{{Zawgyi/Unicode}}
ရာထူးကနေ အနားယူတော့မယ့် နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုခုံရုံး ICC ရှေ့နေချုပ် Fatou Bensouda က အမေရိကန်တို့ သူ့အပေါ် ဒဏ်ခတ် အရေးယူ ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြုလုပ် ထားတဲ့အပေါ် ပြစ်တင်ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။ ရှေ့နှစ်မှာ ရာထူးက မစွန့်ခွာခင် တနင်္လာနေ့က ICC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေရဲ့ အစည်းအဝေးမှာ နောက်ဆုံး မိန့်ခွန်း စကား ပြောကြားတုန်းမှာ Bensouda က အခုလို ပြစ်တင် ဝေဖန်လိုက်တာဖြစ် ပါတယ်။
မိန့်ခွန်းအစမှာပဲ Fatou Bensouda ကပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ထဲ ICC နဲ့ သူ့ရုံးအဖွဲ့ဟာ လက်မခံနိုင်ဖွယ်ရာ မကြုံစဖူး ခြိမ်းခြောက်မှု၊ တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပိတ်ဆို့ ဒဏ်ခတ်မှုတွေ ခံခဲ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာလထဲမှာပဲ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Mike Pompeo က Bensouda နဲ့ ICC ရဲ့ တရားစီရင်ရေးဌာန အကြီး အကဲ Phakiso Mochochoko တို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့တာပါ။ အာဖဂန်နစ္စတန်က အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့ဝင် တွေ၊ ထောက်လှမ်းရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ မဟာမိတ်နိုင်ငံက တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ စစ်ရာဇဝတ် ကျူးလွန်မှု ရှိမရှိ စစ်ဆေးနေတဲ့ ICC တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ Bensouda တို့ အမေရိကန်နိုင်ငံကို လာရောက်ခွင့်ကို လည်း ပိတ်ပင်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီလို ဒဏ်ခတ် အရေးယူမှုတွေဟာ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံးနဲ့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ အပေါ် တိုက်ခိုက်တာ ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ စည်းမျဉ်းခံ နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေး စနစ်အတွက် အန္တရာယ်များတဲ့ သာဓက တစ်ခုလို့ Bensouda က ပြောပါတယ်။
ရှေ့နှစ်မှာ အမေရိကန်မှာ Joe Biden သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူချိန်မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့ ICC တို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးမှာ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သလဲဆိုတာကိုတော့ သေသေချာချာ မသိနိုင်သေးပါဘူး။
နှစ်အတော်ကြာပဲ အမေရိကန်တို့က ICC နဲ့ ICC ရဲ့ အာဏာ အတိုင်းအဆအပေါ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ရှိတာပါ။
ICC ရဲ့ အခြေခံဖြစ်တဲ့ Rome Statute ရောမဥပဒေစာချုပ်ကို အမေရိကန် သမ္မတ Bill Clinton က ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ရက်နေ့ ကလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပေမယ့် သမ္မတ George W. Bush လက်ထက်မှာ စာချုပ်ကနေ နှုတ်ထွက်ခဲ့တာပါ။ အမေရိကန်တွေ နိုင်ငံရေး အရ မျှတမှုမရှိဘဲ တရားစွဲဆိုခံရမှာကို စိုးရိမ်တာကြောင့် နှုတ်ထွက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (HRW) ကတော့ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့ထားမှုတွေကို ရုပ်သိမ်းပေးဖို့ Joe Biden ကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။
.........................................
