[[Zawgyi/Unicode]]
ဧရာဝတီတိုင်းမှာ ဒီရက်ပိုင်း စပါးဈေး တောက်လျှောက်တက်လာပြီး တင်းတရာကို ၁၀ သိန်းအထက် ရနေတယ်လို့ လယ်သမားတွေကပြောပါတယ်။ အခုနှစ်ကုန်ကျစရိတ်ကြောင့် စပါးဈေးကောင်းဖို့ လယ်သမားတွေက ဆက်ပြီးမျှော်လင့်ထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ပို့ကုန် ဒေါ်လာဝယ်ယူဈေး အပြောင်းအလဲအပေါ်မူတည်ပြီး လာမယ့်စပါးဈေး၊ ဆန်ဈေးရဲ့အတက်အကျကို အပြောင်းအလဲဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ဆန်ကုန်သည်တွေဘက်က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးကွက်အကြောင်း သတင်းပေးပို့ချက်ကို ကိုသားညွန့်ဦးက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ဒီနှစ် ဓာတ်မြေဩဇာနဲ့ ပိုးသတ်ဆေး၊ ပေါင်းသတ်ဆေးကို လုံလောက်အောင် မဝယ်ယူနိုင်တဲ့အတွက် တဧကအထွက်နှုန်း သိသိသာသာကျသွားပြီး စပါဈေး ဈေးကောင်းရနေတယ်လို့ ဧရာဝတီတိုင်းက လယ်သမားတချို့က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ အရင်နှစ်က တင်း ၁၀၀ ကို ၆ သိန်းဝန်းကျင်ပဲရှိတဲ့ စပါးဈေးဟာ အခုနှစ်မှာ တင်း ၁၀၀ ကို ကျပ် ၁၀ သိန်းနဲ့ ၁၃ သိန်းကြားကို ရောက်လာတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားများသမဂ္ဂ ဧရာဝတီတိုင်းတာဝန်ခံ ဦးစန်းလင်းက ဆန်ထွက်နှုန်း အခြေအနေကို အခုလိုပြောပြပါတယ်။
"ဆန်ထွက်နှုန်းကလျော့မယ်။ လျော့မယ်ဆိုတာ ဆန်ကအရင်က (မြေဩဇာ) နှစ်အိတ်လောက် ကျွေးရမယ့်နေရာမှာ တအိတ်လောက်ပဲ ကျွေးနိုင်တယ်။ နောက်ပြီး ပေါင်းသတ်ဆေးတို့ဘာတို့ ဖြန်းရတယ်လေ။ အဲဒါတွေကတော့ လျော့သွားတော့ အထွက်ကတော့ အနည်းနဲ့အများတော့ ထိခိုက်မယ်။ အထွက်နည်းမယ်။ ဘယ်လောက်နည်းသွားမလဲဆိုတာကတော့ ပြောလို့မရဘူး။ ဟိုးအထက်ပိုင်းတွေဆိုရင် ဆည်ရေသောက် နွေစပါးတွေဆိုတော့ တအားကောင်းတာ အဲဘက်ကတွေက။ အဲဒါတွေက ဒီနှစ်မလုပ်နိုင်ဘူးလေ။"
စပါးအထွက်နည်းသလို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ဆန်တန်ချိန် တသိန်းရောင်းချဖို့ မကြာခင်က သဘောတူညီခဲ့တဲ့အတွက် လာမယ့်မိုးစပါးဈေးကလည်း အတက်ဈေးမှာပဲ ရှိလိမ့်မယ်လို့ ဆန်ကုန်သည်တချို့က ခန့်မှန်းပါတယ်။
" အခုနေပေါ့ ၂၅ မှတ်ဆန် ရိုးရိုးဆိုရင် ၃၆၂ ဒေါ်လာလောက်ရှိတယ်။ ၃၆၂ ဒေါ်လာနဲ့ အခုလက်ရှိ ဒေါ်လာဈေးနဲ့ အခု local ဆန်ဈေးနဲ့က မကိုက်ဘူးဖြစ်နေတယ်။ (အိတ်စပို့သမားတွေ)။ sea trade ကိုပျက်စီးသွားတဲ့ပုံစံ ဖြစ်နေတယ်။ sea trade ကိုသွားဖို့ရာ နည်းနည်းလေး ခက်နေတယ်။ အဲဒီ sea trade သွားလို့မရအောင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ထောက်ထားတာ။ ဒါကြောင့်စပါးဈေးက ပိုးစိုးပက်စက် မကျနိုင်တော့ဘူး။"
လက်ရှိမှာ ဆန်ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေက ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ပို့ကုန်ဒေါ်လာ ဝယ်ယူနှုန်း၊ ဒေါ်လာငွေလဲနှုန်းအပေါ် အခြေခံတဲ့ ကွာဟချက်ကြောင့် ပို့ကုန်ရပ်နားထားကြပါတယ်။ ပြင်ပ တရားမဝင်ဈေးကွက်မှာ တဒေါ်လာကို မြန်မာကျပ်ငွေ ၃,၀၀၀ နဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ်နေကြပေမဲ့လည်း ဗဟိုဘဏ်ကတော့ ပို့ ကုန်ကရတဲ့ ဒေါ်လာကို ကျပ် ၂,၁၀၀ နဲ့ပဲဝယ်ယူနေတာကြောင့် လို့ ဆန်ကုန်သည် အသိုင်းအဝိုင်းက ပြောပါတယ်။ တကယ်လို့ ပို့ကုန်သမားတွေက လက်ရှိစပါးပေါက်ဈေးကို နှိမ်ပြီးဝယ်ယူလာတာဖြစ်စေ၊ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ဒေါ်လာဈေးသတ်မှတ်နှုန်းကို အပြောင်းအလဲလုပ်ရင်ဖြစ်စေ ဒါတွေအားလုံးက လက်ရှိစပါးဈေးအပေါ်မှာ အပြောင်းအလဲတွေ သက်ရောက်လာနိုင်တယ်လို့ လယ်သမား ဦးစန်းလင်းက ပြောပါတယ်။
" အခုပေါက်နေတဲ့ စပါးဈေးပေါ့ဗျာ အဲဒီဈေးနဲ့သူတို့တင်လို့ သူတို့ပြန်ရမယ့်ငွေက မကိုက်လောက်ဘူး၊ အဲဒါကြောင့်။ မကိုက်ရင် ကိုက်အောင်ဝယ်တော့မှာလေ၊ အခုကစပါးက ဈေးကွက်စီးပွားရေးဆိုပေမယ့် လူနည်းစု လက်တဆုပ်စာပဲရှိတော့ သူတို့က ဒီဈေးကိုကိုင်လှုပ်နေတာ။ သူတို့ကိုက်အောင်ဝယ်မှာပဲ ဝယ်ရင်တော့ စပါးဈေးကကျမှာ ကျနော်မြင်တာက။ အဲဒါက ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် (ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ပို့ကုန်ဒေါ်လာဝယ်ဈေး) ၂,၁၀၀ ကြောင့်။"
ဆန်ကြမ်းဈေးက လက်ကားဈေးက တအိတ်ကို ကျပ် ၄၈,၀၀၀ ရှိပြီး ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းမွှေးက တအိတ်ကိုကျပ် ၉၅,၀၀၀ ရှိပါတယ်။ လက်လီဈေးကွက်ထဲမှာတော့ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းမွှေးတအိတ်က ကျပ် ၁ သိန်းအထက်မှာ ရှိပါတယ်။
ဒေသတွင်း ဆန်ကုန်သည်တွေကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ လပိုင်းတွေအတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံက ဆန်ကွဲ ပြည်ပ တင်ပို့မှုအားလုံးကို ပိတ်ပင်လိုက်ပြီး ဆန်မျိုးစုံ ပြည်ပ တင်ပို့မှုအပေါ် အခွန် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း စည်းကြပ်လိုက်တဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ဒေသတဝှမ်းမှာ ဆန်ဈေးတွေ ထပ်တက်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်း တွက်ဆထားကြပါတယ်။
