မဲစာရင်းလုပ်ဖို့ လူဦးရေစာရင်း စစ်ကောင်စီကောက်ခံ 

နိုင်ငံအနှံ့ မတည်မငြိမ်အခြေအနေအတွင်းမှာဘဲ ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် လူဦးရေစာရင်း ကောက်ယူမှုတွေ တအိမ်တက်ဆင်း စတင်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ရန်ကုန်အပါအဝင် တနိုင်ငံလုံးမှာ အခုလိုမဲစာရင်းအတွက် လူဦးရေစာရင်းကောက်ယူမှုတွေ လုပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသခံအတော်များများကတော့ ဒီလူဦးရေစာရင်းကောက်ခံမှုအပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုနည်းသလို ယုံကြည်မှုလည်းနည်းပါတယ်။ ရန်ကုန်က စုံစမ်းမေးမြန်းသတင်းပေးပို့ချက်ကို မစုမြတ်မွန်က တင်ပြပါမယ်။

မဲစာရင်းအတွက် လူဦးရေစာရင်းကောက်ခံမှုကို ဇန်နဝါရီလဆန်းကစပြီး နိုင်ငံတဝန်း လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ကောက်ယူပုံကတော့ အိမ်မှာ အမှန်တကယ်နေထိုင်တဲ့ လူစာရင်းကို နာမည်မှတ်ပုံတင်နဲ့တကွ စီစစ်ကောက်ယူတာဖြစ်တယ်လို့ ကိုယ်တိုင်ကြုံရတဲ့ ရန်ကုန်မြို့အင်းစိန်မြို့ခံတဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပြပါတယ်။

"အစ်မတို့က နယ်မှာနေတာ ရန်ကုန်မှာအလုပ်နဲ့ အိမ်ငှားနေတာ နယ်မှာသန်းခေါင်စာရင်းရှိတော့ အဲဘက်ကကောက်ရင် မိသားစုကပေးမှာဆိုတာပြောပေမယ့် သူတို့ကမဆိုင်ဘူး ဒီအိမ်မှာ တကယ်နေတဲ့သူပဲ ကောက်တယ်ပြောတယ်။ ကျန်တာတော့မမေးဘူး။ ဘာအတွက်ကောက်လဲလည်း သေချာမပြောပါဘူး။ သူတို့ဘာဘဲလုပ်လုပ်လေ ကျမတို့ကတော့ စိတ်လည်းမဝင်စားသလို သူတို့ရွေးကောက်ပွဲလဲ မယုံဘူး။ မဲပေးဖို့လဲစိတ်ကူးမရှိဘူး။ မတတ်သာလို့သာ ပေးရတာ။ နောက်သူတို့ကောက်တဲ့ စာရင်းလည်း မယုံဘူး။"

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲစတင်တဲ့ ၂၀၁၀ နောက်ပိုင်းမှာ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ၃ ကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးပါပြီ။ သုံးကြိမ်စလုံးမှာ မဲစာရင်းမှားတာတွေ မပြည့်စုံတာတွေ နေရာအတော်များများ ကြုံခဲ့ရပါတယ်။ NLD ပါတီက အပြတ်အသတ်အနိုင်ရတဲ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲစာရင်းမှားတာကို ထောက်ပြီး၊ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူခဲ့တာပါ။ အခု စစ်ကောင်စီကကျင်းပဖို့ ပြင်နေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကိုရော အခုမဲစာရင်းကောက်ခံမှုကိုပါ စိတ်ဝင်စားမှုနည်းကြတယ်လို့ ရန်ကုန်လှိုင်သာယာမြို့နယ်က ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။