Your browser doesn’t support HTML5
အမေရိကန် အရေးယူမှု လုံးဝ လက်ခံနိုင်ဖွယ်မရှိ ICC ရှေ့နေချုပ် တုန့်ပြန်
{{Unicode}}
ရာထူးကနေ အနားယူတော့မယ့ျ နိုငျငံတကာ ရာဇဝတျမှုခုံရုံး ICC ရှေ့နခြေုပျ Fatou Bensouda က အမရေိကနျတို့ သူ့အပေါျ ဒဏျခတျ အရေးယူ ပိတျဆို့မှုတှေ ပွုလုပျ ထားတဲ့အပေါျ ပွဈတငျဝဖေနျလိုကျပါတယျ။ ရှေ့နှဈမှာ ရာထူးက မစှန့ျခှာခငျ တနငျ်လာနေ့က ICC အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှရေဲ့ အစညျးအဝေးမှာ နောကျဆုံး မိန့ျခှနျး စကား ပွောကွားတုနျးမှာ Bensouda က အခုလို ပွဈတငျ ဝဖေနျလိုကျတာဖွဈ ပါတယျ။
မိန့ျခှနျးအစမှာပဲ Fatou Bensouda ကပွီးခဲ့တဲ့ နှဈထဲ ICC နဲ့ သူ့ရုံးအဖှဲ့ဟာ လကျမခံနိုငျဖှယျရာ မကွုံစဖူး ခွိမျးခွောကျမှု၊ တိုကျခိုကျမှုနဲ့ ပိတျဆို့ ဒဏျခတျမှုတှေ ခံခဲ့ရတယျလို့ ပွောပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ စကျတငျဘာလထဲမှာပဲ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Mike Pompeo က Bensouda နဲ့ ICC ရဲ့ တရားစီရငျရေးဌာန အကွီး အကဲ Phakiso Mochochoko တို့ရဲ့ ပိုငျဆိုငျမှုတှကေို ထိနျးခြုပျကွောငျး ကွညောခဲ့တာပါ။ အာဖဂနျနစ်စတနျက အမရေိကနျ တပျဖှဲ့ဝငျ တှေ၊ ထောကျလှမျးရေးတပျဖှဲ့ဝငျတှနေဲ့ မဟာမိတျနိုငျငံက တပျဖှဲ့ဝငျတှေ စဈရာဇဝတျ ကြူးလှနျမှု ရှိမရှိ စဈဆေးနတေဲ့ ICC တာဝနျရှိသူတှနေဲ့ Bensouda တို့ အမရေိကနျနိုငျငံကို လာရောကျခှင့ျကို လညျး ပိတျပငျခဲ့ပါတယျ။
ဒီလို ဒဏျခတျ အရေးယူမှုတှဟော နိုငျငံတကာ ရာဇဝတျခုံရုံးနဲ့ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှေ အပေါျ တိုကျခိုကျတာ ဖွဈကွောငျးနဲ့ စညျးမဉြျးခံ နိုငျငံတကာ ဆကျဆံရေး စနဈအတှကျ အန်တရာယျမြားတဲ့ သာဓက တဈခုလို့ Bensouda က ပွောပါတယျ။
ရှေ့နှဈမှာ အမရေိကနျမှာ Joe Biden သမ်မတအဖွဈ တာဝနျယူခြိနျမှာ အမရေိကနျနိုငျငံနဲ့ ICC တို့ရဲ့ ဆကျဆံရေးမှာ ဘယျလို အပွောငျးအလဲ ဖွဈပေါျနိုငျသလဲဆိုတာကိုတော့ သသေခြောခြာ မသိနိုငျသေးပါဘူး။
နှဈအတောျကွာပဲ အမရေိကနျတို့က ICC နဲ့ ICC ရဲ့ အာဏာ အတိုငျးအဆအပေါျ စိုးရိမျပူပနျမှုတှေ ရှိတာပါ။
ICC ရဲ့ အခွခေံဖွဈတဲ့ Rome Statute ရောမဥပဒစောခြုပျကို အမရေိကနျ သမ်မတ Bill Clinton က ၂၀၀၀ ပွည့ျနှဈ ဒီဇငျဘာလ ၃၁ရကျနေ့ ကလကျမှတျရေးထိုးခဲ့ပမေယ့ျ သမ်မတ George W. Bush လကျထကျမှာ စာခြုပျကနေ နှုတျထှကျခဲ့တာပါ။ အမရေိကနျတှေ နိုငျငံရေး အရ မြှတမှုမရှိဘဲ တရားစှဲဆိုခံရမှာကို စိုးရိမျတာကွောင့ျ နှုတျထှကျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
လူ့အခှင့ျအရေး စောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ (HRW) ကတော့ ဒဏျခတျ ပိတျဆို့ထားမှုတှကေို ရုပျသိမျးပေးဖို့ Joe Biden ကို တောငျးဆိုထားပါတယျ။