[[Zawgyi/Unicode]]
လာမယ့်နှစ် ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ကျင်းပဖို့မှန်းထားတဲ့ စစ်ကောင်စီ ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ပြီး စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း မြို့နယ်တချို့မှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ရှိနေပါတယ်။ စစ်ကောင်စီလုပ်တဲ့ နိုင်ငံရေးတွေမှာ ပူးပေါင်းပတ်သက်မှုမလုပ်ကြဖို့ရည်ရွယ်တာလို့ ဆန္ဒပြပွဲ ဦးဆောင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ရန်ကုန်ပေးပို့တဲ့ သတင်း မဆုမွန်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်း ၂ နှစ်ပြည့်ပြီး နောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီကပြုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ပူးပေါင်း ပါဝင်မှုမလုပ်ဖို့နဲ့ အသိအမှတ်မပြုကြဖို့ ရည်ရွယ်တိုက်တွန်းတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက် ဖြစ်တယ်လို့ ဆားလင်းကြီး ယင်းမာပင်ရွာပေါင်းစုံ သပိတ်အဖွဲ့ဦးဆောင်သူ ကိုလွမ်းသူက VOA ကို ခုလိုပြောပြပါတယ်။
“သူက ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီး ရွေးကောက်ခံသမ္မတလုပ်ဖို့ ကြိုးစားအားထုတ်နေတယ်ပေါ့နော်။ ဒါကိုလည်း ကျနော်တို့ လူထုတရပ်လုံးက ဒီလိုမျိုး စကစ ကလုပ်မယ့် မည်သို့သောလုပ်ငန်းစဉ်၊ မည်သို့သောမူဝါဒမှာမှ ကျနော်တို့ ပတ်သက်စရာ ပူးပေါင်းစရာ အကြောင်းမရှိဘူး။ အဲ့ဒါကိုမှ အဓိက အရေးအကြီးဆုံးပေါ့နော်၊ စစ်ကောင်စီကို နိုင်ငံရေးအရ ထွက်ပေါက်မပေးဖို့က အရေးကြီးဆုံးက ဒီရွေးကောက်ပွဲကို ရရာနည်းလမ်းနဲ့ ကျနော်တို့ကမပတ်သက်ကြဖို့ လူထုတွေဟာ အသိအမှတ်မပြုကြဖို့ လုံးဝ မပူးပေါင်းကြဖို့ ဆိုတဲ့ ဒီအဓိပ္ပာယ်မျိုးနဲ့ ‘တရားမဝင် အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲ လူထုအားနဲ့ တိုက်ဖျက်ကြ” - ပေါ့နော်’ ဒါမျိုး ချီတက်တာဖြစ်တယ်။”
စစ်ကောင်စီက ပြုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြတာကို ကလေးမြို့မှာလည်း နိုဝင်လာ ၂၈ ရက် မနေ့က စပြီး ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီရွေးကောက်ပွဲကိုဆန့်ကျင်ကြောင်း ဆန္ဒပြတာတွေကို ဒီထက်ပိုပြီး အင်အားကောင်းကောင်းနဲ့ အရှိန်မြှင့်ပြီး ပြုလုပ်သွားဖို့ ရှိတယ်လို့ ကလေးမြို့ သပိတ်ခေါင်းဆောင် ကိုဗိုက်ပူက ပြောပါတယ်။
“စစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ သူတို့ရဲ့ ထွက်ပေါက်ပေါ့ ထွက်လမ်းက ဒီရွေးကောက်ပွဲ တခုပဲရှိတယ်။ အဲ့ဒီ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ရတာလည်း အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲပဲ ဖြစ်တာပေါ့နော်။ အားလုံးသိတဲ့အတိုင်းပဲပေါ့၊ အဲ့ဒါကို ကလေးဒေသခံပြည်သူတွေ အနေနဲ့ အဲ့ဒီ ရွေးကောက်ပွဲကို မထောက်ခံဘူး။ နောက်တခုက ကျနော်တို့ ပြည်သူတရပ်လုံး ထောက်ခံတဲ့ ဖယ်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုလမ်းကိုပဲ လျှောက်မယ်လို့ဆိုတဲ့ ခံယူချက်နဲ့ ကျနော်တို့ ဒီ ဆန္ဒပြပွဲကို လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။ မနေ့က စတယ်ဗျ၊ နောက်ပိုင်းလည်း ကျနော်တို့ ကလေးဒေသတဝန်းလုံးမှာရှိတဲ့ ကလေးပြည်သူတွေအနေနဲ့ လူထုအင်အား အများအပြားနဲ့ကို ဆက်လက် ဖော်ဆောင်သွားဖို့၊ အဲ့ဒီရွေးကောက်ပွဲကို မထောက်ခံကြောင်း အဲ့ဒီရွေးကောက်ပွဲကို မကြိုဆိုကြောင်းပြသဖို့ အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဆက်လက် ဖော်ဆောင်သွားဖို့ ရှိတယ်ဗျ။”