"ထွက်လာတဲ့စာရင်းကျမှပဲ မှန်တယ်မှားတယ်ပြောလို့ရမှာ။ သိပ်ပြီးတော့ပတ်ဝန်းကျင် မေးကြည့်တာတော့ သူတို့ကတော့ မဲသွားမထည့်ကြမှာ များတယ်။ အဲစာရင်းမှန်နိုင်မလားဆိုတော့ ပထမတော့ ၁၂လပိုင်းလောက်က သန်းခေါင်စာရင်းတွေအိမ်တိုင်းလိုလိုတောင်းတယ်။ ခုကျတော့နယ်မြေ ကွင်းဆင်းပြီးတော့ သန်းခေါင်စာရင်းမှာပါတဲ့ လူဘယ်နှစ်ယောက်ရှိလဲ အဲလိုပေါ့ nearly (အနီးစပ်ဆုံး) တော့မှန်နိုင်မယ် ထင်တာဘဲ။ ဘယ်လိုခေါ်မလဲဆိုတော့ မယုံတာတော့မယုံရဘူးပေါ့လေ ဒါပေမယ့် မှန်လားဆိုတော့ စာရင်းထွက်လာမှမဲပေးတဲ့သူတွေစာရင်းထွက်လာမှဘဲ ပိုပြီး ကျိန်းသေပြောလို့ရမှာပေါ့"

အခု လူဦးရေစာရင်းကောက်ယူမှုကို စစ်ကောင်စီအဖွဲ့ ရုံးစိုက်ရာ နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေ၊ ရန်ကုန်တိုင်း၊ မန္တလေးတိုင်းနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က မြို့နယ်၊ ရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာတွေမှာ အရင်ဆုံး စတင်ပြီး၊ တနိုင်ငံလုံးမှာ ဇန်နဝါရီ ၉ ရက်ကနေ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ကောက်ယူသွားမယ်လို့ အမည်မဖော်လိုတဲ့ လဝက အရာရှိတဦးက ဗွီအိုအေကိုအတည်ပြုပါတယ်။ အခုကောက်ယူတဲ့ လူဦးရေစာရင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တုန်းက စစ်ကောင်စီရဲ့ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနက လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနကို ပေးပို့ခဲ့တဲ့ အိမ်ထောင်စုစာရင်းကို အခြေခံပြီး၊ မြေပြင်အချက်အလက်နဲ့ စိစစ်လုပ်ဆောင်တာဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီလဝက အရာရှိကပြောပါတယ်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်းမှာ အမှားများစွာရှိခဲ့တဲ့အတွက် အခုလို မြေပြင်ကွင်းဆင်းကောက်ယူတဲ့စနစ်ကို လုပ်ဆောင်တာဖြစ်တယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်ကလည်း ပြောဆိုထားပါတယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက် မမှန်ခဲ့တဲ့ လူဦးရေစာရင်းကို အတင်းကောက်ယူလည်း မြန်မာပြည်ရဲ့ လက်ရှိအနေအထားအရ စာရင်းမှန်ရဖို့ ခက်မယ်လို့ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူတဦးက ပြောပါတယ်။

"လူဦးရေစာရင်းဖြစ်ဖြစ်ဘာစာရင်းဖြစ်ဖြစ် ကျနော်တို့မြန်မာပြည်မှာ မည်ကာမတ္တပဲ။ သုံးစားလို့ကို မရဘူး။ မဲမသာမာမှုဖြစ်တယ် မဲစာရင်းတွေထပ်တယ် အပြစ်တွေပြောကြတာပေါ့နော်။ ဘယ်အစိုးရတက်တက် ဘယ်သူဖြစ်ဖြစ် မပြုပြင် မပြောင်းလဲသရွှေ့ ကိန်းဂဏန်းတွေကမှားနေမှာဘဲ။ နိုင်ငံသားတ ယောက်အနေနဲ့ပြောရင် တိုင်းပြည်အေးချမ်းတည်ငြိမ်မှ ရွေးကောက်ပွဲအောင်မြင်အောင်လုပ်လို့ရမှာကိုး ကျနော်တို့က ရွေးကောက်ပွဲတွေလည်းဖြတ်ခဲ့ပြီးပြီ။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရင်မျှတဖို့မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်ဘူး လာမယ့်သူတို့မောင်းတင်ထားတဲ့ရွေးကောက်ပွဲသူတို့ကြေငြာထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲက အင်မတန် perfect (ပြီးပြည့်စုံ) ဖြစ်ရပါမယ်။ မဲစာရင်းမှန်ရမယ်ပြောတယ် ဖြစ်နိုင်ဖို့အားမရှိပါဘူး။ အဲဒါအပေါ် အားမထားပါဘူး။"

အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ဖို့ ပန်ကြားချက်တွေ ထုတ်ပြီး တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လူဦးရေစာရင်းကောက်ယူမှုနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်း မပြုဖို့တိုက်တွန်းကြတာပါ။ ရန်ကုန် မန္တလေးမြို့ပြလိုနေရာတွေမှာ အခုလို လူဦးရေစစ်တမ်းကောက်ခံမှုတွေက လွယ်ကူနိုင်ပေမယ့်၊ ပဋိပက္ခတွေရှိနေတဲ့ စစ်ကိုင်း၊ မကွေးနဲ့ တိုင်းရင်းသားဒေသအတော်များများမှာတော့ အခုလို စစ်တမ်းကောက်ယူဖို့ အခက်အခဲရှိနေပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ထွက်ပြေးနေရတဲ့ ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် ဦးရေတွေလည်း တိုးလာတာမို့ ဒီလူတွေကို စာရင်းဘယ်လို ကောက်ခံယူနိုင်မလဲ ရေရေရာရာမရှိသေးပါဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲကို အခုနှစ် သြဂုတ်လမှာ ကျင်းပဖို့ စစ်ကောင်စီက မူလက စီစဉ်ထားပါတယ်။

မဲစာရင်းလုပ်ဖို့ လူဦးရေစာရင်း စစ်ကောင်စီကောက်ခံ

[Unicode]

မဲစာရငျးလုပျဖို့ လူဦးရစောရငျး စဈကောငျစီကောကျခံ

နိုငျငံအနှံ့ မတညျမငွိမျအခွအေနအေတှငျးမှာဘဲ ၂၀၂၃ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ လူဦးရစောရငျး ကောကျယူမှုတှေ တအိမျတကျဆငျး စတငျလုပျဆောငျနပေါတယျ။ ရနျကုနျအပါအဝငျ တနိုငျငံလုံးမှာ အခုလိုမဲစာရငျးအတှကျ လူဦးရစောရငျးကောကျယူမှုတှေ လုပျနတောဖွဈပါတယျ။ ဒသေခံအတောျမြားမြားကတော့ ဒီလူဦးရစောရငျးကောကျခံမှုအပေါျ စိတျဝငျစားမှုနညျးသလို ယုံကွညျမှုလညျးနညျးပါတယျ။ ရနျကုနျက စုံစမျးမေးမွနျးသတငျးပေးပို့ခကြျကို မစုမွတျမှနျက တငျပွပါမယျ။

မဲစာရငျးအတှကျ လူဦးရစောရငျးကောကျခံမှုကို ဇနျနဝါရီလဆနျးကစပွီး နိုငျငံတဝနျး လုပျဆောငျနပေါတယျ။ ကောကျယူပုံကတော့ အိမျမှာ အမှနျတကယျနထေိုငျတဲ့ လူစာရငျးကို နာမညျမှတျပုံတငျနဲ့တကှ စီစဈကောကျယူတာဖွဈတယျလို့ ကိုယျတိုငျကွုံရတဲ့ ရနျကုနျမွို့အငျးစိနျမွို့ခံတဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပွပါတယျ။

"အဈမတို့က နယျမှာနတော ရနျကုနျမှာအလုပျနဲ့ အိမျငှားနတော နယျမှာသနျးခေါငျစာရငျးရှိတော့ အဲဘကျကကောကျရငျ မိသားစုကပေးမှာဆိုတာပွောပမေယ့ျ သူတို့ကမဆိုငျဘူး ဒီအိမျမှာ တကယျနတေဲ့သူပဲ ကောကျတယျပွောတယျ။ ကနြျတာတော့မမေးဘူး။ ဘာအတှကျကောကျလဲလညျး သခြောမပွောပါဘူး။ သူတို့ဘာဘဲလုပျလုပျလေ ကမြတို့ကတော့ စိတျလညျးမဝငျစားသလို သူတို့ရှေးကောကျပှဲလဲ မယုံဘူး။ မဲပေးဖို့လဲစိတျကူးမရှိဘူး။ မတတျသာလို့သာ ပေးရတာ။ နောကျသူတို့ကောကျတဲ့ စာရငျးလညျး မယုံဘူး။"

