အောင်ပွဲအလားအလာ ဘက်မလိုက်သုံးသပ်သူရဲ့အမြင်

အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ဖီဆန်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ လှုပ်ရှားမှုရဲ့အခြေအနေ နဲ့ အလားအလာ ဘယ်လိုရှိသလဲ ဆိုတာ အားလုံးစိတ်ဝင်တစား ရှိကြသလို့ ကိုယ့်ရှုဒေါင့်နဲ့ ကိုယ် သုံးသပ်မှုတွေလဲရှိနေပါတယ်။ Independent analyst ဘက်မလိုက်သုံးသပ်သူ Richard Horsey ကတော့ ဒီမိုကရေစီုက်ပွဲဝင်တွေ အခြေအနေ ကောင်းပေမဲ့ အောင်ပွဲအလားအလာမပြတ်သားသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ICG နိုင်ငံတကာပဋိပက္ခ လေ့လာရေးအဖွဲ့ ရဲ့ မြန်မာဆိုင်ရာ အကြံပေး Richard Horsey နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေ ဆန့်ကျင်လှုပ်ရှားမှုကြောင့် စစ်ကောင်စီက တိုင်းပြည်ကို အေးအေးချမ်းချမ်း ဆက်လက်အုပ်ချုပ်ဖို့ ခက်ခဲလိမ့်မယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေကလည်း စစ်ကောင်စီကို လုံးဝဖယ်ရှားပြီးတော့ တိုင်းပြည်ကို တစုတစည်းတည်း အုပ်ချုပ်နိုင်ဖို့ဆိုတာ စိန်ခေါ်မှုတွေ အများကြီးရှိနေတယ်လို့ ဒီနှစ်အစောပိုင်းက Richard က ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဆိုတော့ အခု အဲဒီအခြေအနေတွေ ဘယ်လိုပြောင်းလဲသွားပြီလဲဆိုတာကို ကျနော် သိချင်ပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ အခြေအနေက စစ်ကောင်စီကို အံ့သြသင့်စေမယ်လို့တော့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ အထူးသဖြင့် အပူပိုင်းဒေသက လှုပ်ရှားမှုတွေက ဒီလောက်အထိ တာရှည်လိမ့်မယ် မဟုတ်ဘူးလို့ စစ်ကောင်စီက မျှော်လင့်ထားခဲ့ပါလိမ့်မယ်။ တကယ်တော့ ခြောက်သွေ့တဲ့ မြေပြန့်ဒေသမှာ ခုခံဖို့ဆိုတာ တောတောင်ထူထပ်တဲ့ ဒေသတွေမှာလို မလွယ်ပါဘူး။ စစ်ကောင်စီက အရပ်သားတွေ အများအပြားကိုပါ ထိခိုက်နစ်နာစေမယ့် နည်းတွေကို သုံးလာပါတယ်။ အရပ်သားတွေကို ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်၊ ရွာမီးရှို့ စတာတွေ လုပ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စစ်တပ်အတွက် အခက်ခဲကြုံနေရဆဲပါ။ အညာဒေသမှာ အပြတ်အသတ် ထိုးစစ်ဆင်ရှင်းလင်းမယ့် အခြေအနေတွေ မတွေ့ရသေးပါဘူး။ အင်အားစုပြုံသုံးပြီး မစွန့်စားချင်လို့လဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုစစ်တပ်ဘက်မှာ အခက်ကြုံနေသလို၊ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအတွက်လဲ လွယ်လင့်တကူ မဖြစ်နိုင်သေးပါဘူး။ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ စိန်ခေါ်မှုတွေလည်း ပိုများလာပါတယ်။ ရန်ပုံငွေ ပိုလိုအပ်လာသလို၊ ထောက်ခံပံ့ပိုးမှုတွေလည်း ပိုလိုအပ်လာပါတယ်။ ပြည်ပထောက်ခံမှု အားကောင်းဆဲ ဖြစ်ပေမဲ့ အချိန်ကြာလာရင်တော့ အခက်ကြုံလာနိုင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားသူတချို့ကို သေဒဏ်ပေး ကွပ်မျက်လိုက်တာ၊ နောက်ပြီးတော့ ဗြိတိန်သံအမတ်ဟောင်း ဗစ်ကီ ဘိုးမန်တို့ကို ထောင်ချလိုက်တဲ့နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှုတွေ၊ နိုင်ငံရေးအရ၊ စိတ်ဓါတ်ရေးရာအရ ထောက်ခံမှုတွေ ပိုပြီးတော့ ပြင်းထန်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါကော ထိရောက်မှု မရှိနိုင်ဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ထောက်ခံမှုကတော့ အတော်လေး အကန့်အသတ်ရှိမယ်လို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ မှန်ပါတယ်။ အားပေးမှုတွေ၊ စိတ်ဓါတ်ရေးရာအရ ထောက်ခံမှုတွေကိုတော့ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်နိုင်ငံကမှ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကို လက်နက်ပံ့ပိုးတာ မရှိသေးပါဘူး။ ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာ့ရဲ့ ဦးစားပေး၊ ဒုတိယအဆင့်လောက်မှာပဲ ရှိနေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံတွေအတွက်ပါ။ သူတို့က ယူကရိန်းနဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေကို ပိုပြီးဦးစားပေး လုပ်နေပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ အဆင့်မြင့်ဦးစားပေးအဆင့်မှာ ရှိမနေတာ၊ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အထူးဝမ်းနည်းစရာကောင်းတဲ့ကိစ္စလို့ ကျနော် မြင်ပါတယ်။ ဆိုတော့ စစ်ကောင်စီကိုကြည့်ရင် နိုင်ငံတကာမှာ ပိုပြီးတော့ ဝိုင်းပယ်ခံနေရတယ်။ အာဆီယံတောင်မှ ဖယ်ကျဉ်းခံနေပါတယ်။

