အခုအချိန် အခါသမယဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အတာသင်္ကြန်ကာလဖြစ်သလို မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ အဝေးမှာ ရောက်ရှိနေကြတဲ့ မြန်မာလူမျိုးတွေ ကလည်း ရိုးရာအတာသင်္ကြန်ကို မမေ့မလျော့ ဆင်နွှဲကြပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု မယ်ရီလန်းပြည်နယ် Rockville မြို့မှာ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ “သပြေညို” ဆိုတဲ့ မြန်မာစာသင်ကျောင်းမှာလည်း စနေနေ့က သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ဆင်နွှဲခဲ့ကြပါတယ်။
ဒီကျောင်းဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ မွေးတဲ့ မြန်မာကလေးတွေရော၊ အမေရိကားကို ငယ်ငယ်ကတည်းက ရောက်လာကြတဲ့ မြန်မာကလေးတွေကိုပါ မြန်မာစာတတ်အောင်လို့ သင်ကြားပေးနေတဲ့ စာသင်ကျောင်းလေးပါ။ ကျောင်းသားကျောင်းသူ အယောက် ၅၀ နီးပါးရှိတဲ့ ဒီစာသင်ကျောင်းလေးမှာ မြန်မာစာသင်ယူနေကြတဲ့ ကလေးတွေအနေနဲ့ မြန်မာ့ သင်္ကြန်ယဉ်ကျေးမှုကို သိရှိနည်းလည်လာအောင် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း သင်္ကြန်ပွဲလေးကို ပြုလုပ်ပေးခဲ့တယ်လို့ “သပြေညို” ကျောင်းက ပြောပြပါတယ်။ အရင်နှစ်ကနဲ့မတူဘဲ ဒီနှစ်ရဲ့ထူးခြားမှုကတော့ သင်္ကြန်အစဉ်အလာအတိုင်း အကတွေ၊ ရေပက်ကစားတာတွေနဲ့ စတုဒီသာ မုန့်မျိုးစုံ ကျွေးတာတွေပါဝင်ပြီး ပိုစည်စည်ကားကား ပြုလုပ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ မြန်မာကလေးတွေကို စာသင်ပေးနေတဲ့ ဆရာမ မေငြိမ်းက ပြောပြပါတယ်။
“ဒီနေ့ ပထမဦးဆုံး ကျောင်းမှာ သင်္ကြန်အကြောင်းတွေ ပြောကြတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ သင်္ကြန်ဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်တယ်။ ဘာကြောင့် သင်္ကြန်ကျတယ်ဆိုတာကို ပြောပြတယ်။ ပြီးတဲ့အခါကျတော့ ကလေးတွေ ကတယ်။ ပြီးတော့ မြန်မာပြည်က သင်္ကြန်အတိုင်းပဲ စတုဒီသာ စားစရာတွေ ကျွေးပါတယ်။ သင်္ကြန်နဲ့တူအောင်လို့ မုန့်လုံးရေပေါ်၊ ကောက်ညှင်းပြန်ပေါင်း ပါတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးတွေ ကျွေးတယ်။ ပြီးတော့ ကလေးတွေကိုလည်း ပြောပြတယ်။ ဒီအစားအစာတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သင်္ကြန်တွင်းမှာ ကျွေးတတ်တဲ့အစားအစာတွေ ဖြစ်ပါတယ်ဆိုပြီးတော့ သူတို့ကို ကျမတို့ကို ယဉ်ကျေးမှုရော၊ အစားအစာရော ဒီမှာမွေးတဲ့ကလေးတွေကို ကိုယ့်တိုင်းပြည်အကြောင်း သိသွားအောင်လုပ်တဲ့သဘော သင်္ကြန် လုပ်ပေးတာပါ။ ပြီးတော့ ရပ်ကွက်ထဲက ကျမတို့ မြန်မာမိသားစုတွေလာပြီးတော့ ကလေးတွေကိုလည်း လာပြီးအားပေးကြတယ်။ ဝိုင်းပြီးတော့ ကလေးတွေနဲ့ ပျော်ကြတာပေါ့နော်။ ပိုပြီးတော့ သင်္ကြန်နဲ့တူအောင် ကျမတို့ လုပ်ပါတယ်။”
