မြန်မာလူထုလူမှုစီးပွား စိုးရိမ်ဖွယ် အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေ ထုတ်ပြန်

ရန်ကုန်မြို့ထဲက နေရာ တခုမှာ တွေ့ရတဲ့ မြင်ကွင်း။ (ဇွန် ၂၀၊ ၂၀၂၀)

[Zawgyi/Unicode]

ကိုဗစ်ကပ်ဘေးသင့်ချိန် မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ စိုးရိမ်စရာ လူမှုစီးပွားရေး ဘဝ လုံခြုံရေးအခြေအနေတွေ သုံးသပ် တင်ပြလိုက်တဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အသံတွေကို စုစည်းတင်ပြပေးချင်ပါတယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မဆုမွန်က တင်ဆက်ပေးပါမယ်။

ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID 19 မြန်မာပြည်မှာပါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်လာတဲ့အချိန် ဒီကပ်ဘေးကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဒေသအသီးသီးက ပြည်သူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး လူမှုစီးပွားဘဝ သတင်းအချက်အလက်ရယူခွင့် နိုင်ငံသားတို့ရဲ့ အသက်အန္တရာယ် လုံခြုံကာကွယ်နိုင်တဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးမဲ့ လာနေတဲ့ အခြေအနေတွေဟာ ထိခိုက်မှုတွေနဲ့ စိုးရိမ်စရာအနေအထားတွေ ဖြစ်လာနေတယ်လို့ ပြည်နယ်တိုင်းအသီးသီးက အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၇၀ ကျော်က ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ရောဂါကာကွယ်ရေးနဲ့ထိန်းချုပ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ တုံ့ပြန်သံတွေကို စုစည်းပြီး ကိုဗစ်ကပ်ဘေးအတွင်း အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အသံများဆိုတဲ့ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ ဒီကနေ့ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။

ကိုဗစ်ကာလတွင်းမှာတော့- အဓိက စစ်ဘေးသင့်ဒေသတွေကပြည်သူတွေရဲ့လုံခြုံရေး ကျမ်းမာရေးအခြေအနေကတော့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေအားလုံးရဲ့ အစိုးရိမ်ဆုံးအခြေအနေဖြစ်တယ်လို့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ရှမ်းပြည်နယ်အခြေစိုက် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးသိပ္ပံ (Myanmar Institute of Peace and Security Studies) က ဒါရိုက်တာ ကိုဝင့်ထည်ကောင်းမြတ်က ပြောပါတယ်။

SEE ALSO: ကိုဗစ်ကြောင့် မြန်မာ့စီးပွားရေး ကျဆင်းမယ့်အရေး ကမ္ဘာ့ဘဏ် သတိပေး

"အဓိကကတော့ စစ်ပွဲကိစ္စပါ ဒါကတော့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းအားလုံးရဲ့ စိုးရိမ်တဲ့ကိစ္စဖြစ်တယ်။ ကိုဗစ်ကာလမှာ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရော နိုင်ငံအသီးသီးကပါ ကိုဗစ်ကာကွယ်ရေး အားသွန်ခွန်စိုက် ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ဆောင်နေတဲ့အချိန်မှာ စစ်ပွဲတွေဖန်တီးနေတဲ့ကိစ္စက အများကြီး စိုးရိမ်စရာအခြေအနေပါ။ အခုဆိုရင် ရခိုင်မှာရော ချင်းမှာရော အခုဆိုရင် ရှမ်းမြောက်မှာပါ ဖြစ်နေတယ်။ ကိုဗစ်ကာလမှာ စစ်ပွဲတွေ အမြန်ဆုံးရပ်တန့်ပေးဖို့ အရမ်းကို လိုလားတဲ့ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ပွဲက တဘက် ကိုဗစ်က တဘက်ဆိုရင် ပြည်သူလူထုမှာလည်း တကယ်ကို ဒုက္ခများတယ်။ သူများတွေ Stay At Home နေရချိန် သူတို့မှာ အိမ်ကိုပစ်ပြီး စစ်ပြေးရတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေဟာ တနိုင်ငံလုံးနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့အခြေအနေဖြစ်ပါတယ်။