မေး ။ ။ စစ်ကောင်စီဘက်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ရုရှားရဲ့ ထောက်ခံမှုက ဘယ်လောက်အထိ အရေးပါပါသလဲ။ မကြာသေးခင်က ရုရှားသမ္မတနဲ့ စစ်ကောင်စီအကြီးအကဲ တွေ့ဆုံတဲ့နေရာမှာ ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ စီးပွားရေး၊ လောင်စာ၊ နျူကလီးယားစွမ်းအင်စက်ရုံတွေ တည်ဆောက်ပေးမယ်။ စစ်ရေးအားဖြင့် အကူအညီပေးမယ်ဆိုတာတွေ ကြားလာရတော့ ဒီဟာတွေဟာ စစ်ကောင်စီအတွက် ဘယ်လောက်အထိ အားတက်စရာ ဖြစ်ပါသလဲ။ စစ်ကောင်စီနဲ့ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေရဲ့ အားပြိုင်ပွဲမှာ အင်အားချိန်းခွင့်လျှာက စစ်ကောင်စီဘက်ကို တဘက်စောင်းနင်းကြီး ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်လာနိုင်ပါသလား။

ဖြေ ။ ။ ရုရှားနဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ သူနဲ့ သူ့စစ်ကောင်စီအတွက် ရလာမယ့် အထောက်အပံ့တွေကို မင်းအောင်လှိုင်အနေနဲ့ သိပ်ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် မျှော်လင့်ထားလိမ့်မယ်လို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ ဒါဟာ မဖြစ်နိုင်တဲ့ မြင့်မားတဲ့ မျှော်လင့်ချက်သာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ သူ ဘယ်လောက်အထိ စိတ်လှုပ်ရှား တက်ကြွနေသလဲဆိုတာ သူ့ကို လမ်းပေါ်ထွက် အလံတွေဝှေ့ယမ်းပြီး ကြိုနေတာကိုကြည့်ရင် သိနိုင်ပါတယ်။ တကယ်တော့ ဒါက အလွန်အကျွံ ဖြစ်နေတာပါ။ သူဟာ စီးပွားရေး အစည်းအဝေး သွားတက်တာပါ။ ပူတင်နဲ့ ပထမဦးဆုံး တွေ့ရတဲ့ စစ်ဗိုလ်တယောက်လို မဟုတ်ဘဲ၊ နိုင်ငံအကြီးအကဲအဖြစ် ပထမဦးဆုံးအကြိမ် အသိအမှတ်ပြုလိုက်တာကို သူပျော်သွားပုံ ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရုရှားက သိပ်အင်အားကြီးမားပြီး ကမ္ဘာက လေးစားတဲ့ နိုင်ငံကြီးတခု ဖြစ်နေရင်တော့ ဒါက တမျိုးတမည် ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ အခုတော့ ရုရှားက အားပျော့နေပြီး၊ တခါမှ မကြုံစဖူးလောက်အောင် ဘေးဖယ်ခံနေရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေလေတော့၊ သူနဲ့ မဟာဗျူဟာဆက်ဆံရေး၊ ထူထောင်နိုင်တာဟာ အဲဒီလောက် တန်းဖိုးမရှိတော့ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ လက်နက်ကတော့ ရနိုင်ပါသေးတယ်။ သံခင်းတမန်ခင်းမှာ သိပ်ပြီတော့ အရေးမပါတော့ပါဘူး။ ကုလမှာ သူတို့ကို အသိအမှတ်ပြုအောင် ရုရှားကို စစ်ကောင်စီက အားကိုးနေချင်ပေမဲ့ ရုရှားက ဒီကိစ္စမှာ မတက်ကြွပါဘူး။ တရုတ်ကိုသာ လွှဲထားသလိုပါပဲ။ တရုတ်ကလည်း ပြတ်ပြတ်သားသား မရှိလေတော့ စစ်ကောင်စီအတွက် စိတ်တိုင်းကျ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ လက်နက်အရ၊ စီးပွားရေးအရ ထောက်ပံ့တဲ့နေရာမှာလဲ ယူကရိန်းကြောင့် မနည်းရုန်းကန်နေရတဲ့ ရုရှားအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီကို ဘယ်ကူညီနိုင်မလဲ။ ကျနော်ကတော့ သိမ်မထင်ပါဘူး။

မေး ။ ။ ဒါက အနောက်နိုင်ငံတွေ၊ အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် သူတို့ကရော ခုခံတွန်းလှန်နေတဲ့ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေကို ဘာကြောင့် ရုပ်ပိုင်းအရ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရရင် လက်နက်အထောက်အပံ့ မပေးနိုင်တာလဲ။ ဘာအခက်အခဲတွေ သူတို့ဘက်မှာ ရှိနေသလဲ။ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး ကျင့်ဝတ် Ethics တွေ ရှိနေသလား။ ယူကရိန်းကြတော့ သူတို့ တက်တက်ကြွကြွ ထောက်ခံနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ ယူကရိန်းနဲ့ မြန်မာက အခြေအနေချင်း သိပ်ကွာပါတယ်။ ယူကရိန်စစ်ပွဲက ဥရောပစစ်ပွဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေရဲ့ အိမ်နီးချင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နေတိုးနိုင်ငံတွေရဲ့ လုံခြုံရေးကို တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်နေတယ်လို့ သူတို့ ယူဆပါတယ်။ မြန်မာပြဿနာကြတော့ အိမ်နီးချင်း တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဘယ်နိုင်ငံတွေမှ အတိုက်အခံတွေကို လက်နက်အင်အား ပံ့ပိုးဖို့ စိတ်မဝင်စားကြပါဘူး။ ဒီလိုအိမ်နီးချင်း ဘယ်နိုင်ငံကမှ ထောက်ခံအားပေးခြင်း မရှိတဲ့ အင်အားစုကို အဝေးနိုင်ငံတွေက ပံ့ပိုးပေးဖို့ဆိုတာ သိပ်မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ လက်နက်ထောက်ပံ့မပံ့ဆိုတာ အပထား၊ သံတမန်ရေးအရ ထောက်ခံမှု ပိုမိုခိုင်မာမှု ရှိသင့်ပါတယ်။ မြန်မာ့အရေးမှာ ဘယ်လိုပါဝင်ကူညီရမယ်ဆိုတာကို အနောက်နိုင်ငံတွေက အလေးနက်ထားပြီး ပိုမိုစဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်တခါ ပြည်တွင်းအခြေအနေကိုလည်း နည်းနည်းမေးချင်ပါတယ်။ အခု တိုင်းရင်းသားအင်အားစုတွေ EAOs တွေကို သူတို့ဘက်ပါအောင်ဆိုပြီး နှစ်ဘက်စလုံးက အပြိုင်အဆိုင် ကြိုးပမ်းနေကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်ကဆိုရင် ဝကို ပြည်နယ်ပေးမယ် ပြောရင်နဲ့ ပြည်နယ်တွေကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပိုပေးမယ်။ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြင်မယ်ဆိုပြီတော့လဲ မကြာသေးခင်က ပြောသွားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ ဘယ်အတိုင်းအတာအထိ တိုင်းရင်းသားတွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ မင်းအောင်လှိုှုင်ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်က သိပ်မထိရောက်ဘူးလို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အဲဒီမှာ အယူအဆသစ်နဲ့ စဉ်းစားမှုတွေကို မတွေ့ရပါဘူး။ သူ့ဘက်က လုပ်ဆောင်နိုင်မယ့် ကိစ္စတွေထဲမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်အပေါ် အလေးအနက် ရိုက်ခတ်နိုင်ဖွယ်လဲ မရှိပါဘူး။ တိုင်းရင်းသားအင်အားစုတွေကို ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ သူတို့ဟာ စစ်ကောင်စီဘက်ကိုပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေဘက်ကိုပဲဖြစ်ဖြစ် တိမ်းညွှတ်နေတာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို ကျနော်တို့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သဘောပေါက်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ EAOs တွေအားလုံး တိမ်းညွှတ်နေတဲ့ဘက်က တဘက်ပဲ ရှိပါတယ်။ အဲဒါကတော့ သူတို့ရဲ့ အကျိုးစီးပွားပါပဲ။ သူတို့နဲ့နေတဲ့ သူတို့လူထုရဲ့ အကျိုးစီးပွားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့အကျိုးစီးပွားအတွက် တကယ်လုပ်ဆောင်ပေးမယ့်ဘက်ကိုပဲ ထောက်ခံနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ အမြဲတမ်း ရှိလာခဲ့တဲ့ သဘောထားပါ။

