[Zawgyi/Unicode]
ကယားပြည်နယ် (ကရင်နီဒေသ) မှာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့က သူနဲ့အတူ DVB သတင်းထောက် ကိုခွန်ဇော်ဦးနဲ့ လူငယ်ကျောင်းသူ တဦးတို့ ဒေသခံ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ Karenni Generation Z (KZG) က နေအိမ်မှာ လာရောက် ဖမ်းဆီးတာ ခံခဲ့ရပြီး ရိုက်နှက် ညှင်းပမ်းခံခဲ့ ရတယ်လို့ Myanmar Now သတင်းဌာန အလွတ်သတင်းထောက် မမြတ်မိုးသူက ပြောပါတယ်။ သတင်းထောက်တွေလို့ ပြောပေမဲ့ လက်မခံဘဲ ဒလန်အဖြစ် စွပ်စွဲပြီး လက်နက်သုံး ညှင်းပမ်း နှိပ်စက်တာ ခံရတယ်လို့ မမြတ်မိုးသူက ပြောပါတယ်။ KGZ အဖွဲ့ကတော့ ဖမ်းဆီးခံရသူတွေ ဘက်က ပြောသလို ဆိုးဆိုးရွားရွား ရိုက်နှက်ခဲ့တာ မရှိဘူးလို့ ထုတ်ပြန် ထားပါတယ်။ မမြတ်မိုးသူ ကတော့ သူတို့လို သတင်းသမားတွေ အတွက် စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့တွေသာမက လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တချို့ရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကိုပါ ကြုံလာရတာမို့ ရပ်တည်ရှင်သန်ရေး ပိုမို ခက်ခဲလာတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ မမြတ်မိုးသူကို ဆက်သွယ် မေးမြန်းပြီး ဒီသီတင်းပတ် အမျိုးသမီးကဏ္ဍမှာ မခင်ဖြူထွေးက တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ဒီဖြစ်ရပ်မှာ ဖမ်းဆီးခံရသူတွေ ဘက်က ပြောတာနဲ့ KGZ အဖွဲ့ဘက်က တုံ့ပြန်တာမှာ ကွဲလွဲနေတာတချို့ ရှိနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဆိုတော့ ကိုယ်တိုင် ကြုံတွေ့ခဲ့သူ တယောက် အနေနဲ့ အခုဖြစ်ရပ်ကို အမှန်ကန်ဆုံး အရှင်းလင်းဆုံး၊ လိုတိုရှင်း ဘယ်လိုများ ပြောပြနိုင်ပါမလဲ။
“ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီခွဲ ဝန်းကျင်က ကျနော်တို့အိမ်ကို တံခါးလာခေါက်တယ်။ သေနတ်တွေနဲ့ ဝိုင်းချိန်ထားတယ်။ လူ အယောက် ၂၀ လောက် လာတယ်။ ကျနော်တို့ဘေးနား ရောက်လာတာ ၅ ယောက်လောက်ရှိတယ်။ တံခါးဖွင့်ပေးလိုက်ပြီးတဲ့နောက် ကျနော်တို့ကို သေနတ်နဲ့ချိန်ထားပြီး စစ်တဲ့သူက လေး-ငါးယောက် စစ်တယ်။ အိမ်ထဲကိုလည်း လေး-ငါးယောက် ဝင်သွားတယ်။ ကားနဲ့ ကျနော်တို့နေတဲ့ ခြံထဲကို ပတ်နေတဲ့သူကလည်း လေး-ငါး-ဆယ်ယောက်လောက် ဝင်သွားတယ်။ ကျနော်တို့က သတင်းထောက်ပါ။ ဘာအကြောင်းရှိလို့ စစ်ဆေးချင်တာလဲ မေးတော့ စစ်ဆေးဖို့လိုတယ် ပြောတယ်။ အဲ့တော့ ဟုတ်ကဲ့ပါ စစ်ဆေးပါပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်အဖွဲ့လဲ ကျနော်တို့ကို လာစစ်တာ။ ကြည့်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ ဘတ်တံဆိပ်လည်း မပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့ လာစစ်သလဲလို့မေးတော့ ဘာမှမမေးနဲ့တဲ့။”
“အိမ်ပေါ်ကိုတက်တယ်။ ကျနော်တို့ပစ္စည်းတွေကို ဝုန်းဝုန်း ဝုန်းဝုန်းနဲ့ လုပ်တဲ့အခါကျတော့ အဲ့ဒီမှာ - ဘာဖြစ်လို့ ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း လုပ်တာလဲပေါ့။ စစ်လို့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဖြည်းဖြည်းလုပ်လို့ရတယ်ပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့ ကျနော်တို့ကို ဒီလိုမျိုး အတင်းကြီး သေနတ်တွေနဲ့ ခေါင်းကိုချိန်ထားပြီး ဘာလို့လုပ်ရတာလဲပေါ့။ ကျနော်တို့မေးတော့ ကွန်ပလိန်း မတက်နဲ့။ ဒါ ငါတို့ပြည်နယ် ငါတို့နေရာ၊ ငါတို့ပိုင်တယ်။ မင်းတို့ဘာမှမပြောနဲ့။ မင်းတို့ ပြောတဲ့သူ (မင်းတို့ကိုသိတဲ့သူ) ခေါ်လိုက်ဆိုပြီး ခေါ်ခိုင်းတယ်။ ခေါ်လိုက်တော့ အဲ့ဒီလူကြီးတွေက ရောက်လာမယ်လို့ ဖုန်းချိတ်လို့ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဖုန်းချပြီးသွားတဲ့အချိန်မှာ ကျနော်တို့ကို တောက်လေ ျှာက်ပဲ သူတို့က မေးနေတယ်။ ဘာလို့လဲ။ သတင်းထောက် ကဒ်ပြားပေးဆိုပြီး အတင်းတောင်းတယ်။ အဲ့ဒီတော့ မရှိဘူး။ သတင်းထောက်ကဒ်ပြားက မပါဘူး။ ဖုန်းလိုင်း ရှိတယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ ဒီမှာ သတင်းတွေ တင်ထားတာရှိပါတယ်။ ပြီးရင် ကျနော်တို့ ဖုန်းထဲမှာ ကျနော်တို့တင်ထားတဲ့ သတင်း သက်သေတွေ ရှိပါတယ် ပြောပေမဲ့ မရဘူး။ သတင်းထောက်ဆိုရင် သတင်းထောက်ကဒ် ရှိရမယ်ပေါ့။ ပြဆိုပြီး ကျနော်တို့ကို သတင်းထောက်ကဒ် ဇွတ်ပြခိုင်းတယ်။ ပြစရာမရှိလို့ မရတဲ့အဆုံးမှာ ခေါ်ထားတဲ့လူကြီးတွေ လာတဲ့အထိ မစောင့်ဘဲ ကျနော်တို့ကို ဖမ်းလိုက်တဲ့။ သူတို့ရဲ့ခေါင်းဆောင်က ဖမ်းခိုင်းတယ်။ စခန်းကို ခေါ်သွားတယ်။”