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာက ဒီဧပြီလဟာ ဆောင်းအကုန် နွေအကူး အအေးဓာတ်အခံ ရှိဆဲကာလဖြစ်တာမို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလို ရေကောင်းကောင်း ကစားနိုင်တဲ့ အချိန်မျိုးတော့ မဟုတ်သေးပါဘူး။ ဒါ့အပြင် မြန်မာလူမျိုးကလည်း နည်းနည်းပဲရှိတာမို့ တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ပျော်ကြတဲ့ မြန်မာပြည်က သင်္ကြန်ကိုတော့ ပိုလွမ်းမိတယ်လို့ ပြောသူကတော့ သပြေညို ကျောင်းသူလေး ကျဲကျဲ ပါ။ သူက မိဘတွေနဲ့အတူ ငယ်ငယ်လေးကတည်းက အမေရိကန်ကို ရောက်လာခဲ့သူပါ။
“သမီးထင်တာကတော့ မြန်မာပြည်ကဟာက ပိုပျော်တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အမေရိကားမှာဆိုရင် မြန်မာတွေက သိပ်မများတော့ ရေပက်တာက သိပ်အများကြီးပက်လို့မရဘူး။ သမီးတို့အခုကျောင်းမှာ မြန်မာအင်္ကျီတွေ ဝတ်ကြတယ်။ အဲဒီလောက်ပဲ။ ပြီးလို့ရှိရင် မုန့်ဟင်းခါးချက်ကြတယ်။ ရေက နည်းနည်းပဲပက်တယ်။ မြန်မာပြည်မှာဆိုရင် သင်္ကြန်ဖြစ်လို့ရှိရင် အဘိုးအဘွားတွေကို ခြေထောက်တွေ ဆေးပေးတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် ဘုန်းကြီးကျောင်းကို သွားပြီးတော့ ဘုရားသွားရှိခိုးတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် ကားတွေနဲ့သွားပြီးတော့ ရေပက်တယ်။ ပိုပျော်တယ်။”
တခါ မြန်မာမိဘနှစ်ဦးကနေ အမေရိကန်မှာ မွေးပြီး ဒီသပြေညိုကျောင်းလေးမှာပဲ မြန်မာစာသင်ယူနေတဲ့ ကျောင်းသားလေး ဂျော်ဂျီ ကတော့ - အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ နှစ်တိုင်း မြန်မာလူမျိုးတွေက လုပ်တဲ့ သင်္ကြန်ပွဲတွေကို သွားလေ့ရှိသူပါ။ သူ့ဘဝမှာ မြန်မာပြည်သင်္ကြန်ကို တခါမှ မပျော်ဖူးပေမဲ့ သူ အထက်တန်းကျောင်းပြီးသွားရင်တော့ မြန်မာပြည်က သင်္ကြန်ကို ရောက်အောင်သွားမယ်လို့ အခုလို ပြောပါတယ်။
“သားကတော့ သင်္ကြန်သွားရတာ အမြဲတမ်းပျော်တယ်။ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ရေတွေပက်ရတယ်။ အစားကောင်းစားရတယ်။ သားထင်တာတော့ အမေရိကားမှာ သင်္ကြန်လုပ်တာ အရမ်းကောင်းတာပေါ့။ ကလေးတွေအားလုံးလည်း သင်္ကြန်ဘာလဲ သိရတယ်။ သားခံစားရတာကတော့ သားပျော်တယ်။ သားကြိုက်တယ်။ အခုသားက high school ပြီးတော့မယ်။ ၁၂ တန်းပြီးသွားလို့ရှိရင် သား မြန်မာပြည်ပြန်နိုင်လို့ရှိရင် ရန်ကုန်ကိုပြန်ပြီးတော့ သားရဲ့အစ်ကိုတွေနဲ့ အစ်မတွေနဲ့၊ ညီတွေနဲ့ ညီမလေးတွေနဲ့ ပျော်ချင်တယ်။ သား ကောလိပ်မသွားခင် မြန်မာပြည်ကို သွားချင်တယ်။”
