စစ်တပ်က အာဏာယူခွင့် ၆ လ သက်တမ်းတိုးထားချိန်အတွင်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ထက် တည်ငြိမ်ရေးကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီက ပြောကြားပါတယ်။ လာမယ့် ၆ လအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်အောင် တည်ငြိမ်ရေးပိုင်းကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ပြောခွင့်ရသူ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ဗွီအိုအေကို ပြောခဲ့တာပါ။ ဆက်သွယ်မေးထားတဲ့ သတင်းထောက် မမေခက ဆက်ပြီးတင်ပြပါမယ်။
သာမန်မဟုတ်တဲ့ အခြေအနေဆိုပြီး ဖွဲ့စည်းပုံပါ ပုဒ်မ ၄၂၅ ကို သုံးပြီး စစ်ကောင်စီက နိုင်ငံတော်အာဏာကို နောက်ထပ် ၆လထပ်တိုးယူခဲ့ပြီးနောက်မှာဘဲ၊ ဒီသက်တမ်းအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်နိုင်ချေနဲ့ပတ်သက်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရသူက ပြောခဲ့တာပါ။ သက်တမ်း ၆လအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲတရပ်ကျင်းပနိုင်မယ့် နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကို ဦးစားပေးလုပ်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ပြောခွင့်ရသူ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြောခဲ့တာပါ။
"ဒါနဲ့ပတ်သတ်လို့ ကာလုံအစီအရင်ခံစာထဲမှာလဲပါပြီးဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေပေါ့ လွတ် လပ်ပြီးတရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲပြုလုပ်နိုင်ရေး အခြေအနေတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး အခြေအနေတွေကို ကျနော်တို့က ထည့်တွက်ပြီးလုပ်မှသာ လွတ်လပ်တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်မယ်လို့ ကျနော်တို့ယူဆပါတယ်။ ဒါတွေဖြစ်ဖို့အတွက်အခြေအနေတွေပေါ့ လိုအပ်တဲ့ အခြေခံအချက်အခြေအနေတွေကိုပေါ့ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိတယ်လို့ပြောချင်ပါတယ်။ ၆ လအတောအတွင်းထဲမှာတော့ကျနော်တို့ အခြေအနေဖန်တီးတာတို့ ပြီးရင် ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ဖို့အတွက် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုရှိအောင်လုပ်တာတို့ဘဲ ဆောင်ရွက်နိုင်မယ့်အနေအထားမျိုး ရှိပါသေးတယ်။ အဓိကကတော့ နိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှ ကျနော်တို့ ရည်မှန်းချက်ဟာ ၂၀၁၀ရွေးကောက်ပွဲ အခြေအနေမျိုးဖြစ်နိူင်အောင်အစွမ်းကုန် ကြိုးစားလုပ်သွားမယ်လို့ ဆိုလိုခြင်းဖြစ်ပါတယ်။"
၂၀၂၃ သြဂုတ်လမှာ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီအကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က အရင်က ပြောထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနဲ့လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမှာ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေဟာ သာမန်အခြေအနေမဟုတ်ဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက်နဲ့ စစ်ကောင်စီသက်တမ်းကို ၆ လတိုးခဲ့ပါတယ်။
မနေ့ကတော့ ဒေသကာကွယ်ရေးတပ်တွေနဲ့စစ်ကောင်စီကြားတိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတဲ့ စစ်ကိုင်း၊ချင်း၊ မကွေး၊ တနင်္သာရီ၊ပဲခူး၊မွန်၊ ကရင်နဲ့ ကယားပြည်နယ်ထဲက မြို့နယ် ၃၇မြို့နယ်ကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာလိုက်ပါတယ်။ ဒါဟာ စစ်ကောင်စီက နိုင်ငံတော်အာဏာကို သက်တမ်းတိုးထပ်ယူပြီး ၂ရက်မြောက်မှာ ကြေညာလာခဲ့တာပါ။ အခု သက်တမ်း ၆လအတွင်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို အစွမ်းကုန်ဆောင်ရွက်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြောပါတယ်။
" တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးအတွက် ကာကွယ်ရေးနဲ့ ပြည်တဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ဝန်ကြီးတွေကို ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ်စီမံခန့်ခွဲမှုကောင်းအောင်လုပ်ခဲ့တယ်။ ရည်ရွယ်ထားတာသည် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကိုကော ဖွံဖြိုးတိုး တက်ရေးကိုကောပိုမိုပြီး ဆောင်ရွက်နိုင်အောင်ရည်မှန်းထားပါတယ်။ ရည်မှန်းထားတာဟာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဖက်ဒရယ် စနစ်ကိုအခြေခံတဲ့ ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရေးကိုဘဲ အမြဲတမ်းရည်မှန်းထားတယ်။ ပါတီစုံစနစ် ခိုင်မာရေးရည်မှန်းထားတယ် စစ်ဘောင်ကျယ်တာမကျယ်တာကတော့ ကျနော်ပြောချင်တာ လက်ခုပ်ဆိုတာ တဖက်ထဲ တီးလို့မြည်စရာအကြောင်းမရှိပါဘူး။ လုံခြုံရေးနဲ့ကာကွယ်ရေးကိစ္စတွေလုပ်နေတာပေမယ့် တဖက်မှာငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စတွေဆောင်ရွက်နေတာရှိပါတယ်။"
နိုင်ငံတဝန်း မြို့နယ်ပေါင်း ၃၃၀ မှာ ၁၉၈ မြို့နယ်ပဲ တည်ငြိမ်ပြီး ၁၃၂ မြို့နယ်က လုံခြုံရေးရယူဖို့လိုအပ်နေတဲ့အကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁ရက်က လုပ်တဲ့ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမှာတင်ပြခဲ့ပါတယ်။
၆လအတွင်းရည်မှန်းချက်က တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကိုဦးတည်လုပ်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရကပြောခဲ့သလို မနေ့ကလည်းမြို့နယ် ၃၇ မြို့နယ်ကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးတိုးမြင့်လိုက်တာမို့ စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေနဲ့တိုက်ပွဲတွေ ပိုပြင်းထန်လာမယ်လို့ သုံးသပ်သူတွေက