(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံဟာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု တားမြစ်ရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖောက်တယ်ဆိုတဲ့ စွဲချက်နဲ့ ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးမှာ ဒီနေ့ စတင် ကြားနာစစ်ဆေးပါတယ်။ တရားစွဲတင်တဲ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ်တွေကနေ တရားရုံးကို လျှောက်ထားရာမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်တာတွေကို ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းရေးအဖွဲ့ရဲ့ အထောက်အထားတွေနဲ့ တင်ပြသလို၊ မြန်မာနိုင်ငံထဲ ကျန်ရှိနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ၆ သိန်းလောက်ဟာ နောက်ထပ် လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်ခံရမှု အန္တရာယ်ကြုံနေတာမို့ ဒီအတွက် ကာကွယ်တားဆီးဖို့ ယာယီအစီအမံတခု ချပေးဖို့ ICJ တရားရုံးကို တင်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ ကိုသားညွန့်ဦးက ဒီနေ့ ကြားနာမှုအကြောင်း အနှစ်ချုပ် တင်ပြပေးမှာပါ။
ICJ နိုင်ငံတကာရုံးကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက စွဲချက်လျှောက်လွဲရာမှာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အစီရင်ခံစာတွေနဲ့ မြန်မာလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ အထောက်အထားတင်ပြချက်တွေကို အဓိက ကိုးကားသွားတာတွေ့ရပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ တရားရေးဝန်ကြီး Abubacarr Marie Tambaou က ကြားနာပွဲရဲ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်အဖွင့်လျှောက်ထားချက်ကို တင်သွင်းရာမှာ နာဇီဂျာမဏီတွေ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေဖြစ်ပွားခဲ့တာ ၇၅နှစ်မြောက်အချိန်မှာ အလားတူ အခြေအနေမျိုး ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့ ထပ်မံကြုံတွေ့နေပြီး ဒါကို ခုချိန်အထိ ဘာမှ အရေးမယူနိုင်သေးဘူးလို့ ထောက်ပြသွားပါတယ်။
“လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကို တားမြစ်ကြမယ် ဒါမျိုးထပ်မဖြစ်စေရဘူးဆိုပြီး ကမ္ဘာလူသားတွေ ဂတိကဝတ်ပြုပြီးတဲ့ အခု ၇၅ နှစ်မြောက်မှာပဲ နောက်ထပ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေကို ကျနော်တို့ မျက်စိရှေ့မှောက်မှာ ကြုံလာရပါပြီ။ အခု ကျနော် ဒါကို တင်ပြနေတဲ့အချိန်မှာပဲ၊ ဒီအပေါ်မှာ ကျနော်တို့ ဘာမှ မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။”
ဂမ်ဘီယာတရားရေး ဝန်ကြီးက အဖွင့်လျှောက်လွဲချက်အပြီးမှာတော့ ဂမ်ဘီယာရှေ့နေတဦးဖြစ်တဲ့ ပါမောက္ခ Payam Akhavan က ရိုဟင်ဂျာတွေ ကြုံနေရတဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်ခံရမှု ဆိုးဆိုးဝါးဝါး အခြေအနေရှိနေတာကို ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာတော့ အခု ကြားနာမှုကနေ ကနဦးအဆင့် ယာယီအစီအမံတရပ်ကို ဆုံးဖြတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုတင်ပြပါတယ်။
“နောက်ထပ် ရိုဟင်ဂျာ ၆သိန်းလောက် မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ရှိပါသေးတယ်။ သူတို့ကို ကာကွယ်ဖို့ အရေးပေါ်အခြေအနေလိုအပ်နေပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ရဲ့ သုံးသပ်ချက်အရဆိုရင် ဒီလူတွေဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်ခံရဖို့ အလွန်အမင်းစိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိနေပါတယ်။”
