မြန်မာ့ကိုဗစ်တိုက်ဖျက်ရေး ကျန်းမာရေးဌာနရဲ့ ပြင်ဆင် ဆောင်ရွက်နေမှု 

(Zawgyi/Unicode)

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ပိုးတွေ့သူသစ် တစ်ရက်အတွင်း ထောင်ဂဏန်းအဆင့်စတက်လာပြီး၊ သေဆုံးသူပေါင်းကလည်း ရာဂဏန်းအဆင့်စကျော်လာကာ၊ ဆေးရုံတွေမနိုင်မနင်းဖြစ်မှာအတွက် ဘယ်လိုပြင်ဆင်ထားတာကို၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရကို ကိုဝင်းမင်းက မေးရာမှာ၊ ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးက အခုလိုစရှင်းပြပါတယ်။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ ဒီအခြေအနေကတော့ မျှော်လင့်ထားတဲ့အခြေအနေပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ဒီလောက်ကြီး မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဖြစ်လာတဲ့ဟာကိုတော့ ကျနော်တို့လည်း နည်းနည်းတော့ အလျှင်မီအောင်ကြိုးစားရတာပေါ့။ ဒီအခြေအနေက တက်လာတာနဲ့အမျှ ဆေးရုံတက်တဲ့လူနာများမယ်၊ Contact တွေများမယ်။ အဲဒီတော့ ဆေးရုံတက်တဲ့လူနာများလာရင် ဆေးရုံကုတင်လိုအပ်ချက်များမယ်။ Health Workers (ကျန်းမာရေးလုပ်သား) တွေအပေါ်မှာ Burden (ဝန်ထုတ်ဝန်ပိုး) ပိမယ်။ တဖက်ကလည်း Contact (လူနာနဲ့ထိတွေ့သူ) တွေများလာတာနဲ့အမျှ၊ ကွာရန်တင်း (သွားလာကန့်စခန်း) ဝင်ရတဲ့သူတွေ ကွာရန်တင်းစင်တာမှာ ပိမယ်ပေါ့နော်။ အခုအချိန်မှာတော့ မလျှော့သောဇွဲနဲ့၊ Containment (အတွင်းမှာလူနာထိန်းထားရေး) မဟာဗျူဟာကိုပဲ ဆက်လက်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ဆရာရေ ။ အဲဒီတော့ လက်ရှိအနေအထားမှာ ဆရာခုနက ပြောသလိုပဲ၊ လူနာတွေက များလာ၊ မြန်လာတယ်ပေါ့နော်။ ဆရာတို့အခု နေရာသစ်တွေတော့ရှာတာပေါ့ ဆရာရယ်။ အဓိကတော့ ဒီ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ဖို့ Containment ဆက်လုပ်နိုင်မယ့် အနေအထားက လက်တွေ့မှာ လွယ်ပါ့မလား။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ လွယ်တော့မလွယ်ဘူးပေါ့ဆရာရယ်၊ ခက်ခဲတယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် တဘက်က ဒီ Containment (အတွင်းမှာလူနာထိန်းထားရေး) ဆိုတာက အရှေ့မှာလည်း အများကြီး ကျနော်တို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီးပြီ။ လူနာ ကုတင်ပေါင်း ၅၀၀၀ ကျော်အထိ ထားနိုင်အောင်။ တဖက်က ကွာရန်တင်း (သွားလာကန့်စခန်း) နဲ့ ပတ်သတ်တာကိုလည်း သောင်းဂဏန်းအထိ ထားနိုင်အောင် ကြိုးစားခဲ့ပြီးပြီ။ ကျနော်တို့မှာ ကျန်တဲ့အင်အားလေးတော့ ရှိသေးတယ်ပေါေ့နာ်။ ဒီလို အနေအထားမျိုးမှာ Mitigation (လူနာကိုမထိန်းထားတော့ပဲ၊ ရောဂါပြင်းထန်နိုင်တာလျော့ချနိုင်ရေး) ကိုပြောင်းလိုက်ရင် အကုန် လျော့ရတော့မှာပေါ့နော်။ လျော့လိုက်ရင် လူနာတွေအကုန်လုံး ဆေးရုံတငတာရော Positive (ပိုးတွေ့ထားသူ) တွေ အိမ်မှာပဲပြန်နေ၊ ဒါ အိမ်မှာနေရင် Community Transmission (အရပ်ထဲအချင်းချင်းကူးစက်တာ) ဖြစ်လာမယ်။ တဖက်ကလည်း NCD Prevalence (ကူးစက်မဟုတ်တဲ့ နာတာရှည်ရောဂါဖြစ်ပွားမူ) ကလည်းရှိတယ်၊ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေလည်းရှိတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နေထိုင်မှုစနစ်ကလည်း ရှိသေးတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒါ အကုန်လုံးက Fail (ကျဆုံးသွားတာ) ဖြစ်သွားမယ်ပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံတွေကို ပြန်ကြည့်လိုက်ရင်လည်း စင်္ကာပူ၊ ထိုင်း၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယားတို့ပေါေ့နာ်၊ သူတို့ဆီမှာလည်း Containment Strategy (မတွင်းမှလူနာထိန်းထားရေး မဟာဗျူဟာ) ကိုပဲ ကျင့်သုံးတဲ့အခါ အထိုက်အလျောက်အောင်မြင်တယ်။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ဆိုလိုတာကတော့ ဒီ Containment ပေါ့နော် လူနာတွေကို ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အစီအစဉ်က၊ လွှတ်ပေးလိုက်ရင် ဒီ Mitigation (ရောဂါပြင်းထန်တာသက်သာအောင်) အပိုင်းပဲ လုပ်မယ်ဆိုရင် ပိုဆိုး လာနိုင်တဲ့၊ ကူးစက်နိုင်တဲ့အနေအထား များလာမှာကို၊ ဆရာစိုးရိမ်တယ်လို့ ဆိုတာပေါ့နော် ဆရာ။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ ဟုတ်ပါတယ်ခင်ဗျ။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ဆရာ၊ အဲဒီတော့ ဒီအနေအထားမှာ တဘက်ကလည်း နေရာတွေ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေ အများကြီးရှာနိုင်သော်လည်း၊ ဆေးရုံဝန်ထမ်းအနေအထား ဝန်ထုတ်ဝန်ပိုးဖြစ်လာနိုင်တဲ့အနေအထားမှာ၊ လက်ရှိ ဒီလူနာအားလုံးကို ဆေးရုံတင်တာပေါ့နော် ရောဂါအခံ သိပ်မရှိတဲ့ သူရော၊ ရောဂါလက္ခဏာမပြသူရော၊ ရောဂါလက္ခဏာမပြင်းထန်သူကိုပါ ဒီဆေးရုံတင်ထားတဲ့အနေအထားတွေရော အပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့ ရှိလား။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ ရှိပါတယ်ဆရာ ။ တစ်ပိုင်းကတော့ ပေါ်လစီတော့ မထွက်သေးဘူးပေါ့နော်။ အိမ်မှာ အခန်း သီးသန့်နဲ့ နေနိုင်တယ်။ အိမ်မှာ အသက်အရွက်ကြီးတဲ့သူတွေနဲ့ NCD (ကူးစက်မဟုတ်တဲ့နာတာရှည်) ရောပါပေါ့နော်၊ သွေးတိုး၊ နှလုံး၊ ဆီးချိုတို့လို ရောဂါသည်တွေလည်းမရှိဘူးပေါ့နော်။ သူကိုယ်တိုင်ကလည်း စည်းကမ်းတွေကို အပြည့်အ၀ လိုက်နာနိုင်တယ်၊ ဒီ Mask (ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း) ကိုအမြဲတပ်ထားတာမျိုးပေါ့နော်။ ဒါမျိုးတွေ လိုက်နာနိုင်တဲ့လူတွေကိုတော့ Home Quarantine (အိမ်ထဲမှာပဲ သီးခြားခွဲနေ) ပေါ့ဆရာရယ်၊ ဒါမျိုးကတော့ Case by Case (လူနာတစ်ဦချင်းစီအပေါ်မူတည်ပြီး) စဥ်းစားပြီးပေးတာမျိုးတွေကို ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးတဲ့အထဲမှာ ပါပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ဒီအနံ့ပျောက်တဲ့လူပေါ့နော်၊ အဲဒီ Anosmia Patient တွေတော်တော်များများကလည်း Positive (ပိုးတွေ့တာ) ဖြစ်တာများတယ်။ ပြီးတဲ့အခါကျရင်လည်း ဒီ Positive (ပိုးတွေ့တာ) ဖြစ်တဲ့အထဲမှာ ထပ်ပြီးတော့ Asymptomatic Positive (လက္ခဏာမပြတဲ့ ပိုးတွေ့သူ) ပေါ့နော် ။ ပြီးတော့ Mild Symptom (ရောဂါလက္ခဏာ ပျော့တာ/ မပြင်းထန်တာ) လည်းရှိတယ်။ ဒီလိုလူတွေက တကယ့်ကို Resource Intensive (ဆေးရုံပစ္စည်း၊ ဆရာဝန်အပြည့်နဲ့) ပေါ့နော်၊ တကယ့်ကို Medical Care (ဆေးဝါးဆိုင်ရာကုသစောင့်ရှောက်တာ) ကို၊ Intensively (ကြပ်ကြပ်မတ်မတ်) ပေးဖို့မလိုပေမယ့်၊ သူတို့ရဲ့ရောဂါအနေအထားအရ Positive (ပိုးတွေ့တာ) ဖြစ်ပြီဆိုရင်၊ ၁၁ ရက်နောက်ပိုင်းက မကူးစက်ဖို့က များတယ်လေ။ အဲဒီကာလလေးအတွင်းမှာ သူတို့ကို နေရာတစ်ခုထားပေးမယ်။ ဒီနေ့တောင် နည်းနည်းစပြီးတော့ အခုလို ထားမယ်ပေါ့နော်။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ဆရာ အခုဒီ အနံ့ပျောက်တဲ့ လက္ခဏာနဲ့လာတဲ့ လူနာတချို့ကို တချို့ စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၊ ဖျားနာဆေးခန်းတွေမှာ ဒီဆေးရုံတွေမှာ နေရာမရှိတဲ့အတွက် ပြန်လွှတ်နေရတယ်လို့လည်း ကြားနေပါတယ်။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ မှန်ပါတယ်ခင်ဗျ အနံ့ ပျောက်ပြီးတော့ ပြန်လွှတ်ရတဲ့ ကိစ္စတွေ ကျနော်တို့ ကြားပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီလူနာတွေထဲမှာ ပြန်ပြီးတော့ Follow-up (ဆက်စောင့်ကြည်ပေးတာ) လိုက်ဖို့ ခက်ခဲသွားတာတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ တတ်နိုင်သမျှတော့ အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ ပြန်မလွှတ်ဖို့နဲ့၊ Containment (အတွင်းမှာထိန်း) ထားနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါတယ်။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ဆရာရေ၊ နောက်တစ်ခုက လက်ရှိ ပုဂ္ဂလိက ဆေးရုံတွေနဲ့ ဆွေးနွေးနေတဲ့ အနေအထားရော။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ တချို့ဆေးရုံတွေကပြောတယ်၊ တခြားလူနာတွေရှိတယ်ပေါ့နော်။ ဒီ COVID နဲ့တွဲထားဖို့ အဆင်မပြေတဲ့ဟာတွေလည်း ပြောတာရှိတယ်ပေါေ့နာ်။ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ ညှိနှိုင်းပြီးတော့၊ ဒီအထဲကနေပြီးတော့ Designated Hospitals (ကိုဗစ်သီးသန့်ဆေးရုံ) တွေများ ဆွဲထုတ်လို့ရမလားပေါ့နော်၊ ညှိနှိုင်းလျှက်ရှိပါတယ်။”