ခန့်မှန်းကြပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်း ၂နှစ်အတွင်း နိုင်ငံတဝန်း တိုက်ပွဲအကြိမ်ရေ ၈ထောင်ကျော်ရှိခဲ့ပြီး ဒါဟာ အာဏာမသိမ်းခင် ၁၀နှစ်အတွင်းက တိုက်ပွဲအရေအတွက်ထက် ၂ဆနီးပါးမြင့်တက်ခဲ့တာလို့ မြန်မာ့မဟာဗျူဟာနှင့် မူဝါဒလေ့လာရေးအင်စတီကျု (ISP-Myanmar) ရဲ့ စစ်အာဏာသိမ်း ၂နှစ်ပြည့်စစ်တမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
သက်တမ်းတိုး ၆ လအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်နိုင်
[Unicode]
သကျတမျးတိုး ၆ လအတှငျး ရှေးကောကျပှဲ မဖွဈနိုငျ
စဈတပျက အာဏာယူခှင့ျ ၆ လ သကျတမျးတိုးထားခြိနျအတှငျးမှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပဖို့ထကျ တညျငွိမျရေးကို ဦးစားပေးဆောငျရှကျမယျလို့ စဈကောငျစီက ပွောကွားပါတယျ။ လာမယ့ျ ၆ လအတှငျး ရှေးကောကျပှဲကငြျးပနိုငျအောငျ တညျငွိမျရေးပိုငျးကို ဦးစားပေးဆောငျရှကျမယျလို့ စဈကောငျစီ ပွောခှင့ျရသူ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ဗှီအိုအကေို ပွောခဲ့တာပါ။ ဆကျသှယျမေးထားတဲ့ သတငျးထောကျ မမခေက ဆကျပွီးတငျပွပါမယျ။
သာမနျမဟုတျတဲ့ အခွအေနဆေိုပွီး ဖှဲ့စညျးပုံပါ ပုဒျမ ၄၂၅ ကို သုံးပွီး စဈကောငျစီက နိုငျငံတောျအာဏာကို နောကျထပျ ၆လထပျတိုးယူခဲ့ပွီးနောကျမှာဘဲ၊ ဒီသကျတမျးအတှငျး ရှေးကောကျပှဲဖွဈနိုငျခြနေဲ့ပတျသကျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရသူက ပွောခဲ့တာပါ။ သကျတမျး ၆လအတှငျး ရှေးကောကျပှဲတရပျကငြျးပနိုငျမယ့ျ နိုငျငံရေးတညျငွိမျအေးခမြျးမှုကို ဦးစားပေးလုပျမယျလို့ စဈကောငျစီ ပွောခှင့ျရသူ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ပွောခဲ့တာပါ။
"ဒါနဲ့ပတျသတျလို့ ကာလုံအစီအရငျခံစာထဲမှာလဲပါပွီးဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လကျရှိအခွအေနပေေါ့ လှတျ လပျပွီးတရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲပွုလုပျနိုငျရေး အခွအေနတေညျငွိမျအေးခမြျးရေး အခွအေနတှေကေို ကနြောျတို့က ထည့ျတှကျပွီးလုပျမှသာ လှတျလပျတရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈမယျလို့ ကနြောျတို့ယူဆပါတယျ။ ဒါတှဖွေဈဖို့အတှကျအခွအေနတှေပေေါ့ လိုအပျတဲ့ အခွခေံအခကြျအခွအေနတှေကေိုပေါ့ လုပျဆောငျလကြျရှိတယျလို့ပွောခငြျပါတယျ။ ၆ လအတောအတှငျးထဲမှာတော့ကနြောျတို့ အခွအေနဖေနျတီးတာတို့ ပွီးရငျ ရှေးကောကျပှဲလုပျဖို့အတှကျ တညျငွိမျအေးခမြျးမှုရှိအောငျလုပျတာတို့ဘဲ ဆောငျရှကျနိုငျမယ့ျအနအေထားမြိုး ရှိပါသေးတယျ။ အဓိကကတော့ နိုငျငံတညျငွိမျအေးခမြျးမှ ကနြောျတို့ ရညျမှနျးခကြျဟာ ၂၀၁၀ရှေးကောကျပှဲ အခွအေနမြေိုးဖွဈနိူငျအောငျအစှမျးကုနျ ကွိုးစားလုပျသှားမယျလို့ ဆိုလိုခွငျးဖွဈပါတယျ။"