“သူတို့စခန်းကို မရောက်ခင် လမ်းမှာကတည်းက စခန်းရောက်ရင် ဘယ်လိုလုပ်မယ်ဆိုပြီးတော့ ကျိန်းမောင်းတယ်။ လက်ရဲဇာတ်ရဲရှိတဲ့ မိန်းခလေးတွေကို ခေါ်လိုက်တဲ့။ အဲ့ဒီမှာ သူတို့အချင်းချင်း ပြောတာက လက်ရဲဇာတ်ရဲရှိတဲ့ မိန်းခလေးက မရှိဘူးတဲ့။ အဲ့ဒါဆိုရင်လည်း ရှိတဲ့သူကို ခေါ်လိုက်ပါပေါ့။ ကိုယ့်ဟာကိုယ်ပဲ လုပ်မယ်ဆိုပြီး ရောက်တာနဲ့ ကျနော်တို့ကို အရမ်းအေးနေတဲ့အချိန် ည ၉ နာရီ ကျနော်တို့ကို အင်္ကျီချွတ်ခိုင်းတယ်။ ချွတ်ပြီးတော့ သံမံတလင်းမှာ ထိုင်ခိုင်းတယ်။ ထိုင်ပြီးတော့မှ ထိပ်တုံး ခတ်လိုက်တယ်။ ကျနော်တို့ မျက်လုံးတွေကို လုံးဝ စည်းပြီး အဲ့ဒီမှာ ကျနော်တို့ကို စပြီး နှိပ်စက်တယ်။ ရိုက်တယ်ပေါ့နော်။ ဘာဖြစ်လို့ ငါတို့ကို ဘယ်အဖွဲ့ကလဲလို့ ပြန်မေးတာလဲ ဆိုပြီးတော့လည်း ရိုက်တယ်။ သတင်းထောက် ဆိုတာရော ဟုတ်ရဲ့လား ဆိုပြီးတော့လည်း ရိုက်တယ်။ ရိုက်တာကလည်း ရိုးရိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ ယောကျ်ားလေးတွေက စစ်ဖိနပ်နဲ့ ခေါင်းတွေချည်းပဲ ကန်တယ်။ နံရိုးကို ကန်တယ်။ နောက် ရင်သားကို ကန်တယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ အဲ့ဒီလို အသည်းအသန် လူ သုံး-လေး ယောက်လောက်က တလှည့်စီ တယောက်က ရှေ့တက်သွားလိုက်၊ ကန်လိုက်။ နောက်တယောက်က ရှေ့ဆက်သွားလိုက် ကန်လိုက် လုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ လာတားတဲ့ကလေးတွေလည်း ရှိပါတယ်။ တယောက်က တားပေမဲ့ တားတဲ့အချိန် ခန ရပ်သွားတယ်။ ပြီးရင် ဝါးလုံးနဲ့ တခါ ပြန်ရိုက်တယ်။ နောက်တယောက်က လာပြန်တားတယ်။ မရိုက်နဲ့လို့ဆိုပြီး တားတယ်။ အဲ့ဒီလို တားတဲ့သူလည်း သူတို့အထဲမှာ ရှိပါတယ်။”
“ကျနော်တို့ကို သူတို့ တနာရီခွဲ ဝန်းကျင်လောက် နှိပ်စက်တယ်။ သိပ်မကြာခင်မှာပဲ DMO (DMO-PDF) က လူကြီးတွေ ရောက်လာတယ်။ ရောက်လာပြီး ကျနော်တို့ကို လာခေါ်တယ်။ သူတို့ရောက်တဲ့အချိန်မှာလည်း ရိုက်နေတယ်လို့ သူတို့ပြောတယ်။ သူတို့ရောက်နေတာကို ကျနော်တို့က မသိဘူး။”
ဆိုတော့ KGZ ဘက်က ဖြေရှင်းချက်ထဲမှာတော့ သူတို့မေးမြန်းတာကို ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ပြန်မဖြေလို့ ဆိုပြီး ပြောထားတယ်။ ဒီအတွက် ရိုက်နှက်တာ ရှိတယ်ဆိုတာကိုတော့ ဝန်ခံထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရိုက်တယ်ဆိုတာတောင်မှ ဆိုးဆိုးရွားရွား ရိုက်နှက်ခဲ့တာ မရှိဘူးဆိုပြီး ပြောထားတာလည်း တွေ့ပါတယ်။ ငွေနဲ့ ပစ္စည်းတွေ ယူသွားတယ်ဆိုတာလည်း မဟုတ်ဘူးလို့ တုံ့ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာရော ဘယ်လို ဘာများ ပြောချင်ပါသလဲ။
“ကျနော်တို့ကို ရိုက်တယ် မရိုက်ဘူးဆိုတာ ကျနော်တို့ကို လာခေါ်တဲ့ DMO-PDF က သက်သေရှိပါတယ်။ သူတို့မျက်စိရှေ့တင်ကို ရိုက်ပါတယ်။ နောက်တခု ကျနော်တို့ ဒီမှာရှိတဲ့ CDM ဆရာဝန်တွေကနေ စစ်ဆေးချက် သွားယူထားပါတယ်။ ဒီမှာ ဆေးရုံတွေ ရှိပါတယ်။ ကျနော့် နံရိုးဆိုရင် အက်သွားတဲ့ အနေအထားမျိုး အထိ ရှိတယ်။ ကျနော်တို့ ဒီမှာ ဓာတ်မှန်ရိုက်ဖို့ တော်လှန်ရေးကာလမှာ ဘယ်လိုမှ မလွယ်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ စစ်ဆေးချက်တွေ ရှိတယ်။ ဆိုးဆိုးရွားရွား ရိုက်တယ် မရိုက်ဘူးဆိုတာလည်း ဒဏ်ရာတွေ ရှိပါတယ်။ ဆေးလိပ် မီးပူနဲ့ တို့ထားတဲ့ဒဏ်ရာတွေ ရှိတယ်။ လူသက်သေ၊ ဓာတ်ပုံ သက်သေ ကျနော်တို့ အကုန်ရှိပါတယ်။ ဒီလို လုပ်တယ်ဆိုတာ အဲ့ဒီမှာပါတဲ့ အယောက် ၂၀ လုံးက လုပ်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ၅ ယောက်လောက်က လုပ်တာ။ အဓိက လုပ်ဆောင်တာ ကတော့ အရပ်ဝတ်နဲ့လာတဲ့ သူတို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင် ဆိုတဲ့သူ လုပ်တာ။ အဓိက သူက command ပေးလိုက်တဲ့အခါ ကလေးတွေက လိုက်လုပ်တာ တွေ့ရတယ်။”
