဒုတိယအကွိမျ ခစြျကွညျရေးခရီးစဉျအဖွဈ သမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျဟာ ဖဖေောျဝါရီလ ၂၆ ရကျနေ့ကနေ ၂၉ ရကျနေ့အထိ သှားရောကျမှာဖွဈပါတယျ။ တရုတျသမ်မတ Xi Jinping ရဲ့ မွနျမာနိုငျငံ ခစြျကွညျရေးခရီးစဉျ တလကွာအပွီးမှာ အခုလို သမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျက အိန်ဒိယကို သှားရောကျတာ ဖွဈပါတယျ။ အိမျနီးခငြျး နိုငျငံကွီးနှဈခုကွား ဆကျဆံရေးခြိနျခှငျလြှာညှိဖို့ မွနျမာအစိုးရရဲ့ ကွိုးပမျးခကြျဖွဈသလို အိန်ဒိယအနနေဲ့ မွနျမာကို နောကျကြောလုံစတေယျလို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု အခွစေိုကျ အိန်ဒိယ-မွနျမာဆကျဆံရေး အကဲခတျ ဒေါကျတာတင့ျဆှကေ သုံးသပျပါတယျ။

“ဒသေတှငျး ပထဝီနိုငျငံရေးအရ မွနျမာနိုငျငံဟာ အိန်ဒိယနဲ့ ပိုပွီးနီးစပျတာဟာ ပိုပွီးတော့ အန်တရာယျလညျးကငျးတယျ၊ နောကျကြောလညျး လုံတယျ၊ လိုလညျး လိုအပျခကြျဖွဈတဲ့အတှကျ ဒီ နိုငျငံရေးအဆင့ျ ဆကျဆံရေးဟာ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ ပိုပွီးအရေးကွီးတယျလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။ အိန်ဒိယအတှကျလညျး ဒသေတှငျးမှာ တရုတျနိုငျငံရဲ့ ဘငျ်ဂလားပငျလယျကို ထိုးဖောကျဝငျရောကျမှုအပေါျမှာ စိုးရိမျသောက အတောျကို ကွီးခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီအတှကျလညျး မွနျမာနိုငျငံ အစိုးရနဲ့ရော စဈတပျနဲ့ပါ အဆငျပွအေောငျ ဆကျဆံရေး တိုးမွှင့ျပွီးတော့ အိန်ဒိယရဲ့ လုံခွုံရေးကို ကာကှယျဖို့လညျး အိန်ဒိယဘကျက လိုအပျတဲ့ အနအေထား ဖွဈပါတယျ။”

တဖကျမှာတော့ မွနျမာအစိုးရဘကျက တရုတျရဲ့ ခတျေသဈပိုးလမျးမ စီမံကိနျးကွီးမှာ ပါဝငျဖို့ သဘောတူထားသလို တရုတျ-မွနျမာ စီးပှားရေးစငျ်ကွံအဖွဈ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနတော တှေ့ရပါတယျ။ ဒသေတှငျး တရုတျရဲ့ ခြဲ့ထှငျးထိုးဖောကျလာမှုကို အိန်ဒိယက ကာကှယျတဲ့အနနေဲ့ အငျဒို-ပစိဖိတျ နညျးဗြူဟာတရပျ ခမြှတျထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အိန်ဒိယရဲ့ ဗြူဟာအပေါျမှာ လကျရှိ NLD အစိုးရရဲ့ သဘောထား တုံ့ပွနျမှှုက ရှငျးရှငျးလငျးလငျး မရှိဘူးလို့ အကဲခတျတခြို့က ဝဖေနျထောကျပွခဲ့ပါတယျ။ ဒေါကျတာတင့ျဆှကေတော့ သူ့ရဲ့အမွငျကို အခုလိုပွောပါတယျ။

