[Zawgyi/Unicode]
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးစဉ် လူမည်းအမျိုးသားတဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့အပေါ် ကန့်ကွက်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ဖြစ်နေတာ အခုဆိုရင် သီတင်း နှစ် ပတ်လောက် ရှိလာနေပါပြီ။ ဆန္ဒပြပွဲတွေ နောက်ဆုံးအခြေအနေနဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ ရှေ့အလားအလာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အနီးကပ်စောင့်ကြည့်နေတဲ့ ဗွီအိုအေ အကြီးတန်းအယ်ဒီတာ ဦးကျော်ဇံသာကို မဆုမွန်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းတင်ဆက်ထားပါတယ်။
Washington မြို့မှာ တွေ့ရတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲ မြင်ကွင်း (ဇွန် ၀၆၊ ၂၀၂၀)
မဆုမွန်။ ။ ဆန္ဒပြပွဲတွေ နှစ်ပတ်လောက် ရှိလာတဲ့အချိန်အထိ ရှိလာနေပြီးတော့ တော်တော်လေး အရှိန်ကောင်းနေတာ တွေ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ စနေ၊ တနင်္ဂနွေမှာဆိုရင်လည်း မြို့တော် ဝါရှင်တန်ဒီစီ အပါအဝင် မြို့ကြီးတွေမှာ အကြီးအကျယ် ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ အဲ့တော့ ဆရာဦးကျော်ဇံသာကလည်း ဒီအမေရိကန်တဝှမ်း ဆန္ဒပြပွဲတွေကို အထူးလေ့လာစောင့်ကြည့်နေတာဆိုတော့- ဘာထူးခြားချက်တွေတွေ့လာရလဲ ပြောပြပေးပါဦး။
ဦးကျော်ဇံသာ။ ။ တပြည်လုံးမှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းဖြစ်ခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ တခုဖြစ်ခဲ့တာ ဝါရှင်တန်ပြည်နယ် Seattle မြို့ထဲမှာ ဆန္ဒပြ လူအုပ်ထဲကို လူတယောက်က ကားမောင်းဝင်လာပြီးတော့ သေနတ်နဲ့ပစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီလူကို ဖမ်းထားတယ်လို့ ရဲတွေကပြောတယ်။ အသေးစိတ်တော့ ဘာမှပြောတာ မတွေ့ရပါဘူး။ နောက်တခုက ထူးခြားချက်ကတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့မြို့တော် ဝါရှင်တန်ဒီစီရဲ့မနေ့က ဆန္ဒပြပွဲမှာ အထက်လွှတ်တော် ဆီနိတ်အမတ် Mitt Romney ကိုယ်တိုင် ပါဝင်ဆင်နွှဲတာတွေ့ရပါတယ် ဒါဟာ လူပုဂ္ဂိုလ်တဦးချင်းအနေနဲ့ပြောရရင် သူဟာ ဒေါနယ်လ်ထရမ့်ကို ဝေဖန်နေသူမို့ သိပ်မထူးခြားသော်လည်းပဲ သူဟာ Republican ပါတီက အရှိန်အဝါကြီးမားတဲ့ အရင်တုန်းက သမ္မတလောင်းအဖြစ်တောင်မှ သူတို့ပါတီ ကိုယ်စားပြုပြီးတော့ ရွေးချယ်ခံခဲ့ရတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တယောက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ရီပတ်ပလင်ကမ်ပါတီရဲ့ အရှိန်အဝါကြီးမားတဲ့ အထက်လွှတ်တော်အမတ်တယောက်ပါဝင်တယ်ဆိုတာ ထူးခြားချက်ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ် ဆုမွန်ရေ။
