(Zawgyi/Unicode)
ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် တာချီလိတ်မြို့ကနေ နေရပ်ပြန်ဖို့ စာရင်းပေးသွင်းတဲ့ ၄၀ကျော်ထဲက ၁၆ ဦးသာ နေရပ်ပြန်ခွင့်ရပါတယ်။ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်လက်မှတ်မပါပဲ တရားမဝင် ဝင်ရောက်လာတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံသားတွေ ကိုတော့ အရေးယူသွားမှာဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာအာဏာပိုင်တွေကဆိုပါတယ်။ ဒီသတင်းကို ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကနေ မအေးအေးမာက သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် တာချီလိတ်မြို့က နေရပ်ပြန်ထိုင်းတွေ မှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကူးစက်မူ လူဦးရေ ၁၀ဦးကျော်လာချိန်မှာ ထိုင်းတွေ တရားဝင်နေရပ်ပြန်ဖို့ ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ဒီနောက်မှာတော့ ထိုင်းတွေ နေရပ်ပြန်ရာမှာ သောကြာနေ့မှာတော့ ထိုင်းသံရုံးရဲ့ခွင့်ပြုစာပါပေမယ့်တံတားဖြတ်ကျော် လက်မှတ်မပါတဲ့သူတွေကတော့နေရပ်ပြန်လို့ မရကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးနှင့် စေ့စပ်ညှိနိုင်းရေးကော်မတီ (CNCMC) အတွင်းရေးမှူး ဦးစည်သူမောင်က အခုလိုပြောပြပါတယ်။
“တံတားပိတ်တဲ့ ကာလတလျောက်လုံးမှာ နေရပ်ပြန်ထိုင်းနိုင်ငံသားတွေကို သံရုံးခွင့်ပြုချက်နဲ့ ထောက်ခံစာနဲ့ ပြန်ပို့ပေးတယ်။ တခါတရံမှာလည်း သံရုံးထောက်ခံစာသာပါတယ်။ တံတားဖြတ်ကျော်တဲ့စာ မပါဘူး ဒါပေမယ့် တဖက်နိုင်ငံကသူတို့ နိုင်ငံသားမှန်ရင်ပြီးရော လာရောက်လွဲှပြောင်းနိုင်ပါတယ် ဆိုတော့ ကျနော်တို့ က လက်ခံပြီးတော့ ပြန်လည် လွဲှပြောင်းပေးလိုက်တာပေါ့။ ဒီနေ့ကျတော့အစီစဉ်တမျိုးပြန်ပြောင်းသွားတယ်။ သံရုံးထောက်ခံစာပါပြီး တံတားကူးတဲ့စာမပါရင် တဖက်နိုင်ငံကို ပြန်မပို့တော့ဘူးဆိုပြီး နှုတ်မိန့် ပြောင်းသွားတော့ အယောက် ၃၀ကျော်ထဲမှာ စီစစ်ပြီးထုတ်လိုက်တော့ ၁၆ယောက်ပဲ ဟိုဘက်ကို လွဲှပေးနိုင်ခဲ့တယ်။ ကျန်တဲ့လူတွေ ပိတ်မိတဲ့အဖွဲ့တွေကတော့မြို့ထဲမှာလျောက်သွားနိုင်ရင် အန္တရာယ် ရှိနိုင်တာပေါ့။ ဟိုတယ်တွေပြန်ပို့တော့လည်း ဟိုတယ်တွေက lock down လုပ်ထားတယ် သူတို့က လက်မခံကြဘူး။ စောင့်ကြည့်ရေးစင်တာပို့တော့လည်း စောင့်ကြည့်စင်တာတွေက လက်မခံဘူး။ အခုတော့ မြို့ထဲမှာပတ်နေကြတယ် ဘယ်မှာနေကြမသိဘူး။”
အခုဆိုရင် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလမှာ မြန်မာပြည်က နေထိုင်းကိုနေရပ်ပြန်သူတွေ ကို မတ်လက စပြီး ပြန်လည် လွဲှပြောင်းပေးတာလူ၈၀၀ကျော်သွားပြီလို့ ဦးစည်သူမောင်ကပြောပါတယ်။
