စစ်အာဏာသိမ်းအပြီး လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖေါက်မှု အချက်အလက် ၂ သိန်းခန့် IIMM လက်ခံရရှိ

(Zawgyi/Unicode)

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလ နောက်ပိုင်းကစလို့ IIMM က ဓါတ်ပုံတွေ ဗီဒီယိုတွေပါတဲ့ သတင်းပေးမှုပေါင်း ၂ သိန်းလောက် ရရှိထားတယ်လို့ IIMM အကြီးအကဲက ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းကိုပြောပါတယ်။
ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက် အထောက်အထားတွေထဲက ကြီးလေးတဲ့ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်ရာရောက်တယ်၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေအရ ကြီးလေးတဲ့ပြစ်မှုမြောက်တယ်လို့ သုံးသပ်တဲ့ကိစ္စတွေကို စက်တင်ဘာလ ၁၃ ရက်ကျရင် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီကို အစီရင်ခံတင်ပြမယ်လို့ IIMM အကြီးအကဲ Nicholas Koumjian ကပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်ထဲကဖြစ်နေတဲ့ ကြီးလေးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို စုဆောင်း သုံးသပ်ပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေနဲ့အညီစစ်ဆေးတဲ့ တရားရုံးတွေကို မ ျှဝေဖို့ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီက IIMM ခေါ် Myanmar Mechanism ကိုဖွဲ့စည်းထားတာဖြစ်ပါတယ်။ IIMM ရဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ အကြီးအကဲ Mr. Koumjian ကို မစုမြတ်မွန်က ဆက်သွယ်မေးထားပါတယ်။

စုမြတ်မွန်။ ။ IIMM က ဘယ်သူမဆိုပေးပို့တဲ့ အထောက်အထား၊ အချက်အလက်တွေကို ရယူစုဆောင်းတဲ့ ဒီ Open Source Investigation ကို လုပ်နေတာမျိုးဆိုတော့ ရရှိတာတွေကို ဘယ်လိုမျိုးကိုင်တွယ်ပါသလဲ။

Nicholas Koumjian။ ။ စိန်ခေါ်မှုတွေရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်မှာ အချက်အလက်တွေ၊ ဓာတ်ပုံတွေ၊ ဗွီဒီယိုတွေပါတဲ့ message ပေါင်း၊ သတင်းပေးမှုပေါင်း ၂ သိန်းလောက်ရပါတယ်။ ကျနော်တို့ရသမျှ message တွေအားလုံးကြည့်ပါတယ်။ ဓာတ်ပုံတွေ၊ ဗွီဒီယိုတွေကိုလည်း နောက်ထပ်ဆက်ပြီး ဆန်းစစ်နိုင်ဖို့စုဆောင်းသိမ်းထားပါတယ်။ ဒီအချက်အလက်တွေကို ကျနော်တို့ရည်ရှည်သိမ်းထားမှာပါ။ စိမ်ခေါ်မှုတခုက ကျနော်တို့ရတဲ့ အချက်အလက်ပမာဏကြောင့် အင်မတန်လုံခြုံပြီးတော့ အဆင့်မြင့်တဲ့ အချက်အလက်သိမ်းစနစ်ကို လုပ်ရပါတယ်။ ဒါမှ ဒီအချက်အလက်တွေကို ကျနော်တို့သုံးသပ်လို့ရမှာပါ။ ဥပမာ-ရတဲ့ ဗွီဒီယိုတွေက ဆင်တူဖြစ်နေလားဆိုတာမျိုး သိနိုင်အောင်လို့လုပ်ထားရပါတယ်။

စုမြတ်မွန်။ ။လာမယ့် စက်တင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့ကျလို့ရှိရင် IIMM ရဲ့ အစီရင်ခံစာတခုကို ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှာ တင်ပြဖို့ရှိတယ်လို့သိရပါတယ်။ အဲဒီ အစီရင်ခံစာနဲ့ပက်သက်ပြီးတော့ရော ပြောပြနိုင်မလားရှင့်။