မဆုမွန်။ ။ ဆိုတော့ အခုလို ဆန္ဒပြသူတွေဘက်ကလည်း သူတို့လိုလားတောင်းဆိုချက်တွေ ဆန္ဒထုတ်ဖော်နေကြတယ်ဆိုတော့ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေဘက်ကရော ဘယ်လိုတုံ့ပြန်မှုတွေရှိတာတွေ့ရလဲ ဆရာကျော်။
လူမည်းအမျိုးသား George Floyd သေဆုံးမှုအတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံတဝန်း ဆန္ဒပြနေမှု မြင်ကွင်းများ။
ဦးကျော်ဇံသာ။ ။ အဓိက ကတော့ ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပြုပြင်ရေးတွေ အများကြီးတွေ့လာရပါတယ်။ အဓိကကတော့ အောက်လွှတ်တော် လူမည်းအမတ်များအဖွဲ့ရဲ့ခေါင်းဆောင်ဖြစ်တဲ့ Karen Bass က ရဲတပ်ဖွဲ့ လုပ်ပုံလုပ်နည်း ဥပဒေကြမ်းကို အောက်လွှတ်တော်မှာ တင်သွင်းတယ်ဆိုပြီး မနေ့က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွေမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ သတင်းသမားတွေကို အများကြီးရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီအထဲမှာ အများပြည်သူ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု လုံခြုံမှုအတွက် ထိန်းသိမ်းတဲ့အခါမှာ ရဲတွေရဲ့လုပ်ဆောင်မှုဟာ အလွန်အကျွံဖြစ်ခဲ့ရင် အဲ့ဒီ့ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး တာဝန်ခံမှုရှိစေရမယ် Accountability ရှိစေရမယ်ဆိုပြီး ပါဝင်တယ် လည်ပင်းကိုညှစ်ပြီး မဖမ်းရဘူး။ အဲ့ဒီအချက်တွေနဲ့တခြားအချက်တွေလည်း အများကြီးပါဝင်ပါလိမ့်မယ်လို့သူကပြောပါတယ်။ ဒါဟာ ဗဟိုအဆင့် အဆင့်အမြင့်ဆုံး ပြည်ထောင်စု အောက်လွှတ်တော်မှာ လုပ်မယ့်ကိစ္စပါ။ ဟိုး အောက်ခြေအဆင့်ဖြစ်တဲ့ မြို့တော်ကောင်စီအဆင့်မှာလည်း စပြီး လုပ်လာတာကို မနေ့က ထူးထူးခြားခြား တွေ့ရပါတယ်။
SEE ALSO: ရဲတပ်ဖွဲ့ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ဥပဒေကြမ်း ကန်လွှတ်တော်မှာ တင်သွင်းဖို့ရှိအခင်းစဖြစ်ခဲ့တဲ့ Minneapolis မြို့မှာ မြို့တော်ဝန်ကောင်စီဝန် ၁၃ ဦးရှိတဲ့အနက် ၉ ဦးက သူတို့ကြေညာချက်တရပ်ကို လူထုရှေ့မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ် အဲ့တာကို သူတို့က ဘယ်လိုနာမည်ပေးထားလဲဆိုတော့ “Dismantle the Police” ဆိုပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့ဖျက်သိမ်းရေးလို့ပြောထားပါတယ်။ သူတို့ဆိုလိုတဲ့သဘောက အများပြည်သူ လုံခြုံရေး ပုံစံသစ်တရပ်ကို ဖန်တီးမယ်။ ဒီရဲတပ်ဖွဲ့ဟာ အများပြည်သူ လုံခြုံရေးကို အာမ -မခံပေးနိုင်ဘူး ဒါကြောင့် အများပြည်သူ လုံခြုံရေးပုံစံသစ်တခုကို လုပ်မယ်လို့ ပြောတယ်။ အသေးစိတ်ကိုတော့ မပြောထားပေမဲ့ အကြမ်းဖျင်းနားလည်ထားတာ ဖြစ်နိုင်တာကတော့ ရဲတပ်ဖွဲ့ကို ပေးမယ့် ဘတ်ဂျက်ကို ရဲတပ်ဖွဲ့က ချမပေးတော့ပဲနဲ့ အများပြည်သူ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းတရပ်အနေနဲ့ Public Service လုံခြုံမှုကို ထိန်းသိမ်းတာလည်း ဝန်ဆောင်မှုဖြစ်တယ်ဆိုပြီး အဲ့ဒီဌာနအောက်ကို အဲ့ကိုလွှဲပေးလိုက်မယ်။ အဲ့ဒီဘတ်ဂျက်ကို - ဆိုတော့ အဲ့ဒီ့ဌာနရဲ့အစီအစဉ်နဲ့ အများပြည်သူ လုံခြုံအောင် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲဆိုတာကို လုပ်တာဆိုတော့ ဒါဟာ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ပထမဆုံးလုပ်တဲ့ခြေလှမ်းတရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် သူတို့ ဒါကို အသေးစိတ် ဆက်လက်ဆွေးနွေးသွားဖို့ရှိတယ် ဆိုတာကိုပြောထားပါတယ်။
အဲ့ကိစ္စကို အဲ့ဒီမြို့က မြို့တော်ဝန်ကတော့ သဘောမတူသေးဘူး။ သို့သော် အဲ့ဒီမြို့တော်ဝန်ဟာလည်းပဲ လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေ တယောက်ဖြစ်ပါတယ်။ သူကတော့ လုပ်နည်းကိုင်နည်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကန့်ကွက်ထားတာသာဖြစ်ပါတယ်။ ဆက်လက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးသွားမယ့်အလားလာရှိပါတယ်။ ဒါဟာဖြင့် အဓိကအားဖြင့် ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အထက်အောက် ရဲတပ်ဖွဲ့ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေကို တပြေးညီလုပ်လာတယ်လို့ ဆိုရမှာပါ မဆုမွန်။
မဆုမွန်။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ် ဦးကျော်ဇံသာရှင့်။ ဒါကတော့ ဒီအမေရိကန်တဝှမ်း ဆန္ဒပြပွဲတွေကို အထူးလေ့လာစောင့်ကြည့်နေတဲ့ ဗွီအိုအေအယ်ဒီတာဦးကျော်ဇံသာကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
အမရေိကနျ ဆန်ဒပွပှဲ နောကျဆုံးအခွအေနေ သုံးသပျခကြျ
[Unicode Version]
အမရေိကနျ ဆန်ဒပွပှဲ နောကျဆုံးအခွအေနေ သုံးသပျခကြျ
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ ရဲတပျဖှဲ့က ဖမျးဆီးစဉျ လူမညျးအမြိုးသားတဦး သဆေုံးခဲ့တဲ့အပေါျ ကန့ျကှကျတဲ့ ဆန်ဒပွပှဲတှေ ဖွဈနတော အခုဆိုရငျ သီတငျး နှဈ ပတျလောကျ ရှိလာနပေါပွီ။ ဆန်ဒပွပှဲတှေ နောကျဆုံးအခွအေနနေဲ့ တာဝနျရှိသူတှရေဲ့ တုံ့ပွနျမှုတှေ ရှေ့အလားအလာတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ အနီးကပျစောင့ျကွည့ျနတေဲ့ ဗှီအိုအေ အကွီးတနျးအယျဒီတာ ဦးကြောျဇံသာကို မဆုမှနျက ဆကျသှယျမေးမွနျးတငျဆကျထားပါတယျ။