၂၀၂၃ သွဂုတျလမှာ ရှေးကောကျပှဲလုပျမယျလို့ စဈကောငျစီအကွီးအကဲ ဗိုလျခြုပျမှုးကွီးမငျးအောငျလှိုငျက အရငျက ပွောထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အမြိုးသားကာကှယျရေးနဲ့လုံခွုံရေးကောငျစီ အစညျးအဝေးမှာ မွနျမာနိုငျငံအခွအေနဟော သာမနျအခွအေနမေဟုတျဆိုတဲ့ သုံးသပျခကြျနဲ့ စဈကောငျစီသကျတမျးကို ၆ လတိုးခဲ့ပါတယျ။
မနေ့ကတော့ ဒသေကာကှယျရေးတပျတှနေဲ့စဈကောငျစီကွားတိုကျပှဲတှပွေငျးထနျနတေဲ့ စဈကိုငျး၊ခငြျး၊ မကှေး၊ တနငျ်သာရီ၊ပဲခူး၊မှနျ၊ ကရငျနဲ့ ကယားပွညျနယျထဲက မွို့နယျ ၃၇မွို့နယျကို စဈအုပျခြုပျရေးကွညောလိုကျပါတယျ။ ဒါဟာ စဈကောငျစီက နိုငျငံတောျအာဏာကို သကျတမျးတိုးထပျယူပွီး ၂ရကျမွောကျမှာ ကွညောလာခဲ့တာပါ။ အခု သကျတမျး ၆လအတှငျး တညျငွိမျအေးခမြျးရေးကို အစှမျးကုနျဆောငျရှကျမယျလို့ စဈကောငျစီ ပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ပွောပါတယျ။
" တညျငွိမျအေးခမြျးရေးအတှကျ ကာကှယျရေးနဲ့ ပွညျတဲရေးဝနျကွီးဌာနက ဝနျကွီးတှကေို ဒုတိယဝနျကွီးခြုပျ အဖွဈစီမံခန့ျခှဲမှုကောငျးအောငျလုပျခဲ့တယျ။ ရညျရှယျထားတာသညျ တညျငွိမျအေးခမြျးရေးကိုကော ဖှံဖွိုးတိုး တကျရေးကိုကောပိုမိုပွီး ဆောငျရှကျနိုငျအောငျရညျမှနျးထားပါတယျ။ ရညျမှနျးထားတာဟာ ဒီမိုကရစေီနဲ့ ဖကျဒရယျ စနဈကိုအခွခေံတဲ့ ပွညျထောငျစုတညျဆောကျရေးကိုဘဲ အမွဲတမျးရညျမှနျးထားတယျ။ ပါတီစုံစနဈ ခိုငျမာရေးရညျမှနျးထားတယျ စဈဘောငျကယြျတာမကယြျတာကတော့ ကနြောျပွောခငြျတာ လကျခုပျဆိုတာ တဖကျထဲ တီးလို့မွညျစရာအကွောငျးမရှိပါဘူး။ လုံခွုံရေးနဲ့ကာကှယျရေးကိစ်စတှလေုပျနတောပမေယ့ျ တဖကျမှာငွိမျးခမြျးရေးကိစ်စတှဆေောငျရှကျနတောရှိပါတယျ။"
နိုငျငံတဝနျး မွို့နယျပေါငျး ၃၃၀ မှာ ၁၉၈ မွို့နယျပဲ တညျငွိမျပွီး ၁၃၂ မွို့နယျက လုံခွုံရေးရယူဖို့လိုအပျနတေဲ့အကွောငျး ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျက ဖဖေောျဝါရီ ၁ရကျက လုပျတဲ့ အမြိုးသားကာကှယျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးကောငျစီ အစညျးအဝေးမှာတငျပွခဲ့ပါတယျ။
၆လအတှငျးရညျမှနျးခကြျက တညျငွိမျအေးခမြျးရေးကိုဦးတညျလုပျမယျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရကပွောခဲ့သလို မနေ့ကလညျးမွို့နယျ ၃၇ မွို့နယျကို စဈအုပျခြုပျရေးတိုးမွင့ျလိုကျတာမို့ စဈရေးတငျးမာမှုတှနေဲ့တိုကျပှဲတှေ ပိုပွငျးထနျလာမယျလို့ သုံးသပျသူတှကေ ခန့ျမှနျးကွပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျး ၂နှဈအတှငျး နိုငျငံတဝနျး တိုကျပှဲအကွိမျရေ ၈ထောငျကြောျရှိခဲ့ပွီး ဒါဟာ အာဏာမသိမျးခငျ ၁၀နှဈအတှငျးက တိုကျပှဲအရအေတှကျထကျ ၂ဆနီးပါးမွင့ျတကျခဲ့တာလို့ မွနျမာ့မဟာဗြူဟာနှင့ျ မူဝါဒလေ့လာရေးအငျစတီကြု (ISP-Myanmar) ရဲ့ စဈအာဏာသိမျး ၂နှဈပွည့ျစဈတမျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။