နောက် လူမှုစီးပွားဘဝတွေပေါ့နော် နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေအနေနဲ့ အလုပ်လက်မဲ့တွေဖြစ်တယ် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေမှာ အလုပ်သွားလုပ်တဲ့သူတွေကလည်း အလုပ်မရှိတော့ဘူး။ ပြန်လာကြတယ် ပြန်လာတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်လောက်ကြာကြာနေရမှာမှန်းလည်း မသိဘူး။ ဆိုတော့ အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာပေါ့။ ဒါကြောင့် ဖြစ်စေချင်တာက အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာတွေကိုရော လူမှုစီးပွားဘဝတွေအတွက်ရော အစိုးရဘက်က ဘယ်လိုအစီစဉ်တွေရှိမလဲပေါ့နော်။ ဟုတ်ပြီ New Normal ကိုသွားမယ်ဆိုရင် ပြည်သူတွေရဲ့အခွင့်အလမ်းက ဘာဖြစ်မလဲပေါ့။ အစိုးရအနေနဲ့ အစီစဉ်တရပ်သေချာချမှတ်လုပ်ဆောင်စေချင်တယ်။ ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ လူမှုစီးပွားဘဝတွေ နိုင်ငံရေး ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာကိစ္စတွေကို ကျနော်တို့ အတော်လေးစိတ်ပူပြီး ဒါတွေကို တောင်းဆိုကြတာပါ။"

COVID 19 ကပ်ဘေးသင့်ကာလ သတင်းအချက်အလက် လျင်မြန်စွာ စီးဆင်းနိုင်ဖို့ကို အဟန့်အတားတွေ လုပ်တာ၊ စစ်ဖြစ်နေတဲ့ဒေသတွေမှာ လုံခြုံရေးအကြောင်းပြ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်တဲ့ကိစ္စတွေဟာ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ သတင်းအချက်အလက်ရယူခွင့် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးကို အကြီးဆုံးချိုးဖောက်မှုအဖြစ် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်က ရှု့မြင်တယ်လို့ ကိုဝင့်ထည်ကောင်းမြတ်က ဆက်ပြောပါတယ်။

"စစ်ဖြစ်နေလို့ဆိုပြီး Rights to Information သတင်းအချက်အလက်ရပိုင်ခွင့်ကို ချိုးဖောက်တာက ပုံမှန်အချိန်မှာတောင် မသင့်လျော်တဲ့ ကိစ္စပါ။ ကိုဗစ်ဖြစ်နေချိန် ပိုပြီးတောင် မသင့်လျော်ဘူးပေါ့နော်။ စစ်ပွဲတွေဖြစ်တယ် လူသေဆုံးမှုတွေ ရှိတယ်။ နေ့စဉ် ဒဏ်ရာရတာတွေရှိတယ် နေ့စဉ် ပေါ်တာဆွဲခံရတာတွေ ရှိတယ်။ ဒါတွေကို ဒီလိုပြည်သူလူထုအနေ နဲ့ ဒီသတင်းအချက်အလက်ကို မရတဲ့အချိန်မှာ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေကြရတဲ့ အခြေအနေကိုသူတို့အနေနဲ့ ဘယ်လောက်များ ခံစားနေကြရမလဲဆိုတော့ ဟိုးအရင်တုန်းက ရှမ်းပြည်တို့ ကရင်ပြည်နယ်တို့က ဖြတ်လေးဖြတ်လိုကိစ္စမျိုးကို သွားမြင်စေပါတယ်။ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးလိုလုပ်တယ်ဆိုတဲ့စကားလုံး စစ်ပွဲကို တွန်းအားပေးတာမျိုးတွေက ပြည်သူကို အများကြီးထိခိုက်စေပါတယ်။ ဒါတွေမဖြစ်အောင် ပြည်သူတွေ ဒုက္ခမရောက်အောင် ဒါတွေမဖြစ်အောင် တားဆီးပေးဖို့ အစိုးရမှာ တာဝန်လုံးလုံးလျားလျား ရှိတယ်လို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့မြင်တယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအခွင့်အရေးတွေကို တောင်းဆိုပေးတဲ့သူတွေကိုတောင် ဖမ်းနေတယ်ဆိုတော့ တကယ့်ကို လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု ရှိနေတဲ့အပေါ်မှာ ထပ်ဆင့်ပြီး လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု ဖြစ်နေတယ်လို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ သုံးသပ်မိပါတယ်။"