မေး ။ ။ အခုတော့ NUG ဘက်ကလဲ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု ကိစ္စကို သိပ်အလေးအနက်ထား လုပ်ဆောင်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ NUCC ဖွဲ့စည်းပြီးတော့ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးအတွက် EAOs တွေနဲ့ လက်တွဲပြီးတော့ ဆောင်ရွက်နေတယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ သိနေရပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒါက ဘယ်လောက်အထိ တိုင်းရင်းသားတွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိမယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဒါက နိုင်ငံရေးပြဿနာတခုတည်း မဟုတ်ပါဘူး။ EAOs တွေဘက် သံသယတချို့၊ စိုးရိမ်မှုတချို့ ရှိနေပါတယ်။ ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့နေပါသေးတယ်။ NUG ကတော့ ဒီလို မယံကြည်မှု လျော့ပါးစေဖို့အတွက် အများကြီးလုပ်ဆောင်နေခဲ့ပါပြီ။ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မလုံလောက်သေးပါဘူး။ နောက်တခုက ဘယ်ဘက်က နိုင်မလဲဆိုတာကို EAOs တွေဘက်က ယတိပြတ် မမြင်ရသေးပါဘူး။ ဆိုတော့ NUG အနေနဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေကို ထောက်ခံတဲ့အကြောင်း နိုင်ငံရေးအရ၊ မူဝါဒအရ လုပ်ပြရုံနဲ့ မပြီဘဲ။ တိုက်ပွဲမှာ အနိုင်ရမယ်၊ အဲဒီမူဝါဒတွေကို လက်တွေ့အကောင်အထည် ဖော်နိုင်တယ်ဆိုတာကိုလည်း ပြသနိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီကိစ္စတွေမှာလဲ EAOs တွေက သံသယတွေ ရှိနေဆဲပါ။ အာဏာသိမ်းပြီး ခုခံတိုက်ခိုက်မှုတွေ စတင်တုန်းက ရက်သတ္တပါတ်အတွင်းမှာ အနိုင်ရတော့မလို၊ ယူဆမှုတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ EAOs တွေကတော့ ကြာအုံးမယ်လို့ ပြောတာမျိုး ကျနော် ကြာခဲ့ရပါတယ်။ သူတို့ ပိုသိပါတယ်။ သူတို့အတွေ့အကြုံတွေလည်း အများကြီး ရှိပါတယ်။

မေး ။ ။ တချို့ကတော့ အခုမြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ခေတ်လွန်ကို စတင်ဝင်ရောက်နေပြီဖြစ်တယ်။ NUG ကလဲ အရင်တုန်းက NLD မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောနေကြပါတယ်။ ဆိုတော့ EAOs တွေက NLD အစိုးရပေါ်မှာ အကြိုက်မတွေ့ခဲ့ဘူး၊ ဘဝင်မကျခဲ့ဘူး ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အခြေအနေဟာ အခုပြောင်းလဲသွားစရာ အကြောင်းမရှိဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ EAOs တွေနဲ့ NLD ကြား ယုံကြည်မှု ကွာဟချက်တွေ အဲဒီတုန်းက စတင်ခဲ့ပါတယ်။ NLD အစိုးရဟာ သူတို့တောင်းဆိုချက်၊ သူတို့အခွင့်အရေးကို အလေးမထားဘူးလို့ တိုင်းရင်းသားတွေ ထင်ခဲ့ကြပါတယ်။ NLD ဟာ ဗမာအမျိုးသားရေးလမ်းစဉ်သာ ပိုနီးစပ်တာလို့ ယူဆခဲ့ကြပါတယ်။ စစ်တပ်လဲ အလားတူပါပဲ၊ ဘာမှ မထူးပါဘူး။ အခုတော့ NUG က တိုင်းရင်းသားတွေကို ထိပ်တန်းရာထူး အများအပြားမှာ တာဝန်ပေးထားပါတယ်။ ဒါဟာ NLD မူနဲ့ လွန်စွာကွဲလွဲတဲ့ မူဝါဒ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဘယ်လောက် မှန်ကန်သလဲ။ NUG မှာ အခုပြောထားတဲ့ ကတိစကားတွေကို လက်တွေ့အကောင်အထည် ဖော်လာနိုင်တဲ့ အခြေအနေ ရှိပါ့မလားဆိုတာ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တွေ စောင့်ကြည့်ကြလိမ့်အုံးမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

