[[Zawgyi/Unicode]]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှေ့နှစ်ထဲ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ဖို့ နိုင်ငံအခြေအနေတည်ငြိမ်အောင်ကြိုးစားနေပြီး ရွှေ့ဆိုင်းမယ်၊ မရွှေ့ဆိုင်းဘူးဆိုတာပြောဖို့ စောသေးတယ်လို့ စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က သူ့ရုရှားခရီးစဉ်အတွင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက ရွေးချယ်ခန့်အပ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်ကလည်း အခြေခံ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းတွေ မှန်ကန်အောင် ဆောင် ရွက်မှာဖြစ်တယ်၊ နောက် ရွေးကောက်ပွဲစနစ်ဥပဒေတွေကို ပြင်ဆင်ပြဋ္ဌာန်း ပြောင်းလဲကျင့်သုံးဖို့ ရှိတယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသမာမှုတွေ ရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီက ဦးဆောင်ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် အမြင်သဘောထားတွေကို မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရွေးကောက်ပွဲ မဲမသမာမှုတွေဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အဓိက အကြောင်းပြချက်နဲ့ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက်နေ့ မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်အနေနဲ့ ရုရှားခရီးစဉ်အတွင်း ရုရှားသတင်းဌာန နဲ့ တွေ့ဆုံချိန် လာမယ့်နှစ် ၂၀၂၃ ခုနှစ်ထဲ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်။ နိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေကို တည်ငြိမ်အောင် ကြိုးစားနေပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ရွှေ့ဆိုင်းမယ်၊ မရွှေ့ဆိုင်းဘူးဆိုတာပြောဖို့ စောသေးတယ်ဆိုပြီးတော့ စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောဆိုခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်အနေနဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့အညီ အာဏာကို ထိန်းသိမ်းထားတယ်ဆိုတာ ပြသချင်တာကြောင့်ရော၊ လက်ရှိ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းကနေ ထွက်ပေါက်တခုအနေနဲ့ ဆောင်ရွက်မယ့်သဘောဖြစ်တယ်လို့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် လွှတ်တော်သက်တမ်း နှစ်ကြိမ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသူ နိုင်ငံရေးလေ့လာအကဲခတ် ဦးဖေသန်းက ရှုမြင်ပါတယ်။
“ဒီတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲက သူ့အတွက် သိပ်အရေးကြီးတာပေါ့နော်။ နောင်နှစ် သြဂုတ်လမှာ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်လို့ သူ့ဘက်က လျာထားတာပေါ့။ ဒါကြောင့်လည်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ပြန်လည်ပြင်ဆင်တာတို့၊ ဖွဲ့စည်းတာတို့၊ အထူးသဖြင့် PR စနစ်နဲ့သွားဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့အတွက် PR စနစ်နဲ့ အကျုံးဝင်အောင် ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြင်ရမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဒီအချိန်မှာတော့ ဥပဒေပြုရေးလည်း စစ်တပ်ပဲ၊ အုပ်ချုပ်တာလည်း စစ်တပ်ပဲဆိုတာ့ သူကတော့ ရွေးကောက်ပွဲတခုဖြစ်အောင် ဥပဒေတွေကို ပြဋ္ဌာန်းပြီး လုပ်တော့မှာကတော့ သေချာတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့အညီ အာဏာကို ထိန်းထားပါတယ်လို့ ပြောတဲ့အခါမှာ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့အညီလို့ပြောကြမယ်ဆို တကယ်က နှစ်နှစ်ခွဲလောက်တောင် အချိန်ကို ရောက်သွားမှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒီ့အချိန်မှာ အာဏာကို ပြည်သူကိုပြန်အပ်မယ် ဆိုတဲ့သဘောနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို လုပ်မယ်ပေါ့။ ဒါက သူ့အတွက်တော့ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းကနေ ထွက်ပေါက်တခုလည်း