“နောက်တခု - ခုနက ဒီဘက်မေးခွန်းပေါ့။ ပိုက်ဆံကိစ္စ ဆိုတာက ကျနော်တို့ဆီက ရှိတဲ့ ပိုက်ဆံ ငွေပမာဏက ဘယ်လောက်။ သူတို့ပြန်ပေးတာ ဘယ်လောက် ဆိုတာ စဖမ်းကတည်းက တိတိကျကျ မရှိဘူး။ ကျနော်တို့ကို လာဖမ်းတယ်။ မင်းတို့ရဲ့ ပစ္စည်းတွေ ဘယ်မှာရှိလဲ မေးတော့ ဒီမှာရှိတယ်။ ပိုက်ဆံ ဘယ်လောက်ရှိလဲ။ စ သိမ်းတုန်းက ဘယ်လောက်။ ပြန်ပေးလိုက်တာ ဘယ်လောက် ဆိုတာမျိုး မပြောပါဘူး။ ကျနော်တို့ကို ဒီအတိုင်းပဲ ဖမ်းခေါ်သွားတယ်။ ကျနော်တို့အိမ်ကို ဒီအတိုင်း သိမ်းထားလိုက်တယ်။ သိမ်းထားပြီးတော့ တရက်လုံး အဲ့ဒီအိမ်ကို တံခါးပေါက်ကြီး ဖွင့်ပြီးတော့ ပစ္စည်းတွေဖွင့်ပြီးတော့ ဒီအတိုင်း ထားခဲ့တယ်။ နောက်ထပ် ကျောင်းသူ ညီမလေးရဲ့ ဖုန်းကို သူတို့ ယူထားတယ်။ ကျနော်တို့ ပြန်ပြီး လွတ်တဲ့အချိန်မှာ အဲ့ဒီဖုန်းကို ပြန်မပေးလိုက်ဘူး။ နောက်နေ့ကျတော့ လူကြီးတွေက ခင်ဗျားတို့ ပစ္စည်းတွေ ယူထားသေးတယ်လို့ ဒီမှာ ကာယကံရှင်တွေက ပြောတယ်။ အဲ့ဒါ လာပေးပါ လာရှင်းပါလို့ ပြောတဲ့အချိန်မှာ ကျနော်တို့ တည်းခိုတဲ့၊ အဲ့ဒီညီမလေး တည်းခိုတဲ့အိမ် အထဲထဲမှာ ဖုန်းလာထားသွားပြီနော်လို့ ပြောလိုက် ဆိုပြီးတော့၊ နောက်နေ့ နေ့ခင်း နေ့လည်ကျော်တော့မှ အဲ့ဒီ GZ ဘက်က တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေထဲက ကလေးတွေက ဒီညီမလေးရဲ့ ကျောပိုးအိပ်ထဲကို သူတို့ညက ယူထားတဲ့ဖုန်းကို လာပြန်ထည့်သွားတယ်။ အဲ့ဒါကို ကျနော်တို့က မသိဘူး။ ကျနော်တို့ ကျန်ခဲ့တဲ့ပစ္စည်းတွေ သွားပြန်သိမ်းမယ် ဆိုပြီး ကျနော်တို့ကို ခေါ်ထားတဲ့ DMO-PDF တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ အဲ့ဒီအိမ်ကို သွားကြည့်တဲ့အချိန်မှာ အဲ့ဒီ တာဝန်ရှိသူတွေလည်း ပါ ပါတယ်။ အဲ့တော့ အဲ့ဒီမှာ ဖုန်းပြန်ရောက်နေပြီးတော့ အဲ့ဒီ ညီမလေးဆီမှာ ရှိနေတဲ့ ပိုက်ဆံ သိန်း ၂၀ ကျော် မရှိတော့ဘူးလို့ သူက ပြောမှ ကျနော်တို့ သိတယ်။ ဘယ်သူ ယူတယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့ ဘယ်လိုမှ မပြောနိုင်ဘူး။ ကျနော်တို့ကို ဖမ်းတယ်။ ဒီအတိုင်းပဲ ဖမ်းသွားတယ်။ ပြီးတော့ ဒီအတိုင်းပဲ ပြန်လွှတ်လိုက်တယ်။ ကျနော်တို့ဆီမှာ ရှိတဲ့ ဒီပိုက်ဆံက ဒီလောက်ပဲ ကျန်တော့တယ်ပေါ့။”
KGZ ဘက်က တုံ့ပြန်ပြောထားတာ တခုမှာတော့ သတင်းထောက် လက်မှတ် မပြနိုင်တဲ့အတွက် သံသယရှိတယ်။ အဲ့ဒီအတွက် မေးမြန်းတာကိုလည်း ကောင်းကောင်းမွန်မွန် မဖြေဘူးပေါ။ သူတို့ဘက်က ပြောထားတာ။ ဆိုတော့ သတင်းထောက် လက်မှတ် မရှိတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ရော ဒါကို ဘယ်လို ရှင်းပြနိုင်ပါမလဲ။
“ကျနော်တို့က လက်ရှိ အခြေအနေကာလကို ရှင်းပြတယ်။ ဒီကာလမှာ ကျနော်တို့ မီဒီယာကဒ်ကိုင်ဖို့ ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေနိုင်ဘူးပေါ့နော်။ ဒါကြောင့်မိုလို့ ဒီမှာလာပြီး ခိုလုံတာပါ။ Myanmar Now နဲ့ DVB ဆိုတာက အစောကတည်းက ပိတ်သိမ်းခံရတဲ့ သတင်းဌာန ဖြစ်တယ်ပေါ့။ Myanmar Now ဆိုရင်လည်း ပိတ်သိမ်းခံရတဲ့အပြင်ကို အာဏာသိမ်းပြီး နှစ်လ သုံးလ ကတည်းက ကျနော်တို့ အလုပ်ပြုတ်သွားပြီးသား။ ကျနော်တို့ကို ဒီသတင်းအလုပ်ကို လုပ်ချင်လွန်းအားကြီးလို့။ တခြားအလုပ်လည်း လုပ်လို့ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေတော့တဲ့အတွက်၊ ကျနော်တို့က နာမည်ပေါက်ပြီးသား ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီအလုပ်ကို အလွတ်တန်းအနေနဲ့ ကျနော်တို့ ပြန်လုပ်နေတာပေါ့နော်။ အဲ့ဒီမှာလည်း Myanmar Now ကိုပဲ ကျနော် သတင်းပြန်ပို့ပါတယ်ပေါ့။ အဲ့ဒါတွေ ကျနော် ပြောပြတယ်။ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနေအထားအရ သတင်းထောက်ကဒ်ကြီး