==== Unicode ====

အာဏာသိမျးစဈအုပျခြုပျရေးကို ဖီဆနျတိုကျခိုကျနတေဲ့ လှုပျရှားမှုရဲ့အခွအေနေ နဲ့ အလားအလာ ဘယျလိုရှိသလဲ ဆိုတာ အားလုံးစိတျဝငျတစား ရှိကွသလို့ ကိုယ့ျရှုဒေါင့ျနဲ့ ကိုယျ သုံးသပျမှုတှလေဲရှိနပေါတယျ။ Independent analyst ဘကျမလိုကျသုံးသပျသူ Richard Horsey ကတော့ ဒီမိုကရစေီုကျပှဲဝငျတှေ အခွအေနေ ကောငျးပမေဲ့ အောငျပှဲအလားအလာမပွတျသားသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။ ICG နိုငျငံတကာပဋိပက်ခ လေ့လာရေးအဖှဲ့ ရဲ့ မွနျမာဆိုငျရာ အကွံပေး Richard Horsey နဲ့ ဦးကြောျဇံသာ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှေ ဆန့ျကငြျလှုပျရှားမှုကွောင့ျ စဈကောငျစီက တိုငျးပွညျကို အေးအေးခမြျးခမြျး ဆကျလကျအုပျခြုပျဖို့ ခကျခဲလိမ့ျမယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှကေလညျး စဈကောငျစီကို လုံးဝဖယျရှားပွီးတော့ တိုငျးပွညျကို တစုတစညျးတညျး အုပျခြုပျနိုငျဖို့ဆိုတာ စိနျခေါျမှုတှေ အမြားကွီးရှိနတေယျလို့ ဒီနှဈအစောပိုငျးက Richard က ပွောခဲ့ပါတယျ။ ဆိုတော့ အခု အဲဒီအခွအေနတှေေ ဘယျလိုပွောငျးလဲသှားပွီလဲဆိုတာကို ကနြောျ သိခငြျပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ အခွအေနကေ စဈကောငျစီကို အံ့သွသင့ျစမေယျလို့တော့ ပွောနိုငျပါတယျ။ တောျလှနျရေးအငျအားစုတှေ အထူးသဖွင့ျ အပူပိုငျးဒသေက လှုပျရှားမှုတှကေ ဒီလောကျအထိ တာရှညျလိမ့ျမယျ မဟုတျဘူးလို့ စဈကောငျစီက မြှောျလင့ျထားခဲ့ပါလိမ့ျမယျ။ တကယျတော့ ခွောကျသှေ့တဲ့ မွပွေန့ျဒသေမှာ ခုခံဖို့ဆိုတာ တောတောငျထူထပျတဲ့ ဒသေတှမှောလို မလှယျပါဘူး။ စဈကောငျစီက အရပျသားတှေ အမြားအပွားကိုပါ ထိခိုကျနဈနာစမေယ့ျ နညျးတှကေို သုံးလာပါတယျ။ အရပျသားတှကေို ဖမျးဆီးသတျဖွတျ၊ ရှာမီးရှို့ စတာတှေ လုပျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ စဈတပျအတှကျ အခကျခဲကွုံနရေဆဲပါ။ အညာဒသေမှာ အပွတျအသတျ ထိုးစဈဆငျရှငျးလငျးမယ့ျ အခွအေနတှေေ မတှေ့ရသေးပါဘူး။ အငျအားစုပွုံသုံးပွီး မစှန့ျစားခငြျလို့လဲ ဖွဈနိုငျပါတယျ။ ဒီလိုစဈတပျဘကျမှာ အခကျကွုံနသေလို၊ တောျလှနျရေးအငျအားစုတှအေတှကျလဲ လှယျလင့ျတကူ မဖွဈနိုငျသေးပါဘူး။ အခြိနျကွာလာတာနဲ့အမြှ စိနျခေါျမှုတှလေညျး ပိုမြားလာပါတယျ။ ရနျပုံငှေ ပိုလိုအပျလာသလို၊ ထောကျခံပံ့ပိုးမှုတှလေညျး ပိုလိုအပျလာပါတယျ။ ပွညျပထောကျခံမှု အားကောငျးဆဲ ဖွဈပမေဲ့ အခြိနျကွာလာရငျတော့ အခကျကွုံလာနိုငျပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒါပမေဲ့ ဒီမိုကရစေီရေး လှုပျရှားသူတခြို့ကို သဒေဏျပေး ကှပျမကြျလိုကျတာ၊ နောကျပွီးတော့ ဗွိတိနျသံအမတျဟောငျး ဗဈကီ ဘိုးမနျတို့ကို ထောငျခလြိုကျတဲ့နောကျပိုငျးမှာ နိုငျငံတကာထောကျခံမှုတှေ၊ နိုငျငံရေးအရ၊ စိတျဓါတျရေးရာအရ ထောကျခံမှုတှေ ပိုပွီးတော့ ပွငျးထနျလာတာကို တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒါကော ထိရောကျမှု မရှိနိုငျဘူးလား။

ဖွေ ။ ။ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးရဲ့ ထောကျခံမှုကတော့ အတောျလေး အကန့ျအသတျရှိမယျလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ မှနျပါတယျ။ အားပေးမှုတှေ၊ စိတျဓါတျရေးရာအရ ထောကျခံမှုတှကေိုတော့ တှေ့နိုငျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဘယျနိုငျငံကမှ တောျလှနျရေးအငျအားစုတှကေို လကျနကျပံ့ပိုးတာ မရှိသေးပါဘူး။ ဒါ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံဟာ ကမ်ဘာ့ရဲ့ ဦးစားပေး၊ ဒုတိယအဆင့ျလောကျမှာပဲ ရှိနပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ အနောကျနိုငျငံတှအေတှကျပါ။ သူတို့က ယူကရိနျးနဲ့ အခွားနိုငျငံတှကေို ပိုပွီးဦးစားပေး လုပျနပေါတယျ။ အနောကျနိုငျငံတှရေဲ့ အဆင့ျမွင့ျဦးစားပေးအဆင့ျမှာ ရှိမနတော၊ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ အထူးဝမျးနညျးစရာကောငျးတဲ့ကိစ်စလို့ ကနြောျ မွငျပါတယျ။ ဆိုတော့ စဈကောငျစီကိုကွည့ျရငျ နိုငျငံတကာမှာ ပိုပွီးတော့ ဝိုငျးပယျခံနရေတယျ။ အာဆီယံတောငျမှ ဖယျကဉြျးခံနပေါတယျ။

