(Zawgyi/Unicode)
ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေအပေါ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုကျုးလွန်တယ်ဆိုတဲ့ စွဲဆိုချက်နဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အမြင်ဆုံးတရားရုံးကို ဂန်ဘီယာနိုင်ငံက ဒီကနေ့ပဲ အမှုတင်သွင်းလိုက်ပါတယ်။ နိုင်ငံချင်းဖြစ်တဲ့ အငြင်းပွားမှုတွေကို ကိုင်တွယ် အဆုံးအဖြတ်ပေးတဲ့ ICJ နိုင်ငံတကာခုံရုံးထံ အခုလိုအမှုတင်သွင်းရတာဟာ ထိတ်လန့်ကြောက်မက်ဖွယ် လုပ်ရပ်တွေကို ကမ္ဘာကြီးက လက်ပိုက်ကြည့်မနေဘူးဆိုတာ ပြသချင်တာဖြစ်တယ်လို့ ဂန်ဘီယာ တရားရေးဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။ ကိုသားညွန့်ဦး က ဆက်ပြီး ပြောပြပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေကို နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းပြီး လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု တားဆီးရေး နိုင်ငံတကာသဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖေါက်တယ်ဆိုတဲ့ စွဲချက်နဲ့ Gambia နိုင်ငံက ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးမှာ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့ အမှုတင်လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကို ဆန့်ကျင်ရုံသာမက မဖြစ်အောင် ကာကွယ်တာမျိုး ဖြစ်လာရင်လည်း အရေးယူအပြစ်ပေးတာမျိုး လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ ၁၉၄၈ ခုနှစ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ဆန့်ကျင်ရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ သဘောတူညီချက်ကို မြန်မာနိုင်ငံရော ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကပါ လက်မှတ်ထိုးထားတာဖြစ်ပြီး ဒီသဘောတူချက်ကို မြန်မာဖက်က ချိုးဖောက်တယ်လို့ ဂန်ဘီယာဘက်က စွဲချက်တင်တာပါ။
ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စရာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လုပ်ရပ်ကျုးလွန်တာတွေကို ကမ္ဘာက လက်ပိုက်ကြည့်မနေတော့ဘူးဆိုတာ မြန်မာနဲ့ ကျန်နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကိုပါ သိစေလိုတယ်လို့ ဂန်ဘီယာနိုင်ငံ တရားရေးဝန်ကြီးလည်းဖြစ် ရှေနေချုပ်လည်းဖြစ်သူ Abubacarr Marie Tambadou က ပြောပါတယ်။
“ဒီကနေ့ မနက်ပဲ အမှုတင်လိုက်ပါပြီ။ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ်လုပ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ မြန်မာအနေနဲ့ တာဝန်ယူတာဝန်ခံဖို့နဲ့ ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးအနေနဲ့လည်း ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့အရေးကိစ္စမှာ တရားသဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ကျနော်တို့ ကြိုးစားတာပါ။ OIC အစ္စလမ်မစ်နိုင်ငံများ ကောင်စီ ကို ကိုယ်စားပြုပြီး ဆောင်ရွက်တာဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာဖြစ်လာတဲ့ ထိတ်လန့်စရာအဖြစ်ဆိုးတွေကို ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့ လက်ပိုက်ကြည့်မနေဘူးဆိုတာကို မြန်မာနဲ့ အခြားနိုင်ငံတကာကို သိစေချင်ပါတယ်။”
လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုလုပ်ရပ်တွေ မျက်စိရှေ့တည့်တည့်ဖြစ်နေတာတွေကို ဘာမှ မလုပ်နိုင်ဖြစ်နေတာဟာ ဒီနေ့မျိုးဆက်အတွက် အရှက်ရစရာ အခြေအနေလည်း ဖြစ်တယ်လို့ ဂန်ဘီယာတရားရေးဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။
လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေကို ဆန့်ကျင်တဲ့ နိုင်ငံတကာ သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖောက်ပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်မှု ရှိမရှိဆိုတာ ကမ္ဘာ့အမြင့်ဆုံး တရားရုံးကနေ ကြားနာဆုံးဖြတ်မှာဖြစ်လို့ ဒါဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျုးလွန်နေတာတွေကို ရပ်တန့်စေဖို့ အထောက်အပံ့ဖြစ်စေတယ်လို့ Human Rights Watch လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ကလည်း ကြေညာချက်ထုတ် ကြိုဆိုပါတယ်။