လည်ပင်းဆွဲပြီး သွားလို့မရတဲ့ အနေအထား။ ဘယ်သူကမှ လုံခြုံရေး မပေးပါဘူးပေါ့နော်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်းက လူငယ်တွေ၊ လူကြီးလူလတ် အရွယ်စုံ ဖမ်းဆီး၊ ထောင်ချ၊ သတ်ဖြတ်ခံရတာတွေက မကြာခန ဆိုသလို ဖြစ်လာတဲ့အခါကျတော့ ပြည်သူတွေကြားမှာလည်း လုံခြုံမှုဆိုတာ မခံစားရတော့ဘဲ၊ အချင်းချင်းကြားမှာ သတင်းသမားပဲဖြစ်ဖြစ်၊ သာမန်ပြည်သူပဲဖြစ်ဖြစ် ဒလန်ဖြစ်နေမလား ဆိုတဲ့ သံသယနဲ့ ချဉ်းကပ်၊ ပြောဆို ဆက်ဆံတာတွေက ခုလို အချိန်မှာ ပိုဆိုးလာတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ လူတိုင်းကလည်း ကိုယ့်အသက် ရပ်တည်ရှင်သန်ရေး အတွက် ကာကွယ် ရပ်တည်ဖို့ ကြိုးစားနေရချိန်ဖြစ်တော့ ဒီလို ကာလမျိုးမှာ ခုလို ကိုယ်ကြုံရတဲ့ အခြေအနေမျိုး တချိန်ချိန်တော့ ကြုံလာရနိုင်တယ် ဆိုတာကိုရော အရင်က တွေးမိခဲ့ဖူးပါလား။
“တွေးမိခဲ့ဖူးတာထက် ကျနော်တို့ကို ဒီကယားပြည်နယ် ရောက်တဲ့အချိန်မှာ ဒီလို နမူနာတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပြီး ကျနော်တို့ကို သတင်းသမားတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် အမည်မဖော်လိုသူ သတင်းရင်းမြစ်တွေက လာပြောကြပါတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မှာလည်း ကျနော်တို့ ကိုယ်တိုင်လည်း အမြဲတမ်း သတိနဲ့နေရတယ်။ ဘယ်တော့များ ငါ့ကို တဖွဲ့ဖွဲ့နဲ့ နီးကပ်တယ် ဆိုပြီးများ၊ တဘက်ဘက်ကို လိုက်တယ်လို့များ စွပ်စွဲမလား ဆိုတဲ့ အတွေးတွေနဲ့ အမြဲတမ်း အိပ်ရတယ်။ သတင်းတပုဒ် ရေးရင်လည်း အမြဲတမ်း ဒါတွေကို စိုးရိမ်စိတ်နဲ့ပဲ အလုပ် လုပ်ခဲ့ရပါတယ်။”
အခုဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်ကို အမှုမှန်ပေါ်ပေါက်ဖို့အတွက် တိုင်ကြားထားတယ်ဆိုပြီး ပြောထားတာ တွေ့ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဘယ်သူတွေကို ဘယ်ကို ဘယ်လို တိုင်ကြားထားတာလဲ။ ဘယ်လို အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုမျိုး ရှိလာဖို့ မေ ျှာ်လင့်ထားတာပါလဲ။
“ဒါက လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် NUG ရဲ့ ကာကွယ်ရေးဌာနကို ကျနော် တိုင်တယ်။ ကာကွယ်ရေးဌာနရဲ့ တရားရေးပေါ့။ သက်ဆိုင်ရာဌာနကို ဒါကိုဖြေရှင်းပေးပါ ဆိုပြီး တိုင်တယ်။ KSCC ခေါ် ကရင်နီ အတိုင်ပင်ခံ ကောင်စီကို တိုင်ပါတယ်။ နောက် KSC ကရင်နီပြည်နယ်မှာ ဖွဲ့ထားတဲ့ ရဲဌာန၊ CDM တွေကနေ ဖွဲ့ထားတဲ့ ပြည်နယ်ရဲဌာနကို တိုင်ထားပါတယ်။ အရေးယူမှု၊ ဆောင်ရွက်မှု ဆိုတာ ကတော့ - အစောကတည်းက သူတို့ကို နစ်နာစေလိုတဲ့ ဆန္ဒမရှိသလို ကျနော်တို့ကို လာတောင်းပန်ဖို့လည်း မလိုဘူး။ တခုပါပဲ ကျနော်တို့လိုမျိုး နောက်ထပ် ဘယ်သူ့ကိုမှ ဒီလိုပုံစံမျိုး မသေချာဘဲနဲ့ မလုပ်ဖို့ မေ ျှာ်လင့်တယ်။ ကျနော်တို့ဟာ သတင်းထောက်ပါ ဆိုတာကို အပြည့်အဝ လက်ခံမှု ကျနော်တို့ မေ ျှာ်လင့်တယ်။ ဒီဟာပဲ မေ ျှာ်လင့်ပြီး ဒီတိုင်ချက်ကို ကျနော်တို့ ဖွင့်တာဖြစ်ပါတယ်။ အစကတည်းကလည်း မီဒီယာမှာ ချပြဖို့ ကျနော်တို့ အစီအစဉ် မရှိဘူး။ သူတို့ဘက်က ကျနော်တို့ကို ကျနော်တို့ရဲ့အသက် လုံခြုံရေးကိုပါ ခြိမ်းခြောက်တယ်။ ထပ်ပြောရင် မင်းတို့ အသက် အာမ မခံဘူးဆိုတာကို မီဒီယာမှာ၊ ဒီခေါင်းဆောင်ရဲ့ အကောင့်မှာ ကိုယ်တိုင် တင်လိုက်တယ်။ အဲ့ဒီ screen shot သက်သေတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့်မိုလို့ ကျနော်တို့က ဒီကိစ္စကို ပြန်ဖြေရှင်းတာပါ။”
သတင်းသမားတွေ အတွက် လက်ရှိ အခြေအနေမှာ ရှင်သန်ရပ်တည်ရတာ ပိုပြီး ခက်ခဲလာတယ်လို့ ထင်မိပါလား။