မဆုမှနျ။ ။ ဆန်ဒပွပှဲတှေ နှဈပတျလောကျ ရှိလာတဲ့အခြိနျအထိ ရှိလာနပွေီးတော့ တောျတောျလေး အရှိနျကောငျးနတော တှေ့ပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ စနေ၊ တနငျ်ဂနှမှောဆိုရငျလညျး မွို့တောျ ဝါရှငျတနျဒီစီ အပါအဝငျ မွို့ကွီးတှမှော အကွီးအကယြျ ဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။ အဲ့တော့ ဆရာဦးကြောျဇံသာကလညျး ဒီအမရေိကနျတဝှမျး ဆန်ဒပွပှဲတှကေို အထူးလေ့လာစောင့ျကွည့ျနတောဆိုတော့- ဘာထူးခွားခကြျတှတှေေ့လာရလဲ ပွောပွပေးပါဦး။
ဦးကြောျဇံသာ။ ။ တပွညျလုံးမှာ ဆန်ဒပွပှဲတှေ ငွိမျးငွိမျးခမြျးခမြျးဖွဈခဲ့တာတှေ့ရပါတယျ။ တခုဖွဈခဲ့တာ ဝါရှငျတနျပွညျနယျ Seattle မွို့ထဲမှာ ဆန်ဒပွ လူအုပျထဲကို လူတယောကျက ကားမောငျးဝငျလာပွီးတော့ သနေတျနဲ့ပဈခဲ့ပါတယျ။ အဲ့ဒီလူကို ဖမျးထားတယျလို့ ရဲတှကေပွောတယျ။ အသေးစိတျတော့ ဘာမှပွောတာ မတှေ့ရပါဘူး။ နောကျတခုက ထူးခွားခကြျကတော့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့မွို့တောျ ဝါရှငျတနျဒီစီရဲ့မနေ့က ဆန်ဒပွပှဲမှာ အထကျလှှတျတောျ ဆီနိတျအမတျ Mitt Romney ကိုယျတိုငျ ပါဝငျဆငျနှှဲတာတှေ့ရပါတယျ ဒါဟာ လူပုဂ်ဂိုလျတဦးခငြျးအနနေဲ့ပွောရရငျ သူဟာ ဒေါနယျလျထရမ့ျကို ဝဖေနျနသေူမို့ သိပျမထူးခွားသောျလညျးပဲ သူဟာ Republican ပါတီက အရှိနျအဝါကွီးမားတဲ့ အရငျတုနျးက သမ်မတလောငျးအဖွဈတောငျမှ သူတို့ပါတီ ကိုယျစားပွုပွီးတော့ ရှေးခယြျခံခဲ့ရတဲ့ပုဂ်ဂိုလျတယောကျဖွဈပါတယျ။ ဒီလို ရီပတျပလငျကမျပါတီရဲ့ အရှိနျအဝါကွီးမားတဲ့ အထကျလှှတျတောျအမတျတယောကျပါဝငျတယျဆိုတာ ထူးခွားခကြျဖွဈတယျဆိုတာကို ပွောရမှာဖွဈပါတယျ ဆုမှနျရေ။
SEE ALSO: လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲတွေ ကမ္ဘာတဝန်း ဆင်နွှဲမဆုမှနျ။ ။ ဆိုတော့ အခုလို ဆန်ဒပွသူတှဘေကျကလညျး သူတို့လိုလားတောငျးဆိုခကြျတှေ ဆန်ဒထုတျဖောျနကွေတယျဆိုတော့ သကျဆိုငျရာ တာဝနျရှိသူတှဘေကျကရော ဘယျလိုတုံ့ပွနျမှုတှရှေိတာတှေ့ရလဲ ဆရာကြောျ။
ဦးကြောျဇံသာ။ ။ အဓိက ကတော့ ရဲတပျဖှဲ့နဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ပွုပွငျရေးတှေ အမြားကွီးတှေ့လာရပါတယျ။ အဓိကကတော့ အောကျလှှတျတောျ လူမညျးအမတျမြားအဖှဲ့ရဲ့ခေါငျးဆောငျဖွဈတဲ့ Karen Bass က ရဲတပျဖှဲ့ လုပျပုံလုပျနညျး ဥပဒကွေမျးကို အောကျလှှတျတောျမှာ တငျသှငျးတယျဆိုပွီး မနေ့က သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲတှမှော ပွောခဲ့ပါတယျ။ သတငျးသမားတှကေို အမြားကွီးရှငျးပွခဲ့ပါတယျ။ အဲ့ဒီအထဲမှာ အမြားပွညျသူ ငွိမျဝပျပိပွားမှု လုံခွုံမှုအတှကျ ထိနျးသိမျးတဲ့အခါမှာ ရဲတှရေဲ့လုပျဆောငျမှုဟာ အလှနျအကြှံဖွဈခဲ့ရငျ အဲ့ဒီ့ကိစ်စနဲ့ပတျသကျပွီး တာဝနျခံမှုရှိစရေမယျ Accountability ရှိစရေမယျဆိုပွီး ပါဝငျတယျ လညျပငျးကိုညှဈပွီး မဖမျးရဘူး။ အဲ့ဒီအခကြျတှနေဲ့တခွားအခကြျတှလေညျး အမြားကွီးပါဝငျပါလိမ့ျမယျလို့သူကပွောပါတယျ။ ဒါဟာ ဗဟိုအဆင့ျ အဆင့ျအမွင့ျဆုံး ပွညျထောငျစု အောကျလှှတျတောျမှာ လုပျမယ့ျကိစ်စပါ။ ဟိုး အောကျခွအေဆင့ျဖွဈတဲ့ မွို့တောျကောငျစီအဆင့ျမှာလညျး စပွီး လုပျလာတာကို မနေ့က ထူးထူးခွားခွား တှေ့ရပါတယျ။