ဖြစ်တယ်ပေါ့။ ဒီလို ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပတဲ့အခါ ရွေးကောက်ပွဲ အင်္ဂါရပ်နဲ့ညီမလား Free and Fair ဖြစ်မလား။ ပြည်သူတွေ ဘယ်လောက် စိတ်ဝင်စားမှု ရှိမလဲ။ သူ့ဘက်ကတော့ မဖြစ်ဖြစ်အောင် လုပ်မှာပဲ။ နေရာဒေသ ဘယ်လောက်ကို လွှမ်းခြုံလုပ်နိုင်မလဲ နောက် အဲ့ဒီ့အချိန်အခါမှာ လုပ်နိုင်လောက်တဲ့ အခင်းအကျင်း အထူးသဖြင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်ရေး၊ လုံခြုံရေးတွေကရော ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်လောက်တဲ့ ပုံမှန်အခြေအနေ ရှိမလား နယ်မြေတည်ငြိမ်မှုက ဘယ်လောက်ရှိမလဲ အဲ့တာတွေကတော့ စကားပြောလာမှာပေါ့။”
စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ အစိုးရဖွဲ့စည်းနိုင်ရေးအတွက်ရော ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပချိန့် နိုင်ခြေရှိတယ်လို့ တွက်ဆထားတဲ့အတွက် ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲကို မဖြစ်မနေ ကျင်းပနိုင်ခြေရှိတယ်လို့လည်း ဦးဖေသန်းက ခန့်မှန်းပါတယ်။
“ ရွေးကောက်ပွဲကတော့ စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ မဖြစ်မနေ လုပ်မှာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီအချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ရင် သူတို့ဘက်က ကျွတ်ကျွတ်လွတ်လွတ် အနိုင်ရနိုင်တယ်ဆိုတာ သေချာတယ်ပေါ့။ နဂိုကတည်းကလည်း လွှတ်တော်ထဲမှာ ၂၅% က ယူထားပြီးသားဆိုတော့ အခုအခါမှာ NLD လို အတိုက်အခံပါတီလည်း မရှိဘူး။ နောက် ပါတီငယ်လေးတွေပဲ ရှိမှာပေါ့။ သူတို့ လိုသလို ကစားလို့ရတာပေါ့။ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီကတော့ ပြန်ပြီး ခေါင်းထောင်လာမှာပေါ့။ ဒီလို ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီရယ် နောက် လွှတ်တော်ထဲမှာ စစ်တပ်ဘက်က တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်တွေရယ်၊ နောက် သူတို့နဲ့ မဟာမိတ်ပါတီတွေရယ် ပေါင်းလိုက်ရင်တော့ သူ့ဘက်က စစ်တပ်ဘက်က လွတ်လွတ်ကျွတ်ကျွတ် အစိုးရဖွဲ့နိုင်တဲ့ ရာခိုင်နှုန်း ပြည့်သွားမှာပေါ့။ အဲ့ဒီ့အားသာချက်တွေတော့ သူ့မှာ ရှိနေတယ်။ ဒါကြောင့် ကတိကဝတ်အတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ပေးမယ်၊ နဂိုကတည်းကလည်း ဝန်ကြီးသုံးနေရာယူထားတယ် ဒုသမ္မတလည်း ယူထားတယ်။ အခုဆို သမ္မတလည်း သူတို့ဘက်က ဖြစ်သွားနိုင်ပြီပေါ့။ အဲ့ဒီ့အခင်းအကျင်းကိုတော့ သူ့ဘက်က လက်လွတ်ခံမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ပြည်သူူလူထု ဘယ်လောက် စိတ်ဝင်စားမှုရှိသလဲ၊ နိုင်ငံတကာကရော ဘယ်လောက်ထောက်ခံမလဲ။ ရွေးကောက်ပွဲက Free and Fair ဖြစ်ရဲ့လား။ နယ်မြေတည်ငြိမ်မှုက ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ၊ အဲ့တာတွေကတော့ စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့။”
လတ်တလောမှာတော့ စစ်ကောင်စီ ခန့်အပ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်က ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ဥပဒေတချို့ကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံးနိုင်ရေး၊ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတချို့ကို ပြင်ဆင်ပယ်ဖျက်နိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်နေတာတွေရှိပါတယ်။ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်နေတဲ့အခြေအနေကို ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးခင်မောင်ဦးက ပြီးခဲ့တဲ့လက နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလိုပြောခဲ့ပါတယ်။