Nicholas Koumjian ။ ။ ကျနော်ကြိုပြီးတော့ အကုန်လုံးကိုတော့ မပြောချင်ပါဘူး။ ပြောချင်တာက ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အတွင်း ကျနော်တို့ဘာတွေ စုံစမ်းသိရှိခဲ့ရသလဲ ဆိုတာကို တင်ပြမှာဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျနော်တင်ပြမယ့်အထဲမှာတော့ ဖေဖော်ဝါရီလ အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်း ကျနော်တို့ရရှိတဲ့အထဲက ဆန်းစစ်သုံးသပ်ထားတဲ့ အချက်အလက်အထောက်အထားတွေ၊ အဲဒီအချက်အလက်တွေက ဘာ့ကြောင့်ကျနော်တို့အပေါ်အပ်နှင်းထားတဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်နဲ့အကြုံးဝင်သလဲ ဆိုတာတွေကို တင်ပြဖို့ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့စစ်ဆေး၊ သုံးသပ်တွေ့ရှိတဲ့ အထောက်အထားက ကြီးလေးတဲ့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ရာရောက်တယ်၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေအရ ကြီးလေးတဲ့ ပြစ်မှုမြောက်တယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့က ဒီအချက်အလက်တွေကို စုဆောင်းသုံးသပ်ရတာဖြစ်တယ်ဆိုတာကို တင်ပြမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်ဖြည့်ပြီးတော့ ပြောချင်တာတခုကတော့ ကျနော်တို့ဆီကို အချက်အလက်တွေပို့ပေးကြသူအားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ တချို့ဆို့သူတို့အတွက် သိပ်ကို အန္တရာယ်များတဲ့ကြားကနေပြီးတော့ သူတို့နိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်အတွက် သိပ်ကို စိုးရိမ်ပူပန်တယ်။ တရားမျှတမှုပေါ်ပေါက်အောင်လို့ပေးပို့မျှဝေကြသူတွေပါ။ ပို့ပေးတဲ့ အထောက်အထားတွေ အလဟသ မဖြစ်အောင်လို့ကျနော်တို့အစွမ်းကုန်ကြိုးစားဆောင်ရွက်ပါတယ်။ တနေ့မှာတော့ တရာမျှတမှုပေါ်ပေါက်စေရမယ်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ကျနော်တို့ဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။

စုမြတ်မွန်။ ။ အခုလိုဖြေကြားပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

...............................................................................................

စစ်အာဏာသိမ်းအပြီး လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖေါက်မှု အချက်အလက် ၂ သိန်းခန့် IIMM လက်ခံရရှိ

စဈအာဏာသိမျးအပွီး လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖေါကျမှု အခကြျအလကျ ၂ သိနျးခန့ျ IIMM လကျခံရရှိ

(Unicode)

မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ ဖဖေောျဝါရီလ နောကျပိုငျးကစလို့ IIMM က ဓါတျပုံတှေ ဗီဒီယိုတှပေါတဲ့ သတငျးပေးမှုပေါငျး ၂ သိနျးလောကျ ရရှိထားတယျလို့ IIMM အကွီးအကဲက ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးကိုပွောပါတယျ။
ရရှိထားတဲ့ အခကြျအလကျ အထောကျအထားတှထေဲက ကွီးလေးတဲ့ နိုငျငံတကာ ရာဇဝတျမှုကြူးလှနျရာရောကျတယျ၊ နိုငျငံတကာဥပဒတှေအေရ ကွီးလေးတဲ့ပွဈမှုမွောကျတယျလို့ သုံးသပျတဲ့ကိစ်စတှကေို စကျတငျဘာလ ၁၃ ရကျကရြငျ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီကို အစီရငျခံတငျပွမယျလို့ IIMM အကွီးအကဲ Nicholas Koumjian ကပွောပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၁၁ ခုနှဈထဲကဖွဈနတေဲ့ ကွီးလေးတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှကေို စုဆောငျး သုံးသပျပွီး နိုငျငံတကာဥပဒနေဲ့အညီစဈဆေးတဲ့ တရားရုံးတှကေို မ ြှဝဖေို့ ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီက IIMM ခေါျ Myanmar Mechanism ကိုဖှဲ့စညျးထားတာဖွဈပါတယျ။ IIMM ရဲ့ ဆောငျရှကျမှုတှနေဲ့ပတျသကျလို့ အကွီးအကဲ Mr. Koumjian ကို မစုမွတျမှနျက ဆကျသှယျမေးထားပါတယျ။

စုမွတျမှနျ။ ။ IIMM က ဘယျသူမဆိုပေးပို့တဲ့ အထောကျအထား၊ အခကြျအလကျတှကေို ရယူစုဆောငျးတဲ့ ဒီ Open Source Investigation ကို လုပျနတောမြိုးဆိုတော့ ရရှိတာတှကေို ဘယျလိုမြိုးကိုငျတှယျပါသလဲ။

