{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်မူတွေရပ်ဖို့အပြင်၊ တည်ငြိမ်မူပြန်ဖော်ဆောင်ပေးဖို့၊ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ကိုရှေ့အပတ်စနေနေ့မှာလုပ်မယ့် အရေးပေါ်အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးပွဲအတွင်း အားလုံးကဝိုင်းဖိအားပေးတောင်းဆိုသင့်တယ်လို့၊ မြန်မာ့အရေးကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင်၊ ဒီအာဆီယံအရှေတောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့အနေနဲ့၊ မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်းမူနောက်ပိုင်းဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တဲ့၊ ပြည်သူကိုယ်စားပြု အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရကိုပါ ကိုယ်စားပြုခွင့်ပေးဖို့၊ ဒီကျွမ်းကျင်သူတွေကတောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
အမေရိကန်သံအမတ်ကြီးဟောင်း Scot Marciel ၊ မြန်မာ့အရေးကျွမ်းကျင်သူ အမေရိကန်ပါမောက္ခ David Steinberg ၊ အရှေ.တောင်အာရှကျွမ်းကျင်သူပါမောက္ခတစ်ဦးနဲ့ အာဆီယံကျွမ်းကျင်သူ မြန်မာသုတေသီတစ်ဦးတို့ကို ကိုဝင်းမင်းက သီးခြားဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအရေး Stanford တက္ကသိုလ်မှာ ကျွမ်းကျင်သူတွေ ဒီအပတ်ထဲဆွေးနွေးခဲ့ပြီး၊ စစ်အာဏာသိမ်းဖိနှိပ်မူအဆုံးသတ်နိုင်ရေးနဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေမျှော်လင့်ချက်ပြန်ရှင်သန်နိုင်ရေး၊ နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ ဝိုင်းကူဖိအားပေးသင့်တာတွေကို ပြောခဲ့ကြရာမှာ၊ အဓိက ပါဝင်ခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့၊ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာသံအမတ်ကြီးဟောင်း Marciel က ဒီတစ်ခေါက်အာဏာသိမ်းမူပြင်းထန်လွန်းပုံကို၊ VOA ကို သီးသန့် အခုလို ပြောပါတယ်။
“အာဏာသိမ်းမူက မြန်မာနိုင်ငံအတွက် တကယ့်ကို ဘေးဒုက္ခကြီးပါ။ ဒါက လုံးဝကို အကြောင်းပြစရာ မရှိပါဘူး။ အာဏာသိမ်းတာတင်မကပါဘူး၊ ဆန္ဒပြ၊ မပူးပေါင်းမဆောင်ရွက်သူတွေအပေါ် ရက်စက်မူကလည်း၊ ပြည်သူတွေအတွက် ကပ်ဆိုးကြီးပါ။ လူ့အသက်တွေဆုံးရှုံးရတာ၊ ဖမ်းဆီးခံရတာ စတာတွေအပြင်၊ ရုတ်တရက် စီးပွားရေးနဲ့ တည်ငြိမ်မူထိုးကျသွားတာတွေက၊ မြန်မာပြည်သူတွေ အားလုံးကိုထိခိုက်သွားစေပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ လူငယ်တွေအတွက်ဆိုရင်၊ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေ ရိုက်ချိုးခံလိုက်ရပြီလို့ ခံစားလိုက်ရတာပါ၊ ဒီအပေါ် ပြန်ဆန့်ကျင်တွန်းလှန်နေတာကို ကျွန်တော် အထူး စာနာ၊ လေးစားမိပါတယ်။”