“ပြီးခဲ့တဲ့၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေ ဒါတွေကို သုံးသပ်ပါတယ်။ နောက်တခုကတော့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကိုစစ်ပါတယ်။ စစ်တဲ့အခါ တွေ့ရှိရတဲ့ တွေ့ရှိချက်တွေကို သုံးသပ်ပါတယ်။ အဲဒီအပေါ်မူတည်ပြီး နိုင်ငံရေးပါတီများ မှတ်ပုံတင်ခြင်းဥပဒေနဲ့ နည်းဥပဒေကို အသစ်ပြဌာန်းနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ မကြာခင် ပြီးမယ်ထင်ပါတယ်။ အဲဒါပြီးရင်တော့ အဲဒီ ဥပဒေနဲ့အညီ ထပ်ပြီးတော့ မှတ်ပုံတင်ချင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီအသစ်အဖြစ် တည်ထောင်ခွင့်နဲ့ လျှောက်ထားမယ့် ပါတီတွေဟာအဲ ဥပဒေအတိုင်း ဆောင်ရွက်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။”
အခုလို စစ်ကောင်စီဘက်ကရော ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်ကရော ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ရေး ပြင်ဆင်နေကြတဲ့အချိန် စစ်အာဏာသိမ်းခံထားရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ အထူးသဖြင့် အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြနေကြဆဲ ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေအပါအဝင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်တွေဘက်က နယ်မြေတချို့မှာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်နေကြတဲ့အခြေအနေနဲ့ ပြည်သူလူထုရဲ့ သဘောထားကရော ဘယ်လိုအခြေအနေ ရှိနိုင်ပါသလဲ။ မြန်မာနိုင်ငံ ရှေ့နေများကွန်ယက်ဥက္ကဋ္ဌ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေကြီး ဦးကြီးမြင့်က အခုလိုသုံးသပ်ပါတယ်။
“ ရွေးကောက်ပွဲကတော့ သူရဲ့သဘောထားကတော့ မဖြစ်ဖြစ်အောင်ကို လုပ်မှာ။ အဲ့ဒီ့ရွေးကောက်ပွဲကို ဘယ်လိုနည်းနဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်သွားလို့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်သွားတယ်ဆိုရင် အစိုးရဖွဲ့နိုင်ပြီ ဆိုရင် သူက သမ္မတဖြစ်ပြီ ဖြစ်ပြီဆိုရင် De Jure Government ဖြစ်ပြီဆိုရင် တရားဝင်အစိုးရဖြစ်သွားတယ်ဆိုပြီး အာဆီယံနိုင်ငံတွေကိုလိမ်မယ်။ သူ့ကို မဟာမိတ်လုပ်ထားတဲ့ ရုရှားကို လိမ်မယ်။ တရုတ်ကတော့ ယုံတဝက် မယုံတဝက်ပေါ့လေ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သူ့မှာ သံတမန်ရေး အောင်ပွဲကြီးရသွားမယ်လို့ သူက ဒီလိုယုံကြည်ထားတယ်။ သို့သော်လည်း တိုင်းပြည်ရဲ့အခြေအနေက ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်တော့တဲ့ အခြေအနေမျိုး မဟုတ်တော့ဘူးဆိုရင်-သူတို့ဘက်ကတော့ အဆင်သင့်ပြင်ထားတာပေါ့။ အဲ့လိုပြင်ထားချိန်မှာပဲ စစ်ကိုင်းတိုင်းလို မကွေးတိုင်းလို ကယားပြည်နယ်လို ချင်းပြည်နယ်လိုမျိုး ကချင်ပြည်နယ်လိုမျိုး ကရင်ပြည်နယ်လိုမျိုး ရန်ကုန်တိုင်းလိုမျိုးမှာ ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတာ ကျနော်ကတော့ဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲက အတော်ရင်လေးစရာကောင်းတယ်။ NUG ဘက်ကလည်း ရွေးကောက်ပွဲကို မဖြစ်အောင် တိုက်မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ထားတယ်။ ပြည်သူလူထုအတွက်ကလည်း အဲ့လိုဆုံးဖြတ်ထားတယ်။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီ့ကြားထဲမှာ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်က သူတို့ ဘယ်လိုပဲပြင်ပြင်ပေါ့လေ။ ပြင်ဖို့ကတော့ သူတို့ ဝတ္တရားပေါ့လေ ကမ္ဘာကြီးက အမေရိကန်တို့ မလေးရှားတို့ကဆိုရင် ပြောပြီလေ မယုံကြည်ရဘူး အတုအယောင် အလိမ်အညာ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်လိမ့်မယ်လို့။ ပြောတဲ့ကြားက သူတို့ မရှက်ရင်တော့ လုပ်ပေါ့လေ။ မဖြစ်ဖို့လည်း များတယ်။ လူထုကတော့ လုံးဝ အယုံအကြည်မရှိဘူးလေ ဒါပေမဲ့ မဲလာမပေးရင် ဖမ်းမယ် ဆီးမယ် သတ်မယ် ဖြတ်မယ် ထောင်ချမယ် ဝန်ထမ်းတွေဆိုရင် အရေးယူမယ် အဲ့တာမျိုး လုပ်လာရင်တော့ တချို့နေရာတွေမှာ ဖြစ်သွားနိုင်တာပဲ။ အများစုမှာတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး ဒါကတော့ သေချာတယ်။”