မေး ။ ။ စဈကောငျစီဘကျကို ကွည့ျမယျဆိုရငျ ရုရှားရဲ့ ထောကျခံမှုက ဘယျလောကျအထိ အရေးပါပါသလဲ။ မကွာသေးခငျက ရုရှားသမ်မတနဲ့ စဈကောငျစီအကွီးအကဲ တှေ့ဆုံတဲ့နရောမှာ ကွည့ျလိုကျမယျဆိုရငျတော့ စီးပှားရေး၊ လောငျစာ၊ နြူကလီးယားစှမျးအငျစကျရုံတှေ တညျဆောကျပေးမယျ။ စဈရေးအားဖွင့ျ အကူအညီပေးမယျဆိုတာတှေ ကွားလာရတော့ ဒီဟာတှဟော စဈကောငျစီအတှကျ ဘယျလောကျအထိ အားတကျစရာ ဖွဈပါသလဲ။ စဈကောငျစီနဲ့ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှရေဲ့ အားပွိုငျပှဲမှာ အငျအားခြိနျးခှင့ျလြှာက စဈကောငျစီဘကျကို တဘကျစောငျးနငျးကွီး ဖွဈသှားနိုငျတဲ့ အခွအေနေ ဖွဈလာနိုငျပါသလား။

ဖွေ ။ ။ ရုရှားနဲ့ ဆကျဆံရေးဟာ သူနဲ့ သူ့စဈကောငျစီအတှကျ ရလာမယ့ျ အထောကျအပံ့တှကေို မငျးအောငျလှိုငျအနနေဲ့ သိပျကွီးကွီးကယြျကယြျ မြှောျလင့ျထားလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ ဒါဟာ မဖွဈနိုငျတဲ့ မွင့ျမားတဲ့ မြှောျလင့ျခကြျသာ ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။ သူ ဘယျလောကျအထိ စိတျလှုပျရှား တကျကွှနသေလဲဆိုတာ သူ့ကို လမျးပေါျထှကျ အလံတှဝှေေ့ယမျးပွီး ကွိုနတောကိုကွည့ျရငျ သိနိုငျပါတယျ။ တကယျတော့ ဒါက အလှနျအကြှံ ဖွဈနတောပါ။ သူဟာ စီးပှားရေး အစညျးအဝေး သှားတကျတာပါ။ ပူတငျနဲ့ ပထမဦးဆုံး တှေ့ရတဲ့ စဈဗိုလျတယောကျလို မဟုတျဘဲ၊ နိုငျငံအကွီးအကဲအဖွဈ ပထမဦးဆုံးအကွိမျ အသိအမှတျပွုလိုကျတာကို သူပြောျသှားပုံ ရပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ရုရှားက သိပျအငျအားကွီးမားပွီး ကမ်ဘာက လေးစားတဲ့ နိုငျငံကွီးတခု ဖွဈနရေငျတော့ ဒါက တမြိုးတမညျ ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။ အခုတော့ ရုရှားက အားပြော့နပွေီး၊ တခါမှ မကွုံစဖူးလောကျအောငျ ဘေးဖယျခံနရေတဲ့ အခွအေနေ ဖွဈနလေတေော့၊ သူနဲ့ မဟာဗြူဟာဆကျဆံရေး၊ ထူထောငျနိုငျတာဟာ အဲဒီလောကျ တနျးဖိုးမရှိတော့ဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ လကျနကျကတော့ ရနိုငျပါသေးတယျ။ သံခငျးတမနျခငျးမှာ သိပျပွီတော့ အရေးမပါတော့ပါဘူး။ ကုလမှာ သူတို့ကို အသိအမှတျပွုအောငျ ရုရှားကို စဈကောငျစီက အားကိုးနခေငြျပမေဲ့ ရုရှားက ဒီကိစ်စမှာ မတကျကွှပါဘူး။ တရုတျကိုသာ လှှဲထားသလိုပါပဲ။ တရုတျကလညျး ပွတျပွတျသားသား မရှိလတေော့ စဈကောငျစီအတှကျ စိတျတိုငျးကြ မဖွဈနိုငျပါဘူး။ လကျနကျအရ၊ စီးပှားရေးအရ ထောကျပံ့တဲ့နရောမှာလဲ ယူကရိနျးကွောင့ျ မနညျးရုနျးကနျနရေတဲ့ ရုရှားအနနေဲ့ စဈကောငျစီကို ဘယျကူညီနိုငျမလဲ။ ကနြောျကတော့ သိမျမထငျပါဘူး။