SEE ALSO: ကိုဗစ်ကြောင့် မြန်မာ့စီးပွားရေး ဘယ်လောက်ထိခိုက်နေသလဲ

ဒီလို ကိုဗစ်ကာလ ပြည်သူလူထုရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေ ပြည်သူလူထုရဲ့အသံကို စုစည်းတင်ပြပေးတဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ တောင်းဆိုတင်ပြ အကြံပြုချက်တွေကို သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေဘက် အလေးအနက်ထားဆောင်ရွက်ပေးသင့်တယ်လို့လည်း အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း COMREG Community Response Group က ပရိုဂရမ်မန်နေဂျာ ကိုသတိုးအောင်ကတော့ တိုက်တွန်းပါတယ်။

"ဒီကိုဗစ်ကာလမှာ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တယားတွေရဲ့ အမိန့်တွေ ညွှန်ကြားချက်တွေ ကိုဗစ်ဆိုင်ရာထုတ်ပြန်ချက်တွေမှာ ပြည်သူတွေရဲ့အသံတွေ ပါဝင်မနေဘူးလို့ခံစားရတယ် အခုမြေပြင်မှာ အချက်အလက်တွေကောက်တယ်။ အဲ့ဒါတွေကို အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်က တောက်လျှောက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီးတော့ အကြံပြုချက်တွေပေးပို့တာပါ ပြည်သူလူထု အခြေပြု ရပ်ရွာတွေရဲ့အသံကို CSO တွေက နိုင်ငံတော်ကိုပေးပို့ခြင်းဖြစ်တယ်။ ဒါတွေသည် တကယ့်မြေပြင်က ပြည်သူတွေရဲ့အသံကို ထင်ဟပ်စေတာဖြစ်တဲ့အတွက် သက်ဆိုင်ရာ ဒါတွေကို အကောင်အထည်ဖော်ပေးနိုင်တဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တယားကနေပြီးတော့ အသိအမှတ်ပြုပြီးတော့ အမြန်ဆုံးအကောင်အထည်ဖော်ပေးပါလို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ကိုဗစ်သည် ရေရှည်တိုက်ရမယ့်တိုက်ပွဲလို့ ကျနော်တို့မြင်တယ်။ နောက် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲကလည်း လာတော့မယ် ကိုဗစ်ရော ရွေးကောက်ပွဲမှာရော ပြည်သူတွေရဲ့အသံက အင်မတန်မှကို အရေးကြီးတဲ့အတွက် ဆက်လက်ပြီးတော့ ကိုဗစ်ကာလအလွန် အတားအဆီးတွေမရှိဘူးဆိုရင် အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေအထိ သွားရောက်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးသွားဖို့ရှိပါတယ်။"

ြမန်မာနိုင်ငံတွင်း ကိုဗစ်ကပ်ဘေးသင့်ချိန် ပြည်သူတွေရဲ့ ဒုက္ခအခက်အခဲ အကြပ်အတည်းတွေကို အမြန်ဆုံးဖြေရှင်းပေးဖို့ အစိုးရအဖွဲ့တွေရဲ့ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုနဲ့ အစီမံတွေစနစ်တကျဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၊ နိုင်ငံတော်သမ္မတ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အပါအဝင် ပြည်နယ်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ်တွေဆီကို အကြံပြုစာပေးပို့သွားမှာဖြစ်သလို ဒီအကြံပြုချက်တွေကိုလည်း အမြန်ဆုံးအကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ကိုလည်း တိုင်းရင်းသားဒေသတွေကပါဝင်တဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်က မျှော်လင့်နေကြကြောင်းပါရှင်။

Your browser doesn’t support HTML5

မြန်မာလူထုလူမှုစီးပွား စိုးရိမ်ဖွယ် အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေ ထုတ်ပြန်

[Unicode Version]

မွနျမာလူထုလူမှုစီးပှား စိုးရိမျဖှယျ အရပျဘကျအဖှဲ့တှေ ထုတျပွနျ

ကိုဗဈကပျဘေးသင့ျခြိနျ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ စိုးရိမျစရာ လူမှုစီးပှားရေး ဘဝ လုံခွုံရေးအခွအေနတှေေ သုံးသပျ တငျပွလိုကျတဲ့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ အသံတှကေို စုစညျးတငျပွပေးခငြျပါတယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မဆုမှနျက တငျဆကျပေးပါမယျ။

ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID 19 မွနျမာပွညျမှာပါ ကူးစကျပွန့ျပှားမှု ဖွဈလာတဲ့အခြိနျ ဒီကပျဘေးကာလအတှငျး မွနျမာနိုငျငံ ဒသေအသီးသီးက ပွညျသူတှရေဲ့ ကနြျးမာရေး လူမှုစီးပှားဘဝ သတငျးအခကြျအလကျရယူခှင့ျ နိုငျငံသားတို့ရဲ့ အသကျအန်တရာယျ လုံခွုံကာကှယျနိုငျတဲ့ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးမဲ့ လာနတေဲ့အခွအေနတှေဟော ထိခိုကျမှုတှနေဲ့ စိုးရိမျစရာအနအေထားတှေ ဖွဈလာနတေယျလို့ ပွညျနယျတိုငျးအသီးသီးက အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးပေါငျး ၇၀ ကြောျက ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။ အာဏာပိုငျတှရေဲ့ ရောဂါကာကှယျရေးနဲ့ထိနျးခြုပျရေး ဆောငျရှကျခကြျတှနေဲ့ ပွညျသူတှရေဲ့ တုံ့ပွနျသံတှကေို စုစညျးပွီး ကိုဗဈကပျဘေးအတှငျး အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ အသံမြားဆိုတဲ့ အိတျဖှင့ျပေးစာ ဒီကနေ့ထုတျပွနျလိုကျတာပါ။

ကိုဗဈကာလတှငျးမှာတော့- အဓိက စဈဘေးသင့ျဒသေတှကေပွညျသူတှရေဲ့လုံခွုံရေး ကမြျးမာရေးအခွအေနကေတော့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှအေားလုံးရဲ့ အစိုးရိမျဆုံးအခွအေနဖွေဈတယျလို့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျး ရှမျးပွညျနယျအခွစေိုကျ မွနျမာ့ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ လုံခွုံရေးသိပ်ပံ (Myanmar Institute of Peace and Security Studies) က ဒါရိုကျတာ ကိုဝင့ျထညျကောငျးမွတျက ပွောပါတယျ။

SEE ALSO: စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကဏ္ဍ ဦးစားပေးထောက်ပံ့ဖို့ လုပ်ငန်းအဖွဲ့ အကြံပြု

"အဓိကကတော့ စဈပှဲကိစ်စပါ ဒါကတော့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးအားလုံးရဲ့ စိုးရိမျတဲ့ကိစ်စဖွဈတယျ။ ကိုဗဈကာလမှာ ကမ်ဘာအရပျရပျရော နိုငျငံအသီးသီးကပါ ကိုဗဈကာကှယျရေး အားသှနျခှနျစိုကျ ကာကှယျရေးလုပျငနျးတှေ လုပျဆောငျနတေဲ့အခြိနျမှာ စဈပှဲတှဖေနျတီးနတေဲ့ကိစ်စက အမြားကွီး စိုးရိမျစရာအခွအေနပေါ။ အခုဆိုရငျ ရခိုငျမှာရော ခငြျးမှာရော အခုဆိုရငျ ရှမျးမွောကျမှာပါ ဖွဈနတေယျ။ ကိုဗဈကာလမှာ စဈပှဲတှေ အမွနျဆုံးရပျတန့ျပေးဖို့ အရမျးကို လိုလားတဲ့ကိစ်စဖွဈပါတယျ။ စဈပှဲက တဘကျ ကိုဗဈက တဘကျဆိုရငျ ပွညျသူလူထုမှာလညျး တကယျကို ဒုက်ခမြားတယျ။ သူမြားတှေ Stay At Home နရေခြိနျ သူတို့မှာ အိမျကိုပဈပွီး စဈပွေးရတဲ့ အခွအေနမြေိုးတှဟော တနိုငျငံလုံးနဲ့ သကျဆိုငျတဲ့အခွအေနဖွေဈပါတယျ။