ရခိုင်မြောက်ပိုင်းမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်ကဖြစ်တဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေနောက်ပိုင်း မြန်မာလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ နယ်မြေရှင်းလင်းမှုစစ်ဆင်ရေးအတွင်း ရိုဟင်ဂျာ ခုနှစ်သိန်းကျော် အိမ်နီးချင်းဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက် ထွက်ပြေးခဲ့ရတာပါ။ ဒီဖြစ်စဉ်မှာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု Genocide လုပ်ရပ်တွေ မြန်မာလုံခြုံရေးတပ်တွေဘက်က ကျုးလွန်မှုရှိတယ်လို့ နိုင်ငံတကာက စွတ်စွဲနေတာပါ။ ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေအပေါ် မြန်မာလုံခြုံရေးတပ်တွေရဲ့ကိုင်တွယ်ပုံတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရဲ့ စွဲဆိုချက်တွေကြောင့် ICC နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံးမှာလည်း အမှု စတင်လက်ခံ စီစစ်နေပြီလို့ သိရပါတယ်။
Rome Status ဆိုတဲ့ နိုင်ငံတကာသဘောတူညီချက်ကို မြန်မာဘက်က လက်မှတ်မထိုးတာကြောင့် ICC က မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို စီရင်ခွင့်မရှိဘူးလို့ မြန်မာဘက်က ငြင်းဆန်ထားပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကိုလည်း မြန်မာဘက်က လက်မခံသလို ICC ရှေနေတွေ စွတ်စွဲချက်တွေဟာလည်း အခြေအမြစ်မရှိဘူးလို့ တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံချင်းဖြစ်တဲ့ အငြင်းပွားမှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပေးတဲ့ ICJ မှာ အခုလို အမှုတင်ခံရတဲ့အပေါ်မှာတော့ တုံ့ပြန်ချက်ထွက်မလာသေးပါဘူး။
ဂန်ဘီယာက တင်တဲ့ အခု အမှုတွဲထဲမှာတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေကို မြန်မာဘက်က ချက်ခြင်းရပ်တန့်စေဖို့ ယာယီအရေးယူမှုတခုခု လုပ်ဖို့ကိုလည်း ဂန်ဘီယာက ICJ တရားရုံးကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒီ အရေးယူမှုအတွက် ကြားနာစစ်ဆေးမှုတွေကို လာမယ့်လမှာ စတင်နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်တဲ့အကြောင်း ဂန်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ ရှေနေအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးမှာ ဂန်ဘီယာ မြန်မာကိုအမှုစွဲတင်
[Unicode Version]
ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးမှာ ဂနျဘီယာ မွနျမာကိုအမှုစှဲတငျ
ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှအေပေါျမှာ မွနျမာနိုငျငံဘကျက လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှုကြုးလှနျတယျဆိုတဲ့ စှဲဆိုခကြျနဲ့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ အမွငျဆုံးတရားရုံးကို ဂနျဘီယာနိုငျငံက ဒီကနေ့ပဲ အမှုတငျသှငျးလိုကျပါတယျ။ နိုငျငံခငြျးဖွဈတဲ့ အငွငျးပှားမှုတှကေို ကိုငျတှယျ အဆုံးအဖွတျပေးတဲ့ ICJ နိုငျငံတကာခုံရုံးထံ အခုလိုအမှုတငျသှငျးရတာဟာ ထိတျလန့ျကွောကျမကျဖှယျ လုပျရပျတှကေို ကမ်ဘာကွီးက လကျပိုကျကွည့ျမနဘေူးဆိုတာ ပွသခငြျတာဖွဈတယျလို့ ဂနျဘီယာ တရားရေးဝနျကွီးက ပွောပါတယျ။ ကိုသားညှန့ျဦး က ဆကျပွီး ပွောပွပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံအနနေဲ့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးက ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှကေို နှိပျစကျညှဉျးပနျးပွီး လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု တားဆီးရေး နိုငျငံတကာသဘောတူညီခကြျကို ခြိုးဖေါကျတယျဆိုတဲ့ စှဲခကြျနဲ့ Gambia နိုငျငံက ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးမှာ နိုဝငျဘာလ ၁၁ ရကျနေ့ အမှုတငျလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုကို ဆန့ျကငြျရုံသာမက မဖွဈအောငျ ကာကှယျတာမြိုး ဖွဈလာရငျလညျး အရေးယူအပွဈပေးတာမြိုး လုပျရမယျဆိုတဲ့ ၁၉၄၈ ခုနှဈ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု ဆန့ျကငြျရေးဆိုငျရာ နိုငျငံတကာ သဘောတူညီခကြျကို မွနျမာနိုငျငံရော ဂမျဘီယာနိုငျငံကပါ လကျမှတျထိုးထားတာဖွဈပွီး ဒီသဘောတူခကြျကို မွနျမာဖကျက ခြိုးဖောကျတယျလို့ ဂနျဘီယာဘကျက စှဲခကြျတငျတာပါ။
