အမေရိကန် ထိပ်တန်းဘဏ်ကြီးတစ်ခုမှာ ငွေစုသူတွေ အလောတကြီး စုပြုံငွေပြန်ထုတ်ကြရာကနေ အခက်ကြုံပြီး၊ အစိုးရက ဘဏ်ကိုပိတ်ပြီး ဝင်ထိန်းရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်ရဲ့ ၁၆ ခုမြောက် အကြီးဆုံးဘဏ်ဖြစ်တဲ့ Silicon Valley ဘဏ်ကြီးမှာ လက်ကျန်ငွေ သိပ်မရှိတော့ဘူးဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ချက်တွေနဲ့ ဘဏ်စာရင်းဖွင့်ထားသူတွေက အခုတပတ်အတွင်းမှာ ငွေတွေ စုပြုံပြန်ထုတ်ခဲ့ကြတာပါ။ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်ကျော် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေ ပြိုလဲပြီး ဘဏ္ဍာငွေကြေး အကျပ်အတည်း ကြုံခဲ့ရချိန်က Washington Mutual ဘဏ်ကြီး အသိမ်းခံရတဲ့ ဖြစ်ရပ်နောက်ပိုင်းမှာ အခုဖြစ်ရပ်က အကြီးမားဆုံး ဘဏ္ဍာငွေကြေးလုပ်ငန်းကြီး ပြိုလဲမှု ဖြစ်ပါတယ်။ နည်းပညာဆိုင်ရာ စွန့်ဦးတီထွင်သူတွေ အများစု ငွေချေး၊ အပ်နှံထားတဲ့ Silicon Valley ဘဏ်ကြီးကို ပိတ်သိမ်းလိုက်ရတဲ့အပေါ်၊ အမေရိကန် စီးပွားရေးကောင်စီ အကြံပေးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ Cecilia Rouse က အခုလို ပြောပါတယ်။
“အမေရိကန်ရဲ့ ဘဏ်စနစ်ဟာ အခြေခံအားဖြင့် အရင်နဲ့ ကွာခြားသွားပါပြီ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာ အပြောင်းအလဲတွေ လုပ်ခဲ့တာကြောင့်ပါ။ ဥပမာပြရရင် ဘဏ်တွေအနေနဲ့ မတည်ငွေတွေ ပိုထိန်းထားဖို့ လိုလာတယ်။ အတင်းအကျပ် ဖိအားပေး စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေကိုလည်း ကျော်လွှားနိုင်မှရတယ်။” လို့ အမေရိကန် စီးပွားရေးကောင်စီ အကြံပေးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ Cecilia Rouse က ပြောသွားတာပါ။
အခုလို မထင်မှတ်ထားတဲ့ အခြေအနေမျိုး ရုတ်တရက် ကြုံလာရတဲ့အခါ ကြံ့ကြံ့ခံရပ်တည် ကိုင်တွယ်နိုင်တဲ့ ဘဏ်စနစ်မျိုး ပိုပြီးအားကောင်းလာအောင် တည်ဆောက်ကြရမယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဘဏ်စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ကြီးကြပ်သူတွေအနေနဲ့ ဒီလိုလုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ ရှိတယ်လို့ အခိုင်အမာ ယုံကြည်ထားတဲ့အကြောင်းလည်း အမေရိကန် စီးပွားရေးကောင်စီ အကြံပေးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ Cecilia Rouse က ပြောဆိုပါတယ်။
====Unicode ====
အမရေိကနျ ထိပျတနျးဘဏျကွီးတဈခုမှာ ငှစေုသူတှေ အလောတကွီး စုပွုံငှပွေနျထုတျကွရာကနေ အခကျကွုံပွီး၊ အစိုးရက ဘဏျကိုပိတျပွီး ဝငျထိနျးရတဲ့အထိ ဖွဈခဲ့ပါတယျ။
အမရေိကနျရဲ့ ၁၆ ခုမွောကျ အကွီးဆုံးဘဏျဖွဈတဲ့ Silicon Valley ဘဏျကွီးမှာ လကျကနြျငှေ သိပျမရှိတော့ဘူးဆိုတဲ့ စိုးရိမျခကြျတှနေဲ့ ဘဏျစာရငျးဖှငျ့ထားသူတှကေ အခုတပတျအတှငျးမှာ ငှတှေေ စုပွုံပွနျထုတျခဲ့ကွတာပါ။ လှနျခဲ့တဲ့ ဆယျစုနှဈကြောျ ၂၀၀၈ ခုနှဈ ဘဏျလုပျငနျးတှေ ပွိုလဲပွီး ဘဏ်ဍာငှကွေေး အကပြျအတညျး ကွုံခဲ့ရခြိနျက Washington Mutual ဘဏျကွီး အသိမျးခံရတဲ့ ဖွဈရပျနောကျပိုငျးမှာ အခုဖွဈရပျက အကွီးမားဆုံး ဘဏ်ဍာငှကွေေးလုပျငနျးကွီး ပွိုလဲမှု ဖွဈပါတယျ။ နညျးပညာဆိုငျရာ စှနျ့ဦးတီထှငျသူတှေ အမြားစု ငှခြေေး၊ အပျနှံထားတဲ့ Silicon Valley ဘဏျကွီးကို ပိတျသိမျးလိုကျရတဲ့အပေါျ၊ အမရေိကနျ စီးပှားရေးကောငျစီ အကွံပေးအဖှဲ့ဥက်ကဋ်ဌ Cecilia Rouse က အခုလို ပွောပါတယျ။
“အမရေိကနျရဲ့ ဘဏျစနဈဟာ အခွခေံအားဖွငျ့ အရငျနဲ့ ကှာခွားသှားပါပွီ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ၂၀၀၈ ခုနှဈမှာ အပွောငျးအလဲတှေ လုပျခဲ့တာကွောငျ့ပါ။ ဥပမာပွရရငျ ဘဏျတှအေနနေဲ့ မတညျငှတှေေ ပိုထိနျးထားဖို့ လိုလာတယျ။ အတငျးအကပြျ ဖိအားပေး စမျးသပျစဈဆေးမှုတှကေိုလညျး ကြောျလှှားနိုငျမှရတယျ။” လို့ အမရေိကနျ စီးပှားရေးကောငျစီ အကွံပေးအဖှဲ့ဥက်ကဋ်ဌ Cecilia Rouse က ပွောသှားတာပါ။
အခုလို မထငျမှတျထားတဲ့ အခွအေနမြေိုး ရုတျတရကျ ကွုံလာရတဲ့အခါ ကွံ့ကွံ့ခံရပျတညျ ကိုငျတှယျနိုငျတဲ့ ဘဏျစနဈမြိုး ပိုပွီးအားကောငျးလာအောငျ တညျဆောကျကွရမယျလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။ ဘဏျစညျးမဉြျးစညျးကမျး ကွီးကွပျသူတှအေနနေဲ့ ဒီလိုလုပျဆောငျနိုငျတဲ့ နညျးလမျးတှေ ရှိတယျလို့ အခိုငျအမာ ယုံကွညျထားတဲ့အကွောငျးလညျး အမရေိကနျ စီးပှားရေးကောငျစီ အကွံပေးအဖှဲ့ဥက်ကဋ်ဌ Cecilia Rouse က ပွောဆိုပါတယျ။