မြန်မာနိုင်ငံမှာ တရုတ်ရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ရှေ့တိုးဆောင်ရွက်ဖို့ ဒီနှစ်ဆန်းပိုင်းကစပြီး တရုတ်နိုင်ငံက အဓိက တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်လာတာတွေ့ရကြောင်း USIP အမေရိကန်ငြိမ်းချမ်းရေး အင်စတီကျူရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ညွန်ကြားရေးမှူး Jason Tower က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ် မစ္စတာတိန်ရှီဂျွန်း (Deng Xijun) ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံကို ထပ်မံသွားရောက်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာပြည်တွင်း ခရီးစဉ်မတိုင်ခင်မှာလည်း တရုတ်နယ်စပ်အခြေစိုက် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို Deng Xijun က လိုက်လံ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တာပါ။
စစ်အာဏာသိမ်းတာ နှစ်နှစ်ကျော် ကြာလာချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် တရုတ်ရဲ့ ချဉ်းကပ်ပုံနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ချဉ်းကပ်ပုံ ကွာခြားချက်တွေရှိနေတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ Jason Tower ရဲ့ သုံးသပ်ချက်ကို မအင်ကြင်းနိုင်က zoom ကနေ ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင် ။ ။ အခု နောက်ဆုံးအကြိမ် တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ်ကို ဘယ်လို သုံးသပ်ပါသလဲရှင့်။
Jason Tower ။ ။ Covid-19 ထိန်းချုပ်မှုအဆုံးသတ်ပြီးနောက် တရုတ်နိုင်ငံက ချိန်းဆပြီးလုပ်ကိုင်တဲ့ ကိစ္စတချို့ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒီနှစ်အစောပိုင်းမှာ နယ်စပ် တံခါးတွေကို တရုတ်က စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့တယ်။ အရင်က ကိုဗစ်-၁၉ ထိန်းချုပ်မှုကို ဦးစားပေးတဲ့ ဒေသန္တရအစိုးရတွေဟာ စီးပွားရေး ဖွံဖြိုးတိုးတက်မှုကို ပြန်လည်လုပ်ဆောင်ဖို့ ဦးစားပေးဆောင်ရွက်လာတယ်။ မြန်မာနဲ့နယ်စပ် ယူနန်ပြည်နယ်မှာဆိုရင် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဒဏ်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံလိုက်ရတာပါ။ ဒီပြည်နယ်ဟာ မြန်မာနဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကနေ စီးပွားရေး အခွင့်အလမ်းတွေကို ဟိုးအရင်ကတည်းက ရနေခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့် ယူနန်ပြည်နယ် ဖွံဖြိုးတိုးတက်မှုဟာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်တဲ့ စီမံကိန်းတွေ၊ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေနဲ့ အကြီးအကျယ် ဆက်စပ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီနှစ်အစောပိုင်းမှာ တရုတ်အစိုးရက ရုတ်တရက်အပြောင်းအလဲ လုပ်ဆောင်တာနဲ့အတူ ယူနန်ပြည်နယ်အစိုးရကလည်း အရင်က စီမံကိန်းတွေ ပုံမှန်ပြန်ပြီး လည်ပတ်နိုင်ရေး မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိနေတဲ့ သူတို့ စီမံကိန်းတွေကို ပြန်ပြီး အကောင်အထည်ဖေါ်ဖို့ တွန်းအားပေးလာပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခု တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ ခရီးစဉ်ဟာ နယ်စပ်တည်ငြိမ်ရေးအတွက် လမ်းကြောင်းရှာဖွေရေး ကြိုးပမ်းချက်တခုလို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။ အရင်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ ဘယ်လိုအခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ရမလဲဆိုတဲ့ ကြိုးပမ်းချက်ထက် အခုကတော့ တရုတ်ရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ဘယ်လို ရှေ့တိုးဆောင်ရွက်မလဲဆိုတာကိုပဲ တရုတ်က ကြိုးပမ်းနေတာ တွေ့ရပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင် ။ ။ ဒါဆိုရင် တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ်က အင်အားကြီး တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို နယ်စပ်မှာ သွားရောက်တွေ့ဆုံတဲ့ ကိစ္စအပေါ်မှာ ဘယ်လို မြင်သလဲ။ တရုတ်အစိုးရနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးက မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ်မှာရော ဘယ်လို သက်ရောက်မှုတွေရှိမလဲ။
Jason Tower ။ ။ မြန်မာနဲ့ တရုတ် ဆက်ဆံရေးကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် မြောက်ပိုင်းက အင်အားကြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အလွန်နီးစပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေ့ရမှာပါ။ UWSA ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်ဖွဲ့၊ MNDAA (ကိုးကန့်)၊ KIA ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်စတဲ့ မြောက်ပိုင်းတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အားလုံးဟာ တရုတ်နဲ့ ဆက်ဆံရေး မပြတ်ရှိနေပါတယ်။ ဒါကလည်း တရုတ်အနေနဲ့ မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် သြဇာလွှမ်းမိုးဖို့သာမကပဲ မြောက်ပိုင်းဒေသမှာလည်း သူ့ရဲ့ အရှိန်အဝါ ရှိနေဖို့အတွက် နှစ်ဘက်လုံးကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ အခုလို တရုတ်ဘက်က မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ မြောက်ပိုင်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကြား ပြန်ပြီးစေ့စပ်ညှိုနှိုင်းပေးဖို့ ကြိုးစားနေတာကိုကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပဋိပက္ခမှာ တရုတ်က သူ့ရဲ့ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု ပြန်ပြီးအတည်ပြုနိုင်ဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ တဘက်မှာလည်း ယူနန်ပြည်နယ်ရဲ့ စီးပွားရေးဖွံဖြိုးတိုးတက်မှု တဖန်ပြန်ပြီး အလေးပေးလုပ်ဆောင်ဖို့ တရုတ်က အဓိက ကြိုးပမ်းလာတာဖြစ်ပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလမှာ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ မြန်မာ့အရေး ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ မတည်ငြိမ်မှုတွေ မြင့်မားလာတဲ့အပေါ်မှာ အနောက်နိုင်ငံတွေသာမက အာဆီယံနိုင်ငံတွေပါပါနေတာ တွေ့ရတော့ အခြားပြင်ပနိုင်ငံတွေထက် မြန်မာအပေါ်မှာ သူ့ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ ပြန်ပြီးလွှမ်းမိုးဖို့ တရုတ်က အကျိုးစီးပွားအရ ဗျူဟာမြောက်ကြိုးပမ်းလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင် ။ ။ ဒါဆိုရင် Jason Tower ရေးတဲ့ဆောင်းပါးအရဆိုရင် မြန်မာစစ်တပ်ကို ပံ့ပိုးကူညီဖို့ တရုတ်မှာ ကန့်သတ်ချက်တွေ ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့အပိုင်းအရ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပတ်သက်လို့ရှိရင် တရုတ်ဘက်က ဘယ်လို ကန့်သတ်ချက်တွေပါလဲရှင့်။
Jason Tower ။ ။ တရုတ်အစိုးရက NUG/ NLD နဲ့ ဆက်ဆံရေးကို လျှော့ချပြီး စစ်တပ်နဲ့ ဆက်ဆံရေးကို အကြီးအကျယ်အလေးပေး ဆက်ဆံလာတဲ့ အပြောင်းအလဲလုပ်လာတယ်လို့ ကျနော်မြင်တယ်။ စစ်တပ်နဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ပိုပြီးအာရုံစိုက်လာသလို တရုတ်က မြောက်ပိုင်း တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို အလေးထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ကန့်သတ်ချက်တွေ ရှိတယ်ဆိုတာက မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက်အင်အား အပြည့်အစုံရှိနေပြီး သူ့သြဇာလွှမ်းမိုးထားတဲ့ မြောက်ပိုင်းတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်တာမျိုး တရုတ်က မမြင်ချင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သူ့ရဲ့ နယ်စပ်စီးပွားရေးအကျိုးအတွက် မြန်မာစစ်တပ်ကို ပံ့ပိုးကူညီဖို့ ဆိုတာထက် ဗျူဟာမြောက်ဆံဆက်ရေးကို တရုတ်က အသုံးချတာဖြစ်ပါတယ်။ တဘက်မှာလည် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေအပေါ်မှာ ဖိအားပေးတဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ဆက်ဆံရေးကို တရုတ်က မြှင့်တင်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင် ။ ။ အဲဒီတော့ လက်ရှိ ရုရှားနဲ့ မြန်မာစစ်ကောင်စီကြား အလွန်နီးကပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိနေတာဆိုတော့ အထူးသဖြင့် ကာကွယ်ရေး၊ လက်နက်ကိစ္စတွေမှာ မြန်မာစစ်တပ်က ရုရှားနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတဲ့အပေါ်မှာ တရုတ်ရဲ့ သဘောထား ဘယ်လိုတွေ့ရသလဲ။
Jason Tower ။ ။ ဒါဆိုရင် တရုတ်နဲ့ ရုရှားကြား အလွန်နီးစပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိတယ်ဆိုတာကိုလည်း မမေ့ဖို့ လိုတယ်လို့ ကျနော် ပြောချင်ပါတယ်။ မြန်မာ့အရေးနဲ့ ပတ်သက်ရင် နိုင်ငံတကာအလယ်မှာ မြန်မာစစ်တပ်ကို ထောက်ခံတာ သူ တနိုင်ငံတည်း ရှိတယ်ဆိုတာကို တရုတ်က မလိုလားပါဘူး။ ဥပမာဆိုရင် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ မြန်မာ့အရေး ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်တုန်းက သူနဲ့အတူ ရုရှားကလည်း မဲမပေးနေခဲ့တာကို တရုတ်က အတော်လေး စိတ်သက်သာရာရပုံ ရှိပါတယ်။ ဒါအပြင် နိုင်ငံတကာမှာ မြန်မာစစ်တပ်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ ရုရှားဆောင်ရွက်လာတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို