(Zawgyi / Unicode)
ပြင်သစ်နိုင်ငံမှာ ကျောင်းဆရာ Samuel Paty ဟာ တမန်တော်မိုဟာမက်ရဲ့ အငြင်းပွားဖွယ် ကာတွန်းရုပ်ပုံကို စာသင်ခန်းထဲ ပြသခဲ့ပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်း ခေါင်းဖြတ် အသတ်ခံလိုက်ရပါတယ်။ မော်စကိုမြို့က ပြောင်းရွှေ့လာသူ အသက် ၁၈ နှစ်အရွယ် Chechem လူမျိုး Abdoulakh ဆိုသူဟာ လူသတ်သမားအဖြစ် သံသယရှိခံရသူ ဖြစ်ပါတယ်။ သူက ကျောင်းဆရာ Paty ဘယ်မှာလဲလို့ လမ်းပေါ်မှာ လူတွေကို လျှောက်မေးခဲ့တယ်၊ ကျောင်းဆရာရဲ့ ရုပ်အလောင်းကို ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီး သူ့တွစ်တာပေါ် တင်ခဲ့တယ်လို့ အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေအရာရှိ Jean Francois Ricrd က ဆိုပါတယ်။ ပါရီမြို့တော်က ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် Lisa Bryant ပေးပို့တဲ့သတင်းကို ဦးကျော်ဇံသာ တင်ပြပေးထားပါတယ်။
အခုဖြစ်ရပ်ဟာ ပြင်သစ်နိုင်ငံမှာ တလအတွင်း ဒုတိယအကြိမ်ဖြစ်ပွားတဲ့ အကြမ်းဖက်ဝါဒနဲ့ နှီးနွှယ်သော တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ တလမပြည့်သေးခင်ကပဲ ရုပ်ပြောင်ကာတွန်းမဂ္ဂဇင်း Charlie Hebdo တိုက်ရှေ့မှာ လူတယောက် ဓားထိုးခံခဲ့ရပါသေးတယ်။ ဒီပြစ်မှု ၂ ခုစလုံးကို အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုအဖြစ် ပြင်သစ်အစိုးရက ကိုင်တွယ်နေပါတယ်။
သံသယရှိသူရဲ့ မိသားစု အပါအဝင် လူအများအပြားကို စစ်ဆေးမေးမြန်းနေပါတယ်။
ခေါင်းဖြတ်ခံထားရတဲ့ အလယ်တန်း သမိုင်းဆရာရဲ့ ရုပ်အလောင်းကို ပါရီမြို့တော် ဆင်ခြေဖုံး Conflans-Saint-Honarine ရပ်ကွက်မှာ တွေ့ရှိခဲ့ပြီး သိပ်မကြာခင်မှာပဲ ရဲတွေရဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် သံသယရှိသူကတော့ သေဆုံးသွားခဲ့ပါပြီ။ သူဟာ ဘုရားသခင်သည် အမြင့်မြတ်ဆုံးလို့ အဓိပ္ပာယ်ရတဲ့ “Allahu Akbar” လို့ ကြွေးကြော်သွားတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
သူဟာ အခင်းဖြစ်ပွားရာနဲ့ အလှမ်းဝေးတဲ့ Normandy အရပ်မှာ နေထိုင်သူ ဖြစ်တယ်လို့ မီဒီယာတွေက ဆိုပါတယ်။
Charlie Hebdo မဂ္ဂဇင်းမှာ လှောင်ပြောင်ထားတဲ့ တမန်တော်မိုဟာမက်ရဲ့ ရုပ်ပြောင်ကို အတန်းထဲမှာပြခဲ့လို့ သတ်တာဖြစ်တယ်လို့လည်း သူ့ရဲ့တွစ်တာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒီကာတွန်းရုပ်ပြောင်တွေကြောင့် ၂၀၁၅ တုန်းက အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီး အဲဒီအမှုတွေကို အခုအချိန်ထိ ပါရီမြို့တော်မှာ ကြားနာစစ်ဆေးနေဆဲပါ။
ဒီပြစ်မှုဟာ အစ္စလာမ္မစ် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေ မပျောက်သေးဘူးဆိုတာ ပြသနေတာဖြစ်တယ်၊ လွတ်လပ်စွာ ဖော်ထုတ်ပြောဆိုခွင့်ကို တိုက်ခိုက်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေသူတွေ အောင်ပွဲရလိမ့်မယ် မဟုတ်ဘူးလို့ ပြင်သစ်သမ္မတ Emmanuel Macron က ပြောပါတယ်။