===============
[[Unicode]]
စပါးတငျးတရာဈေး ၁၀ သိနျးကြောျအထိ ဈေးတကျ
ဧရာဝတီတိုငျးမှာ ဒီရကျပိုငျး စပါးဈေး တောကျလြှောကျတကျလာပွီး တငျးတရာကို ၁၀ သိနျးအထကျ ရနတေယျလို့ လယျသမားတှကေပွောပါတယျ။ အခုနှဈကုနျကစြရိတျကွောင့ျ စပါးဈေးကောငျးဖို့ လယျသမားတှကေ ဆကျပွီးမြှောျလင့ျထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ဗဟိုဘဏျရဲ့ပို့ကုနျ ဒေါျလာဝယျယူဈေး အပွောငျးအလဲအပေါျမူတညျပွီး လာမယ့ျစပါးဈေး၊ ဆနျဈေးရဲ့အတကျအကကြို အပွောငျးအလဲဖွဈလိမ့ျမယျလို့ ဆနျကုနျသညျတှဘေကျက ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ ပွညျတှငျး ဆနျဈေးကှကျအကွောငျး သတငျးပေးပို့ခကြျကို ကိုသားညှန့ျဦးက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ဒီနှဈ ဓာတျမွေဩဇာနဲ့ ပိုးသတျဆေး၊ ပေါငျးသတျဆေးကို လုံလောကျအောငျ မဝယျယူနိုငျတဲ့အတှကျ တဧကအထှကျနှုနျး သိသိသာသာကသြှားပွီး စပါဈေး ဈေးကောငျးရနတေယျလို့ ဧရာဝတီတိုငျးက လယျသမားတခြို့က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ အရငျနှဈက တငျး ၁၀၀ ကို ၆ သိနျးဝနျးကငြျပဲရှိတဲ့ စပါးဈေးဟာ အခုနှဈမှာ တငျး ၁၀၀ ကို ကပြျ ၁၀ သိနျးနဲ့ ၁၃ သိနျးကွားကို ရောကျလာတယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဗမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ တောငျသူလယျသမားမြားသမဂ်ဂ ဧရာဝတီတိုငျးတာဝနျခံ ဦးစနျးလငျးက ဆနျထှကျနှုနျး အခွအေနကေို အခုလိုပွောပွပါတယျ။
"ဆနျထှကျနှုနျးကလြော့မယျ။ လြော့မယျဆိုတာ ဆနျကအရငျက (မွေဩဇာ) နှဈအိတျလောကျ ကြှေးရမယ့ျနရောမှာ တအိတျလောကျပဲ ကြှေးနိုငျတယျ။ နောကျပွီး ပေါငျးသတျဆေးတို့ဘာတို့ ဖွနျးရတယျလေ။ အဲဒါတှကေတော့ လြော့သှားတော့ အထှကျကတော့ အနညျးနဲ့အမြားတော့ ထိခိုကျမယျ။ အထှကျနညျးမယျ။ ဘယျလောကျနညျးသှားမလဲဆိုတာကတော့ ပွောလို့မရဘူး။ ဟိုးအထကျပိုငျးတှဆေိုရငျ ဆညျရသေောကျ နှစေပါးတှဆေိုတော့ တအားကောငျးတာ အဲဘကျကတှကေ။ အဲဒါတှကေ ဒီနှဈမလုပျနိုငျဘူးလေ။"
စပါးအထှကျနညျးသလို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကို ဆနျတနျခြိနျ တသိနျးရောငျးခဖြို့ မကွာခငျက သဘောတူညီခဲ့တဲ့အတှကျ လာမယ့ျမိုးစပါးဈေးကလညျး အတကျဈေးမှာပဲ ရှိလိမ့ျမယျလို့ ဆနျကုနျသညျတခြို့က ခန့ျမှနျးပါတယျ။