သံအမတ်ကြီး Marciel ဟာ လက်ရှိစစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မူကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ အကြိမ်ကြိမ်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ဖူးသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အရင် ၁၉၈၈ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမူမှာအရေးပါခဲ့တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ခင်ညွှန့်တို့နဲ့လည်း အကြိမ်ကြိမ်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ဖူးသူ၊ Georgetown တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခ Steinberg ကလည်း၊ အခု ၄ ကြိမ်မြောက်စစ်အာဏာသိမ်းမူရဲ့ မတူထူးခြားပုံကို အခုလိုရှင်းပြပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့အားလုံး အခုဖြစ်နေတာတွေအတွက် ဝမ်းနည်း စိတ်ပျက် တုန်လူပ်ခဲ့ရပါတယ်။ အရင် ၈၈ တုန်းကလို ပြန်ဖြစ်လာတာပါ။ အကြမ်းဖက်မူတွေမြင့်မားလာနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စစ်တပ်ကနားမလည်တာက၊ အရင်အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့အချိန်မျိုးကို ပြန်သွားလို့မရနိုင်တာ့တာပါ။ အခုမျိုးဆက်သစ်တွေက အရင်ထက် အများကြီးကို လွတ်လပ်ပွင့်လင်းနေပါပြီ။ အခု Generation Z တွေက၊ သူတို့ဒါမျိးကို သည်းမခံနိုင်တော့ဘူးတဲ့။လူမူမီဒီယာကွန်ယက်တွေ၊ အင်တာနက် စတာတွေ အားလုံးက၊ လူတွေ သတင်းအားလုံး ချက်ချင်းနီးပါးရစေခဲ့ပြီ။ အရင် နဝတ၊ နအဖ ခေတ်တွေကတော့ ဒါမျိုးမရှိခဲ့ဘူး။ အဲဒိတော့၊ လက်နက်ရှိတယ်ပြောနေတဲ့စစ်သားတွေ၊ အရင်ခေတ်တွေတုန်းကတော့ လူတွေကို ဖိအားပေးနိုင်ခဲ့တယ်၊ ဒါပေမဲ့ ရေရှည်တော့မခံခဲ့ဘူး။ အခုဟာက၊ တခြားထည့်တွက်စရာအသစ်တွေပေါ်လာပြီမို့၊ နောက်ဆုံးမူတည်မှာက၊ စစ်တပ်ရဲ့ ညီညွတ်မူဆက်ရှိနေမလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းပါပဲ။”
မနှစ်ကမှ မြန်မာဆိုင်ရာတာဝန်ပြီးဆုံးခဲ့သူ အမေရိကန်သံအမတ်ကြီး Marciel ကတော့၊ အာဆီယံ အရှေတောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့အနေနဲ့လည်း၊ မြန်မာအစိုးရ ဆက်အကြမ်းဖက်နေရင်၊ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်ဆက်လက်ခံဖို့ ခက်ခဲကြောင်း၊ အပြင်းထန်ဆုံးဖိအားပေးနိုင်ဖို့၊ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်အပါအဝင် တခြားနိုင်ငံတွေက၊ အာဆီယံကို ဝိုင်းအားပေးကူညီသင့်တယ်လို့ အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။