“မွနျမာနိုငျငံအစိုးရ အနနေဲ့ကတော့ လှနျခဲ့တဲ့ နှဈပေါငျးငါးဆယျအတှငျး တရုတျ-မွနျမာ ဆကျဆံရေးကို ကွည့ျရငျ တဖကျစောငျးနငျး အနငျးခံရ၊ အစီးခံရ၊ အကြောျခံရတဲ့ အနအေထားကို အခု လေးငါးနှဈနဲ့ ပွနျပွီးတော့ ရငျးစားရအောငျလုပျဖို့ မရနိုငျ မဖွဈနိုငျတဲ့ တကယ့ျခကျခဲတဲ့ အနအေထားပေါျမှာ လမျးလြှောကျရတဲ့ စီမံခန့ျခှဲတဲ့ အစိုးရအဆင့ျသာ ဖွဈသေးတယျ။ ဒါကွောင့ျ ရရှေညျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လုံခွုံရေး အကြိုးစီးပှား၊ စီးပှားရေး အကြိုးစီးပှားကို ကွည့ျနိုငျအောငျ အတှကျကတော့ အခုကတညျးက ခွလှေမျးခပျကြဲကြဲလေးတှေ ဆကျလှမျးပွီး နှဈပေါငျးမွောကျမွားစှာ ပွနျပွီးတော့ ဖေးဖေးမမ ဒါတှေ ရနိုငျတဲ့အတှကျ အိန်ဒိယ-မွနျမာ နှဈနိုငျငံ ဆကျဆံရေးဟာ အဆင့ျတခုပေါျမှာတော့ ခွလှေမျးကြဲကြဲနဲ့ နှဈနိုငျငံလုံးက လြှောကျနကွေတယျလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။”

မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျတှကေ နိုငျငံတကာ အရညျအခငြျးပွည့ျမီတဲ့ စဈတပျတခု တညျဆောကျဖို့ အိန်ဒိယရဲ့ အကူအညီ ပိုပွီးလိုလားကွောငျး ပွသလာပါတယျ။ ဒါကိုကွည့ျရငျ တရုတျကို ရရှေညျအားကိုးလို့ မရကွောငျး မွငျလာတဲ့အတှကျ ဖွဈတယျလို့ ဒေါကျတာတင့ျဆှကေ ပွောပါတယျ။

“တရုတျနိုငျငံကပေးတဲ့ စဈရေးအကူအညီတှဟော ကမ်ဘာ့အဆင့ျနဲ့ကွည့ျရငျ တတိယတနျးစားလောကျပဲ ရတာ။ ဆိုတော့ ရရှေညျမှာ အသုံးမကနြိုငျဘူး။ ဒီဟာကို မွငျလာတဲ့အခါမှာ မွနျမာစဈတပျ အနနေဲ့က အိန်ဒိယအပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အဆင့ျမီတဲ့ လကျနကျတှေ လိုခငြျလာတယျ။ တရုတျခညြျးပဲ မှီခိုရတာထကျစာရငျ အိန်ဒိယလကျနကျတှကေို အသုံးပွုတာက ပိုပွီးတော့ သင့ျတောျစရာအကွောငျး ရှိတယျ။”

သမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျရဲ့ လေးရကျကွာ အိန်ဒိယခရီးစဉျအတှငျး သမ်မတကတောျ ဒေါျခြိုခြိုလညျး လိုကျပါသှားမှာဖွဈပွီး နယူးဒလေီမွို့တောျမှာ အိန်ဒိယအစိုးရ တာဝနျရှိသူတှနေဲ့ တှေ့ဆုံမှာဖွဈသလို နာမညျကြောျ Taj Mahal ရှိရာ Agra မွို့နဲ့ Bihar ပွညျနယျက ဗုဒ်ဓဂါယာတို့ကို သှားရောကျလညျပတျမယျလို့ မြှောျလင့ျထားကွောငျးလညျး အိန်ဒိယ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။

ဒီအတောအတှငျး အိန်ဒိယ ရတေပျဦးစီးခြုပျ Karambir Singh ဟာ နှဈနိုငျငံ စဈရေးဆကျဆံရေး တိုးမွှင့ျဖို့နဲ့ မွနျမာရတေပျကို နညျးပညာသငျတနျးတှပေေးဖို့ ဖဖေောျဝါရီလ ၁၇ ရကျကနေ ၂၀ ရကျနေ့ထိ မွနျမာနိုငျငံကို လာရောကျခဲ့ပါတယျ။ ခရီးစဉျအတှငျး ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ အပါအဝငျ ရတေပျ၊ လတေပျ ထိပျတနျးစဈခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံခဲ့သလို နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့လညျး တှေ့ဆုံပွီး အိန်ဒိယကပေးမယ့ျ ရတေပျဆိုငျရာ အကူအညီတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ရှငျးပွခဲ့ကွောငျး အိန်ဒိယရတေပျရဲ့ သတငျးထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။

Your browser doesn’t support HTML5

သမ္မတဦးဝင်းမြင့် ခရီးစဉ်နှင့် မြန်မာ-အိန္ဒိယ ဆက်ဆံရေး