Nicholas Koumjian။ ။ စိနျခေါျမှုတှရှေိပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ အာဏာသိမျးမှုဖွဈပွီးတဲ့နောကျမှာ အခကြျအလကျတှေ၊ ဓာတျပုံတှေ၊ ဗှီဒီယိုတှပေါတဲ့ message ပေါငျး၊ သတငျးပေးမှုပေါငျး ၂ သိနျးလောကျရပါတယျ။ ကနြောျတို့ရသမြှ message တှအေားလုံးကွည့ျပါတယျ။ ဓာတျပုံတှေ၊ ဗှီဒီယိုတှကေိုလညျး နောကျထပျဆကျပွီး ဆနျးစဈနိုငျဖို့စုဆောငျးသိမျးထားပါတယျ။ ဒီအခကြျအလကျတှကေို ကနြောျတို့ရညျရှညျသိမျးထားမှာပါ။ စိမျခေါျမှုတခုက ကနြောျတို့ရတဲ့ အခကြျအလကျပမာဏကွောင့ျ အငျမတနျလုံခွုံပွီးတော့ အဆင့ျမွင့ျတဲ့ အခကြျအလကျသိမျးစနဈကို လုပျရပါတယျ။ ဒါမှ ဒီအခကြျအလကျတှကေို ကနြောျတို့သုံးသပျလို့ရမှာပါ။ ဥပမာ-ရတဲ့ ဗှီဒီယိုတှကေ ဆငျတူဖွဈနလေားဆိုတာမြိုး သိနိုငျအောငျလို့လုပျထားရပါတယျ။

စုမွတျမှနျ။ ။လာမယ့ျ စကျတငျဘာ ၁၃ ရကျနေ့ကလြို့ရှိရငျ IIMM ရဲ့ အစီရငျခံစာတခုကို ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီမှာ တငျပွဖို့ရှိတယျလို့သိရပါတယျ။ အဲဒီ အစီရငျခံစာနဲ့ပကျသကျပွီးတော့ရော ပွောပွနိုငျမလားရှင့ျ။

Nicholas Koumjian ။ ။ ကနြောျကွိုပွီးတော့ အကုနျလုံးကိုတော့ မပွောခငြျပါဘူး။ ပွောခငြျတာက ပွီးခဲ့တဲ့နှဈအတှငျး ကနြောျတို့ဘာတှေ စုံစမျးသိရှိခဲ့ရသလဲ ဆိုတာကို တငျပွမှာဖွဈပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ကနြောျတငျပွမယ့ျအထဲမှာတော့ ဖဖေောျဝါရီလ အာဏာသိမျးပွီးတဲ့ နောကျပိုငျး ကနြောျတို့ရရှိတဲ့အထဲက ဆနျးစဈသုံးသပျထားတဲ့ အခကြျအလကျအထောကျအထားတှေ၊ အဲဒီအခကြျအလကျတှကေ ဘာ့ကွောင့ျကနြောျတို့အပေါျအပျနှငျးထားတဲ့ လုပျပိုငျခှင့ျနဲ့အကွုံးဝငျသလဲ ဆိုတာတှကေို တငျပွဖို့ရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့စဈဆေး၊ သုံးသပျတှေ့ရှိတဲ့ အထောကျအထားက ကွီးလေးတဲ့ နိုငျငံတကာရာဇဝတျမှု ကြူးလှနျရာရောကျတယျ၊ နိုငျငံတကာဥပဒတှေအေရ ကွီးလေးတဲ့ ပွဈမှုမွောကျတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကနြောျတို့က ဒီအခကြျအလကျတှကေို စုဆောငျးသုံးသပျရတာဖွဈတယျဆိုတာကို တငျပွမှာဖွဈပါတယျ။ ကနြောျဖွည့ျပွီးတော့ ပွောခငြျတာတခုကတော့ ကနြောျတို့ဆီကို အခကြျအလကျတှပေို့ပေးကွသူအားလုံးကို ကြေးဇူးတငျပါတယျ။ တခြို့ဆို့သူတို့အတှကျ သိပျကို အန်တရာယျမြားတဲ့ကွားကနပွေီးတော့ သူတို့နိုငျငံရဲ့ အနာဂတျအတှကျ သိပျကို စိုးရိမျပူပနျတယျ။ တရားမြှတမှုပေါျပေါကျအောငျလို့ပေးပို့မြှဝကွေသူတှပေါ။ ပို့ပေးတဲ့ အထောကျအထားတှေ အလဟသ မဖွဈအောငျလို့ကနြောျတို့အစှမျးကုနျကွိုးစားဆောငျရှကျပါတယျ။ တနေ့မှာတော့ တရာမြှတမှုပေါျပေါကျစရေမယျဆိုတဲ့ မြှောျလင့ျခကြျနဲ့ ကနြောျတို့ဆောငျရှကျနတောဖွဈပါတယျ။

စုမွတျမှနျ။ ။ အခုလိုဖွကွေားပေးတဲ့အတှကျ ကြေးဇူးတငျပါတယျ။