Georgetown တက္ကသိုလ် အာရှလေ့လာရေးဌာနက ဂုဏ်ထူးဆောင် ပါမောက္ခ Steinberg ကတော့၊ အမေရိကန်အနေနဲ့ မြန်မာဘဏ်ငွေးကြေးစနစ်မှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာကို သုံးခွင့်မပေးတဲ့ ဖိအားပေးပြီး၊ နောက် အကြမ်းဖက်မူတွေကနေထွက်ပြေးလာရသူတွေလက်ခံရေးလည်း မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းတွေကိုတိုက်တွန်းကာ၊ ကိုယ်တိုင်လဲ မြန်မာဒုက္ခသည်တွေကို လက်ခံခေါ်ယူပေးသင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ၊ အရှေ.တောင်အာရှဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ Stanford တက္ကသိုလ် အရှေတောင်အာရှလေ့လာရေးအစီအစဉ်က ပါမောက္ခ Donald Emmerson ကတော့၊ ရှေ.အပတ်စနေလုပ်ဖို့ရှိတဲ့ အာဆီယံအရေးပေါ်ထိပ်သီးပွဲမှာ၊ အကြမ်းဖက်တာရပ်ရေး တက်လာမဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်ကို ဝိုင်းပြောပေးတာအပြင်၊ အမေရိကန်အနေနဲ့လည်း၊ နောက်ပိုင်းလာမဲ့ အရှေ.အာရှထိပ်သီးပွဲကျရင်၊ မြန်မာအတိုက်ခံအစိုးရအဖွဲ့ကိုလည်းမဖိတ်ပါက၊ သူ့နဲ့အခြားမဟာမိတ်တွေတက်ဖို့ခက်နိုင်ကြောင်း ကြိုပြင်ဆင် ပြောထားသင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“အာဆီယံရဲ့ အရှေ.အာရှထိပ်သီးပွဲတွေကို တက်လေ့ရှိတဲ့ သြစတျေးလျ၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်၊ နယူးဇီလန်နဲ့ တောင်ကိုရီးယား၊ ဒီ ၅ နိုင်ငံကို၊ နိုဝင်ဘာကျရင် ဘရူနိုင်းနိုင်ငံရဲ့ မြို.တော်မှာ ကျင်းပမဲ့ ဒီနှစ်ထိပ်သီးပွဲတိုင်ခင်ကထဲက၊ အမေရိကန်ကနေ ဦးဆောင်ပြီးတော့ချည်းကပ်သင့်ပါတယ်။ အဲ့ဒိထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲမှာ မြန်မာဘက်က စစ်ကောင်စီတစ်ခုထဲသာ ကိုယ်စားပြုတက်မယ်ဆိုရင်၊ သူတို့အာလုံးအတူမတက်ကြဖို့၊ ဒါမှမဟုတ် အတူမတက်ဖို့ အလေးအနက်စဉ်းစားရေးအတွက်၊ ကြိုတောင်းဆိုသဘောတူညီမူယူထားပြီး၊ အာဆီယံကိုလည်း တိုးတိုးတိတ်တိတ် ကြိုပြောထားဖို့၊ အလေးအနက် စဉ်းစားသင့်ပါတယ်။”
ဒီနေရာမှာ စင်္ကာပူအခြေစိုက် ISEAS လို့အတိုခေါက်ခေါ်တဲ့ အရှေတောင်အာရှလေ့လာရေးဌာနရှိ မြန်မာအစီအစဉ်က သုတေသီ မမိုးသူဇာကလည်း၊ ရွေးကောက်ပွဲကိုယ်စားပြု အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရပေါ်ပေါက်လာတာကိုလည်း၊ ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ပါ အာဆီယံရဲ့ လက်ရှိအရေးပါလာပုံကို