အလားတူ မယ်ရီလန်းပြည်နယ် Silver Spring မြို့မှာရှိတဲ့ မင်္ဂလာရာမဘုန်းကြီးကျောင်းမှာလည်း ဒီကနေ့ တနင်္ဂနွေနေ့မှာ သင်္ကြန်အမှတ်တရ စတုဒီသာပွဲ၊ သင်္ကြန်အကတွေနဲ့ ကလေးတွေလည်း ရေကစားကြမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီကျောင်းဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ မွေးတဲ့ မြန်မာကလေးတွေရော၊ အမေရိကားကို ငယ်ငယ်ကတည်းက ရောက်လာကြတဲ့ မြန်မာကလေးတွေကိုပါ မြန်မာစာတတ်အောင်လို့ သင်ကြားပေးနေတဲ့ စာသင်ကျောင်းလေးပါ။ ကျောင်းသားကျောင်းသူ အယောက် ၅၀ နီးပါးရှိတဲ့ ဒီစာသင်ကျောင်းလေးမှာ မြန်မာစာသင်ယူနေကြတဲ့ ကလေးတွေအနေနဲ့ မြန်မာ့ သင်္ကြန်ယဉ်ကျေးမှုကို သိရှိနည်းလည်လာအောင် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း သင်္ကြန်ပွဲလေးကို ပြုလုပ်ပေးခဲ့တယ်လို့ “သပြေညို” ကျောင်းက ပြောပြပါတယ်။ အရင်နှစ်ကနဲ့မတူဘဲ ဒီနှစ်ရဲ့ထူးခြားမှုကတော့ သင်္ကြန်အစဉ်အလာအတိုင်း အကတွေ၊ ရေပက်ကစားတာတွေနဲ့ စတုဒီသာ မုန့်မျိုးစုံ ကျွေးတာတွေပါဝင်ပြီး ပိုစည်စည်ကားကား ပြုလုပ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ မြန်မာကလေးတွေကို စာသင်ပေးနေတဲ့ ဆရာမ မေငြိမ်းက ပြောပြပါတယ်။
“ဒီနေ့ ပထမဦးဆုံး ကျောင်းမှာ သင်္ကြန်အကြောင်းတွေ ပြောကြတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ သင်္ကြန်ဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်တယ်။ ဘာကြောင့် သင်္ကြန်ကျတယ်ဆိုတာကို ပြောပြတယ်။ ပြီးတဲ့အခါကျတော့ ကလေးတွေ ကတယ်။ ပြီးတော့ မြန်မာပြည်က သင်္ကြန်အတိုင်းပဲ စတုဒီသာ စားစရာတွေ ကျွေးပါတယ်။ သင်္ကြန်နဲ့တူအောင်လို့ မုန့်လုံးရေပေါ်၊ ကောက်ညှင်းပြန်ပေါင်း ပါတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးတွေ ကျွေးတယ်။ ပြီးတော့ ကလေးတွေကိုလည်း ပြောပြတယ်။ ဒီအစားအစာတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သင်္ကြန်တွင်းမှာ ကျွေးတတ်တဲ့အစားအစာတွေ ဖြစ်ပါတယ်ဆိုပြီးတော့ သူတို့ကို ကျမတို့ကို ယဉ်ကျေးမှုရော၊ အစားအစာရော ဒီမှာမွေးတဲ့ကလေးတွေကို ကိုယ့်တိုင်းပြည်အကြောင်း သိသွားအောင်လုပ်တဲ့သဘော သင်္ကြန် လုပ်ပေးတာပါ။ ပြီးတော့ ရပ်ကွက်ထဲက ကျမတို့ မြန်မာမိသားစုတွေလာပြီးတော့ ကလေးတွေကိုလည်း လာပြီးအားပေးကြတယ်။ ဝိုင်းပြီးတော့ ကလေးတွေနဲ့ ပျော်ကြတာပေါ့နော်။ ပိုပြီးတော့ သင်္ကြန်နဲ့တူအောင် ကျမတို့ လုပ်ပါတယ်။”