" အခုနပေေါ့ ၂၅ မှတျဆနျ ရိုးရိုးဆိုရငျ ၃၆၂ ဒေါျလာလောကျရှိတယျ။ ၃၆၂ ဒေါျလာနဲ့ အခုလကျရှိ ဒေါျလာဈေးနဲ့ အခု local ဆနျဈေးနဲ့က မကိုကျဘူးဖွဈနတေယျ။ (အိတျစပို့သမားတှေ)။ sea trade ကိုပကြျစီးသှားတဲ့ပုံစံ ဖွဈနတေယျ။ sea trade ကိုသှားဖို့ရာ နညျးနညျးလေး ခကျနတေယျ။ အဲဒီ sea trade သှားလို့မရအောငျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှက ထောကျထားတာ။ ဒါကွောင့ျစပါးဈေးက ပိုးစိုးပကျစကျ မကနြိုငျတော့ဘူး။"
လကျရှိမှာ ဆနျပို့ကုနျလုပျငနျးရှငျတှကေ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ပို့ကုနျဒေါျလာ ဝယျယူနှုနျး၊ ဒေါျလာငှလေဲနှုနျးအပေါျ အခွခေံတဲ့ ကှာဟခကြျကွောင့ျ ပို့ကုနျရပျနားထားကွပါတယျ။ ပွငျပ တရားမဝငျဈေးကှကျမှာ တဒေါျလာကို မွနျမာကပြျငှေ ၃,၀၀၀ နဲ့ အရောငျးအဝယျလုပျနကွေပမေဲ့လညျး ဗဟိုဘဏျကတော့ ပို့ ကုနျကရတဲ့ ဒေါျလာကို ကပြျ ၂,၁၀၀ နဲ့ပဲဝယျယူနတောကွောင့ျ လို့ ဆနျကုနျသညျ အသိုငျးအဝိုငျးက ပွောပါတယျ။ တကယျလို့ ပို့ကုနျသမားတှကေ လကျရှိစပါးပေါကျဈေးကို နှိမျပွီးဝယျယူလာတာဖွဈစေ၊ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ဒေါျလာဈေးသတျမှတျနှုနျးကို အပွောငျးအလဲလုပျရငျဖွဈစေ ဒါတှအေားလုံးက လကျရှိစပါးဈေးအပေါျမှာ အပွောငျးအလဲတှေ သကျရောကျလာနိုငျတယျလို့ လယျသမား ဦးစနျးလငျးက ပွောပါတယျ။
" အခုပေါကျနတေဲ့ စပါးဈေးပေါ့ဗြာ အဲဒီဈေးနဲ့သူတို့တငျလို့ သူတို့ပွနျရမယ့ျငှကေ မကိုကျလောကျဘူး၊ အဲဒါကွောင့ျ။ မကိုကျရငျ ကိုကျအောငျဝယျတော့မှာလေ၊ အခုကစပါးက ဈေးကှကျစီးပှားရေးဆိုပမေယ့ျ လူနညျးစု လကျတဆုပျစာပဲရှိတော့ သူတို့က ဒီဈေးကိုကိုငျလှုပျနတော။ သူတို့ကိုကျအောငျဝယျမှာပဲ ဝယျရငျတော့ စပါးဈေးကကမြှာ ကနြောျမွငျတာက။ အဲဒါက ဘာကွောင့ျလဲဆိုရငျ (ဗဟိုဘဏျရဲ့ ပို့ကုနျဒေါျလာဝယျဈေး) ၂,၁၀၀ ကွောင့ျ။"
ဆနျကွမျးဈေးက လကျကားဈေးက တအိတျကို ကပြျ ၄၈,၀၀၀ ရှိပွီး ရှှဘေိုပေါျဆနျးမှှေးက တအိတျကိုကပြျ ၉၅,၀၀၀ ရှိပါတယျ။ လကျလီဈေးကှကျထဲမှာတော့ ရှှဘေိုပေါျဆနျးမှှေးတအိတျက ကပြျ ၁ သိနျးအထကျမှာ ရှိပါတယျ။
ဒသေတှငျး ဆနျကုနျသညျတှကေတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ လပိုငျးတှအေတှငျး အိန်ဒိယနိုငျငံက ဆနျကှဲ ပွညျပ တငျပို့မှုအားလုံးကို ပိတျပငျလိုကျပွီး ဆနျမြိုးစုံ ပွညျပ တငျပို့မှုအပေါျ အခှနျ ၂၀ ရာခိုငျနှုနျး စညျးကွပျလိုကျတဲ့အတှကျ မွနျမာနိုငျငံအပါအဝငျ ဒသေတဝှမျးမှာ ဆနျဈေးတှေ ထပျတကျနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျး တှကျဆထားကွပါတယျ။
