ကိုဗစ် တတိယလှိုင်းဒဏ်ခံနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အကျဉ်းကျနေသူတွေ အပါအဝင် ဂရုမစိုက် အပစ်ပယ်ခံနေရသူ တွေကြားမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု တရိပ်ရိပ်တိုးနေပြီး စစ်တပ်က သူတို့ကို ဆန့်ကျင်သူတွေကို ကိုဗစ်ကူးစက်မှုတိုးနေတဲ့ အကျဉ်းထောင်တွေထဲ ထည့်ထားတယ်လို့ HRW လူ့အခွင့်ရေး စောင့်ကြည့်အဖွဲ့ကြီးက ဝေဖန်ပါတယ်။
ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက် အာဏာသိမ်းပြီးချိန်ကစလို့ စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးထားတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို ကိုဗစ်ကူးစက်မှု တိုးလာနေတဲ့ ထောင်တွေထဲထည့်ထားတာဖြစ်ပြီး အကျဉ်းထောင်တွေထဲမှာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ကောင်းကောင်းမရတဲ့ အတွက် အခုဆို ထောင်တွင်းကိုဗစ် အကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ၆၀၀ ကျော်နေပြီလို့ HRW က ပြောပါတယ်။ နိုင်ငံတလွှားကိုဗစ်ကူးစက်မှုက တနေ့ကို ၄၀၀ လောက် ရှိနေတယ်လို့ အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ပေမယ့် ကိုဗစ်စစ်ဆေးမှု ကောင်းကောင်း မလုပ်နိုင်တာနဲ့ အချက်လက်မပြည့်စုံပဲ ထုတ်ပြန်တဲ့ ကူးစက်သူနဲ့ သေဆုံးသူ အရေအတွက်ဟာ မမှန်ကန်ပဲ လက်တွေ့မှာ ပိုများနေတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ရန်ကုန်အင်းစိန်ထောင်မှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှုတိုးလာတာနဲ့ အဖမ်းခံနေရတဲ့ NLD ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်တဲ့ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့ဝင် ဦးဉာဏ်ဝင်း ကိုဗစ်နဲ့ သေဆုံးခဲ့တဲ့အတွက် ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့က ထောင်တွင်းဆန္ဒပြမှုပေါ်ပေါက်ခဲ့သလို သြဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့အထိဆို အင်းစိန်ထောင်မှာ ကိုဗစ်နဲ့သေဆုံးရတဲ့ အကျဉ်းသား အနည်းဆုံး ၁၂ ဦးရှိတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
CDM လုပ်လို့ မန္တလေး အိုးဘိုထောင်မှာ အဖမ်းခံနေရတဲ့ အထူးကုဆရာဝန်ကြီး ဦးမောင်မောင်ငြိမ်းထွန်း သြဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့က ကိုဗစ်နဲ့ သေဆုံးခဲ့ရသလို ပဲခူးအကျဉ်းထောင်မှာ အဖမ်းခံနေရတဲ့ NLD ပဲခူးတိုင်း လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးညွန့်ရွှေဟာလည်း သြဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့မှာ ကိုဗစ်နဲ့သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။