“အာဆီယံအနေနဲ့၊ ဒါ သိမ်မွေ့တဲ့အနေအထားမှာတော့ ရောက်နေပြီ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အပြစ်ကျူးလွန်ထားတဲ့လူကို၊ ဘာကြောင့် ဒီအဖြစ်က ဖြစ်ပြီးတော့၊ ကဲ ဒီ အပြစ်ကို ဘယ်လိုပြန်ပြီး တည့်မတ်မလဲ၊ ပေါ်လာတဲ့ နောက်ဆက်တွဲတွေကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ၊ အာဆီယံက အဲ့လို မေးရ၊ စမ်းရ၊ ပြောရမဲ့ အနေအထားမျိုး ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့အခါမှာ၊ မမိုးတို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာက၊ အခုဆိုလို့ရှိရင် National Unity Government (အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ) ဖွဲ့ပြီးသွားပြီ။ အများပြည်သူအားလုံးရဲ့ ဆန္ဒကို၊ ကိုယ်စားပြုဖို့ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဖြစ်စဉ်အနေအထားပေါ့နော်၊ အရင်တုံးကတော့ CRPH (ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ) ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီဘက်က အမြင်ကိုလည်း အာဆီယံအနေနဲ့ ၊ညှိုနှိုင်းပေးဖို့၊ မေးဖို့၊ စမ်းဖို့၊ ဆွေးနွေးဖို့၊ ဒါထည့်သွင်းစဉ်းစားပေးဖို့ အရေးကြီးတယ်" လို့လဲ မမိုးအနေနဲ့ မြင်ပါတယ်။
ဒီ Stanford တက္ကသိုလ်ဆွေးနွေးပွဲကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကျင်းပခဲ့ရာမှာ၊ တခြားအဓိကဆွေးနွေးသူတွေကလည်း၊ အခုတစ်ခေါက်အာဏာသိမ်းမူက၊ အရင်လို ပြန်တည်ငြိမ်အောင်စလုပ်ဖို့မဟုတ်ဘဲ၊ မတည်ငြိမ်အောင် စလုပ်လိုက်တာသာဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် တည်ငြိမ်မူပြန်ရဖို့၊ အကြမ်းဖက်နေတာစရပ်ရေး၊ လာမဲ့အာဆီယံအရေးပေါ်ထိပ်သီးပွဲမှာ၊ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ကို အပြင်းထန်ဆုံး ဖိအားပေးသင့်ပြီလို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်အပေါ် အာဆီယံ ဖိအားပေးဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေတိုက်တွန်း
...................................................
မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျအပေါျ အာဆီယံ ဖိအားပေးဖို့ ကြှမျးကငြျသူတှတေိုကျတှနျး
{{Unicode}}
မွနျမာနိုငျငံမှာ ပဈခတျသတျဖွတျမူတှရေပျဖို့အပွငျ၊ တညျငွိမျမူပွနျဖောျဆောငျပေးဖို့၊ မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျကိုရှေ့အပတျစနနေေ့မှာလုပျမဲ့ အရေးပေါျအာဆီယံထိပျသီးအစညျးအဝေးပှဲအတှငျး အားလုံးကဝိုငျးဖိအားပေးတောငျးဆိုသင့ျတယျလို့၊ မွနျမာ့အရေးကြှမျးကငြျသူတှကေ ဆိုပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ၊ ဒီအာဆီယံအရှတေောငျအာရှနိုငျငံမြားအဖှဲ့အနနေဲ့၊ မွနျမာစဈအာဏာသိမျးမူနောကျပိုငျးဖွဈပေါျလာခဲ့တဲ့၊ ပွညျသူကိုယျစားပွု အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရကိုပါ ကိုယျစားပွုခှင့ျပေးဖို့၊ ဒီကြှမျးကငြျသူတှကေတောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။