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကိုယ်စား နောက်ထပ် ရှေ့နေတဦးဖြစ်တဲ့ Andrew Loewenstein ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာ အများပြည်သူကြားမှာရော အစိုးရ တာဝန်ရှိသူတွေကြားမှာပါ Genocide လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကို ဦးတည်စေတဲ့ ရေးသားပြောဆို လှုံဆော်မှုတွေရှိနေတာကို လျှောက်လွဲှပါတယ်။
“ကုလသမဂ္ဂ မှတ်တမ်းတွေအရဆိုရင်တော့ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ရိုဟင်ဂျာဆန့်ကျင်ရေး ရေးသားပြောဆိုမှုတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။ ဒါဟာ လူဦးရည်အချိုးအစားအရ တည်ရှိနေတဲ့ အနေအထားကို ခြိမ်းခြောက်လာတဲ့ ကိစ္စပါ။ လူမျိုးနွယ်တရပ်တည်ရှိမှုကို စိုးရိမ်ပြီးတော့ ဒါကို ကြိုတင်တားဆီးတာမလုပ်နိုင်ရင် တိုင်းပြည်ဟာ နိုင်ငံခြားကလာတဲ့ အသားမဲ မွတ်ဆလင်တွေ ဝါးမြိုတာခံရလိမ့်မယ်ဆိုပြီး သတိပေးနေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူမျိုးရေးအရနှိမ်ချတဲ့ စကားတွေနဲ့ လွှမ်းမိုးနေပါတယ်။”
လူမှုကွန်ယက်တွေပေါ်မှာ ရိုဟင်ဂျာနဲ့ မွတ်ဆလင်ဆန့်ကျင်ရေး အမုန်းစကားတွေ ရေးသားနေတာကိုလည်း ထောက်ပြသွားသလို၊ အစိုးရရဲ့ မူဝါဒအဆင့်အဆင့်မှာလည်း ဒီလို အမုန်းတရားကို အားပေးလှုံဆော်တာတွေ ရှိနေတယ်လို့လည်း ဂမ်ဘီယာရှေ့နေ Andrew Loewenstein က ပြောပါတယ်။
“လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနဲ့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှာ ဆောင်ပုဒ်တခုရှိပါတယ်။ မြေမြိုလို့ လူမျိုးမပြုတ် လူမြိုမှ လူမျိုးပြုတ်မယ်ဆိုတာပါ။ ဒီ အမုန်းစကားတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ်က ဒီနှစ်မေလ အစီရင်ခံစာထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါဟာ အကြီးတန်းအစိုးရအရာရှိတွေ ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့ အထောက်အထားပါ။ ဒါ့အပြင် ဖေ့ဘုတ် တွစ်တာ လူမှုကွန်ယက်တွေကနေ မြန်မာတပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရဲ့ အကောင့်ကို ပိတ်ပစ်ခဲ့ရတာရှိပါတယ်။”
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဖက်က အမျိုးသမီးရှေ့နေ တဦးဖြစ်တဲ့ Tafadzwa Pasipanodya ကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဆက်ဖြစ်နိုင်တဲ့ အနေအထားတွေကို လျှောက်လွဲှသလို၊ ဂမ်ဘီယာရှေ့နေ Arsalan Suleman ကတော့ ဒီ တရားစွဲချက်ကို ICJ တရားရုံးအနေနဲ့ စီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတာ အဓိက လျှောက်ထားပါတယ်။
အဲဒီမှာတော့ ဒီမတိုင်ခင်ကတုန်း ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင် နိုင်ငံတကာအစည်းအဝေးတွေမှာ ရိုဟင်၈ျာအခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်မှုကို ထောက်ပြခဲ့တာ၊ မြန်မာအစိုးရကို ဆက်သွယ်ပြောဆိုခဲ့တာတွေကိုလည်း ထည့်သွင်းလျှောက်ထားပါတယ်။ နောက်ပိုင်းရှေ့နေတွေဖြစ်ကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေ လက်ရှိကြုံနေရတဲ့ အခြေအနေ အခက်အခဲတွေနဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေအရ တရားရုံးအနေနဲ့ ယာယီစီမံမှုတခုခုကို ဆုံးဖြတ်ပေးဖို့ဆိုတာကို အဓိက တင်သွင်းခဲ့ကြပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာအသုံးအနှုန်းကို လက်မခံတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဘက်တော့ ချေပချက်တွေကို မနက်ဖြန်မှာ တင်သွင်းလျှောက်လွဲရမှာဖြစ်ပြီး ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့ကျရင်တော့ အပြန်အလှန်လျှောက်လွဲှချက်တွေ တင်သွင်းရမှာဖြစ်ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ICJ ကြားနာပွဲ ပထမနေ့ တရားလိုတင်ပြချက်