“ပိုပြီး ခက်ခဲလာတယ် ဆိုတာထက် ဘယ်လိုမှနေလို့မရတော့တဲ့ အနေအထားပါ။ ကျနော်တို့က ဟိုဘက်ခြမ်းမှာ နေရင် စစ်ကောင်စီက ကျနော်တို့ကို ပိတ်ထားတဲ့အတွက် ကျနော်တို့ အဖမ်းခံရမှာကြောက်လို့ ဒီဘက် လွတ်မြောက်နယ်မြေလို့ သတ်မှတ်တဲ့၊ တော်လှန်ရေးကို တစိုက်မတ်မတ် အားကောင်းကောင်းတဲ့ လုပ်နေတဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာ လာနေတယ် ဆိုပြန်တော့လဲ စည်းကမ်းရှိရှိ လုပ်နေတဲ့အဖွဲ့တွေ အများကြီး ရှိသလို ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ လက်နက်အပေါ်မှာ ရူးသွပ်လာတဲ့၊ လက်နက်ကိုင် ယဉ်ကျေးမှု ဆိုတာကြီးကို အရမ်းကို ဂုဏ်ယူဝံ့ကြွားစွာ လုပ်လာတဲ့အပေါ်မှာ ကျနော်တို့က နေစရာ မရှိတော့ပါဘူး။ ကျနော်တို့ ဘယ်မှာ သွားနေရမလဲ။ သတင်းထောက် အလုပ်ကို စွန့်ပြီးတော့ လုပ်ရမလားပေါ့။ ဒါပေမဲ့လည်း ကျနော် သတင်းထောက်အလုပ်ကို မစွန့်လွှတ်နိုင်ဘူး။ ဒီလောက် ဒုက္ခရောက်တယ်။ ဒီလောက် ခံရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော် သတင်းထောက်အလုပ်ကို မစွန့်လွှတ်ချင်ပါဘူး။”
=======================
[Unicode]
လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှကွေား အမြိုးသမီးသတငျးထောကျ အတှေ့အကွုံ (အမြိုးသမီးကဏ်ဍ)
ကယားပွညျနယျ (ကရငျနီဒသေ) မှာ ဖဖေောျဝါရီလ ၂၀ ရကျနေ့က သူနဲ့အတူ DVB သတငျးထောကျ ကိုခှနျဇောျဦးနဲ့ လူငယျကြောငျးသူ တဦးတို့ ဒသေခံ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့ Karenni Generation Z (KZG) က နအေိမျမှာ လာရောကျ ဖမျးဆီးတာ ခံခဲ့ရပွီး ရိုကျနှကျ ညှငျးပမျးခံခဲ့ ရတယျလို့ Myanmar Now သတငျးဌာန အလှတျသတငျးထောကျ မမွတျမိုးသူက ပွောပါတယျ။ သတငျးထောကျတှလေို့ ပွောပမေဲ့ လကျမခံဘဲ ဒလနျအဖွဈ စှပျစှဲပွီး လကျနကျသုံး ညှငျးပမျး နှိပျစကျတာ ခံရတယျလို့ မမွတျမိုးသူက ပွောပါတယျ။ KGZ အဖှဲ့ကတော့ ဖမျးဆီးခံရသူတှေ ဘကျက ပွောသလို ဆိုးဆိုးရှားရှား ရိုကျနှကျခဲ့တာ မရှိဘူးလို့ ထုတျပွနျ ထားပါတယျ။ မမွတျမိုးသူ ကတော့ သူတို့လို သတငျးသမားတှေ အတှကျ စဈကောငျစီ တပျဖှဲ့တှသောမက လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တခြို့ရဲ့ ခွိမျးခွောကျမှုကိုပါ ကွုံလာရတာမို့ ရပျတညျရှငျသနျရေး ပိုမို ခကျခဲလာတယျလို့ ပွောပါတယျ။ မမွတျမိုးသူကို ဆကျသှယျ မေးမွနျးပွီး ဒီသီတငျးပတျ အမြိုးသမီးကဏ်ဍမှာ မခငျဖွူထှေးက တငျဆကျထားပါတယျ။
ဒီဖွဈရပျမှာ ဖမျးဆီးခံရသူတှေ ဘကျက ပွောတာနဲ့ KGZ အဖှဲ့ဘကျက တုံ့ပွနျတာမှာ ကှဲလှဲနတောတခြို့ ရှိနတော တှေ့ရပါတယျ။ ဆိုတော့ ကိုယျတိုငျ ကွုံတှေ့ခဲ့သူ တယောကျ အနနေဲ့ အခုဖွဈရပျကို အမှနျကနျဆုံး အရှငျးလငျးဆုံး၊ လိုတိုရှငျး ဘယျလိုမြား ပွောပွနိုငျပါမလဲ။
“ဖဖေောျဝါရီလ ၂၀ ရကျနေ့ ည ၈ နာရီခှဲ ဝနျးကငြျက ကနြောျတို့အိမျကို တံခါးလာခေါကျတယျ။ သနေတျတှနေဲ့ ဝိုငျးခြိနျထားတယျ။ လူ အယောကျ ၂၀ လောကျ လာတယျ။ ကနြောျတို့ဘေးနား ရောကျလာတာ ၅ ယောကျလောကျရှိတယျ။ တံခါးဖှင့ျပေးလိုကျပွီးတဲ့နောကျ ကနြောျတို့ကို သနေတျနဲ့ခြိနျထားပွီး စဈတဲ့သူက လေး-ငါးယောကျ စဈတယျ။ အိမျထဲကိုလညျး လေး-ငါးယောကျ ဝငျသှားတယျ။ ကားနဲ့ ကနြောျတို့နတေဲ့ ခွံထဲကို ပတျနတေဲ့သူကလညျး လေး-ငါး-ဆယျယောကျလောကျ ဝငျသှားတယျ။ ကနြောျတို့က သတငျးထောကျပါ။ ဘာအကွောငျးရှိလို့ စဈဆေးခငြျတာလဲ မေးတော့ စဈဆေးဖို့လိုတယျ ပွောတယျ။ အဲ့တော့ ဟုတျကဲ့ပါ စဈဆေးပါပေါ့။ ဒါပမေဲ့ ဘယျအဖှဲ့လဲ ကနြောျတို့ကို လာစဈတာ။ ကွည့ျလိုကျတဲ့အခြိနျမှာ ဘတျတံဆိပျလညျး မပါဘူး။ ဘာဖွဈလို့ လာစဈသလဲလို့မေးတော့ ဘာမှမမေးနဲ့တဲ့။”
“အိမျပေါျကိုတကျတယျ။ ကနြောျတို့ပစ်စညျးတှကေို ဝုနျးဝုနျး ဝုနျးဝုနျးနဲ့ လုပျတဲ့အခါကတြော့ အဲ့ဒီမှာ - ဘာဖွဈလို့ ကွမျးကွမျးတမျးတမျး လုပျတာလဲပေါ့။ စဈလို့ရပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဖွညျးဖွညျးလုပျလို့ရတယျပေါ့။ ဘာဖွဈလို့ ကနြောျတို့ကို ဒီလိုမြိုး အတငျးကွီး သနေတျတှနေဲ့ ခေါငျးကိုခြိနျထားပွီး ဘာလို့လုပျရတာလဲပေါ့။ ကနြောျတို့မေးတော့ ကှနျပလိနျး မတကျနဲ့။ ဒါ ငါတို့ပွညျနယျ ငါတို့နရော၊ ငါတို့ပိုငျတယျ။ မငျးတို့ဘာမှမပွောနဲ့။ မငျးတို့ ပွောတဲ့သူ (မငျးတို့ကိုသိတဲ့သူ) ခေါျလိုကျဆိုပွီး ခေါျခိုငျးတယျ။ ခေါျလိုကျတော့ အဲ့ဒီလူကွီးတှကေ ရောကျလာမယျလို့ ဖုနျးခြိတျလို့ရတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဖုနျးခပြွီးသှားတဲ့အခြိနျမှာ ကနြောျတို့ကို တောကျလေ ြှာကျပဲ သူတို့က မေးနတေယျ။ ဘာလို့လဲ။ သတငျးထောကျ ကဒျပွားပေးဆိုပွီး အတငျးတောငျးတယျ။ အဲ့ဒီတော့ မရှိဘူး။ သတငျးထောကျကဒျပွားက မပါဘူး။ ဖုနျးလိုငျး ရှိတယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ ဒီမှာ သတငျးတှေ တငျထားတာရှိပါတယျ။ ပွီးရငျ ကနြောျတို့ ဖုနျးထဲမှာ ကနြောျတို့တငျထားတဲ့ သတငျး သကျသတှေေ ရှိပါတယျ ပွောပမေဲ့ မရဘူး။ သတငျးထောကျဆိုရငျ သတငျးထောကျကဒျ ရှိရမယျပေါ့။ ပွဆိုပွီး ကနြောျတို့ကို သတငျးထောကျကဒျ ဇှတျပွခိုငျးတယျ။ ပွစရာမရှိလို့ မရတဲ့အဆုံးမှာ ခေါျထားတဲ့လူကွီးတှေ လာတဲ့အထိ မစောင့ျဘဲ ကနြောျတို့ကို ဖမျးလိုကျတဲ့။ သူတို့ရဲ့ခေါငျးဆောငျက ဖမျးခိုငျးတယျ။ စခနျးကို ခေါျသှားတယျ။”
“သူတို့စခနျးကို မရောကျခငျ လမျးမှာကတညျးက စခနျးရောကျရငျ ဘယျလိုလုပျမယျဆိုပွီးတော့ ကြိနျးမောငျးတယျ။ လကျရဲဇာတျရဲရှိတဲ့ မိနျးခလေးတှကေို ခေါျလိုကျတဲ့။ အဲ့ဒီမှာ သူတို့အခငြျးခငြျး ပွောတာက လကျရဲဇာတျရဲရှိတဲ့ မိနျးခလေးက မရှိဘူးတဲ့။ အဲ့ဒါဆိုရငျလညျး ရှိတဲ့သူကို ခေါျလိုကျပါပေါ့။ ကိုယ့ျဟာကိုယျပဲ လုပျမယျဆိုပွီး ရောကျတာနဲ့ ကနြောျတို့ကို အရမျးအေးနတေဲ့အခြိနျ ည ၉ နာရီ ကနြောျတို့ကို အငျ်ကြီခြှတျခိုငျးတယျ။ ခြှတျပွီးတော့ သံမံတလငျးမှာ ထိုငျခိုငျးတယျ။ ထိုငျပွီးတော့မှ ထိပျတုံး ခတျလိုကျတယျ။ ကနြောျတို့ မကြျလုံးတှကေို လုံးဝ စညျးပွီး အဲ့ဒီမှာ ကနြောျတို့ကို စပွီး နှိပျစကျတယျ။ ရိုကျတယျပေါ့နောျ။ ဘာဖွဈလို့ ငါတို့ကို ဘယျအဖှဲ့ကလဲလို့ ပွနျမေးတာလဲ ဆိုပွီးတော့လညျး ရိုကျတယျ။ သတငျးထောကျ ဆိုတာရော ဟုတျရဲ့လား ဆိုပွီးတော့လညျး ရိုကျတယျ။ ရိုကျတာကလညျး ရိုးရိုး မဟုတျဘဲနဲ့ ယောကြျားလေးတှကေ စဈဖိနပျနဲ့ ခေါငျးတှခေညြျးပဲ ကနျတယျ။ နံရိုးကို ကနျတယျ။ နောကျ ရငျသားကို ကနျတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူတို့ အဲ့ဒီလို အသညျးအသနျ လူ သုံး-လေး ယောကျလောကျက တလှည့ျစီ တယောကျက ရှေ့တကျသှားလိုကျ၊ ကနျလိုကျ။ နောကျတယောကျက ရှေ့ဆကျသှားလိုကျ ကနျလိုကျ လုပျနတေဲ့အခြိနျမှာ လာတားတဲ့ကလေးတှလေညျး ရှိပါတယျ။ တယောကျက တားပမေဲ့ တားတဲ့အခြိနျ ခန ရပျသှားတယျ။ ပွီးရငျ ဝါးလုံးနဲ့ တခါ ပွနျရိုကျတယျ။ နောကျတယောကျက လာပွနျတားတယျ။ မရိုကျနဲ့လို့ဆိုပွီး တားတယျ။ အဲ့ဒီလို တားတဲ့သူလညျး သူတို့အထဲမှာ ရှိပါတယျ။”
“ကနြောျတို့ကို သူတို့ တနာရီခှဲ ဝနျးကငြျလောကျ နှိပျစကျတယျ။ သိပျမကွာခငျမှာပဲ DMO (DMO-PDF) က လူကွီးတှေ ရောကျလာတယျ။ ရောကျလာပွီး ကနြောျတို့ကို လာခေါျတယျ။ သူတို့ရောကျတဲ့အခြိနျမှာလညျး ရိုကျနတေယျလို့ သူတို့ပွောတယျ။ သူတို့ရောကျနတောကို ကနြောျတို့က မသိဘူး။”
ဆိုတော့ KGZ ဘကျက ဖွရှေငျးခကြျထဲမှာတော့ သူတို့မေးမွနျးတာကို ကောငျးကောငျးမှနျမှနျ ပွနျမဖွလေို့ ဆိုပွီး ပွောထားတယျ။ ဒီအတှကျ ရိုကျနှကျတာ ရှိတယျဆိုတာကိုတော့ ဝနျခံထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ရိုကျတယျဆိုတာတောငျမှ ဆိုးဆိုးရှားရှား ရိုကျနှကျခဲ့တာ မရှိဘူးဆိုပွီး ပွောထားတာလညျး တှေ့ပါတယျ။ ငှနေဲ့ ပစ်စညျးတှေ ယူသှားတယျဆိုတာလညျး မဟုတျဘူးလို့ တုံ့ပွနျထားပါတယျ။ ဒီအပေါျမှာရော ဘယျလို ဘာမြား ပွောခငြျပါသလဲ။
“ကနြောျတို့ကို ရိုကျတယျ မရိုကျဘူးဆိုတာ ကနြောျတို့ကို လာခေါျတဲ့ DMO-PDF က သကျသရှေိပါတယျ။ သူတို့မကြျစိရှေ့တငျကို ရိုကျပါတယျ။ နောကျတခု ကနြောျတို့ ဒီမှာရှိတဲ့ CDM ဆရာဝနျတှကေနေ စဈဆေးခကြျ သှားယူထားပါတယျ။ ဒီမှာ ဆေးရုံတှေ ရှိပါတယျ။ ကနြော့ျ နံရိုးဆိုရငျ အကျသှားတဲ့ အနအေထားမြိုး အထိ ရှိတယျ။ ကနြောျတို့ ဒီမှာ ဓာတျမှနျရိုကျဖို့ တောျလှနျရေးကာလမှာ ဘယျလိုမှ မလှယျဘူး။ ဒါပမေဲ့ စဈဆေးခကြျတှေ ရှိတယျ။ ဆိုးဆိုးရှားရှား ရိုကျတယျ မရိုကျဘူးဆိုတာလညျး ဒဏျရာတှေ ရှိပါတယျ။ ဆေးလိပျ မီးပူနဲ့ တို့ထားတဲ့ဒဏျရာတှေ ရှိတယျ။ လူသကျသေ၊ ဓာတျပုံ သကျသေ ကနြောျတို့ အကုနျရှိပါတယျ။ ဒီလို လုပျတယျဆိုတာ အဲ့ဒီမှာပါတဲ့ အယောကျ ၂၀ လုံးက လုပျတာတော့ မဟုတျပါဘူး။ ၅ ယောကျလောကျက လုပျတာ။ အဓိက လုပျဆောငျတာ ကတော့ အရပျဝတျနဲ့လာတဲ့ သူတို့ရဲ့ ခေါငျးဆောငျ ဆိုတဲ့သူ လုပျတာ။ အဓိက သူက command ပေးလိုကျတဲ့အခါ ကလေးတှကေ လိုကျလုပျတာ တှေ့ရတယျ။”