အကျဉ်းထောင်တွေမှာ ဒီရောဂါပိုးကူးစက်မှု များနေတာကြောင့် အသက်ကြီးတဲ့အကျဉ်းသားတွေ၊ နဂိုရောဂါအခံရှိသူတွေအတွက် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုနဲ့ ကာကွယ်မှုတွေလုပ်ပေးဖို့၊ အကျဉ်းသားတွေကို ဆေးစစ်ပေးဖို့နဲ့ လုံခြုံရေးအရ အန္တရယ် သိပ်မရှိသူတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးသင့်တယ်လို့လည်း HRW က ပြောပါတယ်။
------------------------------------
မွနျမာအကဉြျးထောငျတှထေဲ COVID-19 ကူးစကျမှုမွင့ျတကျ-HRW
ကိုဗဈ တတိယလှိုငျးဒဏျခံနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ အကဉြျးကနြသေူတှေ အပါအဝငျ ဂရုမစိုကျ အပဈပယျခံနရေသူ တှကွေားမှာ ကိုဗဈကူးစကျမှု တရိပျရိပျတိုးနပွေီး စဈတပျက သူတို့ကို ဆန့ျကငြျသူတှကေို ကိုဗဈကူးစကျမှုတိုးနတေဲ့ အကဉြျးထောငျတှထေဲ ထည့ျထားတယျလို့ HRW လူ့အခှင့ျရေး စောင့ျကွည့ျအဖှဲ့ကွီးက ဝဖေနျပါတယျ။
ဖဖေေါျဝါရီ ၁ ရကျ အာဏာသိမျးပွီးခြိနျကစလို့ စဈတပျက ဖမျးဆီးထားတဲ့ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှကေို ကိုဗဈကူးစကျမှု တိုးလာနတေဲ့ ထောငျတှထေဲထည့ျထားတာဖွဈပွီး အကဉြျးထောငျတှထေဲမှာ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု ကောငျးကောငျးမရတဲ့ အတှကျ အခုဆို ထောငျတှငျးကိုဗဈ အကူးစကျခံရသူ အရအေတှကျ ၆၀၀ ကြောျနပွေီလို့ HRW က ပွောပါတယျ။ နိုငျငံတလှှားကိုဗဈကူးစကျမှုက တနေ့ကို ၄၀၀ လောကျ ရှိနတေယျလို့ အစိုးရက သတငျးထုတျပွနျပမေယ့ျ ကိုဗဈစဈဆေးမှု ကောငျးကောငျး မလုပျနိုငျတာနဲ့ အခကြျလကျမပွည့ျစုံပဲ ထုတျပွနျတဲ့ ကူးစကျသူနဲ့ သဆေုံးသူ အရအေတှကျဟာ မမှနျကနျပဲ လကျတှေ့မှာ ပိုမြားနတေယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ရနျကုနျအငျးစိနျထောငျမှာ ကိုဗဈကူးစကျမှုတိုးလာတာနဲ့ အဖမျးခံနရေတဲ့ NLD ထိပျတနျးခေါငျးဆောငျတဦးဖွဈတဲ့ ဗဟိုအလုပျအမှုဆောငျ အဖှဲ့ဝငျ ဦးဉာဏျဝငျး ကိုဗဈနဲ့ သဆေုံးခဲ့တဲ့အတှကျ ဇူလိုငျလ ၂၃ ရကျနေ့က ထောငျတှငျးဆန်ဒပွမှုပေါျပေါကျခဲ့သလို သွဂုတျလ ၉ ရကျနေ့အထိဆို အငျးစိနျထောငျမှာ ကိုဗဈနဲ့သဆေုံးရတဲ့ အကဉြျးသား အနညျးဆုံး ၁၂ ဦးရှိတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
CDM လုပျလို့ မန်တလေး အိုးဘိုထောငျမှာ အဖမျးခံနရေတဲ့ အထူးကုဆရာဝနျကွီး ဦးမောငျမောငျငွိမျးထှနျး သွဂုတျလ ၈ ရကျနေ့က ကိုဗဈနဲ့ သဆေုံးခဲ့ရသလို ပဲခူးအကဉြျးထောငျမှာ အဖမျးခံနရေတဲ့ NLD ပဲခူးတိုငျး လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးညှန့ျရှှဟောလညျး သွဂုတျလ ၁၆ ရကျနေ့မှာ ကိုဗဈနဲ့သဆေုံးခဲ့ရပါတယျ။
အကဉြျးထောငျတှမှော ဒီရောဂါပိုးကူးစကျမှု မြားနတောကွောင့ျ အသကျကွီးတဲ့အကဉြျးသားတှေ၊ နဂိုရောဂါအခံရှိသူတှအေတှကျ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုနဲ့ ကာကှယျမှုတှလေုပျပေးဖို့၊ အကဉြျးသားတှကေို ဆေးစဈပေးဖို့နဲ့ လုံခွုံရေးအရ အန်တရယျ သိပျမရှိသူတှကေို ပွနျလှှတျပေးသင့ျတယျလို့လညျး HRW က ပွောပါတယျ။