မွနျမာနိုငျငံမှာ နိုငျငံရေးအပွောငျးအလဲစတငျတဲ့ ၂၀၁၀ နောကျပိုငျးမှာ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲ ၃ ကွိမျ ပွုလုပျခဲ့ပွီးပါပွီ။ သုံးကွိမျစလုံးမှာ မဲစာရငျးမှားတာတှေ မပွည့ျစုံတာတှေ နရောအတောျမြားမြား ကွုံခဲ့ရပါတယျ။ NLD ပါတီက အပွတျအသတျအနိုငျရတဲ့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲစာရငျးမှားတာကို ထောကျပွီး၊ စဈတပျက အာဏာသိမျးယူခဲ့တာပါ။ အခု စဈကောငျစီကကငြျးပဖို့ ပွငျနတေဲ့ ရှေးကောကျပှဲကိုရော အခုမဲစာရငျးကောကျခံမှုကိုပါ စိတျဝငျစားမှုနညျးကွတယျလို့ ရနျကုနျလှိုငျသာယာမွို့နယျက ဒသေခံတဦးက ပွောပါတယျ။

"ထှကျလာတဲ့စာရငျးကမြှပဲ မှနျတယျမှားတယျပွောလို့ရမှာ။ သိပျပွီးတော့ပတျဝနျးကငြျ မေးကွည့ျတာတော့ သူတို့ကတော့ မဲသှားမထည့ျကွမှာ မြားတယျ။ အဲစာရငျးမှနျနိုငျမလားဆိုတော့ ပထမတော့ ၁၂လပိုငျးလောကျက သနျးခေါငျစာရငျးတှအေိမျတိုငျးလိုလိုတောငျးတယျ။ ခုကတြော့နယျမွေ ကှငျးဆငျးပွီးတော့ သနျးခေါငျစာရငျးမှာပါတဲ့ လူဘယျနှဈယောကျရှိလဲ အဲလိုပေါ့ nearly (အနီးစပျဆုံး) တော့မှနျနိုငျမယျ ထငျတာဘဲ။ ဘယျလိုခေါျမလဲဆိုတော့ မယုံတာတော့မယုံရဘူးပေါ့လေ ဒါပမေယ့ျ မှနျလားဆိုတော့ စာရငျးထှကျလာမှမဲပေးတဲ့သူတှစောရငျးထှကျလာမှဘဲ ပိုပွီး ကြိနျးသပွေောလို့ရမှာပေါ့"

အခု လူဦးရစောရငျးကောကျယူမှုကို စဈကောငျစီအဖှဲ့ ရုံးစိုကျရာ နပွေညျတောျကောငျစီနယျမွေ၊ ရနျကုနျတိုငျး၊ မန်တလေးတိုငျးနဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက မွို့နယျ၊ ရပျကှကျ၊ ကြေးရှာတှမှော အရငျဆုံး စတငျပွီး၊ တနိုငျငံလုံးမှာ ဇနျနဝါရီ ၉ ရကျကနေ ၃၁ ရကျနေ့အထိ ကောကျယူသှားမယျလို့ အမညျမဖောျလိုတဲ့ လဝက အရာရှိတဦးက ဗှီအိုအကေိုအတညျပွုပါတယျ။ အခုကောကျယူတဲ့ လူဦးရစောရငျးဟာ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈတုနျးက စဈကောငျစီရဲ့ အထှထှေအေုပျခြုပျရေးဦးစီးဌာနက လူဝငျမှုကွီးကွပျရေးဌာနကို ပေးပို့ခဲ့တဲ့ အိမျထောငျစုစာရငျးကို အခွခေံပွီး၊ မွပွေငျအခကြျအလကျနဲ့ စိစဈလုပျဆောငျတာဖွဈတယျလို့ အဲဒီလဝက အရာရှိကပွောပါတယျ။ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲ မဲစာရငျးမှာ အမှားမြားစှာရှိခဲ့တဲ့အတှကျ အခုလို မွပွေငျကှငျးဆငျးကောကျယူတဲ့စနဈကို လုပျဆောငျတာဖွဈတယျလို့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျကလညျး ပွောဆိုထားပါတယျ။ ခတျေအဆကျဆကျ မမှနျခဲ့တဲ့ လူဦးရစောရငျးကို အတငျးကောကျယူလညျး မွနျမာပွညျရဲ့ လကျရှိအနအေထားအရ စာရငျးမှနျရဖို့ ခကျမယျလို့ စောင့ျကွည့ျလေ့လာသူတဦးက ပွောပါတယျ။