[Unicode Version]
မွနျမာနိုငျငံဟာ လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှု တားမွဈရေးဆိုငျရာ နိုငျငံတကာ သဘောတူညီခကြျကို ခြိုးဖောကျတယျဆိုတဲ့ စှဲခကြျနဲ့ ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးမှာ ဒီနေ့ စတငျ ကွားနာစဈဆေးပါတယျ။ တရားစှဲတငျတဲ့ ဂမျဘီယာနိုငျငံ ကိုယျစားလှယျတှကေနေ တရားရုံးကို လြှောကျထားရာမှာတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ ကြူးလှနျတာတှကေို ကုလသမဂ်ဂ စုံစမျးရေးအဖှဲ့ရဲ့ အထောကျအထားတှနေဲ့ တငျပွသလို၊ မွနျမာနိုငျငံထဲ ကနြျရှိနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာ ၆ သိနျးလောကျဟာ နောကျထပျ လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျခံရမှု အန်တရာယျကွုံနတောမို့ ဒီအတှကျ ကာကှယျတားဆီးဖို့ ယာယီအစီအမံတခု ခပြေးဖို့ ICJ တရားရုံးကို တငျပွခဲ့ကွပါတယျ။ ကိုသားညှန့ျဦးက ဒီနေ့ ကွားနာမှုအကွောငျး အနှဈခြုပျ တငျပွပေးမှာပါ။
ICJ နိုငျငံတကာရုံးကို ဂမျဘီယာနိုငျငံက စှဲခကြျလြှောကျလှဲရာမှာ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ အခကြျအလကျ ရှာဖှရေေး အစီရငျခံစာတှနေဲ့ မွနျမာလူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂအထူးကိုယျစားလှယျရဲ့ အထောကျအထားတငျပွခကြျတှကေို အဓိက ကိုးကားသှားတာတှေ့ရပါတယျ။ ဂမျဘီယာနိုငျငံ တရားရေးဝနျကွီး Abubacarr Marie Tambaou က ကွားနာပှဲရဲ့ ဂမျဘီယာနိုငျငံကိုယျစားလှယျအဖှင့ျလြှောကျထားခကြျကို တငျသှငျးရာမှာ နာဇီဂြာမဏီတှေ ကြူးလှနျခဲ့တဲ့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုတှဖွေဈပှားခဲ့တာ ၇၅နှဈမွောကျအခြိနျမှာ အလားတူ အခွအေနမြေိုး ကမ်ဘာကွီးအနနေဲ့ ထပျမံကွုံတှေ့နပွေီး ဒါကို ခုခြိနျအထိ ဘာမှ အရေးမယူနိုငျသေးဘူးလို့ ထောကျပွသှားပါတယျ။
“လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုကို တားမွဈကွမယျ ဒါမြိုးထပျမဖွဈစရေဘူးဆိုပွီး ကမ်ဘာလူသားတှေ ဂတိကဝတျပွုပွီးတဲ့ အခု ၇၅ နှဈမွောကျမှာပဲ နောကျထပျ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုတှကေို ကနြောျတို့ မကြျစိရှေ့မှောကျမှာ ကွုံလာရပါပွီ။ အခု ကနြောျ ဒါကို တငျပွနတေဲ့အခြိနျမှာပဲ၊ ဒီအပေါျမှာ ကနြောျတို့ ဘာမှ မလုပျနိုငျသေးပါဘူး။”
ဂမျဘီယာတရားရေး ဝနျကွီးက အဖှင့ျလြှောကျလှဲခကြျအပွီးမှာတော့ ဂမျဘီယာရှေ့နတေဦးဖွဈတဲ့ ပါမောက်ခ Payam Akhavan က ရိုဟငျဂြာတှေ ကွုံနရေတဲ့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျခံရမှု ဆိုးဆိုးဝါးဝါး အခွအေနရှေိနတောကို ထောကျပွခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီမှာတော့ အခု ကွားနာမှုကနေ ကနဦးအဆင့ျ ယာယီအစီအမံတရပျကို ဆုံးဖွတျပေးဖို့ တောငျးဆိုတငျပွပါတယျ။