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ဆရာရေ ပုဂ္ဂလိက ဆေးခန်းတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုှုအနေအထားရော။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ ဒါကိုအထူးဦးစားပေးပြီးဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ ပုဂ္ဂလိက ဆေးခန်းတွေဘက်က၊ အဓိက အခက်အခဲကတော့ Q (သွားလာကန့်စခန်း) ဝင်ရမယ့် ကာလကို စိုးရိမ်တာတွေလည်းရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဒီဘက်က အပိုင်းအခြားအတိုလေးတစ်ခု Q (သွားလာကန့်စခန်း) ဝင်ပေးပြီးတော့ စစ်ဆေးလို့၊ Clear (ပိုးမတွေ့တာ) ဖြစ်တာနဲ့ ပြန်ပြီးတော့၊ PPE (တကိုယ်ရည်အကာအကွယ်ဝတ်စုံ) ဝတ်ပြီးတော့၊ ဆေးခန်းထိုင်နိုင်ဖို့ကိစ္စတွေပေါ့နော်၊ အသေးစိတ် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးလျက်ရှိပါတယ်။ မကြာခင်လည်း ဒါတွေ မြင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ဆရာရေ နောက်ဆုံး အဆိုးဆုံးအနေအထားမှာ လူနာတွေကို လက်ခံနိုင်ဖို့အတွက်၊ ရှိထားပြီးသား တပ်မတော်ဆေးရံတွေကို သုံးလာနိုင်ဖို့အနေအထားရော။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ လက်ရှိအနေအထားကိုတော့၊ ကျနော်တို့ Option (ဖြစ်နိုင်ချေ) ပေါင်းစုံနဲ့ စဉ်းစားလျှက်ရှိပါတယ်။ တချို့ဟာတွေကတော့ Policy (မူဝါဒနဲ့ပတ်သက်တဲ့) ကိစ္စတွေဖြစ်တဲ့အတွက်၊ ကျနော့်အနေနဲ့ ဖြေကြားဖို့ ခက်ပါတယ်။

ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။

မြန်မာ့ကိုဗစ်တိုက်ဖျက်ရေး ကျန်းမာရေးဌာနရဲ့ ပြင်ဆင် ဆောင်ရွက်နေမှု

...............

မွနျမာ့ကိုဗဈတိုကျဖကြျရေး ကနြျးမာရေးဌာနရဲ့ ပွငျဆငျ ဆောငျရှကျနမှေု

(Unicode)

မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈပိုးတှေ့သူသဈ တဈရကျအတှငျး ထောငျဂဏနျးအဆင့ျစတကျလာပွီး၊ သဆေုံးသူပေါငျးကလညျး ရာဂဏနျးအဆင့ျစကြောျလာကာ၊ ဆေးရုံတှမေနိုငျမနငျးဖွဈမှာအတှကျ ဘယျလိုပွငျဆငျထားတာကို၊ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာန ပွောခှင့ျရကို ကိုဝငျးမငျးက မေးရာမှာ၊ ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုးက အခုလိုစရှငျးပွပါတယျ။

ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုး။ ။ ဒီအခွအေနကေတော့ မြှောျလင့ျထားတဲ့အခွအေနပေေါ့နောျ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီလောကျကွီး မွနျမွနျဆနျဆနျ ဖွဈလာတဲ့ဟာကိုတော့ ကနြောျတို့လညျး နညျးနညျးတော့ အလြှငျမီအောငျကွိုးစားရတာပေါ့။ ဒီအခွအေနကေ တကျလာတာနဲ့အမြှ ဆေးရုံတကျတဲ့လူနာမြားမယျ၊ Contact တှမြေားမယျ။ အဲဒီတော့ ဆေးရုံတကျတဲ့လူနာမြားလာရငျ ဆေးရုံကုတငျလိုအပျခကြျမြားမယျ။ Health Workers (ကနြျးမာရေးလုပျသား) တှအေပေါျမှာ Burden (ဝနျထုတျဝနျပိုး) ပိမယျ။ တဖကျကလညျး Contact (လူနာနဲ့ထိတှေ့သူ) တှမြေားလာတာနဲ့အမြှ၊ ကှာရနျတငျး (သှားလာကန့ျစခနျး) ဝငျရတဲ့သူတှေ ကှာရနျတငျးစငျတာမှာ ပိမယျပေါ့နောျ။ အခုအခြိနျမှာတော့ မလြှော့သောဇှဲနဲ့၊ Containment (အတှငျးမှာလူနာထိနျးထားရေး) မဟာဗြူဟာကိုပဲ ဆကျလကျပွီးတော့ ဆောငျရှကျမှာဖွဈပါတယျ။

ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့ဆရာရေ ။ အဲဒီတော့ လကျရှိအနအေထားမှာ ဆရာခုနက ပွောသလိုပဲ၊ လူနာတှကေ မြားလာ၊ မွနျလာတယျပေါ့နောျ။ ဆရာတို့အခု နရောသဈတှတေော့ရှာတာပေါ့ ဆရာရယျ။ အဓိကတော့ ဒီ ထိနျးခြုပျထားနိုငျဖို့ Containment ဆကျလုပျနိုငျမယ့ျ အနအေထားက လကျတှေ့မှာ လှယျပါ့မလား။

ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုး။ ။ လှယျတော့မလှယျဘူးပေါ့ဆရာရယျ၊ ခကျခဲတယျပေါ့နောျ။ ဒါပမေယ့ျ တဘကျက ဒီ Containment (အတှငျးမှာလူနာထိနျးထားရေး) ဆိုတာက အရှေ့မှာလညျး အမြားကွီး ကနြောျတို့ ကွိုးပမျးခဲ့ပွီးပွီ။ လူနာ ကုတငျပေါငျး ၅၀၀၀ ကြောျအထိ ထားနိုငျအောငျ။ တဖကျက ကှာရနျတငျး (သှားလာကန့ျစခနျး) နဲ့ ပတျသတျတာကိုလညျး သောငျးဂဏနျးအထိ ထားနိုငျအောငျ ကွိုးစားခဲ့ပွီးပွီ။ ကနြောျတို့မှာ ကနြျတဲ့အငျအားလေးတော့ ရှိသေးတယျပေါေ့နာျ။ ဒီလို အနအေထားမြိုးမှာ Mitigation (လူနာကိုမထိနျးထားတော့ပဲ၊ ရောဂါပွငျးထနျနိုငျတာလြော့ခနြိုငျရေး) ကိုပွောငျးလိုကျရငျ အကုနျ လြော့ရတော့မှာပေါ့နောျ။ လြော့လိုကျရငျ လူနာတှအေကုနျလုံး ဆေးရုံတငတာရော Positive (ပိုးတှေ့ထားသူ) တှေ အိမျမှာပဲပွနျနေ၊ ဒါ အိမျမှာနရေငျ Community Transmission (အရပျထဲအခငြျးခငြျးကူးစကျတာ) ဖွဈလာမယျ။ တဖကျကလညျး NCD Prevalence (ကူးစကျမဟုတျတဲ့ နာတာရှညျရောဂါဖွဈပှားမူ) ကလညျးရှိတယျ၊ သကျကွီးရှယျအိုတှလေညျးရှိတယျ။ ကြှနျတောျတို့ရဲ့ နထေိုငျမှုစနဈကလညျး ရှိသေးတယျပေါ့နောျ။ အဲဒါ အကုနျလုံးက Fail (ကဆြုံးသှားတာ) ဖွဈသှားမယျပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့ အိမျနီးနားခငြျးနိုငျငံတှကေို ပွနျကွည့ျလိုကျရငျလညျး စငျ်ကာပူ၊ ထိုငျး၊ ဂပြနျ၊ ကိုရီးယားတို့ပေါေ့နာျ၊ သူတို့ဆီမှာလညျး Containment Strategy (မတှငျးမှလူနာထိနျးထားရေး မဟာဗြူဟာ) ကိုပဲ ကငြ့ျသုံးတဲ့အခါ အထိုကျအလြောကျအောငျမွငျတယျ။

ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့ ဆိုလိုတာကတော့ ဒီ Containment ပေါ့နောျ လူနာတှကေို ထိနျးခြုပျထားတဲ့ အစီအစဉျက၊ လှှတျပေးလိုကျရငျ ဒီ Mitigation (ရောဂါပွငျးထနျတာသကျသာအောငျ) အပိုငျးပဲ လုပျမယျဆိုရငျ ပိုဆိုး လာနိုငျတဲ့၊ ကူးစကျနိုငျတဲ့အနအေထား မြားလာမှာကို၊ ဆရာစိုးရိမျတယျလို့ ဆိုတာပေါ့နောျ ဆရာ။

ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုး။ ။ ဟုတျပါတယျခငျဗြ။

ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့ ဆရာ၊ အဲဒီတော့ ဒီအနအေထားမှာ တဘကျကလညျး နရောတှေ ဆေးရုံဆေးခနျးတှေ အမြားကွီးရှာနိုငျသောျလညျး၊ ဆေးရုံဝနျထမျးအနအေထား ဝနျထုတျဝနျပိုးဖွဈလာနိုငျတဲ့အနအေထားမှာ၊ လကျရှိ ဒီလူနာအားလုံးကို ဆေးရုံတငျတာပေါ့နောျ ရောဂါအခံ သိပျမရှိတဲ့ သူရော၊ ရောဂါလက်ခဏာမပွသူရော၊ ရောဂါလက်ခဏာမပွငျးထနျသူကိုပါ ဒီဆေးရုံတငျထားတဲ့အနအေထားတှရေော အပွောငျးအလဲလုပျဖို့ ရှိလား။

ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုး။ ။ ရှိပါတယျဆရာ ။ တဈပိုငျးကတော့ ပေါျလစီတော့ မထှကျသေးဘူးပေါ့နောျ။ အိမျမှာ အခနျး သီးသန့ျနဲ့ နနေိုငျတယျ။ အိမျမှာ အသကျအရှကျကွီးတဲ့သူတှနေဲ့ NCD (ကူးစကျမဟုတျတဲ့နာတာရှညျ) ရောပါပေါ့နောျ၊ သှေးတိုး၊ နှလုံး၊ ဆီးခြိုတို့လို ရောဂါသညျတှလေညျးမရှိဘူးပေါ့နောျ။ သူကိုယျတိုငျကလညျး စညျးကမျးတှကေို အပွည့ျအ၀ လိုကျနာနိုငျတယျ၊ ဒီ Mask (ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး) ကိုအမွဲတပျထားတာမြိုးပေါ့နောျ။ ဒါမြိုးတှေ လိုကျနာနိုငျတဲ့လူတှကေိုတော့ Home Quarantine (အိမျထဲမှာပဲ သီးခွားခှဲနေ) ပေါ့ဆရာရယျ၊ ဒါမြိုးကတော့ Case by Case (လူနာတဈဦခငြျးစီအပေါျမူတညျပွီး) စဥျးစားပွီးပေးတာမြိုးတှကေို ကနြောျတို့ ဆှေးနှေးတဲ့အထဲမှာ ပါပါတယျ။ နောကျတဈခုက ဒီအနံ့ပြောကျတဲ့လူပေါ့နောျ၊ အဲဒီ Anosmia Patient တှတေောျတောျမြားမြားကလညျး Positive (ပိုးတှေ့တာ) ဖွဈတာမြားတယျ။ ပွီးတဲ့အခါကရြငျလညျး ဒီ Positive (ပိုးတှေ့တာ) ဖွဈတဲ့အထဲမှာ ထပျပွီးတော့ Asymptomatic Positive (လက်ခဏာမပွတဲ့ ပိုးတှေ့သူ) ပေါ့နောျ ။ ပွီးတော့ Mild Symptom (ရောဂါလက်ခဏာ ပြော့တာ/ မပွငျးထနျတာ) လညျးရှိတယျ။ ဒီလိုလူတှကေ တကယ့ျကို Resource Intensive (ဆေးရုံပစ်စညျး၊ ဆရာဝနျအပွည့ျနဲ့) ပေါ့နောျ၊ တကယ့ျကို Medical Care (ဆေးဝါးဆိုငျရာကုသစောင့ျရှောကျတာ) ကို၊ Intensively (ကွပျကွပျမတျမတျ) ပေးဖို့မလိုပမေယ့ျ၊ သူတို့ရဲ့ရောဂါအနအေထားအရ Positive (ပိုးတှေ့တာ) ဖွဈပွီဆိုရငျ၊ ၁၁ ရကျနောကျပိုငျးက မကူးစကျဖို့က မြားတယျလေ။ အဲဒီကာလလေးအတှငျးမှာ သူတို့ကို နရောတဈခုထားပေးမယျ။ ဒီနေ့တောငျ နညျးနညျးစပွီးတော့ အခုလို ထားမယျပေါ့နောျ။

ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့ ဆရာ အခုဒီ အနံ့ပြောကျတဲ့ လက်ခဏာနဲ့လာတဲ့ လူနာတခြို့ကို တခြို့ စတေနာ့ဝနျထမျး ၊ ဖြားနာဆေးခနျးတှမှော ဒီဆေးရုံတှမှော နရောမရှိတဲ့အတှကျ ပွနျလှှတျနရေတယျလို့လညျး ကွားနပေါတယျ။

ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုး။ ။ မှနျပါတယျခငျဗြ အနံ့ ပြောကျပွီးတော့ ပွနျလှှတျရတဲ့ ကိစ်စတှေ ကနြောျတို့ ကွားပါတယျ။ အဲဒီတော့ ဒီလူနာတှထေဲမှာ ပွနျပွီးတော့ Follow-up (ဆကျစောင့ျကွညျပေးတာ) လိုကျဖို့ ခကျခဲသှားတာတှလေညျး ရှိတာပေါ့။ တတျနိုငျသမြှတော့ အခုနောကျပိုငျးမှာတော့ ပွနျမလှှတျဖို့နဲ့၊ Containment (အတှငျးမှာထိနျး) ထားနိုငျဖို့ ဆောငျရှကျလြှကျရှိပါတယျ။

ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့ဆရာရေ၊ နောကျတဈခုက လကျရှိ ပုဂ်ဂလိက ဆေးရုံတှနေဲ့ ဆှေးနှေးနတေဲ့ အနအေထားရော။

ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုး။ ။ တခြို့ဆေးရုံတှကေပွောတယျ၊ တခွားလူနာတှရှေိတယျပေါ့နောျ။ ဒီ COVID နဲ့တှဲထားဖို့ အဆငျမပွတေဲ့ဟာတှလေညျး ပွောတာရှိတယျပေါေ့နာျ။ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ဘကျကတော့ ညှိနှိုငျးပွီးတော့၊ ဒီအထဲကနပွေီးတော့ Designated Hospitals (ကိုဗဈသီးသန့ျဆေးရုံ) တှမြေား ဆှဲထုတျလို့ရမလားပေါ့နောျ၊ ညှိနှိုငျးလြှကျရှိပါတယျ။”

ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့ဆရာရေ ပုဂ်ဂလိက ဆေးခနျးတှနေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုှုအနအေထားရော။

ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုး။ ။ ဒါကိုအထူးဦးစားပေးပွီးဆောငျရှကျလြှကျရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ ပုဂ်ဂလိက ဆေးခနျးတှဘေကျက၊ အဓိက အခကျအခဲကတော့ Q (သှားလာကန့ျစခနျး) ဝငျရမယ့ျ ကာလကို စိုးရိမျတာတှလေညျးရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဒီဘကျက အပိုငျးအခွားအတိုလေးတဈခု Q (သှားလာကန့ျစခနျး) ဝငျပေးပွီးတော့ စဈဆေးလို့၊ Clear (ပိုးမတှေ့တာ) ဖွဈတာနဲ့ ပွနျပွီးတော့၊ PPE (တကိုယျရညျအကာအကှယျဝတျစုံ) ဝတျပွီးတော့၊ ဆေးခနျးထိုငျနိုငျဖို့ကိစ်စတှပေေါ့နောျ၊ အသေးစိတျ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးလကြျရှိပါတယျ။ မကွာခငျလညျး ဒါတှေ မွငျရမှာဖွဈပါတယျ။

ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့ဆရာရေ နောကျဆုံး အဆိုးဆုံးအနအေထားမှာ လူနာတှကေို လကျခံနိုငျဖို့အတှကျ၊ ရှိထားပွီးသား တပျမတောျဆေးရံတှကေို သုံးလာနိုငျဖို့အနအေထားရော။

ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုး။ ။ လကျရှိအနအေထားကိုတော့၊ ကနြောျတို့ Option (ဖွဈနိုငျခြေ) ပေါငျးစုံနဲ့ စဉျးစားလြှကျရှိပါတယျ။ တခြို့ဟာတှကေတော့ Policy (မူဝါဒနဲ့ပတျသကျတဲ့) ကိစ်စတှဖွေဈတဲ့အတှကျ၊ ကနြော့ျအနနေဲ့ ဖွကွေားဖို့ ခကျပါတယျ။

ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့ ကြေးဇူးအမြားကွီးတငျပါတယျ။