လတ်တလောမှာတော့ တိုင်းရင်းဒေသတချို့မှာ မဲဆန္ဒပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ ပြည်သူတွေရဲ့စာရင်းတွေ လိုက်လံကောက်ယူနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှုတွေအပါအဝင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မကျင်းပဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က မဲဆန္ဒနယ်တိုင်းရင်းနယ်မြေတချို့မှာ ပြန်ကျင်းပနိုင်ခြေရှိမရှိ ဆိုတဲ့အပေါ်မှာလည်း အကဲခတ်တွေဘက်က မေးခွန်းထုတ်တာရှိပါတယ်။ ဒီအပေါ် ရခိုင်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်းဦးဖေသန်းရဲ့အမြင်က-
“စစ်ကောင်စီဘက်က တိုင်းရင်းသားပါတီတွေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီးတော့ PR စနစ်ကို လက်ခံဖို့-ဆွေးနွေးနေတာတွေရှိတယ်။ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေဘက်ကလည်း ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ပြိုင်ကြတာလည်း ရှိမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီဖွဲ့စည်းပုံအရဆိုရင်လည်း တိုင်းရင်းသားတွေ မျှော်မှန်းထားတဲ့ အခွင့်အရေးမျိုးကတော့ ရလာဖို့မရှိဘူး။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာပေါ့နော် ရွေးကောက်ပွဲကို ကျနော်တို့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကျင်းပလို့ရမလား၊ မရဘူးလားဆိုတာက လုံခြုံရေး စစ်ရေးအခြေအနေက စကားပြောပါတယ်။ အရင်တုန်းကလည်းပဲ NLD အစိုးရလက်ထက်မှာ သူတို့နိုင်ခြေမရှိတဲ့နယ်မြေမြို့နယ်တွေကို ဖြုတ်ပစ်ခဲ့တယ် ရွေးကောက်ပွဲ မလုပ်ဘူးပေါ့။ စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း အခုလည်း အဲ့လိုပဲပေါ့ သူတို့နိုင်ခြေမရှိတဲ့ မဲဆန္ဒနယ်ကို သူတို့က ဖြုတ်ပစ်ခဲ့မှာပဲ အကုန်လုံးပါဝင်နိုင်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတော့ မဖြစ်လောက်ဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ သူတို့ဘက်ကတော့ ဖြစ်နိုင်တဲ့နေရာတွေကို လုပ်သွားမယ်။ အစိုးရသစ်ပေါ်လာမယ့် အခင်းအကျင်းကို သူတို့ ဖန်တီးသွားမယ်ပေါ့။
လာမယ့်နှစ် ၂၀၂၃ မှာ စစ်ကောင်စီက ဦးဆောင်ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့သဘောထားကို ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လ က ကျင်းပခဲ့တဲ့ အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးညီလာခံနဲ့ အာဆီယံ ဒေသတွင်းလုံခြုံရေးဆွေးနွေးပွဲတွေကို တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken ကလည်း ပြတ်ပြတ်သားသားပြောဆိုထားပါတယ်။
“ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှေ့နှစ် စစ်ကောင်စီ ကျင်းပမယ့် အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲကို မထောက်ခံမိဖို့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကို အပြင်းအထန်တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။ လက်ရှိအခြေအနေတွေအောက် ကျင်းပတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဟာ လွတ်လပ်မျှတမှုရှိတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။”
လတ်တလောမှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲ မသမာမှုတွေရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ - ၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရပါတီ NLD က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ပါတီထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တွေကို ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရရေး မလျော်သြဇာ သုံးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ အခုချိန်အထိ ထောင်ဒဏ်အသီးသီးချမှတ်နေတာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် ဒေသတချို့မှာ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်တွေရဲ့ လက်နက်ကိုင်လှုပ်ရှားမှုတွေ အရှိန်မြင့်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ဘက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်းနဲ့ ရှေ့လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို စီစဉ်ထားတဲ့အတိုင်း သြဂုတ်လ လောက်မှာ ကျင်းပဖို့ရှိတယ်။ လက်ရှိမှာ နိုင်ငံတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ စီးပွားအားကောင်းတည်ငြိမ်အောင် ကြိုးစားနေပြီး ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်အောင် ကြိုးစားဆောင်ရွက်နေပါတယ်လို့ သူ့ရဲ့ ရုရှားခရီးစဉ်အတွင်း Russian News Agency ကိုပြောဆိုထားတာကြောင့် လာမယ့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ခြင်း ရှိ-မရှိဆိုတာကတော့ စောင့်ကြည့်နေရဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။
-------
[[Unicode]]
စဈကောငျစီကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအလားအလာ အကဲခတျတှရေဲ့အမွငျ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရှေ့နှဈထဲ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျဖို့ နိုငျငံအခွအေနတေညျငွိမျအောငျကွိုးစားနပွေီး ရှှေ့ဆိုငျးမယျ၊ မရှှေ့ဆိုငျးဘူးဆိုတာပွောဖို့ စောသေးတယျလို့ စဈကောငျစီခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက သူ့ရုရှားခရီးစဉျအတှငျး ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ စဈကောငျစီက ရှေးခယြျခန့ျအပျထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျကလညျး အခွခေံ မဲဆန်ဒရှငျစာရငျးတှေ မှနျကနျအောငျ ဆောငျ ရှကျမှာဖွဈတယျ၊ နောကျ ရှေးကောကျပှဲစနဈဥပဒတှေကေို ပွငျဆငျပွဋ်ဌာနျး ပွောငျးလဲကငြ့ျသုံးဖို့ ရှိတယျလို့ ပွောဆိုထားပါတယျ။ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲမသမာမှုတှေ ရှိခဲ့တယျဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ အာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ စဈကောငျစီက ဦးဆောငျကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအပေါျ အမွငျသဘောထားတှကေို မဆုမှနျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ ရှေးကောကျပှဲ မဲမသမာမှုတှဖွေဈခဲ့တယျဆိုတဲ့ အဓိက အကွောငျးပွခကြျနဲ့ ၂၀၂၁ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ရကျနေ့ မှာ မွနျမာနိုငျငံကို စဈအာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ စဈကောငျစီခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျအနနေဲ့ ရုရှားခရီးစဉျအတှငျး ရုရှားသတငျးဌာန နဲ့ တှေ့ဆုံခြိနျ လာမယ့ျနှဈ ၂၀၂၃ ခုနှဈထဲ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပဖို့ ပွငျဆငျနတေယျ။ နိုငျငံရဲ့ အခွအေနကေို တညျငွိမျအောငျ ကွိုးစားနပွေီးတော့ ရှေးကောကျပှဲ ရှှေ့ဆိုငျးမယျ၊ မရှှေ့ဆိုငျးဘူးဆိုတာပွောဖို့ စောသေးတယျဆိုပွီးတော့ စဈကောငျစီခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျက ပွောဆိုခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျအနနေဲ့ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒနေဲ့အညီ အာဏာကို ထိနျးသိမျးထားတယျဆိုတာ ပွသခငြျတာကွောင့ျရော၊ လကျရှိ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံ နိုငျငံရေးအကပြျအတညျးကနေ ထှကျပေါကျတခုအနနေဲ့ ဆောငျရှကျမယ့ျသဘောဖွဈတယျလို့ ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျအဖွဈ လှှတျတောျသကျတမျး နှဈကွိမျတာဝနျထမျးဆောငျခဲ့ဖူးသူ နိုငျငံရေးလေ့လာအကဲခတျ ဦးဖသေနျးက ရှုမွငျပါတယျ။