အမရေိကနျသံအမတျကွီးဟောငျး Scot Marciel ၊ မွနျမာ့အရေးကြှမျးကငြျသူ အမရေိကနျပါမောက်ခ David Steinberg ၊ အရှေ.တောငျအာရှကြှမျးကငြျသူပါမောက်ခတဈဦးနဲ့ အာဆီယံကြှမျးကငြျသူ မွနျမာသုတသေီတဈဦးတို့ကို ကိုဝငျးမငျးက သီးခွားဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံအရေး Stanford တက်ကသိုလျမှာ ကြှမျးကငြျသူတှေ ဒီအပတျထဲဆှေးနှေးခဲ့ပွီး၊ စဈအာဏာသိမျးဖိနှိပျမူအဆုံးသတျနိုငျရေးနဲ့ မွနျမာပွညျသူတှမြှေောျလင့ျခကြျပွနျရှငျသနျနိုငျရေး၊ နိုငျငံတကာအနနေဲ့ ဝိုငျးကူဖိအားပေးသင့ျတာတှကေို ပွောခဲ့ကွရာမှာ၊ အဓိက ပါဝငျခဲ့သူတဈဦးဖွဈတဲ့၊ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာသံအမတျကွီးဟောငျး Marciel က ဒီတဈခေါကျအာဏာသိမျးမူပွငျးထနျလှနျးပုံကို၊ VOA ကို သီးသန့ျ အခုလို ပွောပါတယျ။
“အာဏာသိမျးမူက မွနျမာနိုငျငံအတှကျ တကယ့ျကို ဘေးဒုက်ခကွီးပါ။ ဒါက လုံးဝကို အကွောငျးပွစရာ မရှိပါဘူး။ အာဏာသိမျးတာတငျမကပါဘူး၊ ဆန်ဒပွ၊ မပူးပေါငျးမဆောငျရှကျသူတှအေပေါျ ရကျစကျမူကလညျး၊ ပွညျသူတှအေတှကျ ကပျဆိုးကွီးပါ။ လူ့အသကျတှဆေုံးရှုံးရတာ၊ ဖမျးဆီးခံရတာ စတာတှအေပွငျ၊ ရုတျတရကျ စီးပှားရေးနဲ့ တညျငွိမျမူထိုးကသြှားတာတှကေ၊ မွနျမာပွညျသူတှေ အားလုံးကိုထိခိုကျသှားစပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ လူငယျတှအေတှကျဆိုရငျ၊ မြှောျလင့ျခကြျနဲ့ အခှင့ျအလမျးတှေ ရိုကျခြိုးခံလိုကျရပွီလို့ ခံစားလိုကျရတာပါ၊ ဒီအပေါျ ပွနျဆန့ျကငြျတှနျးလှနျနတောကို ကြှနျတောျ အထူး စာနာ၊ လေးစားမိပါတယျ။”
သံအမတျကွီး Marciel ဟာ လကျရှိစဈကောငျစီခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမူကွီး မငျးအောငျလှိုငျနဲ့ အကွိမျကွိမျတှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့ဖူးသူလညျးဖွဈပါတယျ။ အရငျ ၁၉၈၈ ခုနှဈ စဈအာဏာသိမျးမူမှာအရေးပါခဲ့တဲ့ ဗိုလျခြုပျကွီး ခငျညှှန့ျတို့နဲ့လညျး အကွိမျကွိမျတှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့ဖူးသူ၊ Georgetown တက်ကသိုလျ ပါမောက်ခ Steinberg ကလညျး၊ အခု ၄ ကွိမျမွောကျစဈအာဏာသိမျးမူရဲ့ မတူထူးခွားပုံကို အခုလိုရှငျးပွပါတယျ။