မေး ။ ။ ဒါက အနောကျနိုငျငံတှေ၊ အထူးသဖွင့ျ အမရေိကနျပွညျထောငျစုကို ကွည့ျမယျဆိုရငျ သူတို့ကရော ခုခံတှနျးလှနျနတေဲ့ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှကေို ဘာကွောင့ျ ရုပျပိုငျးအရ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ပွောရရငျ လကျနကျအထောကျအပံ့ မပေးနိုငျတာလဲ။ ဘာအခကျအခဲတှေ သူတို့ဘကျမှာ ရှိနသေလဲ။ နိုငျငံတကာဆကျဆံရေး ကငြ့ျဝတျ Ethics တှေ ရှိနသေလား။ ယူကရိနျးကွတော့ သူတို့ တကျတကျကွှကွှ ထောကျခံနတောကို တှေ့ရပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ ယူကရိနျးနဲ့ မွနျမာက အခွအေနခေငြျး သိပျကှာပါတယျ။ ယူကရိနျစဈပှဲက ဥရောပစဈပှဲ ဖွဈပါတယျ။ နတေိုးအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှရေဲ့ အိမျနီးခငြျးလညျး ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ နတေိုးနိုငျငံတှရေဲ့ လုံခွုံရေးကို တိုကျရိုကျခွိမျးခွောကျနတေယျလို့ သူတို့ ယူဆပါတယျ။ မွနျမာပွူနာကွတော့ အိမျနီးခငြျး တရုတျ၊ အိန်ဒိယ၊ ထိုငျး၊ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ဘယျနိုငျငံတှမှေ အတိုကျအခံတှကေို လကျနကျအငျအား ပံ့ပိုးဖို့ စိတျမဝငျစားကွပါဘူး။ ဒီလိုအိမျနီးခငြျး ဘယျနိုငျငံကမှ ထောကျခံအားပေးခွငျး မရှိတဲ့ အငျအားစုကို အဝေးနိုငျငံတှကေ ပံ့ပိုးပေးဖို့ဆိုတာ သိပျမဖွဈနိုငျပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ လကျနကျထောကျပံ့မပံ့ဆိုတာ အပထား၊ သံတမနျရေးအရ ထောကျခံမှု ပိုမိုခိုငျမာမှု ရှိသင့ျပါတယျ။ မွနျမာ့အရေးမှာ ဘယျလိုပါဝငျကူညီရမယျဆိုတာကို အနောကျနိုငျငံတှကေ အလေးနကျထားပွီး ပိုမိုစဉျးစားသင့ျတယျလို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျတခါ ပွညျတှငျးအခွအေနကေိုလညျး နညျးနညျးမေးခငြျပါတယျ။ အခု တိုငျးရငျးသားအငျအားစုတှေ EAOs တှကေို သူတို့ဘကျပါအောငျဆိုပွီး နှဈဘကျစလုံးက အပွိုငျအဆိုငျ ကွိုးပမျးနကွေတာကို တှေ့ရပါတယျ။ စဈကောငျစီဘကျကဆိုရငျ ဝကို ပွညျနယျပေးမယျ ပွောရငျနဲ့ ပွညျနယျတှကေို ကိုယျပိုငျအုပျခြုပျခှင့ျ ပိုပေးမယျ။ ဖှဲ့စညျးပုံကို ပွငျမယျဆိုပွီတော့လဲ မကွာသေးခငျက ပွောသှားတာကို တှေ့ရပါတယျ။ ဒါဟာ ဘယျအတိုငျးအတာအထိ တိုငျးရငျးသားတှကေို ဆှဲဆောငျနိုငျမယျလို့ ထငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ မငျးအောငျလှိုှုငျရဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးဖွဈစဉျက သိပျမထိရောကျဘူးလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ အဲဒီမှာ အယူအဆသဈနဲ့ စဉျးစားမှုတှကေို မတှေ့ရပါဘူး။ သူ့ဘကျက လုပျဆောငျနိုငျမယ့ျ ကိစ်စတှထေဲမှာ ငွိမျးခမြျးရေးဖွဈစဉျအပေါျ အလေးအနကျ ရိုကျခတျနိုငျဖှယျလဲ မရှိပါဘူး။ တိုငျးရငျးသားအငျအားစုတှကေို ပွောရမယျဆိုရငျတော့ သူတို့ဟာ စဈကောငျစီဘကျကိုပဲဖွဈဖွဈ၊ တောျလှနျရေးအငျအားစုတှဘေကျကိုပဲဖွဈဖွဈ တိမျးညှှတျနတော မဟုတျဘူးဆိုတာကို ကနြောျတို့ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး သဘောပေါကျသင့ျတယျလို့ ထငျပါတယျ။ EAOs တှအေားလုံး တိမျးညှှတျနတေဲ့ဘကျက တဘကျပဲ ရှိပါတယျ။ အဲဒါကတော့ သူတို့ရဲ့ အကြိုးစီးပှားပါပဲ။ သူတို့နဲ့နတေဲ့ သူတို့လူထုရဲ့ အကြိုးစီးပှားပဲ ဖွဈပါတယျ။ သူတို့အကြိုးစီးပှားအတှကျ တကယျလုပျဆောငျပေးမယ့ျဘကျကိုပဲ ထောကျခံနိုငျပါတယျ။ ဒါဟာ အမွဲတမျး ရှိလာခဲ့တဲ့ သဘောထားပါ။