“ဒီတော့ ဒီရှေးကောကျပှဲက သူ့အတှကျ သိပျအရေးကွီးတာပေါ့နောျ။ နောငျနှဈ သွဂုတျလမှာ ရှေးကောကျပှဲလုပျမယျလို့ သူ့ဘကျက လြာထားတာပေါ့။ ဒါကွောင့ျလညျး ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ ပွနျလညျပွငျဆငျတာတို့၊ ဖှဲ့စညျးတာတို့၊ အထူးသဖွင့ျ PR စနဈနဲ့သှားဖို့ ရညျရှယျတဲ့အတှကျ PR စနဈနဲ့ အကြုံးဝငျအောငျ ဖှဲ့စညျးပုံကို ပွငျရမှာပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ ဒီအခြိနျမှာတော့ ဥပဒပွေုရေးလညျး စဈတပျပဲ၊ အုပျခြုပျတာလညျး စဈတပျပဲဆိုတာ့ သူကတော့ ရှေးကောကျပှဲတခုဖွဈအောငျ ဥပဒတှေကေို ပွဋ်ဌာနျးပွီး လုပျတော့မှာကတော့ သခြောတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒနေဲ့အညီ အာဏာကို ထိနျးထားပါတယျလို့ ပွောတဲ့အခါမှာ ဖှဲ့စညျးပုံနဲ့အညီလို့ပွောကွမယျဆို တကယျက နှဈနှဈခှဲလောကျတောငျ အခြိနျကို ရောကျသှားမှာပေါ့။ ဒါပမေဲ့ အဲ့ဒီ့အခြိနျမှာ အာဏာကို ပွညျသူကိုပွနျအပျမယျ ဆိုတဲ့သဘောနဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို လုပျမယျပေါ့။ ဒါက သူ့အတှကျတော့ နိုငျငံရေးအကပြျအတညျးကနေ ထှကျပေါကျတခုလညျး ဖွဈတယျပေါ့။ ဒီလို ရှေးကောကျပှဲကငြျးပတဲ့အခါ ရှေးကောကျပှဲ အငျ်ဂါရပျနဲ့ညီမလား Free and Fair ဖွဈမလား။ ပွညျသူတှေ ဘယျလောကျ စိတျဝငျစားမှု ရှိမလဲ။ သူ့ဘကျကတော့ မဖွဈဖွဈအောငျ လုပျမှာပဲ။ နရောဒသေ ဘယျလောကျကို လှှမျးခွုံလုပျနိုငျမလဲ နောကျ အဲ့ဒီ့အခြိနျအခါမှာ လုပျနိုငျလောကျတဲ့ အခငျးအကငြျး အထူးသဖွင့ျ နယျမွတေညျငွိမျရေး၊ လုံခွုံရေးတှကေရော ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျလောကျတဲ့ ပုံမှနျအခွအေနေ ရှိမလား နယျမွတေညျငွိမျမှုက ဘယျလောကျရှိမလဲ အဲ့တာတှကေတော့ စကားပွောလာမှာပေါ့။”
စဈကောငျစီအနနေဲ့ အစိုးရဖှဲ့စညျးနိုငျရေးအတှကျရော ရှေးကောကျပှဲကငြျးပခြိန့ျ နိုငျခွရှေိတယျလို့ တှကျဆထားတဲ့အတှကျ ၂၀၂၃ ရှေးကောကျပှဲကို မဖွဈမနေ ကငြျးပနိုငျခွရှေိတယျလို့လညျး ဦးဖသေနျးက ခန့ျမှနျးပါတယျ။
“ ရှေးကောကျပှဲကတော့ စဈကောငျစီဘကျကတော့ မဖွဈမနေ လုပျမှာပေါ့။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဒီအခြိနျမှာ ရှေးကောကျပှဲ လုပျရငျ သူတို့ဘကျက ကြှတျကြှတျလှတျလှတျ အနိုငျရနိုငျတယျဆိုတာ သခြောတယျပေါ့။ နဂိုကတညျးကလညျး လှှတျတောျထဲမှာ ၂၅% က ယူထားပွီးသားဆိုတော့ အခုအခါမှာ NLD လို အတိုကျအခံပါတီလညျး မရှိဘူး။ နောကျ ပါတီငယျလေးတှပေဲ ရှိမှာပေါ့။ သူတို့ လိုသလို ကစားလို့ရတာပေါ့။ ပွညျခိုငျဖွိုးပါတီကတော့ ပွနျပွီး ခေါငျးထောငျလာမှာပေါ့။ ဒီလို ပွညျခိုငျဖွိုးပါတီရယျ နောကျ လှှတျတောျထဲမှာ စဈတပျဘကျက တပျမတောျသား ကိုယျစားလှယျတှရေယျ၊ နောကျ သူတို့နဲ့ မဟာမိတျပါတီတှရေယျ ပေါငျးလိုကျရငျတော့ သူ့ဘကျက စဈတပျဘကျက လှတျလှတျကြှတျကြှတျ အစိုးရဖှဲ့နိုငျတဲ့ ရာခိုငျနှုနျး ပွည့ျသှားမှာပေါ့။ အဲ့ဒီ့အားသာခကြျတှတေော့ သူ့မှာ ရှိနတေယျ။ ဒါကွောင့ျ ကတိကဝတျအတိုငျး ရှေးကောကျပှဲ လုပျပေးမယျ၊ နဂိုကတညျးကလညျး ဝနျကွီးသုံးနရောယူထားတယျ ဒုသမ်မတလညျး ယူထားတယျ။ အခုဆို သမ်မတလညျး သူတို့ဘကျက ဖွဈသှားနိုငျပွီပေါ့။ အဲ့ဒီ့အခငျးအကငြျးကိုတော့ သူ့ဘကျက လကျလှတျခံမှာ မဟုတျဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ပွညျသူူလူထု ဘယျလောကျ စိတျဝငျစားမှုရှိသလဲ၊ နိုငျငံတကာကရော ဘယျလောကျထောကျခံမလဲ။ ရှေးကောကျပှဲက Free and Fair ဖွဈရဲ့လား။ နယျမွတေညျငွိမျမှုက ဘယျလိုဖွဈမလဲ၊ အဲ့တာတှကေတော့ စောင့ျကွည့ျရမှာပေါ့။”
လတျတလောမှာတော့ စဈကောငျစီ ခန့ျအပျထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျက ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ ဥပဒတေခြို့ကို ပွောငျးလဲကငြ့ျသုံးနိုငျရေး၊ ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ လုပျထုံးလုပျနညျးတခြို့ကို ပွငျဆငျပယျဖကြျနိုငျဖို့ ဆောငျရှကျနတောတှရှေိပါတယျ။ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲအတှကျ ပွငျဆငျနတေဲ့အခွအေနကေို ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျ ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဦးခငျမောငျဦးက ပွီးခဲ့တဲ့လက နပွေညျတောျမှာ ကငြျးပတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ အခုလိုပွောခဲ့ပါတယျ။