“ကြှနျတောျတို့အားလုံး အခုဖွဈနတောတှအေတှကျ ဝမျးနဲ စိတျပကြျ တုနျလူပျခဲ့ရပါတယျ။ အရငျ ၈၈ တုံးကလို ပွနျဖွဈလာတာပါ။ အကွမျးဖကျမူတှမွေင့ျမားလာနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ စဈတပျကနားမလညျတာက၊ အရငျအာဏာသိမျးခဲ့တဲ့အခြိနျမြိုးကို ပွနျသှားလို့မရနိုငျတာ့တာပါ။ အခုမြိုးဆကျသဈတှကေ အရငျထကျ အမြားကွီးကို လှတျလပျပှင့ျလငျးနပေါပွီ။ အခု Generation Z တှကေ၊ သူတို့ဒါမြိးကို သညျးမခံနိုငျတော့ဘူးတဲ့။လူမူမီဒီယာကှနျယကျတှေ၊ အငျတာနကျ စတာတှေ အားလုံးက၊ လူတှေ သတငျးအားလုံး ခကြျခငြျးနီးပါးရစခေဲ့ပွီ။ အရငျ နဝတ၊ နအဖ ခတျေတှကေတော့ ဒါမြိုးမရှိခဲ့ဘူး။ အဲဒိတော့၊ လကျနကျရှိတယျပွောနတေဲ့စဈသားတှေ၊ အရငျခတျေတှတေုံးကတော့ လူတှကေို ဖိအားပေးနိုငျခဲ့တယျ၊ ဒါပမေဲ့ ရရှေညျတော့မခံခဲ့ဘူး။ အခုဟာက၊ တခွားထည့ျတှကျစရာအသဈတှပေေါျလာပွီမို့၊ နောကျဆုံးမူတညျမှာက၊ စဈတပျရဲ့ ညီညှတျမူဆကျရှိနမေလားဆိုတဲ့ မေးခှနျးပါပဲ။”
မနှဈကမှ မွနျမာဆိုငျရာတာဝနျပွီးဆုံးခဲ့သူ အမရေိကနျသံအမတျကွီး Marciel ကတော့၊ အာဆီယံ အရှတေောငျအာရှနိုငျငံမြားအဖှဲ့အနနေဲ့လညျး၊ မွနျမာအစိုးရ ဆကျအကွမျးဖကျနရေငျ၊ အဖှဲ့ဝငျအဖွဈဆကျလကျခံဖို့ ခကျခဲကွောငျး၊ အပွငျးထနျဆုံးဖိအားပေးနိုငျဖို့၊ အမရေိကနျနဲ့ တရုတျအပါအဝငျ တခွားနိုငျငံတှကေ၊ အာဆီယံကို ဝိုငျးအားပေးကူညီသင့ျတယျလို့ အကွံပွုခဲ့ပါတယျ။
Georgetown တက်ကသိုလျ အာရှလေ့လာရေးဌာနက ဂုဏျထူးဆောငျ ပါမောက်ခ Steinberg ကတော့၊ အမရေိကနျအနနေဲ့ မွနျမာဘဏျငှေးကွေးစနဈမှာ အမရေိကနျဒေါျလာကို သုံးခှင့ျမပေးတဲ့ ဖိအားပေးပွီး၊ နောကျ အကွမျးဖကျမူတှကေနထှေကျပွေးလာရသူတှလေကျခံရေးလညျး မွနျမာ့အိမျနီးခငြျးတှကေိုတိုကျတှနျးကာ၊ ကိုယျတိုငျလဲ မွနျမာဒုက်ခသညျတှကေို လကျခံခေါျယူပေးသင့ျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ဒီနရောမှာ၊ အရှေ.တောငျအာရှဆိုငျရာ ကြှမျးကငြျသူ Stanford တက်ကသိုလျ အရှတေောငျအာရှလေ့လာရေးအစီအစဉျက ပါမောက်ခ Donald Emmerson ကတော့၊ ရှေ.အပတျစနလေုပျဖို့ရှိတဲ့ အာဆီယံအရေးပေါျထိပျသီးပှဲမှာ၊ အကွမျးဖကျတာရပျရေး တကျလာမဲ့ စဈခေါငျးဆောငျကို ဝိုငျးပွောပေးတာအပွငျ၊ အမရေိကနျအနနေဲ့လညျး၊ နောကျပိုငျးလာမဲ့ အရှေ.အာရှထိပျသီးပှဲကရြငျ၊ မွနျမာအတိုကျခံအစိုးရအဖှဲ့ကိုလညျးမဖိတျပါက၊ သူ့နဲ့အခွားမဟာမိတျတှတေကျဖို့ခကျနိုငျကွောငျး ကွိုပွငျဆငျ ပွောထားသင့ျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