ပါရီဆင်ခြေဖုံး Conflans-Saint-Honarine ရပ်ကွက်လူထုကတော့ ထိတ်လန့်နေကြပါတယ်။
ဒီကာတွန်းရုပ်ပြောင်တွေကို အတန်းထဲမှာမပြခင် တချို့အတွက် စိတ်ဆိုးစရာ ဖြစ်မယ်ထင်ရင် အပြင်ထွက်ချင်ထွက်နေကြလို့ ဆရာ Paty ကြိုပြောထားခဲ့ကြောင်း သူ့တပည့်တွေက ဆိုကြပေမယ့် မိဘအများအပြားကတော့ ဒါကို စိတ်ပျက်ကြောင်း လူမှုကွန်ရက် မီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြကြပါတယ်။
ကျောင်းဆရာများသမဂ္ဂကတော့ စိတ်ပျက်ဝမ်းနည်းရကြောင်း ပြောကြားပြီး အဖွဲ့ဝင် Jean-Remi-Girord ကဆိုရင် ဆရာတယောက် သူ့အလုပ်သူလုပ်လို့ အသတ်ခံရတာ ထိတ်လန့်စရာကောင်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မွတ်စလင်ခေါင်းဆောင်တွေကတော့ ဒီတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံသား မွတ်စလင်တွေအပေါ် အပြစ်တင်ကဲ့ရဲ့ကြမှာ စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံဟာ အနောက်ဥရောပမှာ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် အများဆုံးနေထိုင်ကြတဲ့ နိုင်ငံပါ။
ဘော်ဒိုးဒေသ ပင်မဗလီ အကြီးအကဲဖြစ်သူ Tarq Oubrou က သူတို့ဘာသာတရားဟာ အကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ပြောကြတော့မယ်၊ ဒါဟာ သာမန်မွတ်စလင်တွေအတွက် စိုးရိမ်စရာပဲလို့ ဆိုပါတယ်။
လက်ယာစွန်း အမျိးသားရေးပါတီ အပါအဝင် တခြားပါတီတွေကတော့ အစွန်းရောက်ဝါဒအပေါ် အစိုးရ အကိုင်အတွယ် ညံ့လွန်းတယ်လို့ ဝေဖန်နေကြတာပါ။
နောက်လကျရင်တော့ အငြင်းပွားဖွယ် အစွန်းရောက် အစ္စလာမ် (Radical Islam) ဥပဒေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြင်သစ်ပါလီမန်မှာ ဆွေးနွေးကြဖို့ ရှိနေပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
တမန်တော်မိုဟာမက် ရုပ်ပြောင်ကို အတန်းထဲမှာပြတဲ့ ပြင်သစ်ဆရာ အသတ်ခံရ
----------------------
(Unicode)
တမနျတောျမိုဟာမကျ ရုပျပွောငျကို အတနျးထဲမှာပွတဲ့ ပွငျသဈဆရာ အသတျခံရ
ပွငျသဈနိုငျငံမှာ ကြောငျးဆရာ Samuel Paty ဟာ တမနျတောျမိုဟာမကျရဲ့ အငွငျးပှားဖှယျ ကာတှနျးရုပျပုံကို စာသငျခနျးထဲ ပွသခဲ့ပွီး ရကျပိုငျးအတှငျး ခေါငျးဖွတျ အသတျခံလိုကျရပါတယျ။ မောျစကိုမွို့က ပွောငျးရှှေ့လာသူ အသကျ ၁၈ နှဈအရှယျ Chechem လူမြိုး Abdoulakh ဆိုသူဟာ လူသတျသမားအဖွဈ သံသယရှိခံရသူ ဖွဈပါတယျ။ သူက ကြောငျးဆရာ Paty ဘယျမှာလဲလို့ လမျးပေါျမှာ လူတှကေို လြှောကျမေးခဲ့တယျ၊ ကြောငျးဆရာရဲ့ ရုပျအလောငျးကို ဓာတျပုံရိုကျပွီး သူ့တှဈတာပေါျ တငျခဲ့တယျလို့ အကွမျးဖကျမှုတိုကျဖကြျရေး ဥပဒအေရာရှိ Jean Francois Ricrd က ဆိုပါတယျ။ ပါရီမွို့တောျက ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ Lisa Bryant ပေးပို့တဲ့သတငျးကို ဦးကြောျဇံသာ တငျပွပေးထားပါတယျ။
အခုဖွဈရပျဟာ ပွငျသဈနိုငျငံမှာ တလအတှငျး ဒုတိယအကွိမျဖွဈပှားတဲ့ အကွမျးဖကျဝါဒနဲ့ နှီးနှှယျသော တိုကျခိုကျမှု ဖွဈပါတယျ။ တလမပွည့ျသေးခငျကပဲ ရုပျပွောငျကာတှနျးမဂ်ဂဇငျး Charlie Hebdo တိုကျရှေ့မှာ လူတယောကျ ဓားထိုးခံခဲ့ရပါသေးတယျ။ ဒီပွဈမှု ၂ ခုစလုံးကို အကွမျးဖကျတိုကျခိုကျမှုအဖွဈ ပွငျသဈအစိုးရက ကိုငျတှယျနပေါတယျ။ သံသယရှိသူရဲ့ မိသားစု အပါအဝငျ လူအမြားအပွားကို စဈဆေးမေးမွနျးနပေါတယျ။