“နောကျတခု - ခုနက ဒီဘကျမေးခှနျးပေါ့။ ပိုကျဆံကိစ်စ ဆိုတာက ကနြောျတို့ဆီက ရှိတဲ့ ပိုကျဆံ ငှပေမာဏက ဘယျလောကျ။ သူတို့ပွနျပေးတာ ဘယျလောကျ ဆိုတာ စဖမျးကတညျးက တိတိကကြြ မရှိဘူး။ ကနြောျတို့ကို လာဖမျးတယျ။ မငျးတို့ရဲ့ ပစ်စညျးတှေ ဘယျမှာရှိလဲ မေးတော့ ဒီမှာရှိတယျ။ ပိုကျဆံ ဘယျလောကျရှိလဲ။ စ သိမျးတုနျးက ဘယျလောကျ။ ပွနျပေးလိုကျတာ ဘယျလောကျ ဆိုတာမြိုး မပွောပါဘူး။ ကနြောျတို့ကို ဒီအတိုငျးပဲ ဖမျးခေါျသှားတယျ။ ကနြောျတို့အိမျကို ဒီအတိုငျး သိမျးထားလိုကျတယျ။ သိမျးထားပွီးတော့ တရကျလုံး အဲ့ဒီအိမျကို တံခါးပေါကျကွီး ဖှင့ျပွီးတော့ ပစ်စညျးတှဖှေင့ျပွီးတော့ ဒီအတိုငျး ထားခဲ့တယျ။ နောကျထပျ ကြောငျးသူ ညီမလေးရဲ့ ဖုနျးကို သူတို့ ယူထားတယျ။ ကနြောျတို့ ပွနျပွီး လှတျတဲ့အခြိနျမှာ အဲ့ဒီဖုနျးကို ပွနျမပေးလိုကျဘူး။ နောကျနေ့ကတြော့ လူကွီးတှကေ ခငျဗြားတို့ ပစ်စညျးတှေ ယူထားသေးတယျလို့ ဒီမှာ ကာယကံရှငျတှကေ ပွောတယျ။ အဲ့ဒါ လာပေးပါ လာရှငျးပါလို့ ပွောတဲ့အခြိနျမှာ ကနြောျတို့ တညျးခိုတဲ့၊ အဲ့ဒီညီမလေး တညျးခိုတဲ့အိမျ အထဲထဲမှာ ဖုနျးလာထားသှားပွီနောျလို့ ပွောလိုကျ ဆိုပွီးတော့၊ နောကျနေ့ နေ့ခငျး နေ့လညျကြောျတော့မှ အဲ့ဒီ GZ ဘကျက တပျဖှဲ့ဝငျတှထေဲက ကလေးတှကေ ဒီညီမလေးရဲ့ ကြောပိုးအိပျထဲကို သူတို့ညက ယူထားတဲ့ဖုနျးကို လာပွနျထည့ျသှားတယျ။ အဲ့ဒါကို ကနြောျတို့က မသိဘူး။ ကနြောျတို့ ကနြျခဲ့တဲ့ပစ်စညျးတှေ သှားပွနျသိမျးမယျ ဆိုပွီး ကနြောျတို့ကို ခေါျထားတဲ့ DMO-PDF တာဝနျရှိသူတှနေဲ့ အဲ့ဒီအိမျကို သှားကွည့ျတဲ့အခြိနျမှာ အဲ့ဒီ တာဝနျရှိသူတှလေညျး ပါ ပါတယျ။ အဲ့တော့ အဲ့ဒီမှာ ဖုနျးပွနျရောကျနပွေီးတော့ အဲ့ဒီ ညီမလေးဆီမှာ ရှိနတေဲ့ ပိုကျဆံ သိနျး ၂၀ ကြောျ မရှိတော့ဘူးလို့ သူက ပွောမှ ကနြောျတို့ သိတယျ။ ဘယျသူ ယူတယျဆိုတာ ကနြောျတို့ ဘယျလိုမှ မပွောနိုငျဘူး။ ကနြောျတို့ကို ဖမျးတယျ။ ဒီအတိုငျးပဲ ဖမျးသှားတယျ။ ပွီးတော့ ဒီအတိုငျးပဲ ပွနျလှှတျလိုကျတယျ။ ကနြောျတို့ဆီမှာ ရှိတဲ့ ဒီပိုကျဆံက ဒီလောကျပဲ ကနြျတော့တယျပေါ့။”
KGZ ဘကျက တုံ့ပွနျပွောထားတာ တခုမှာတော့ သတငျးထောကျ လကျမှတျ မပွနိုငျတဲ့အတှကျ သံသယရှိတယျ။ အဲ့ဒီအတှကျ မေးမွနျးတာကိုလညျး ကောငျးကောငျးမှနျမှနျ မဖွဘေူးပေါ။ သူတို့ဘကျက ပွောထားတာ။ ဆိုတော့ သတငျးထောကျ လကျမှတျ မရှိတာနဲ့ ပတျသကျလို့ရော ဒါကို ဘယျလို ရှငျးပွနိုငျပါမလဲ။
“ကနြောျတို့က လကျရှိ အခွအေနကောလကို ရှငျးပွတယျ။ ဒီကာလမှာ ကနြောျတို့ မီဒီယာကဒျကိုငျဖို့ ဘယျလိုမှ အဆငျမပွနေိုငျဘူးပေါ့နောျ။ ဒါကွောင့ျမိုလို့ ဒီမှာလာပွီး ခိုလုံတာပါ။ Myanmar Now နဲ့ DVB ဆိုတာက အစောကတညျးက ပိတျသိမျးခံရတဲ့ သတငျးဌာန ဖွဈတယျပေါ့။ Myanmar Now ဆိုရငျလညျး ပိတျသိမျးခံရတဲ့အပွငျကို အာဏာသိမျးပွီး နှဈလ သုံးလ ကတညျးက ကနြောျတို့ အလုပျပွုတျသှားပွီးသား။ ကနြောျတို့ကို ဒီသတငျးအလုပျကို လုပျခငြျလှနျးအားကွီးလို့။ တခွားအလုပျလညျး လုပျလို့ဘယျလိုမှ အဆငျမပွတေော့တဲ့အတှကျ၊ ကနြောျတို့က နာမညျပေါကျပွီးသား ဖွဈတဲ့အတှကျ ဒီအလုပျကို အလှတျတနျးအနနေဲ့ ကနြောျတို့ ပွနျလုပျနတောပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီမှာလညျး Myanmar Now ကိုပဲ ကနြောျ သတငျးပွနျပို့ပါတယျပေါ့။ အဲ့ဒါတှေ ကနြောျ ပွောပွတယျ။ ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အနအေထားအရ သတငျးထောကျကဒျကွီး လညျပငျးဆှဲပွီး သှားလို့မရတဲ့ အနအေထား။ ဘယျသူကမှ လုံခွုံရေး မပေးပါဘူးပေါ့နောျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးမှု နောကျပိုငျးက လူငယျတှေ၊ လူကွီးလူလတျ အရှယျစုံ ဖမျးဆီး၊ ထောငျခြ၊ သတျဖွတျခံရတာတှကေ မကွာခန ဆိုသလို ဖွဈလာတဲ့အခါကတြော့ ပွညျသူတှကွေားမှာလညျး လုံခွုံမှုဆိုတာ မခံစားရတော့ဘဲ၊ အခငြျးခငြျးကွားမှာ သတငျးသမားပဲဖွဈဖွဈ၊ သာမနျပွညျသူပဲဖွဈဖွဈ ဒလနျဖွဈနမေလား ဆိုတဲ့ သံသယနဲ့ ခဉြျးကပျ၊ ပွောဆို ဆကျဆံတာတှကေ ခုလို အခြိနျမှာ ပိုဆိုးလာတယျလို့ ပွောလို့ရပါတယျ။ လူတိုငျးကလညျး ကိုယ့ျအသကျ ရပျတညျရှငျသနျရေး အတှကျ ကာကှယျ ရပျတညျဖို့ ကွိုးစားနရေခြိနျဖွဈတော့ ဒီလို ကာလမြိုးမှာ ခုလို ကိုယျကွုံရတဲ့ အခွအေနမြေိုး တခြိနျခြိနျတော့ ကွုံလာရနိုငျတယျ ဆိုတာကိုရော အရငျက တှေးမိခဲ့ဖူးပါလား။