“ပွီးခဲ့တဲ့၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ ဖွဈခဲ့တဲ့ ဖွဈစဉျတှေ ဒါတှကေို သုံးသပျပါတယျ။ နောကျတခုကတော့ နိုငျငံရေးပါတီတှကေိုစဈပါတယျ။ စဈတဲ့အခါ တှေ့ရှိရတဲ့ တှေ့ရှိခကြျတှကေို သုံးသပျပါတယျ။ အဲဒီအပေါျမူတညျပွီး နိုငျငံရေးပါတီမြား မှတျပုံတငျခွငျးဥပဒနေဲ့ နညျးဥပဒကေို အသဈပွဌာနျးနိုငျဖို့ ဆောငျရှကျနပေါတယျ။ မကွာခငျ ပွီးမယျထငျပါတယျ။ အဲဒါပွီးရငျတော့ အဲဒီ ဥပဒနေဲ့အညီ ထပျပွီးတော့ မှတျပုံတငျခငြျတဲ့ နိုငျငံရေးပါတီအသဈအဖွဈ တညျထောငျခှင့ျနဲ့ လြှောကျထားမယ့ျ ပါတီတှဟောအဲ ဥပဒအေတိုငျး ဆောငျရှကျခှင့ျရမှာဖွဈပါတယျ။”
အခုလို စဈကောငျစီဘကျကရော ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျကရော ရှေးကောကျပှဲကငြျးပနိုငျရေး ပွငျဆငျနကွေတဲ့အခြိနျ စဈအာဏာသိမျးခံထားရတဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ နိုငျငံရေးအခွအေနေ အထူးသဖွင့ျ အာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွနကွေဆဲ ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှအေပါအဝငျ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျတှဘေကျက နယျမွတေခြို့မှာ လကျနကျကိုငျတောျလှနျနကွေတဲ့အခွအေနနေဲ့ ပွညျသူလူထုရဲ့ သဘောထားကရော ဘယျလိုအခွအေနေ ရှိနိုငျပါသလဲ။ မွနျမာနိုငျငံ ရှေ့နမြေားကှနျယကျဥက်ကဋ်ဌ တရားလှှတျတောျရှေ့နကွေီး ဦးကွီးမွင့ျက အခုလိုသုံးသပျပါတယျ။
“ ရှေးကောကျပှဲကတော့ သူရဲ့သဘောထားကတော့ မဖွဈဖွဈအောငျကို လုပျမှာ။ အဲ့ဒီ့ရှေးကောကျပှဲကို ဘယျလိုနညျးနဲ့ပဲဖွဈဖွဈ ရှေးကောကျပှဲဖွဈသှားလို့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈသှားတယျဆိုရငျ အစိုးရဖှဲ့နိုငျပွီ ဆိုရငျ သူက သမ်မတဖွဈပွီ ဖွဈပွီဆိုရငျ De Jure Government ဖွဈပွီဆိုရငျ တရားဝငျအစိုးရဖွဈသှားတယျဆိုပွီး အာဆီယံနိုငျငံတှကေိုလိမျမယျ။ သူ့ကို မဟာမိတျလုပျထားတဲ့ ရုရှားကို လိမျမယျ။ တရုတျကတော့ ယုံတဝကျ မယုံတဝကျပေါ့လေ ဘာပဲဖွဈဖွဈ သူ့မှာ သံတမနျရေး အောငျပှဲကွီးရသှားမယျလို့ သူက ဒီလိုယုံကွညျထားတယျ။ သို့သောျလညျး တိုငျးပွညျရဲ့အခွအေနကေ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျတော့တဲ့ အခွအေနမြေိုး မဟုတျတော့ဘူးဆိုရငျ-သူတို့ဘကျကတော့ အဆငျသင့ျပွငျထားတာပေါ့။ အဲ့လိုပွငျထားခြိနျမှာပဲ စဈကိုငျးတိုငျးလို မကှေးတိုငျးလို ကယားပွညျနယျလို ခငြျးပွညျနယျလိုမြိုး ကခငြျပွညျနယျလိုမြိုး ကရငျပွညျနယျလိုမြိုး ရနျကုနျတိုငျးလိုမြိုးမှာ ဘယျလိုလုပျမလဲဆိုတာ ကနြောျကတော့ဖွင့ျ ရှေးကောကျပှဲက အတောျရငျလေးစရာကောငျးတယျ။ NUG ဘကျကလညျး ရှေးကောကျပှဲကို မဖွဈအောငျ တိုကျမယျလို့ ဆုံးဖွတျထားတယျ။ ပွညျသူလူထုအတှကျကလညျး အဲ့လိုဆုံးဖွတျထားတယျ။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီ့ကွားထဲမှာ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျက သူတို့ ဘယျလိုပဲပွငျပွငျပေါ့လေ။ ပွငျဖို့ကတော့ သူတို့ ဝတ်တရားပေါ့လေ ကမ်ဘာကွီးက အမရေိကနျတို့ မလေးရှားတို့ကဆိုရငျ ပွောပွီလေ မယုံကွညျရဘူး အတုအယောငျ အလိမျအညာ ရှေးကောကျပှဲဖွဈလိမ့ျမယျလို့။ ပွောတဲ့ကွားက သူတို့ မရှကျရငျတော့ လုပျပေါ့လေ။ မဖွဈဖို့လညျး မြားတယျ။ လူထုကတော့ လုံးဝ အယုံအကွညျမရှိဘူးလေ ဒါပမေဲ့ မဲလာမပေးရငျ ဖမျးမယျ ဆီးမယျ သတျမယျ ဖွတျမယျ ထောငျခမြယျ ဝနျထမျးတှဆေိုရငျ အရေးယူမယျ အဲ့တာမြိုး လုပျလာရငျတော့ တခြို့နရောတှမှော ဖွဈသှားနိုငျတာပဲ။ အမြားစုမှာတော့ မဖွဈနိုငျဘူး ဒါကတော့ သခြောတယျ။”
လတျတလောမှာတော့ တိုငျးရငျးဒသေတခြို့မှာ မဲဆန်ဒပေးပိုငျခှင့ျရှိသူ ပွညျသူတှရေဲ့စာရငျးတှေ လိုကျလံကောကျယူနပွေီဖွဈပါတယျ။ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲတုနျးက နယျမွမေတညျငွိမျမှုတှအေပါအဝငျ အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျ မကငြျးပဖွဈခဲ့တဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက မဲဆန်ဒနယျတိုငျးရငျးနယျမွတေခြို့မှာ ပွနျကငြျးပနိုငျခွရှေိမရှိ ဆိုတဲ့အပေါျမှာလညျး အကဲခတျတှဘေကျက မေးခှနျးထုတျတာရှိပါတယျ။ ဒီအပေါျ ရခိုငျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျဟောငျးဦးဖသေနျးရဲ့အမွငျက-