မေး ။ ။ အခုတော့ NUG ဘကျကလဲ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု ကိစ်စကို သိပျအလေးအနကျထား လုပျဆောငျနတောကို တှေ့ရပါတယျ။ NUCC ဖှဲ့စညျးပွီးတော့ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေးအတှကျ EAOs တှနေဲ့ လကျတှဲပွီးတော့ ဆောငျရှကျနတေယျဆိုတာကို ကနြောျတို့ သိနရေပါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒါက ဘယျလောကျအထိ တိုငျးရငျးသားတှကေို ဆှဲဆောငျနိုငျစှမျး ရှိမယျလို့ ထငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ဒါက နိုငျငံရေးပွူနာတခုတညျး မဟုတျပါဘူး။ EAOs တှဘေကျ သံသယတခြို့၊ စိုးရိမျမှုတခြို့ ရှိနပေါတယျ။ ယုံကွညျမှု ကငျးမဲ့နပေါသေးတယျ။ NUG ကတော့ ဒီလို မယံကွညျမှု လြော့ပါးစဖေို့အတှကျ အမြားကွီးလုပျဆောငျနခေဲ့ပါပွီ။ လုပျဆောငျနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မလုံလောကျသေးပါဘူး။ နောကျတခုက ဘယျဘကျက နိုငျမလဲဆိုတာကို EAOs တှဘေကျက ယတိပွတျ မမွငျရသေးပါဘူး။ ဆိုတော့ NUG အနနေဲ့ တိုငျးရငျးသားတှကေို ထောကျခံတဲ့အကွောငျး နိုငျငံရေးအရ၊ မူဝါဒအရ လုပျပွရုံနဲ့ မပွီဘဲ။ တိုကျပှဲမှာ အနိုငျရမယျ၊ အဲဒီမူဝါဒတှကေို လကျတှေ့အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျတယျဆိုတာကိုလညျး ပွသနိုငျဖို့ လိုအပျပါတယျ။ ဒီကိစ်စတှမှောလဲ EAOs တှကေ သံသယတှေ ရှိနဆေဲပါ။ အာဏာသိမျးပွီး ခုခံတိုကျခိုကျမှုတှေ စတငျတုနျးက ရကျသတ်တပါတျအတှငျးမှာ အနိုငျရတော့မလို၊ ယူဆမှုတှေ ရှိခဲ့ပမေဲ့ EAOs တှကေတော့ ကွာအုံးမယျလို့ ပွောတာမြိုး ကနြောျ ကွာခဲ့ရပါတယျ။ သူတို့ ပိုသိပါတယျ။ သူတို့အတှေ့အကွုံတှလေညျး အမြားကွီး ရှိပါတယျ။

မေး ။ ။ တခြို့ကတော့ အခုမွနျမာနိုငျငံ အခွအေနကေ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ခတျေလှနျကို စတငျဝငျရောကျနပွေီဖွဈတယျ။ NUG ကလဲ အရငျတုနျးက NLD မဟုတျဘူးလို့ ပွောနကွေပါတယျ။ ဆိုတော့ EAOs တှကေ NLD အစိုးရပေါျမှာ အကွိုကျမတှေ့ခဲ့ဘူး၊ ဘဝငျမကခြဲ့ဘူး ဖွဈခဲ့တဲ့ အခွအေနဟော အခုပွောငျးလဲသှားစရာ အကွောငျးမရှိဘူးလား။

ဖွေ ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ EAOs တှနေဲ့ NLD ကွား ယုံကွညျမှု ကှာဟခကြျတှေ အဲဒီတုနျးက စတငျခဲ့ပါတယျ။ NLD အစိုးရဟာ သူတို့တောငျးဆိုခကြျ၊ သူတို့အခှင့ျအရေးကို အလေးမထားဘူးလို့ တိုငျးရငျးသားတှေ ထငျခဲ့ကွပါတယျ။ NLD ဟာ ဗမာအမြိုးသားရေးလမျးစဉျသာ ပိုနီးစပျတာလို့ ယူဆခဲ့ကွပါတယျ။ စဈတပျလဲ အလားတူပါပဲ၊ ဘာမှ မထူးပါဘူး။ အခုတော့ NUG က တိုငျးရငျးသားတှကေို ထိပျတနျးရာထူး အမြားအပွားမှာ တာဝနျပေးထားပါတယျ။ ဒါဟာ NLD မူနဲ့ လှနျစှာကှဲလှဲတဲ့ မူဝါဒ ဖွဈပါတယျ။ ဒါဟာ ဘယျလောကျ မှနျကနျသလဲ။ NUG မှာ အခုပွောထားတဲ့ ကတိစကားတှကေို လကျတှေ့အကောငျအထညျ ဖောျလာနိုငျတဲ့ အခွအေနေ ရှိပါ့မလားဆိုတာ တိုငျးရငျးသားခေါငျးဆောငျတှေ စောင့ျကွည့ျကွလိမ့ျအုံးမယျလို့ ထငျပါတယျ။