တာချီလိတ်ခရိုင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးမြင့်နိုင်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံထဲကို တရားမဝင် ခိုးဝင်နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ သူတွေကတော့ အခု လွဲှပြောင်းတဲ့အစီစဉ်မှာ မပါပဲ အရေးယူပြီးမှ လွဲှပြောင်းပေးမယ်လို့ ဆိုပါတယ် ။
“အခုပြန်မရဘူးဆိုတဲ့သူတွေကတော့ ဘာစာရွက်စာတမ်းမရှိသူတွေ မြန်မာနိုင်ငံကို ခိုးဝင်လာတဲ့သူတွေပေါ့။ မြန်မာနိုင်ငံထဲကို ခိုးဝင်လာသူတွေ ပေါ့။ မြန်မာနိုင်ငံထဲကို ခိုးဝင်ပြီး ၊ ခိုးပြီးအလုပ်လုပ်နေတဲ့သူတွေ ဒီလူတွေကတော့ တံတားပေါ်ကပြန်တဲ့ အစီစဉ်ထဲမှာ ဘယ်အကျုံးဝင်မလဲ။ ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတော့ဒီလူတွေက မြန်မာနိုင်ငံထဲကို ခိုးဝင်လာတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မူနဲ့ အရေးယူဖို့လိုတယ်လေ။ လဝက ကနေ ပြည်ဝင်ခွင့် ဥပဒေနဲ့ အရေးယူမှ တရားရုံးကပြစ်ဒဏ်ချပြီးမှ သက်ဆိုင်ရာ လဝက နယ်နှင်တဲ့ ဥပဒေနဲ့မှ သူတို့ကိုပြန်လည်လွဲှပြောင်းပေးရတာပေါ့။”
ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ သတင်းတွေမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံ တာချီလိတ် မြို့မှာ နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံသား ထောင်ဂဏန်းလောက်ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လောလောဆည်မှာတော့ ထိုင်း- မြန်မာနယ်စပ်မြို့ ဖြစ်တဲ့ တာချီလိတ်မြို့မှာကူးစက်သူ ၆၅ဦး ထိ ရှိသွားပါပြီ။
ဒီကပ်ဘေးကာလမှာ အထောက်အထားမပြည့်စုံတဲ့ ထိုင်းရော၊ မြန်မာရော၊ တရုတ်နိုင်ငံသားများပါ မြန်မာနိုင်ငံထဲကနေ ထိုင်းနိုင်ငံထဲကို အများအပြားခိုးဝင်လာနေကြပါတယ်။
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၆၀ နဲ့ ကူးစက်သူ ၄ ထောင်ကျော် ရှိတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုတွေ လျော့ပါးနေချိန်မှာပဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ သေဆုံးသူ ၂ ၀၂၈ ဦးနဲ့ ကူးစက်သူ ၉၅,၀၀၀ ကျော်ရှိနေတာကြောင့် ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ပြန့်ပွားမလာအောင် ထိုင်းနိုင်ငံက နယ်စပ်ဒေသ အဝင်အထွက်တွေနဲ့ ကုန်သွယ်မှုတွေ တော်တော်များများကိုလည်း ကန့်သတ်ထားပြီး လုံခြုံရေးကိုလည်း တိုးမြှင့်ထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
မြန်မာမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံသားတချို့ ကိုဗစ်ကြောင့် နေရပ်ပြန်ရေးအခက်ကြုံ
.................