“စဈကောငျစီဘကျက တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေို ဖိတျခေါျပွီးတော့ PR စနဈကို လကျခံဖို့-ဆှေးနှေးနတောတှရှေိတယျ။ တိုငျးရငျးသားပါတီတှဘေကျကလညျး ရှေးကောကျပှဲကို ဝငျပွိုငျကွတာလညျး ရှိမှာပဲ။ ဒါပမေဲ့ ဒီဖှဲ့စညျးပုံအရဆိုရငျလညျး တိုငျးရငျးသားတှေ မြှောျမှနျးထားတဲ့ အခှင့ျအရေးမြိုးကတော့ ရလာဖို့မရှိဘူး။ ဒီလိုအခွအေနမြေိုးမှာပေါ့နောျ ရှေးကောကျပှဲကို ကနြောျတို့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကငြျးပလို့ရမလား၊ မရဘူးလားဆိုတာက လုံခွုံရေး စဈရေးအခွအေနကေ စကားပွောပါတယျ။ အရငျတုနျးကလညျးပဲ NLD အစိုးရလကျထကျမှာ သူတို့နိုငျခွမေရှိတဲ့နယျမွမွေို့နယျတှကေို ဖွုတျပဈခဲ့တယျ ရှေးကောကျပှဲ မလုပျဘူးပေါ့။ စဈကောငျစီဘကျကလညျး အခုလညျး အဲ့လိုပဲပေါ့ သူတို့နိုငျခွမေရှိတဲ့ မဲဆန်ဒနယျကို သူတို့က ဖွုတျပဈခဲ့မှာပဲ အကုနျလုံးပါဝငျနိုငျတဲ့ ရှေးကောကျပှဲတော့ မဖွဈလောကျဘူး။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ သူတို့ဘကျကတော့ ဖွဈနိုငျတဲ့နရောတှကေို လုပျသှားမယျ။ အစိုးရသဈပေါျလာမယ့ျ အခငျးအကငြျးကို သူတို့ ဖနျတီးသှားမယျပေါ့။
လာမယ့ျနှဈ ၂၀၂၃ မှာ စဈကောငျစီက ဦးဆောငျကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ ပတျသကျလို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့သဘောထားကို ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ သွဂုတျလ က ကငြျးပခဲ့တဲ့ အရှေ့အာရှ ထိပျသီးညီလာခံနဲ့ အာဆီယံ ဒသေတှငျးလုံခွုံရေးဆှေးနှေးပှဲတှကေို တကျရောကျခဲ့တဲ့ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Antony Blinken ကလညျး ပွတျပွတျသားသားပွောဆိုထားပါတယျ။
“ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရှေ့နှဈ စဈကောငျစီ ကငြျးပမယ့ျ အတုအယောငျ ရှေးကောကျပှဲကို မထောကျခံမိဖို့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးကို အပွငျးအထနျတိုကျတှနျးခငြျပါတယျ။ လကျရှိအခွအေနတှေအေောကျ ကငြျးပတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဟာ လှတျလပျမြှတမှုရှိတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ မဖွဈနိုငျပါဘူး။”
လတျတလောမှာတော့ ရှေးကောကျပှဲ မသမာမှုတှရှေိခဲ့တယျဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ - ၂၀၂၀ရှေးကောကျပှဲအနိုငျရပါတီ NLD က ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျအပါအဝငျ ပါတီထိပျတနျးခေါငျးဆောငျတှကေို ရှေးကောကျပှဲအနိုငျရရေး မလြောျသွဇာ သုံးခဲ့တယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျတှနေဲ့ အခုခြိနျအထိ ထောငျဒဏျအသီးသီးခမြှတျနတောပါ။ မွနျမာနိုငျငံ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ ဒသေတခြို့မှာ စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျရေး ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျတှရေဲ့ လကျနကျကိုငျလှုပျရှားမှုတှေ အရှိနျမွင့ျနဆေဲဖွဈပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ အာဏာသိမျးစဈကောငျစီရဲ့ ခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျဘကျကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာဖွဈပှားနတေဲ့ ပဋိပက်ခတှေ ထိနျးခြုပျနိုငျပွီဖွဈကွောငျးနဲ့ ရှေ့လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲကို စီစဉျထားတဲ့အတိုငျး သွဂုတျလ လောကျမှာ ကငြျးပဖို့ရှိတယျ။ လကျရှိမှာ နိုငျငံတှငျး ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ စီးပှားအားကောငျးတညျငွိမျအောငျ ကွိုးစားနပွေီး ရှေးကောကျပှဲ ဖွဈအောငျ ကွိုးစားဆောငျရှကျနပေါတယျလို့ သူ့ရဲ့ ရုရှားခရီးစဉျအတှငျး Russian News Agency ကိုပွောဆိုထားတာကွောင့ျ လာမယ့ျနှဈ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျခွငျး ရှိ-မရှိဆိုတာကတော့ စောင့ျကွည့ျနရေဦးမှာဖွဈပါတယျ။