နောကျ လူမှုစီးပှားဘဝတှပေေါ့နောျ နောကျဆကျတှဲဆိုးကြိုးတှအေနနေဲ့ အလုပျလကျမဲ့တှဖွေဈတယျ သကျဆိုငျရာနိုငျငံတှမှော အလုပျသှားလုပျတဲ့သူတှကေလညျး အလုပျမရှိတော့ဘူး။ ပွနျလာကွတယျ ပွနျလာတဲ့အခြိနျမှာ ဘယျလောကျကွာကွာနရေမှာမှနျးလညျး မသိဘူး။ ဆိုတော့ အလုပျလကျမဲ့ပွူနာပေါ့။ ဒါကွောင့ျ ဖွဈစခေငြျတာက အလုပျလကျမဲ့ပွူနာတှကေိုရော လူမှုစီးပှားဘဝတှအေတှကျရော အစိုးရဘကျက ဘယျလိုအစီစဉျတှရှေိမလဲပေါ့နောျ။ ဟုတျပွီ New Normal ကိုသှားမယျဆိုရငျ ပွညျသူတှရေဲ့အခှင့ျအလမျးက ဘာဖွဈမလဲပေါ့။ အစိုးရအနနေဲ့ အစီစဉျတရပျသခြောခမြှတျလုပျဆောငျစခေငြျတယျ။ ကိုဗဈနဲ့ပတျသကျပွီး နောကျဆကျတှဲ လူမှုစီးပှားဘဝတှေ နိုငျငံရေး ငွိမျးခမြျးရေးဆိုငျရာကိစ်စတှကေို ကနြောျတို့ အတောျလေးစိတျပူပွီး ဒါတှကေို တောငျးဆိုကွတာပါ။"

COVID 19 ကပျဘေးသင့ျကာလ သတငျးအခကြျအလကျ လငြျမွနျစှာ စီးဆငျးနိုငျဖို့ကို အဟန့ျအတားတှေ လုပျတာ၊ စဈဖွဈနတေဲ့ဒသေတှမှော လုံခွုံရေးအကွောငျးပွ အငျတာနကျဖွတျတောကျတဲ့ကိစ်စတှဟော နိုငျငံသားတှရေဲ့ သတငျးအခကြျအလကျရယူခှင့ျ အခွခေံလူ့အခှင့ျအရေးကို အကွီးဆုံးခြိုးဖောကျမှုအဖွဈ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှဘေကျက ရှု့မွငျတယျလို့ ကိုဝင့ျထညျကောငျးမွတျက ဆကျပွောပါတယျ။

"စဈဖွဈနလေို့ဆိုပွီး Rights to Information သတငျးအခကြျအလကျရပိုငျခှင့ျကို ခြိုးဖောကျတာက ပုံမှနျအခြိနျမှာတောငျ မသင့ျလြောျတဲ့ ကိစ်စပါ။ ကိုဗဈဖွဈနခြေိနျ ပိုပွီးတောငျ မသင့ျလြောျဘူးပေါ့နောျ။ စဈပှဲတှဖွေဈတယျ လူသဆေုံးမှုတှေ ရှိတယျ။ နေ့စဉျ ဒဏျရာရတာတှရှေိတယျ နေ့စဉျ ပေါျတာဆှဲခံရတာတှေ ရှိတယျ။ ဒါတှကေို ဒီလိုပွညျသူလူထုအနေ နဲ့ ဒီသတငျးအခကြျအလကျကို မရတဲ့အခြိနျမှာ စိုးရိမျထိတျလန့ျနကွေရတဲ့ အခွအေနကေိုသူတို့အနနေဲ့ ဘယျလောကျမြား ခံစားနကွေရမလဲဆိုတော့ ဟိုးအရငျတုနျးက ရှမျးပွညျတို့ ကရငျပွညျနယျတို့က ဖွတျလေးဖွတျလိုကိစ်စမြိုးကို သှားမွငျစပေါတယျ။ နယျမွရှေငျးလငျးရေးလိုလုပျတယျဆိုတဲ့စကားလုံး စဈပှဲကို တှနျးအားပေးတာမြိုးတှကေ ပွညျသူကို အမြားကွီးထိခိုကျစပေါတယျ။ ဒါတှမေဖွဈအောငျ ပွညျသူတှေ ဒုက်ခမရောကျအောငျ ဒါတှမေဖွဈအောငျ တားဆီးပေးဖို့ အစိုးရမှာ တာဝနျလုံးလုံးလြားလြား ရှိတယျလို့ ကနြောျတို့အနနေဲ့မွငျတယျပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီအခှင့ျအရေးတှကေို တောငျးဆိုပေးတဲ့သူတှကေိုတောငျ ဖမျးနတေယျဆိုတော့ တကယ့ျကို လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှု ရှိနတေဲ့အပေါျမှာ ထပျဆင့ျပွီး လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှု ဖွဈနတေယျလို့ ကနြောျတို့အနနေဲ့ သုံးသပျမိပါတယျ။"