လူမည်းတွေရဲ့အသက်ကို တန်းတူတန်ဖိုးထားဖို့ အမေရိကန်နဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေက မြို့ကြီးတချို့မှာ တောင်းဆိုဆန္ဒပြပွဲ မှတ်တမ်းဓာတ်ပုံများ။
အခငျးစဖွဈခဲ့တဲ့ Minneapolis မွို့မှာ မွို့တောျဝနျကောငျစီဝနျ ၁၃ ဦးရှိတဲ့အနကျ ၉ ဦးက သူတို့ကွညောခကြျတရပျကို လူထုရှေ့မှာ ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ အဲ့တာကို သူတို့က ဘယျလိုနာမညျပေးထားလဲဆိုတော့ “Dismantle the Police” ဆိုပွီး ရဲတပျဖှဲ့ဖကြျသိမျးရေးလို့ပွောထားပါတယျ။ သူတို့ဆိုလိုတဲ့သဘောက အမြားပွညျသူ လုံခွုံရေး ပုံစံသဈတရပျကို ဖနျတီးမယျ။ ဒီရဲတပျဖှဲ့ဟာ အမြားပွညျသူ လုံခွုံရေးကို အာမ -မခံပေးနိုငျဘူး ဒါကွောင့ျ အမြားပွညျသူ လုံခွုံရေးပုံစံသဈတခုကို လုပျမယျလို့ ပွောတယျ။ အသေးစိတျကိုတော့ မပွောထားပမေဲ့ အကွမျးဖငြျးနားလညျထားတာ ဖွဈနိုငျတာကတော့ ရဲတပျဖှဲ့ကို ပေးမယ့ျ ဘတျဂကြျကို ရဲတပျဖှဲ့က ခမြပေးတော့ပဲနဲ့ အမြားပွညျသူ ဝနျဆောငျမှု လုပျငနျးတရပျအနနေဲ့ Public Service လုံခွုံမှုကို ထိနျးသိမျးတာလညျး ဝနျဆောငျမှုဖွဈတယျဆိုပွီး အဲ့ဒီဌာနအောကျကို အဲ့ကိုလှှဲပေးလိုကျမယျ။ အဲ့ဒီဘတျဂကြျကို - ဆိုတော့ အဲ့ဒီ့ဌာနရဲ့အစီအစဉျနဲ့ အမြားပွညျသူ လုံခွုံအောငျ ဘယျလိုလုပျကွမလဲဆိုတာကို လုပျတာဆိုတော့ ဒါဟာ ရဲတပျဖှဲ့ရဲ့ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေး ပထမဆုံးလုပျတဲ့ခွလှေမျးတရပျဖွဈပါတယျ။ သို့သောျ သူတို့ ဒါကို အသေးစိတျ ဆကျလကျဆှေးနှေးသှားဖို့ရှိတယျ ဆိုတာကိုပွောထားပါတယျ။
Michigan ပြည်နယ် Detroit မြို့မှာ တွေ့ရတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲမြင်ကွင်း။ (ဇွန် ၀၆၊ ၂၀၂၀)
အဲ့ကိစ်စကို အဲ့ဒီမွို့က မွို့တောျဝနျကတော့ သဘောမတူသေးဘူး။ သို့သောျ အဲ့ဒီမွို့တောျဝနျဟာလညျးပဲ လူ့အခှင့ျအရေးရှေ့နေ တယောကျဖွဈပါတယျ။ သူကတော့ လုပျနညျးကိုငျနညျးနဲ့ပတျသကျပွီး ကန့ျကှကျထားတာသာဖွဈပါတယျ။ ဆကျလကျပွီးတော့ ဆှေးနှေးသှားမယ့ျအလားလာရှိပါတယျ။ ဒါဟာဖွင့ျ အဓိကအားဖွင့ျ ရဲတပျဖှဲ့နဲ့ ပတျသကျပွီး အထကျအောကျ ရဲတပျဖှဲ့ပွုပွငျပွောငျးလဲရေးတှကေို တပွေးညီလုပျလာတယျလို့ ဆိုရမှာပါ မဆုမှနျ။
မဆုမှနျ။ ။ ဟုတျကဲ့။ ကြေးဇူးအမြားကွီးတငျပါတယျ ဦးကြောျဇံသာရှင့ျ။ ဒါကတော့ ဒီအမရေိကနျတဝှမျး ဆန်ဒပွပှဲတှကေို အထူးလေ့လာစောင့ျကွည့ျနတေဲ့ ဗှီအိုအအေယျဒီတာဦးကြောျဇံသာကို ဆကျသှယျမေးမွနျးခဲ့တာဖွဈပါတယျ။