ထိတျလန့ျတုနျလှုပျစရာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လုပျရပျကြုးလှနျတာတှကေို ကမ်ဘာက လကျပိုကျကွည့ျမနတေော့ဘူးဆိုတာ မွနျမာနဲ့ ကနြျနိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးကိုပါ သိစလေိုတယျလို့ ဂနျဘီယာနိုငျငံ တရားရေးဝနျကွီးလညျးဖွဈ ရှနေခြေုပျလညျးဖွဈသူ Abubacarr Marie Tambadou က ပွောပါတယျ။
“ဒီကနေ့ မနကျပဲ အမှုတငျလိုကျပါပွီ။ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျလုပျရပျနဲ့ ပတျသကျလို့ မွနျမာအနနေဲ့ တာဝနျယူတာဝနျခံဖို့နဲ့ ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးအနနေဲ့လညျး ရိုဟငျဂြာတှရေဲ့အရေးကိစ်စမှာ တရားသဖွင့ျ ဆောငျရှကျနိုငျဖို့ ကနြောျတို့ ကွိုးစားတာပါ။ OIC အစ်စလမျမဈနိုငျငံမြား ကောငျစီ ကို ကိုယျစားပွုပွီး ဆောငျရှကျတာဖွဈပါတယျ။ ကနြောျတို့ ပတျဝနျးကငြျမှာဖွဈလာတဲ့ ထိတျလန့ျစရာအဖွဈဆိုးတှကေို ကမ်ဘာကွီးအနနေဲ့ လကျပိုကျကွည့ျမနဘေူးဆိုတာကို မွနျမာနဲ့ အခွားနိုငျငံတကာကို သိစခေငြျပါတယျ။”
လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုလုပျရပျတှေ မကြျစိရှေ့တည့ျတည့ျဖွဈနတောတှကေို ဘာမှ မလုပျနိုငျဖွဈနတောဟာ ဒီနေ့မြိုးဆကျအတှကျ အရှကျရစရာ အခွအေနလေညျးဖွဈတယျလို့ ဂနျဘီယာတရားရေးဝနျကွီးက ပွောပါတယျ။
လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုတှကေို ဆန့ျကငြျတဲ့ နိုငျငံတကာ သဘောတူညီခကြျကို ခြိုးဖောကျပွီး ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ ကြူးလှနျမှု ရှိမရှိဆိုတာ ကမ်ဘာ့အမွင့ျဆုံးတရားရုံးကနေ ကွားနာဆုံးဖွတျမှာဖွဈလို့ ဒါဟာ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျကြုးလှနျနတောတှကေို ရပျတန့ျစဖေို့ အထောကျအပံ့ဖွဈစတေယျလို့ Human Rights Watch လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ကလညျး ကွညောခကြျထုတျ ကွိုဆိုပါတယျ။
ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ ၂၀၁၇ ခုနှဈကဖွဈတဲ့ အကွမျးဖကျတိုကျခိုကျမှုတှနေောကျပိုငျး မွနျမာလုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှရေဲ့ နယျမွရှေငျးလငျးမှုစဈဆငျရေးအတှငျး ရိုဟငျဂြာ ခုနှဈသိနျးကြောျ အိမျနီးခငြျးဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံဘကျ ထှကျပွေးခဲ့ရတာပါ။ ဒီဖွဈစဉျမှာ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု Genocide လုပျရပျတှေ မွနျမာလုံခွုံရေးတပျတှဘေကျက ကြုးလှနျမှုရှိတယျလို့ နိုငျငံတကာက စှတျစှဲနတောပါ။ ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှအေပေါျ မွနျမာလုံခွုံရေးတပျတှရေဲ့ကိုငျတှယျပုံတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ အိမျနီးခငြျးဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံရဲ့ စှဲဆိုခကြျတှကွေောင့ျ ICC နိုငျငံတကာရာဇဝတျခုံရုံးမှာလညျး အမှု စတငျလကျခံ စီစဈနပွေီလို့ သိရပါတယျ။
Rome Status ဆိုတဲ့ နိုငျငံတကာသဘောတူညီခကြျကို မွနျမာဘကျက လကျမှတျမထိုးတာကွောင့ျ ICC က မွနျမာနိုငျငံအရေးကို စီရငျခှင့ျမရှိဘူးလို့ မွနျမာဘကျက ငွငျးဆနျထားပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကိုလညျး မွနျမာဘကျက လကျမခံသလို ICC ရှနေတှေေ စှတျစှဲခကြျတှဟောလညျး အခွအေမွဈမရှိဘူးလို့ တုံ့ပွနျခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ နိုငျငံခငြျးဖွဈတဲ့ အငွငျးပှားမှုတှကေို ကိုငျတှယျဖွရှေငျးပေးတဲ့ ICJ မှာ အခုလို အမှုတငျခံရတဲ့အပေါျမှာတော့ တုံ့ပွနျခကြျထှကျမလာသေးပါဘူး။
ဂနျဘီယာက တငျတဲ့ အခု အမှုတှဲထဲမှာတော့ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျကြူးလှနျတဲ့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုတှကေို မွနျမာဘကျက ခကြျခွငျးရပျတန့ျစဖေို့ ယာယီအရေးယူမှုတခုခု လုပျဖို့ကိုလညျး ဂနျဘီယာက ICJ တရားရုံးကို တောငျးဆိုထားပါတယျ။ ဒီ အရေးယူမှုအတှကျ ကွားနာစဈဆေးမှုတှကေို လာမယ့ျလမှာ စတငျနိုငျမယျလို့ မြှောျလင့ျတဲ့အကွောငျး ဂနျဘီယာနိုငျငံရဲ့ ရှနေအေဖှဲ့က ပွောပါတယျ။