“နောကျထပျ ရိုဟငျဂြာ ၆သိနျးလောကျ မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ ရှိပါသေးတယျ။ သူတို့ကို ကာကှယျဖို့ အရေးပေါျအခွအေနလေိုအပျနပေါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂ အခကြျအလကျရှာဖှရေေး အဖှဲ့ရဲ့ သုံးသပျခကြျအရဆိုရငျ ဒီလူတှဟော လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု ကြူးလှနျခံရဖို့ အလှနျအမငျးစိုးရိမျရတဲ့ အခွအေနမှော ရှိနပေါတယျ။”
ဂမျဘီယာနိုငျငံကိုယျစား နောကျထပျ ရှေ့နတေဦးဖွဈတဲ့ Andrew Loewenstein ကတော့ မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာ အမြားပွညျသူကွားမှာရော အစိုးရ တာဝနျရှိသူတှကွေားမှာပါ Genocide လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုကို ဦးတညျစတေဲ့ ရေးသားပွောဆို လှုံဆောျမှုတှရှေိနတောကို လြှောကျလှဲှပါတယျ။
“ကုလသမဂ်ဂ မှတျတမျးတှအေရဆိုရငျတော့ မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ ရိုဟငျဂြာဆန့ျကငြျရေး ရေးသားပွောဆိုမှုတှနေဲ့ ပွည့ျနှကျနပေါတယျ။ ဒါဟာ လူဦးရညျအခြိုးအစားအရ တညျရှိနတေဲ့ အနအေထားကို ခွိမျးခွောကျလာတဲ့ ကိစ်စပါ။ လူမြိုးနှယျတရပျတညျရှိမှုကို စိုးရိမျပွီးတော့ ဒါကို ကွိုတငျတားဆီးတာမလုပျနိုငျရငျ တိုငျးပွညျဟာ နိုငျငံခွားကလာတဲ့ အသားမဲ မှတျဆလငျတှေ ဝါးမွိုတာခံရလိမ့ျမယျဆိုပွီး သတိပေးနကွေပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ လူမြိုးရေးအရနှိမျခတြဲ့ စကားတှနေဲ့ လှှမျးမိုးနပေါတယျ။”
လူမှုကှနျယကျတှပေေါျမှာ ရိုဟငျဂြာနဲ့ မှတျဆလငျဆန့ျကငြျရေး အမုနျးစကားတှေ ရေးသားနတောကိုလညျး ထောကျပွသှားသလို၊ အစိုးရရဲ့ မူဝါဒအဆင့ျအဆင့ျမှာလညျး ဒီလို အမုနျးတရားကို အားပေးလှုံဆောျတာတှေ ရှိနတေယျလို့လညျး ဂမျဘီယာရှေ့နေ Andrew Loewenstein က ပွောပါတယျ။
“လူဝငျမှုကွီးကွပျရေးနဲ့ အလုပျသမားဝနျကွီးဌာနမှာ ဆောငျပုဒျတခုရှိပါတယျ။ မွမွေိုလို့ လူမြိုးမပွုတျ လူမွိုမှ လူမြိုးပွုတျမယျဆိုတာပါ။ ဒီ အမုနျးစကားတှေ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျဖွဈနတေယျဆိုတာကို ကုလသမဂ်ဂ အထူးကိုယျစားလှယျက ဒီနှဈမလေ အစီရငျခံစာထဲမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ ဒါဟာ အကွီးတနျးအစိုးရအရာရှိတှေ ပါဝငျပတျသကျနတေဲ့ အထောကျအထားပါ။ ဒါ့အပွငျ ဖေ့ဘုတျ တှဈတာ လူမှုကှနျယကျတှကေနေ မွနျမာတပျမတောျ ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျရဲ့ အကောင့ျကို ပိတျပဈခဲ့ရတာရှိပါတယျ။”
ဂမျဘီယာနိုငျငံဖကျက အမြိုးသမီးရှေ့နေ တဦးဖွဈတဲ့ Tafadzwa Pasipanodya ကတော့ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဆကျဖွဈနိုငျတဲ့ အနအေထားတှကေို လြှောကျလှဲှသလို၊ ဂမျဘီယာရှေ့နေ Arsalan Suleman ကတော့ ဒီ တရားစှဲခကြျကို ICJ တရားရုံးအနနေဲ့ စီရငျပိုငျခှင့ျရှိတယျဆိုတာ အဓိက လြှောကျထားပါတယျ။
အဲဒီမှာတော့ ဒီမတိုငျခငျကတုနျး ဂမျဘီယာနိုငျငံအနနေဲ့ ကုလသမဂ်ဂအပါအဝငျ နိုငျငံတကာအစညျးအဝေးတှမှော ရိုဟငျ၈ြာအခွအေနတှေနေဲ့ ပတျသကျလို့ စိုးရိမျမှုကို ထောကျပွခဲ့တာ၊ မွနျမာအစိုးရကို ဆကျသှယျပွောဆိုခဲ့တာတှကေိုလညျး ထည့ျသှငျးလြှောကျထားပါတယျ။ နောကျပိုငျးရှေ့နတှေဖွေဈကတော့ ရိုဟငျဂြာတှေ လကျရှိကွုံနရေတဲ့ အခွအေနေ အခကျအခဲတှနေဲ့ အရေးပေါျအခွအေနအေရ တရားရုံးအနနေဲ့ ယာယီစီမံမှုတခုခုကို ဆုံးဖွတျပေးဖို့ဆိုတာကို အဓိက တငျသှငျးခဲ့ကွပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာအသုံးအနှုနျးကို လကျမခံတဲ့ မွနျမာနိုငျငံဘကျတော့ ခြပေခကြျတှကေို မနကျဖွနျမှာ တငျသှငျးလြှောကျလှဲရမှာဖွဈပွီး ဒီဇငျဘာ ၁၂ ရကျနေ့ကရြငျတော့ အပွနျအလှနျလြှောကျလှဲှခကြျတှေ တငျသှငျးရမှာဖွဈပါတယျ။