ဒီလို ကိုဗဈကာလ ပွညျသူလူထုရငျဆိုငျနရေတဲ့ အခကျအခဲတှေ ပွညျသူလူထုရဲ့အသံကို စုစညျးတငျပွပေးတဲ့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ တောငျးဆိုတငျပွ အကွံပွုခကြျတှကေို သကျဆိုငျရာ အစိုးရတာဝနျရှိသူတှဘေကျ အလေးအနကျထားဆောငျရှကျပေးသင့ျတယျလို့လညျး အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျး COMREG Community Response Group က ပရိုဂရမျမနျနဂြော ကိုသတိုးအောငျကတော့ တိုကျတှနျးပါတယျ။

SEE ALSO: အစိုးရအရာရှိကြီးတွေ စီးပွားရေးမှာ ပတ်သက်ရင် သမ္မတထံတင်ပြရမယ်

"ဒီကိုဗဈကာလမှာ အုပျခြုပျရေးယန်တယားတှရေဲ့ အမိန့ျတှေ ညှှနျကွားခကြျတှေ ကိုဗဈဆိုငျရာထုတျပွနျခကြျတှမှော ပွညျသူတှရေဲ့အသံတှေ ပါဝငျမနဘေူးလို့ခံစားရတယျ အခုမွပွေငျမှာ အခကြျအလကျတှကေောကျတယျ။ အဲ့ဒါတှကေို အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှဘေကျက တောကျလြှောကျ ဆှေးနှေးခဲ့ကွပွီးတော့ အကွံပွုခကြျတှပေေးပို့တာပါ ပွညျသူလူထု အခွပွေု ရပျရှာတှရေဲ့အသံကို CSO တှကေ နိုငျငံတောျကိုပေးပို့ခွငျးဖွဈတယျ။ ဒါတှသေညျ တကယ့ျမွပွေငျက ပွညျသူတှရေဲ့အသံကို ထငျဟပျစတောဖွဈတဲ့အတှကျ သကျဆိုငျရာ ဒါတှကေို အကောငျအထညျဖောျပေးနိုငျတဲ့ အုပျခြုပျရေး ယန်တယားကနပွေီးတော့ အသိအမှတျပွုပွီးတော့ အမွနျဆုံးအကောငျအထညျဖောျပေးပါလို့ ပွောခငြျပါတယျ။ ပွီးတော့ ကိုဗဈသညျ ရရှေညျတိုကျရမယ့ျတိုကျပှဲလို့ ကနြောျတို့မွငျတယျ။ နောကျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲကလညျး လာတော့မယျ ကိုဗဈရော ရှေးကောကျပှဲမှာရော ပွညျသူတှရေဲ့အသံက အငျမတနျမှကို အရေးကွီးတဲ့အတှကျ ဆကျလကျပွီးတော့ ကိုဗဈကာလအလှနျ အတားအဆီးတှမေရှိဘူးဆိုရငျ အစိုးရတာဝနျရှိသူတှအေထိ သှားရောကျတှေ့ဆုံဆှေးနှေးသှားဖို့ရှိပါတယျ။"

မွနျမာနိုငျငံတှငျး ကိုဗဈကပျဘေးသင့ျခြိနျ ပွညျသူတှရေဲ့ ဒုက်ခအခကျအခဲ အကွပျအတညျးတှကေို အမွနျဆုံးဖွရှေငျးပေးဖို့ အစိုးရအဖှဲ့တှရေဲ့ တာဝနျယူမှု တာဝနျခံမှုနဲ့ အစီမံတှစေနဈတကဆြောငျရှကျနိုငျဖို့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ၊ နိုငျငံတောျသမ်မတ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျအပါအဝငျ ပွညျနယျတိုငျးဝနျကွီးခြုပျတှဆေီကို အကွံပွုစာပေးပို့သှားမှာဖွဈသလို ဒီအကွံပွုခကြျတှကေိုလညျး အမွနျဆုံးအကောငျအထညျဖောျဖို့ ကိုလညျး တိုငျးရငျးသားဒသေတှကေပါဝငျတဲ့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှဘေကျက မြှောျလင့ျနကွေကွောငျးပါရှငျ။