(Unicode)
ထိုငျး-မွနျမာနယျစပျ တာခြီလိတျမွို့ကနေ နရေပျပွနျဖို့ စာရငျးပေးသှငျးတဲ့ ၄၀ကြောျထဲက ၁၆ ဦးသာ နရေပျပွနျခှင့ျရပါတယျ။ နယျစပျဖွတျကြောျလကျမှတျမပါပဲ တရားမဝငျ ဝငျရောကျလာတဲ့ ထိုငျးနိုငျငံသားတှေ ကိုတော့ အရေးယူသှားမှာဖွဈတယျလို့ မွနျမာအာဏာပိုငျတှကေဆိုပါတယျ။ ဒီသတငျးကို ထိုငျး-မွနျမာနယျစပျကနေ မအေးအေးမာက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ထိုငျး-မွနျမာနယျစပျ တာခြီလိတျမွို့က နရေပျပွနျထိုငျးတှေ မှာ ကိုဗဈကပျရောဂါကူးစကျမူ လူဦးရေ ၁၀ဦးကြောျလာခြိနျမှာ ထိုငျးတှေ တရားဝငျနရေပျပွနျဖို့ ထိုငျးအာဏာပိုငျတှကေ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ဒီနောကျမှာတော့ ထိုငျးတှေ နရေပျပွနျရာမှာ သောကွာနေ့မှာတော့ ထိုငျးသံရုံးရဲ့ခှင့ျပွုစာပါပမေယ့ျတံတားဖွတျကြောျ လကျမှတျမပါတဲ့သူတှကေတော့နရေပျပွနျလို့ မရကွောငျး ထိုငျးနိုငျငံရောကျ မွနျမာနိုငျငံသားမြား ကူညီစောင့ျရှောကျရေးနှင့ျ စေ့စပျညှိနိုငျးရေးကောျမတီ (CNCMC) အတှငျးရေးမှူး ဦးစညျသူမောငျက အခုလိုပွောပွပါတယျ။
“တံတားပိတျတဲ့ ကာလတလြောကျလုံးမှာ နရေပျပွနျထိုငျးနိုငျငံသားတှကေို သံရုံးခှင့ျပွုခကြျနဲ့ ထောကျခံစာနဲ့ ပွနျပို့ပေးတယျ။ တခါတရံမှာလညျး သံရုံးထောကျခံစာသာပါတယျ။ တံတားဖွတျကြောျတဲ့စာ မပါဘူး ဒါပမေယ့ျ တဖကျနိုငျငံကသူတို့ နိုငျငံသားမှနျရငျပွီးရော လာရောကျလှဲှပွောငျးနိုငျပါတယျ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ က လကျခံပွီးတော့ ပွနျလညျ လှဲှပွောငျးပေးလိုကျတာပေါ့။ ဒီနေ့ကတြော့အစီစဉျတမြိုးပွနျပွောငျးသှားတယျ။ သံရုံးထောကျခံစာပါပွီး တံတားကူးတဲ့စာမပါရငျ တဖကျနိုငျငံကို ပွနျမပို့တော့ဘူးဆိုပွီး နှုတျမိန့ျ ပွောငျးသှားတော့ အယောကျ ၃၀ကြောျထဲမှာ စီစဈပွီးထုတျလိုကျတော့ ၁၆ယောကျပဲ ဟိုဘကျကို လှဲှပေးနိုငျခဲ့တယျ။ ကနြျတဲ့လူတှေ ပိတျမိတဲ့အဖှဲ့တှကေတော့မွို့ထဲမှာလြောကျသှားနိုငျရငျ အန်တရာယျ ရှိနိုငျတာပေါ့။ ဟိုတယျတှပွေနျပို့တော့လညျး ဟိုတယျတှကေ lock down လုပျထားတယျ သူတို့က လကျမခံကွဘူး။ စောင့ျကွည့ျရေးစငျတာပို့တော့လညျး စောင့ျကွည့ျစငျတာတှကေ လကျမခံဘူး။ အခုတော့ မွို့ထဲမှာပတျနကွေတယျ ဘယျမှာနကွေမသိဘူး။”
အခုဆိုရငျ ကိုဗဈကပျရောဂါကာလမှာ မွနျမာပွညျက နထေိုငျးကိုနရေပျပွနျသူတှေ ကို မတျလက စပွီး ပွနျလညျ လှဲှပွောငျးပေးတာလူ၈၀၀ကြောျသှားပွီလို့ ဦးစညျသူမောငျကပွောပါတယျ။
တာခြီလိတျခရိုငျ အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးမွင့ျနိုငျကတော့ မွနျမာနိုငျငံထဲကို တရားမဝငျ ခိုးဝငျနထေိုငျ အလုပျလုပျကိုငျနတေဲ့ သူတှကေတော့ အခု လှဲှပွောငျးတဲ့အစီစဉျမှာ မပါပဲ အရေးယူပွီးမှ လှဲှပွောငျးပေးမယျလို့ ဆိုပါတယျ ။
“အခုပွနျမရဘူးဆိုတဲ့သူတှကေတော့ ဘာစာရှကျစာတမျးမရှိသူတှေ မွနျမာနိုငျငံကို ခိုးဝငျလာတဲ့သူတှပေေါ့။ မွနျမာနိုငျငံထဲကို ခိုးဝငျလာသူတှေ ပေါ့။ မွနျမာနိုငျငံထဲကို ခိုးဝငျပွီး ၊ ခိုးပွီးအလုပျလုပျနတေဲ့သူတှေ ဒီလူတှကေတော့ တံတားပေါျကပွနျတဲ့ အစီစဉျထဲမှာ ဘယျအကြုံးဝငျမလဲ။ ဘာလုပျရမလဲဆိုတော့ဒီလူတှကေ မွနျမာနိုငျငံထဲကို ခိုးဝငျလာတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ တရားမဝငျ နယျစပျဖွတျကြောျမူနဲ့ အရေးယူဖို့လိုတယျလေ။ လဝက ကနေ ပွညျဝငျခှင့ျ ဥပဒနေဲ့ အရေးယူမှ တရားရုံးကပွဈဒဏျခပြွီးမှ သကျဆိုငျရာ လဝက နယျနှငျတဲ့ ဥပဒနေဲ့မှ သူတို့ကိုပွနျလညျလှဲှပွောငျးပေးရတာပေါ့။”
ထိုငျးနိုငျငံရဲ့ သတငျးတှမှောတော့ မွနျမာနိုငျငံ တာခြီလိတျ မွို့မှာ နထေိုငျအလုပျလုပျကိုငျနတေဲ့ ထိုငျးနိုငျငံသား ထောငျဂဏနျးလောကျရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ လောလောဆညျမှာတော့ ထိုငျး- မွနျမာနယျစပျမွို့ ဖွဈတဲ့ တာခြီလိတျမွို့မှာကူးစကျသူ ၆၅ဦး ထိ ရှိသှားပါပွီ။
ဒီကပျဘေးကာလမှာ အထောကျအထားမပွည့ျစုံတဲ့ ထိုငျးရော၊ မွနျမာရော၊ တရုတျနိုငျငံသားမြားပါ မွနျမာနိုငျငံထဲကနေ ထိုငျးနိုငျငံထဲကို အမြားအပွားခိုးဝငျလာနကွေပါတယျ။
ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးသူ ၆၀ နဲ့ ကူးစကျသူ ၄ ထောငျကြောျ ရှိတဲ့ ထိုငျးနိုငျငံမှာ ရောဂါပိုး ကူးစကျမှုတှေ လြော့ပါးနခြေိနျမှာပဲ မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ သဆေုံးသူ ၂ ၀၂၈ ဦးနဲ့ ကူးစကျသူ ၉၅,၀၀၀ ကြောျရှိနတောကွောင့ျ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ ပွန့ျပှားမလာအောငျ ထိုငျးနိုငျငံက နယျစပျဒသေ အဝငျအထှကျတှနေဲ့ ကုနျသှယျမှုတှေ တောျတောျမြားမြားကိုလညျး ကန့ျသတျထားပွီး လုံခွုံရေးကိုလညျး တိုးမွှင့ျထားပါတယျ။