“အာဆီယံရဲ့ အရှေ.အာရှထိပျသီးပှဲတှကေို တကျလေ့ရှိတဲ့ သွစတြေးလြ၊ အိန်ဒိယ၊ ဂပြနျ၊ နယူးဇီလနျနဲ့ တောငျကိုရီးယား၊ ဒီ ၅ နိုငျငံကို၊ နိုဝငျဘာကရြငျ ဘရူနိုငျးနိုငျငံရဲ့ မွို.တောျမှာ ကငြျးပမဲ့ ဒီနှဈထိပျသီးပှဲတိုငျခငျကထဲက၊ အမရေိကနျကနေ ဦးဆောငျပွီးတော့ခညြျးကပျသင့ျပါတယျ။ အဲ့ဒိထိပျသီးစညျးဝေးပှဲမှာ မွနျမာဘကျက စဈကောငျစီတဈခုထဲသာ ကိုယျစားပွုတကျမယျဆိုရငျ၊ သူတို့အာလုံးအတူမတကျကွဖို့၊ ဒါမှမဟုတျ အတူမတကျဖို့ အလေးအနကျစဉျးစားရေးအတှကျ၊ ကွိုတောငျးဆိုသဘောတူညီမူယူထားပွီး၊ အာဆီယံကိုလညျး တိုးတိုးတိတျတိတျ ကွိုပွောထားဖို့၊ အလေးအနကျ စဉျးစားသင့ျပါတယျ။”
ဒီနရောမှာ စငျ်ကာပူအခွစေိုကျ ISEAS လို့အတိုခေါကျခေါျတဲ့ အရှတေောငျအာရှလေ့လာရေးဌာနရှိ မွနျမာအစီအစဉျက သုတသေီ မမိုးသူဇာကလညျး၊ ရှေးကောကျပှဲကိုယျစားပွု အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရပေါျပေါကျလာတာကိုလညျး၊ ထည့ျသှငျးစဉျးစားဖို့ပါ အာဆီယံရဲ့ လကျရှိအရေးပါလာပုံကို
“အာဆီယံအနနေဲ့၊ ဒါ သိမျမှေ့တဲ့အနအေထားမှာတော့ ရောကျနပွေီ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ အပွဈကြူးလှနျထားတဲ့လူကို၊ ဘာကွောင့ျ ဒီအဖွဈက ဖွဈပွီးတော့၊ ကဲ ဒီ အပွဈကို ဘယျလိုပွနျပွီး တည့ျမတျမလဲ၊ ပေါျလာတဲ့ နောကျဆကျတှဲတှကေို ဘယျလိုကိုငျတှယျဖွရှေငျးမလဲဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုးမှာ၊ အာဆီယံက အဲ့လို မေးရ၊ စမျးရ၊ ပွောရမဲ့ အနအေထားမြိုး ရှိနတေယျဆိုတဲ့အခါမှာ၊ မမိုးတို့ မွနျမာနိုငျငံမှာက၊ အခုဆိုလို့ရှိရငျ National Unity Government (အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရ) ဖှဲ့ပွီးသှားပွီ။ အမြားပွညျသူအားလုံးရဲ့ ဆန်ဒကို၊ ကိုယျစားပွုဖို့ဖွဈပေါျလာတဲ့ ဖွဈစဉျအနအေထားပေါ့နောျ၊ အရငျတုံးကတော့ CRPH (ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားပွုကောျမတီ) ပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီဘကျက အမွငျကိုလညျး အာဆီယံအနနေဲ့ ၊ညှိုနှိုငျးပေးဖို့၊ မေးဖို့၊ စမျးဖို့၊ ဆှေးနှေးဖို့၊ ဒါထည့ျသှငျးစဉျးစားပေးဖို့ အရေးကွီးတယျ" လို့လဲ မမိုးအနနေဲ့ မွငျပါတယျ။
ဒီ Stanford တက်ကသိုလျဆှေးနှေးပှဲကို ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ကငြျးပခဲ့ရာမှာ၊ တခွားအဓိကဆှေးနှေးသူတှကေလညျး၊ အခုတဈခေါကျအာဏာသိမျးမူက၊ အရငျလို ပွနျတညျငွိမျအောငျစလုပျဖို့မဟုတျဘဲ၊ မတညျငွိမျအောငျ စလုပျလိုကျတာသာဖွဈတယျ၊ ဒါကွောင့ျ တညျငွိမျမူပွနျရဖို့၊ အကွမျးဖကျနတောစရပျရေး၊ လာမဲ့အာဆီယံအရေးပေါျထိပျသီးပှဲမှာ၊ မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျကို အပွငျးထနျဆုံး ဖိအားပေးသင့ျပွီလို့ ဆိုခဲ့ပါတယျ။