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာက ဒီဧပြီလဟာ ဆောင်းအကုန် နွေအကူး အအေးဓာတ်အခံ ရှိဆဲကာလဖြစ်တာမို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလို ရေကောင်းကောင်း ကစားနိုင်တဲ့ အချိန်မျိုးတော့ မဟုတ်သေးပါဘူး။ ဒါ့အပြင် မြန်မာလူမျိုးကလည်း နည်းနည်းပဲရှိတာမို့ တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ပျော်ကြတဲ့ မြန်မာပြည်က သင်္ကြန်ကိုတော့ ပိုလွမ်းမိတယ်လို့ ပြောသူကတော့ သပြေညို ကျောင်းသူလေး ကျဲကျဲ ပါ။ သူက မိဘတွေနဲ့အတူ ငယ်ငယ်လေးကတည်းက အမေရိကန်ကို ရောက်လာခဲ့သူပါ။
“သမီးထင်တာကတော့ မြန်မာပြည်ကဟာက ပိုပျော်တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အမေရိကားမှာဆိုရင် မြန်မာတွေက သိပ်မများတော့ ရေပက်တာက သိပ်အများကြီးပက်လို့မရဘူး။ သမီးတို့အခုကျောင်းမှာ မြန်မာအင်္ကျီတွေ ဝတ်ကြတယ်။ အဲဒီလောက်ပဲ။ ပြီးလို့ရှိရင် မုန့်ဟင်းခါးချက်ကြတယ်။ ရေက နည်းနည်းပဲပက်တယ်။ မြန်မာပြည်မှာဆိုရင် သင်္ကြန်ဖြစ်လို့ရှိရင် အဘိုးအဘွားတွေကို ခြေထောက်တွေ ဆေးပေးတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် ဘုန်းကြီးကျောင်းကို သွားပြီးတော့ ဘုရားသွားရှိခိုးတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် ကားတွေနဲ့သွားပြီးတော့ ရေပက်တယ်။ ပိုပျော်တယ်။”
တခါ မြန်မာမိဘနှစ်ဦးကနေ အမေရိကန်မှာ မွေးပြီး ဒီသပြေညိုကျောင်းလေးမှာပဲ မြန်မာစာသင်ယူနေတဲ့ ကျောင်းသားလေး ဂျော်ဂျီ ကတော့ - အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ နှစ်တိုင်း မြန်မာလူမျိုးတွေက လုပ်တဲ့ သင်္ကြန်ပွဲတွေကို သွားလေ့ရှိသူပါ။ သူ့ဘဝမှာ မြန်မာပြည်သင်္ကြန်ကို တခါမှ မပျော်ဖူးပေမဲ့ သူ အထက်တန်းကျောင်းပြီးသွားရင်တော့ မြန်မာပြည်က သင်္ကြန်ကို ရောက်အောင်သွားမယ်လို့ အခုလို ပြောပါတယ်။
“သားကတော့ သင်္ကြန်သွားရတာ အမြဲတမ်းပျော်တယ်။ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ရေတွေပက်ရတယ်။ အစားကောင်းစားရတယ်။ သားထင်တာတော့ အမေရိကားမှာ သင်္ကြန်လုပ်တာ အရမ်းကောင်းတာပေါ့။ ကလေးတွေအားလုံးလည်း သင်္ကြန်ဘာလဲ သိရတယ်။ သားခံစားရတာကတော့ သားပျော်တယ်။ သားကြိုက်တယ်။ အခုသားက high school ပြီးတော့မယ်။ ၁၂ တန်းပြီးသွားလို့ရှိရင် သား မြန်မာပြည်ပြန်နိုင်လို့ရှိရင် ရန်ကုန်ကိုပြန်ပြီးတော့ သားရဲ့အစ်ကိုတွေနဲ့ အစ်မတွေနဲ့၊ ညီတွေနဲ့ ညီမလေးတွေနဲ့ ပျော်ချင်တယ်။ သား ကောလိပ်မသွားခင် မြန်မာပြည်ကို သွားချင်တယ်။”
အလားတူ မယ်ရီလန်းပြည်နယ် Silver Spring မြို့မှာရှိတဲ့ မင်္ဂလာရာမဘုန်းကြီးကျောင်းမှာလည်း ဒီကနေ့ တနင်္ဂနွေနေ့မှာ သင်္ကြန်အမှတ်တရ စတုဒီသာပွဲ၊ သင်္ကြန်အကတွေနဲ့ ကလေးတွေလည်း ရေကစားကြမှာဖြစ်ပါတယ်။