ခေါငျးဖွတျခံထားရတဲ့ အလယျတနျး သမိုငျးဆရာရဲ့ ရုပျအလောငျးကို ပါရီမွို့တောျ ဆငျခွဖေုံး Conflans-Saint-Honarine ရပျကှကျမှာ တှေ့ရှိခဲ့ပွီး သိပျမကွာခငျမှာပဲ ရဲတှရေဲ့ ပဈခတျမှုကွောင့ျ သံသယရှိသူကတော့ သဆေုံးသှားခဲ့ပါပွီ။ သူဟာ ဘုရားသခငျသညျ အမွင့ျမွတျဆုံးလို့ အဓိပ်ပာယျရတဲ့ “Allahu Akbar” လို့ ကွှေးကွောျသှားတယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။
သူဟာ အခငျးဖွဈပှားရာနဲ့ အလှမျးဝေးတဲ့ Normandy အရပျမှာ နထေိုငျသူ ဖွဈတယျလို့ မီဒီယာတှကေ ဆိုပါတယျ။
Charlie Hebdo မဂ်ဂဇငျးမှာ လှောငျပွောငျထားတဲ့ တမနျတောျမိုဟာမကျရဲ့ ရုပျပွောငျကို အတနျးထဲမှာပွခဲ့လို့ သတျတာဖွဈတယျလို့လညျး သူ့ရဲ့တှဈတာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဒီကာတှနျးရုပျပွောငျတှကွေောင့ျ ၂၀၁၅ တုနျးက အကွမျးဖကျတိုကျခိုကျမှုတှေ ဖွဈခဲ့ပွီး အဲဒီအမှုတှကေို အခုအခြိနျထိ ပါရီမွို့တောျမှာ ကွားနာစဈဆေးနဆေဲပါ။
ဒီပွဈမှုဟာ အစ်စလာမ်မဈ အကွမျးဖကျတိုကျခိုကျမှုတှေ မပြောကျသေးဘူးဆိုတာ ပွသနတောဖွဈတယျ၊ လှတျလပျစှာ ဖောျထုတျပွောဆိုခှင့ျကို တိုကျခိုကျဖို့ ကွိုးပမျးနသေူတှေ အောငျပှဲရလိမ့ျမယျ မဟုတျဘူးလို့ ပွငျသဈသမ်မတ Emmanuel Macron က ပွောပါတယျ။
ပါရီဆငျခွဖေုံး Conflans-Saint-Honarine ရပျကှကျလူထုကတော့ ထိတျလန့ျနကွေပါတယျ။
ဒီကာတှနျးရုပျပွောငျတှကေို အတနျးထဲမှာမပွခငျ တခြို့အတှကျ စိတျဆိုးစရာ ဖွဈမယျထငျရငျ အပွငျထှကျခငြျထှကျနကွေလို့ ဆရာ Paty ကွိုပွောထားခဲ့ကွောငျး သူ့တပည့ျတှကေ ဆိုကွပမေယ့ျ မိဘအမြားအပွားကတော့ ဒါကို စိတျပကြျကွောငျး လူမှုကှနျရကျ မီဒီယာတှမှော ဖောျပွကွပါတယျ။
ကြောငျးဆရာမြားသမဂ်ဂကတော့ စိတျပကြျဝမျးနညျးရကွောငျး ပွောကွားပွီး အဖှဲ့ဝငျ Jean-Remi-Girord ကဆိုရငျ ဆရာတယောကျ သူ့အလုပျသူလုပျလို့ အသတျခံရတာ ထိတျလန့ျစရာကောငျးတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
မှတျစလငျခေါငျးဆောငျတှကေတော့ ဒီတိုကျခိုကျမှုကွောင့ျ ပွငျသဈနိုငျငံသား မှတျစလငျတှအေပေါျ အပွဈတငျကဲ့ရဲ့ကွမှာ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ ပွငျသဈနိုငျငံဟာ အနောကျဥရောပမှာ အစ်စလာမျဘာသာဝငျ အမြားဆုံးနထေိုငျကွတဲ့ နိုငျငံပါ။
ဘောျဒိုးဒသေ ပငျမဗလီ အကွီးအကဲဖွဈသူ Tarq Oubrou က သူတို့ဘာသာတရားဟာ အကွမျးဖကျမှုတှနေဲ့ ဆကျစပျနတေယျလို့ ပွောကွတော့မယျ၊ ဒါဟာ သာမနျမှတျစလငျတှအေတှကျ စိုးရိမျစရာပဲလို့ ဆိုပါတယျ။
လကျယာစှနျး အမြိးသားရေးပါတီ အပါအဝငျ တခွားပါတီတှကေတော့ အစှနျးရောကျဝါဒအပေါျ အစိုးရ အကိုငျအတှယျ ညံ့လှနျးတယျလို့ ဝဖေနျနကွေတာပါ။
နောကျလကရြငျတော့ အငွငျးပှားဖှယျ အစှနျးရောကျ အစ်စလာမျ (Radical Islam) ဥပဒနေဲ့ ပတျသကျပွီး ပွငျသဈပါလီမနျမှာ ဆှေးနှေးကွဖို့ ရှိနပေါတယျ။