“တှေးမိခဲ့ဖူးတာထကျ ကနြောျတို့ကို ဒီကယားပွညျနယျ ရောကျတဲ့အခြိနျမှာ ဒီလို နမူနာတှေ ရှိခဲ့တယျလို့ ဆိုပွီး ကနြောျတို့ကို သတငျးသမားတှေ ဖွဈတဲ့အတှကျ အမညျမဖောျလိုသူ သတငျးရငျးမွဈတှကေ လာပွောကွပါတယျ။ အဲ့ဒီအခြိနျမှာလညျး ကနြောျတို့ ကိုယျတိုငျလညျး အမွဲတမျး သတိနဲ့နရေတယျ။ ဘယျတော့မြား ငါ့ကို တဖှဲ့ဖှဲ့နဲ့ နီးကပျတယျ ဆိုပွီးမြား၊ တဘကျဘကျကို လိုကျတယျလို့မြား စှပျစှဲမလား ဆိုတဲ့ အတှေးတှနေဲ့ အမွဲတမျး အိပျရတယျ။ သတငျးတပုဒျ ရေးရငျလညျး အမွဲတမျး ဒါတှကေို စိုးရိမျစိတျနဲ့ပဲ အလုပျ လုပျခဲ့ရပါတယျ။”
အခုဖွဈခဲ့တဲ့ အဖွဈအပကြျကို အမှုမှနျပေါျပေါကျဖို့အတှကျ တိုငျကွားထားတယျဆိုပွီး ပွောထားတာ တှေ့ပါတယျ။ ဆိုတော့ ဘယျသူတှကေို ဘယျကို ဘယျလို တိုငျကွားထားတာလဲ။ ဘယျလို အရေးယူ ဆောငျရှကျမှုမြိုး ရှိလာဖို့ မေ ြှာျလင့ျထားတာပါလဲ။
“ဒါက လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့အစညျးတှေ ဖွဈတဲ့အတှကျ NUG ရဲ့ ကာကှယျရေးဌာနကို ကနြောျ တိုငျတယျ။ ကာကှယျရေးဌာနရဲ့ တရားရေးပေါ့။ သကျဆိုငျရာဌာနကို ဒါကိုဖွရှေငျးပေးပါ ဆိုပွီး တိုငျတယျ။ KSCC ခေါျ ကရငျနီ အတိုငျပငျခံ ကောငျစီကို တိုငျပါတယျ။ နောကျ KSC ကရငျနီပွညျနယျမှာ ဖှဲ့ထားတဲ့ ရဲဌာန၊ CDM တှကေနေ ဖှဲ့ထားတဲ့ ပွညျနယျရဲဌာနကို တိုငျထားပါတယျ။ အရေးယူမှု၊ ဆောငျရှကျမှု ဆိုတာ ကတော့ - အစောကတညျးက သူတို့ကို နဈနာစလေိုတဲ့ ဆန်ဒမရှိသလို ကနြောျတို့ကို လာတောငျးပနျဖို့လညျး မလိုဘူး။ တခုပါပဲ ကနြောျတို့လိုမြိုး နောကျထပျ ဘယျသူ့ကိုမှ ဒီလိုပုံစံမြိုး မသခြောဘဲနဲ့ မလုပျဖို့ မေ ြှာျလင့ျတယျ။ ကနြောျတို့ဟာ သတငျးထောကျပါ ဆိုတာကို အပွည့ျအဝ လကျခံမှု ကနြောျတို့ မေ ြှာျလင့ျတယျ။ ဒီဟာပဲ မေ ြှာျလင့ျပွီး ဒီတိုငျခကြျကို ကနြောျတို့ ဖှင့ျတာဖွဈပါတယျ။ အစကတညျးကလညျး မီဒီယာမှာ ခပြွဖို့ ကနြောျတို့ အစီအစဉျ မရှိဘူး။ သူတို့ဘကျက ကနြောျတို့ကို ကနြောျတို့ရဲ့အသကျ လုံခွုံရေးကိုပါ ခွိမျးခွောကျတယျ။ ထပျပွောရငျ မငျးတို့ အသကျ အာမ မခံဘူးဆိုတာကို မီဒီယာမှာ၊ ဒီခေါငျးဆောငျရဲ့ အကောင့ျမှာ ကိုယျတိုငျ တငျလိုကျတယျ။ အဲ့ဒီ screen shot သကျသတှေလေညျး ရှိတယျ။ အဲ့ဒါကွောင့ျမိုလို့ ကနြောျတို့က ဒီကိစ်စကို ပွနျဖွရှေငျးတာပါ။”
သတငျးသမားတှေ အတှကျ လကျရှိ အခွအေနမှော ရှငျသနျရပျတညျရတာ ပိုပွီး ခကျခဲလာတယျလို့ ထငျမိပါလား။
“ပိုပွီး ခကျခဲလာတယျ ဆိုတာထကျ ဘယျလိုမှနလေို့မရတော့တဲ့ အနအေထားပါ။ ကနြောျတို့က ဟိုဘကျခွမျးမှာ နရေငျ စဈကောငျစီက ကနြောျတို့ကို ပိတျထားတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့ အဖမျးခံရမှာကွောကျလို့ ဒီဘကျ လှတျမွောကျနယျမွလေို့ သတျမှတျတဲ့၊ တောျလှနျရေးကို တစိုကျမတျမတျ အားကောငျးကောငျးတဲ့ လုပျနတေဲ့ ပွညျနယျတှမှော လာနတေယျ ဆိုပွနျတော့လဲ စညျးကမျးရှိရှိ လုပျနတေဲ့အဖှဲ့တှေ အမြားကွီး ရှိသလို ဒါနဲ့ပတျသကျပွီးတော့ လကျနကျအပေါျမှာ ရူးသှပျလာတဲ့၊ လကျနကျကိုငျ ယဉျကြေးမှု ဆိုတာကွီးကို အရမျးကို ဂုဏျယူဝံ့ကွှားစှာ လုပျလာတဲ့အပေါျမှာ ကနြောျတို့က နစေရာ မရှိတော့ပါဘူး။ ကနြောျတို့ ဘယျမှာ သှားနရေမလဲ။ သတငျးထောကျ အလုပျကို စှန့ျပွီးတော့ လုပျရမလားပေါ့။ ဒါပမေဲ့လညျး ကနြောျ သတငျးထောကျအလုပျကို မစှန့ျလှှတျနိုငျဘူး။ ဒီလောကျ ဒုက်ခရောကျတယျ။ ဒီလောကျ ခံရတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကနြောျ သတငျးထောကျအလုပျကို မစှန့ျလှှတျခငြျပါဘူး။”