"လူဦးရစောရငျးဖွဈဖွဈဘာစာရငျးဖွဈဖွဈ ကနြောျတို့မွနျမာပွညျမှာ မညျကာမတ်တပဲ။ သုံးစားလို့ကို မရဘူး။ မဲမသာမာမှုဖွဈတယျ မဲစာရငျးတှထေပျတယျ အပွဈတှပွေောကွတာပေါ့နောျ။ ဘယျအစိုးရတကျတကျ ဘယျသူဖွဈဖွဈ မပွုပွငျ မပွောငျးလဲသရှှေ့ ကိနျးဂဏနျးတှကေမှားနမှောဘဲ။ နိုငျငံသားတ ယောကျအနနေဲ့ပွောရငျ တိုငျးပွညျအေးခမြျးတညျငွိမျမှ ရှေးကောကျပှဲအောငျမွငျအောငျလုပျလို့ရမှာကိုး ကနြောျတို့က ရှေးကောကျပှဲတှလေညျးဖွတျခဲ့ပွီးပွီ။ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးပွောရငျမြှတဖို့မဖွဈနိုငျဘူး။ ဘယျလိုမှမဖွဈနိုငျဘူး လာမယ့ျသူတို့မောငျးတငျထားတဲ့ရှေးကောကျပှဲသူတို့ကွငွောထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲက အငျမတနျ perfect (ပွီးပွည့ျစုံ) ဖွဈရပါမယျ။ မဲစာရငျးမှနျရမယျပွောတယျ ဖွဈနိုငျဖို့အားမရှိပါဘူး။ အဲဒါအပေါျ အားမထားပါဘူး။"

အာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျတဲ့ တောျလှနျရေးအငျအားစုတှကေတော့ စဈကောငျစီရဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို ဆန့ျကငြျဖို့ ပနျကွားခကြျတှေ ထုတျပွီး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ စဈကောငျစီရဲ့ လူဦးရစောရငျးကောကျယူမှုနဲ့ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျတှမှော ပူးပေါငျး ဆောငျရှကျခွငျး မပွုဖို့တိုကျတှနျးကွတာပါ။ ရနျကုနျ မန်တလေးမွို့ပွလိုနရောတှမှော အခုလို လူဦးရစေဈတမျးကောကျခံမှုတှကေ လှယျကူနိုငျပမေယ့ျ၊ ပဋိပက်ခတှရှေိနတေဲ့ စဈကိုငျး၊ မကှေးနဲ့ တိုငျးရငျးသားဒသေအတောျမြားမြားမှာတော့ အခုလို စဈတမျးကောကျယူဖို့ အခကျအခဲရှိနပေါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ ထှကျပွေးနရေတဲ့ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ ဦးရတှေလေညျး တိုးလာတာမို့ ဒီလူတှကေို စာရငျးဘယျလို ကောကျခံယူနိုငျမလဲ ရရေရောရာမရှိသေးပါဘူး။ ရှေးကောကျပှဲကို အခုနှဈ သွဂုတျလမှာ ကငြျးပဖို့ စဈကောငျစီက မူလက စီစဉျထားပါတယျ။