တရုတ်က သဘောတူပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်ရင် တရုတ်နဲ့ ရုရှား ရပ်တည်တဲ့နေရာမှာ သဘောထားကွဲလွဲနေတယ်လို့ ကျနော် မမြင်မိပါဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်က ဘယ်သူဆီက လက်နက်ဝယ်ယူသလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းမှာတော့ ရုရှားကနေ လက်နက်ဝယ်တာက ပိုပြီးအဆင်ပြေတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုး ဖြစ်နေပါတယ်။ သမိုင်းကို ပြန်ကြည့်ရင်လည်း ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို တရုတ်က ကျောထောက်နောက်ခံပေးခဲ့တဲ့ အစဉ်အလာရှိတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်အနေနဲ့ တရုတ်အပေါ်မှာ အဖုအထစ် ဖြစ်စေခဲ့တာမျိုး ရှိခဲ့ပါတယ်။ တကယ်တမ်း တရုတ်နဲ့ ရုရှား နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးဟာ အလွန်ခိုင်မာတာ တွေ့ရမှာပါ။ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့စံနှုန်းတွေကို ဆန့်ကျင်တွန်းလှန်ဖို့၊ မြန်မာအပါအဝင် အခြား ကမ္ဘာတဝှမ်းကိစ္စတွေမှာ အတူပူးပေါင်းရပ်တည်တာကိုပဲ မြင်နေရပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင် ။ ။ ဒါဆိုရင် အမေရိကန်အစိုးရက မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေဖြစ်တဲ့ NUG အစိုးရအပါအဝင်၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ၊ PDF တရားဝင် ထောက်ပံ့တာဟာ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ဘယ်လို သက်ရောက်မှုတွေရှိပါလဲရှင့်။
Jason Tower ။ ။ တရုတ်ရဲ့ ချဉ်းကပ်မှုမှာ ချို့ယွင်းအားနည်းချက်တွေ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေထဲ စစ်အင်အားအကြီးဆုံး UWSA ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးအဖွဲ့နဲ့ တရုတ်က အနီးကပ်ဆုံးဖြစ်သလို၊ ကြည်း၊ ရေ၊ လေ အင်အားတောင့်တင်းတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ဆိုရင်လည်း တရုတ်က အရင်းနှီးဆုံး မိတ်ဖက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်အစိုးရ လွဲမှားနေတဲ့အချက်က မြန်မာပြည်သူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု မရှိဘူးဆိုတဲ့ အချက်ပါ။ အခုဆို နှစ်နှစ်ကျော်ကြာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ငြင်းဆန်တဲ့ လူထုရဲ့အင်အားအသံက ပိုပြီး ကြီးမားလာတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်က လူအများစုရဲ့အသံကို နားမထောင်ဘူး၊ နိုင်ငံရေးအရ လူထုကို ကိုယ်စားပြုသူတွေကို လျစ်လျူရှုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါအပြင် ဒီမိုကရေစီနည်းစနစ်ကို ပိုမိုဦးတည်လာတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ PDF ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်တွေရဲ့ အင်အားတွေကို တရုတ်က အလေးမထားဘူးဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။
အမေရိကန်ရဲ့ ချဉ်းကပ်ပုံကတော့ မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် အမှန်တကယ် အာရုံစိုက်ပြီး အားလုံးပါဝင်နိုင်တဲ့ ချဉ်းကပ်နည်းတွေ၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေကြား ပေါင်းစည်းရေးကို အာရုံစိုက်ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်အတွက် သူတို့ရဲ့ ဆန္ဒတွေ အကောင်အထည်ဖေါ်နိုင်ဖို့ ကူညီပံ့ပိုးပေးတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် တရုတ်နဲ့ အမေရိကန် ချဉ်းကပ်ပုံနည်းလမ်း မတူတဲ့အပေါ်မှာ မြန်မာနဲ့ ပတ်သက်လို့ နှစ်နိုင်ငံကြား သဘောထား တင်းမာမှုတွေ ရှိနေတာ တွေ့ရပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင် ။ ။ အချိန်ပေးပြီး ဖြေကြားပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ် Jason
Jason Tower ။ ။ Thanks again for having me, Ingyin.
အင်ကြင်းနိုင် ။ ။ အမေရိကန် ငြိမ်းချမ်းရေးအင်စတီးကျူ့ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး Jason Tower ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့တာပါရှင့်။
==== Unicode ====
မွနျမာနိုငျငံမှာ တရုတျရဲ့ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှေ ရှေ့တိုးဆောငျရှကျဖို့ ဒီနှဈဆနျးပိုငျးကစပွီး တရုတျနိုငျငံက အဓိက တှနျးအားပေး ဆောငျရှကျလာတာတှေ့ရကွောငျး USIP အမရေိကနျငွိမျးခမြျးရေး အငျစတီကြူရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ညှနျကွားရေးမှူး Jason Tower က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ တရုတျအထူးကိုယျစားလှယျ မစ်စတာတိနျရှီဂြှနျး (Deng Xijun) ဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျအတှငျး မွနျမာနိုငျငံကို ထပျမံသှားရောကျခဲ့ပွီး စဈကောငျစီဥက်ကဋ်ဌ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာပွညျတှငျး ခရီးစဉျမတိုငျခငျမှာလညျး တရုတျနယျစပျအခွစေိုကျ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေို Deng Xijun က လိုကျလံ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့တာပါ။
စဈအာဏာသိမျးတာ နှဈနှဈကြောျ ကွာလာခြိနျမှာ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ တရုတျရဲ့ ခဉြျးကပျပုံနဲ့ အနောကျနိုငျငံတှရေဲ့ ခဉြျးကပျပုံ ကှာခွားခကြျတှရှေိနတောနဲ့ ပတျသကျလို့ Jason Tower ရဲ့ သုံးသပျခကြျကို မအငျကွငျးနိုငျက zoom ကနေ ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ ။ ။ အခု နောကျဆုံးအကွိမျ တရုတျအထူးကိုယျစားလှယျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံခရီးစဉျကို ဘယျလို သုံးသပျပါသလဲရှငျ့။
Jason Tower ။ ။ Covid-19 ထိနျးခြုပျမှုအဆုံးသတျပွီးနောကျ တရုတျနိုငျငံက ခြိနျးဆပွီးလုပျကိုငျတဲ့ ကိစ်စတခြို့ကို ကွညျ့မယျဆိုရငျ ဒီနှဈအစောပိုငျးမှာ နယျစပျ တံခါးတှကေို တရုတျက စတငျဖှငျ့လှဈခဲ့တယျ။ အရငျက ကိုဗဈ-၁၉ ထိနျးခြုပျမှုကို ဦးစားပေးတဲ့ ဒသေန်တရအစိုးရတှဟော စီးပှားရေး ဖှံဖွိုးတိုးတကျမှုကို ပွနျလညျလုပျဆောငျဖို့ ဦးစားပေးဆောငျရှကျလာတယျ။ မွနျမာနဲ့နယျစပျ ယူနနျပွညျနယျမှာဆိုရငျ ကိုဗဈ-၁၉ ကပျရောဂါဒဏျကို ပွငျးပွငျးထနျထနျ ခံလိုကျရတာပါ။ ဒီပွညျနယျဟာ မွနျမာနဲ့ နယျစပျကုနျသှယျရေးကနေ စီးပှားရေး အခှငျ့အလမျးတှကေို ဟိုးအရငျကတညျးက ရနခေဲ့တာပါ။ ဒါကွောငျ့ ယူနနျပွညျနယျ ဖှံဖွိုးတိုးတကျမှုဟာ နယျစပျဖွတျကြောျပွီး ခြိတျဆကျဆောငျရှကျတဲ့ စီမံကိနျးတှေ၊ အခွခေံအဆောကျအအုံတှနေဲ့ အကွီးအကယြျ ဆကျစပျနပေါတယျ။ ဒါကွောငျ့ ဒီနှဈအစောပိုငျးမှာ တရုတျအစိုးရက ရုတျတရကျအပွောငျးအလဲ လုပျဆောငျတာနဲ့အတူ ယူနနျပွညျနယျအစိုးရကလညျး အရငျက စီမံကိနျးတှေ ပုံမှနျပွနျပွီး လညျပတျနိုငျရေး မွနျမာနိုငျငံမှာရှိနတေဲ့ သူတို့ စီမံကိနျးတှကေို ပွနျပွီး အကောငျအထညျဖေါျဖို့ တှနျးအားပေးလာပါတယျ။ ဒါကွောငျ့ အခု တရုတျအထူးကိုယျစားလှယျရဲ့ ခရီးစဉျဟာ နယျစပျတညျငွိမျရေးအတှကျ လမျးကွောငျးရှာဖှရေေး ကွိုးပမျးခကြျတခုလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။ အရငျကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ငွိမျးခမြျးရေးရဖို့ ဘယျလိုအခနျးကဏ်ဍကနေ ပါဝငျရမလဲဆိုတဲ့ ကွိုးပမျးခကြျထကျ အခုကတော့ တရုတျရဲ့ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှကေို ဘယျလို ရှေ့တိုးဆောငျရှကျမလဲဆိုတာကိုပဲ တရုတျက ကွိုးပမျးနတော တှေ့ရပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ ။ ။ ဒါဆိုရငျ တရုတျအထူးကိုယျစားလှယျက အငျအားကွီး တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေို နယျစပျမှာ သှားရောကျတှေ့ဆုံတဲ့ ကိစ်စအပေါျမှာ ဘယျလို မွငျသလဲ။ တရုတျအစိုးရနဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့ ဆကျဆံရေးက မွနျမာစဈကောငျစီအပေါျမှာရော ဘယျလို သကျရောကျမှုတှရှေိမလဲ။
Jason Tower ။ ။ မွနျမာနဲ့ တရုတျ ဆကျဆံရေးကို ကွညျ့မယျဆိုရငျ မွောကျပိုငျးက အငျအားကွီး တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ အလှနျနီးစပျတဲ့ ဆကျဆံရေးတှေ့ရမှာပါ။ UWSA ဝပွညျသှေးစညျးညီညှတျရေးတပျဖှဲ့၊ MNDAA (ကိုးကနျ့)၊ KIA ကခငြျလှတျမွောကျရေးတပျမတောျစတဲ့ မွောကျပိုငျးတိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အားလုံးဟာ တရုတျနဲ့ ဆကျဆံရေး မပွတျရှိနပေါတယျ။ ဒါကလညျး တရုတျအနနေဲ့ မွနျမာစဈကောငျစီအပေါျ သွဇာလှှမျးမိုးဖို့သာမကပဲ မွောကျပိုငျးဒသေမှာလညျး သူ့ရဲ့ အရှိနျအဝါ ရှိနဖေို့အတှကျ နှဈဘကျလုံးကို အသုံးပွုနိုငျပါတယျ။ အခုလို တရုတျဘကျက မွနျမာစဈတပျနဲ့ မွောကျပိုငျး တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကွေား ပွနျပွီးစေ့စပျညှိုနှိုငျးပေးဖို့ ကွိုးစားနတောကိုကွညျ့ရငျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပဋိပက်ခမှာ တရုတျက သူ့ရဲ့ သွဇာလှှမျးမိုးမှု ပွနျပွီးအတညျပွုနိုငျဖို့ ဖွဈတယျလို့ မွငျပါတယျ။ တဘကျမှာလညျး ယူနနျပွညျနယျရဲ့ စီးပှားရေးဖှံဖွိုးတိုးတကျမှု တဖနျပွနျပွီး အလေးပေးလုပျဆောငျဖို့ တရုတျက အဓိက ကွိုးပမျးလာတာဖွဈပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ ပွီးခဲ့တဲ့ ဒီဇငျဘာလမှာ လုံခွုံရေးကောငျစီရဲ့ မွနျမာ့အရေး ဆုံးဖွတျခကြျကိုကွညျ့ရငျ မွနျမာနိုငျငံမှာ အကွမျးဖကျမှုတှနေဲ့ မတညျငွိမျမှုတှေ မွငျ့မားလာတဲ့အပေါျမှာ အနောကျနိုငျငံတှသောမက အာဆီယံနိုငျငံတှပေါပါနတော တှေ့ရတော့ အခွားပွငျပနိုငျငံတှထေကျ မွနျမာအပေါျမှာ သူ့ရဲ့ အခနျးကဏ်ဍ ပွနျပွီးလှှမျးမိုးဖို့ တရုတျက အကြိုးစီးပှားအရ ဗြူဟာမွောကျကွိုးပမျးလာတာ ဖွဈပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ ။ ။ ဒါဆိုရငျ Jason Tower ရေးတဲ့ဆောငျးပါးအရဆိုရငျ မွနျမာစဈတပျကို ပံ့ပိုးကူညီဖို့ တရုတျမှာ ကနျ့သတျခကြျတှေ ရှိနတေယျဆိုတဲ့အပိုငျးအရ စဈကောငျစီနဲ့ ပတျသကျလို့ရှိရငျ တရုတျဘကျက ဘယျလို ကနျ့သတျခကြျတှပေါလဲရှငျ့။
Jason Tower ။ ။ တရုတျအစိုးရက NUG/ NLD နဲ့ ဆကျဆံရေးကို လြှော့ခပြွီး စဈတပျနဲ့ ဆကျဆံရေးကို အကွီးအကယြျအလေးပေး ဆကျဆံလာတဲ့ အပွောငျးအလဲလုပျလာတယျလို့ ကနြောျမွငျတယျ။ စဈတပျနဲ့ ဆကျဆံရေးကို ပိုပွီးအာရုံစိုကျလာသလို တရုတျက မွောကျပိုငျး တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့ ဆကျဆံရေးကို အလေးထားတာ တှေ့ရပါတယျ။ ကနျ့သတျခကြျတှေ ရှိတယျဆိုတာက မွနျမာစဈတပျကို လကျနကျအငျအား အပွညျ့အစုံရှိနပွေီး သူ့သွဇာလှှမျးမိုးထားတဲ့ မွောကျပိုငျးတိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့ တိုကျပှဲတှဖွေဈတာမြိုး တရုတျက မမွငျခငြျပါဘူး။ ဒါကွောငျ့ သူ့ရဲ့ နယျစပျစီးပှားရေးအကြိုးအတှကျ မွနျမာစဈတပျကို ပံ့ပိုးကူညီဖို့ ဆိုတာထကျ ဗြူဟာမွောကျဆံဆကျရေးကို တရုတျက အသုံးခတြာဖွဈပါတယျ။ တဘကျမှာလညျ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှအေပေါျမှာ ဖိအားပေးတဲ့ သဘောမြိုးနဲ့ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ဆကျဆံရေးကို တရုတျက မွှငျ့တငျလာတာ ဖွဈပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ ။ ။ အဲဒီတော့ လကျရှိ ရုရှားနဲ့ မွနျမာစဈကောငျစီကွား အလှနျနီးကပျတဲ့ ဆကျဆံရေး ရှိနတောဆိုတော့ အထူးသဖွငျ့ ကာကှယျရေး၊ လကျနကျကိစ်စတှမှော မွနျမာစဈတပျက ရုရှားနဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနတေဲ့အပေါျမှာ တရုတျရဲ့ သဘောထား ဘယျလိုတှေ့ရသလဲ။
Jason Tower ။ ။ ဒါဆိုရငျ တရုတျနဲ့ ရုရှားကွား အလှနျနီးစပျတဲ့ ဆကျဆံရေး ရှိတယျဆိုတာကိုလညျး မမေ့ဖို့ လိုတယျလို့ ကနြောျ ပွောခငြျပါတယျ။ မွနျမာ့အရေးနဲ့ ပတျသကျရငျ နိုငျငံတကာအလယျမှာ မွနျမာစဈတပျကို ထောကျခံတာ သူ တနိုငျငံတညျး ရှိတယျဆိုတာကို တရုတျက မလိုလားပါဘူး။ ဥပမာဆိုရငျ ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီမှာ မွနျမာ့အရေး ဆုံးဖွတျခကြျခမြှတျတုနျးက သူနဲ့အတူ ရုရှားကလညျး မဲမပေးနခေဲ့တာကို တရုတျက အတောျလေး စိတျသကျသာရာရပုံ ရှိပါတယျ။ ဒါအပွငျ နိုငျငံတကာမှာ မွနျမာစဈတပျကို အကာအကှယျပေးဖို့ ရုရှားဆောငျရှကျလာတဲ့ အခနျးကဏ်ဍကို တရုတျက သဘောတူပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျရငျ တရုတျနဲ့ ရုရှား ရပျတညျတဲ့နရောမှာ သဘောထားကှဲလှဲနတေယျလို့ ကနြောျ မမွငျမိပါဘူး။ မွနျမာစဈတပျက ဘယျသူဆီက လကျနကျဝယျယူသလဲဆိုတဲ့ မေးခှနျးမှာတော့ ရုရှားကနေ လကျနကျဝယျတာက ပိုပွီးအဆငျပွတေယျဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုး ဖွဈနပေါတယျ။ သမိုငျးကို ပွနျကွညျ့ရငျလညျး ဗမာပွညျကှနျမွူနဈပါတီကို တရုတျက ကြောထောကျနောကျခံပေးခဲ့တဲ့ အစဉျအလာရှိတဲ့ မွနျမာစဈတပျအနနေဲ့ တရုတျအပေါျမှာ အဖုအထဈ ဖွဈစခေဲ့တာမြိုး ရှိခဲ့ပါတယျ။ တကယျတမျး တရုတျနဲ့ ရုရှား နှဈနိုငျငံ ဆကျဆံရေးဟာ အလှနျခိုငျမာတာ တှေ့ရမှာပါ။ ဒီမိုကရစေီနဲ့ လူ့အခှငျ့အရေးဆိုငျရာ ကမ်ဘာ့စံနှုနျးတှကေို ဆနျ့ကငြျတှနျးလှနျဖို့၊ မွနျမာအပါအဝငျ အခွား ကမ်ဘာတဝှမျးကိစ်စတှမှော အတူပူးပေါငျးရပျတညျတာကိုပဲ မွငျနရေပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ ။ ။ ဒါဆိုရငျ အမရေိကနျအစိုးရက မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှဖွေဈတဲ့ NUG အစိုးရအပါအဝငျ၊ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှေ၊ PDF တရားဝငျ ထောကျပံ့တာဟာ တရုတျနိုငျငံအပေါျ ဘယျလို သကျရောကျမှုတှရှေိပါလဲရှငျ့။
Jason Tower ။ ။ တရုတျရဲ့ ခဉြျးကပျမှုမှာ ခြို့ယှငျးအားနညျးခကြျတှေ ရှိနပေါတယျ။ အဲဒီထဲမှာ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှထေဲ စဈအငျအားအကွီးဆုံး UWSA ဝပွညျသှေးစညျးညီညှတျရေးအဖှဲ့နဲ့ တရုတျက အနီးကပျဆုံးဖွဈသလို၊ ကွညျး၊ ရေ၊ လေ အငျအားတောငျ့တငျးတဲ့ မွနျမာစဈတပျနဲ့ဆိုရငျလညျး တရုတျက အရငျးနှီးဆုံး မိတျဖကျတှေ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယျ့ တရုတျအစိုးရ လှဲမှားနတေဲ့အခကြျက မွနျမာပွညျသူတှနေဲ့ ထိတှေ့ဆကျဆံမှု မရှိဘူးဆိုတဲ့ အခကြျပါ။ အခုဆို နှဈနှဈကြောျကွာ စဈအုပျခြုပျရေးကို ငွငျးဆနျတဲ့ လူထုရဲ့အငျအားအသံက ပိုပွီး ကွီးမားလာတယျ။ ဒါပမေယျ့ တရုတျက လူအမြားစုရဲ့အသံကို နားမထောငျဘူး၊ နိုငျငံရေးအရ လူထုကို ကိုယျစားပွုသူတှကေို လစြျလြူရှုတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါအပွငျ ဒီမိုကရစေီနညျးစနဈကို ပိုမိုဦးတညျလာတဲ့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျးတှေ၊ PDF ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျတှရေဲ့ အငျအားတှကေို တရုတျက အလေးမထားဘူးဆိုတာ တှေ့ရပါတယျ။
အမရေိကနျရဲ့ ခဉြျးကပျပုံကတော့ မွနျမာပွညျသူတှအေပေါျ အမှနျတကယျ အာရုံစိုကျပွီး အားလုံးပါဝငျနိုငျတဲ့ ခဉြျးကပျနညျးတှေ၊ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျးတှကွေား ပေါငျးစညျးရေးကို အာရုံစိုကျပွီးတော့ သူတို့ရဲ့ အနာဂတျအတှကျ သူတို့ရဲ့ ဆန်ဒတှေ အကောငျအထညျဖေါျနိုငျဖို့ ကူညီပံ့ပိုးပေးတာ တှေ့ရပါတယျ။ ဒါကွောငျ့ တရုတျနဲ့ အမရေိကနျ ခဉြျးကပျပုံနညျးလမျး မတူတဲ့အပေါျမှာ မွနျမာနဲ့ ပတျသကျလို့ နှဈနိုငျငံကွား သဘောထား တငျးမာမှုတှေ ရှိနတော တှေ့ရပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ ။ ။ အခြိနျပေးပွီး ဖွကွေားပေးတဲ့အတှကျ ကြေးဇူးတငျပါတယျ Jason
Jason Tower ။ ။ Thanks again for having me, Ingyin.
အငျကွငျးနိုငျ ။ ။ အမရေိကနျ ငွိမျးခမြျးရေးအငျစတီးကြူ့ရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ညှှနျကွားရေးမှူး Jason Tower ကို ဆကျသှယျမေးမွနျးခဲ့တာပါရှငျ့။