မြေပြင်မှာ ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေ မလုပ်နိုင်ကြတော့တဲ့ စစ်ကောင်စီက ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ နေရာတွေမှာ နေထိုင်ကြသူတွေအတွက်လည်း စစ်ကောင်စီရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မပါဝင်ဖို့ မပူးပေါင်းဖို့အတွက် ထိရောက်တဲ့ နှိုးဆော်တိုက်တွန်းမှုတွေ လုပ်နိုင်ဖို့လည်း ကြိုးစားနေကြတယ်လို့ ဆားလင်းကြီး-ယင်းမာပင် ကျေးရွာပေါင်းစုံသပိတ်အဖွဲ့က ကိုလွမ်းသူက ခုလိုပြောပါတယ်။
“ဒီမြေပြင် သပိတ်လှုပ်ရှားမှုတခုတည်းဆိုရင်တော့ ကျနော် ထင်တယ်၊ သပိတ်လှုပ်ရှားမှုတွေ မလုပ်နိုင်တဲ့ ဒေသ၊ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် တော်လှန်ရေးအားနည်းနေတဲ့ ဒေသ၊ ပြီးတော့ စစ်အုပ်စုကြီးစိုးထားတဲ့ နေရာမျိုးတွေမှာရှိတဲ့ ပြည်သူတွေကတော့ သူတို့အတွက် ဘာလုပ်ပေးရမလဲဆိုတော့ သတင်းမီဒီယာတို့ ဘာတို့ကနေ ပေးရမှာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ လောလောဆယ် လှုပ်ရှားမှု၊ ဒီ strike တခုတည်းရဲ့လှုပ်ရှားမှု သက်သက်ဆိုရင်တော့ သေချာတယ်- (စကစ) အားကောင်းတဲ့ ဒေသကတော့ မပူးပေါင်းဘူးပေါ့လေ။ သို့သော်လည်း အကြောင်းကြောင်းကြောင့် လှုပ်ရှားလို့မရတဲ့ ဒေသက လူတွေကတော့ သတိပြုမိတဲ့သူလည်း ရှိမယ်၊ မပြုမိတဲ့သူလည်း ရှိမယ်။ ဒီလှုပ်ရှားမှုတခုက အားလုံးကိုတော့ လွှမ်းခြုံနိုင်တဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတော့ မရနိုင်ဘူးပေါ့လေ။ အဲ့ဒီမှာ ကျနော်တို့က နည်းနာအစုံပေါ့- မြေပြင်ရော၊ မီဒီယာတွေကရော၊ Platform ပေါင်းစုံကနေ သွားမယ်ဆိုရင်တော့ သတိပြုမိလာနိုင်တယ်လို့ မြင်တယ်ပေါ့။”
စစ်ကောင်စီက ပြုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ကြဖို့ နှိုးဆော်တိုက်တွန်းတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေကို စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းက ကလေး၊ မုံရွာ၊ ယင်းမာပင်၊ ဆားလင်းကြီး၊ ကနီ၊ ချောင်းဦး စတဲ့ ဒေသတွေမှာ ဒီနိုဝင်ဘာလက စတင် လုပ်ဆောင်နေကြတာပါ။ မြန်မာစစ်ကောင်စီကတော့ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို နောက်နှစ် ဩဂုတ်လလောက် လုပ်နိုင်အောင်ရည်မှန်းထားပြီး ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် တည်ငြိမ်အေးချမ်းအောင် ဆောင်ရွက်မယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ မြန်မာလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ်ကတော့ စစ်ကောင်စီလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲဟာ အတုအယောင်သာဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ဝေဖန်ခဲ့သလို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကတော့ စစ်ကောင်စီလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲဟာ တရားဝင်မှုမရှိဘူးလို့ပြောဆိုထားပါတယ်။
=================
[[Unicode]]
စဈကောငျစီကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲ စဈကိုငျးက မွို့နယျတခြို့ ကန့ျကှကျဆန်ဒပွ
လာမယ့ျနှဈ ၂၀၂၃ ခုနှဈမှာ ကငြျးပဖို့မှနျးထားတဲ့ စဈကောငျစီ ရှေးကောကျပှဲကို ဆန့ျကငြျပွီး စဈကိုငျးတိုငျးအတှငျး မွို့နယျတခြို့မှာ ဆန်ဒပွပှဲတှေ ရှိနပေါတယျ။ စဈကောငျစီလုပျတဲ့ နိုငျငံရေးတှမှော ပူးပေါငျးပတျသကျမှုမလုပျကွဖို့ရညျရှယျတာလို့ ဆန်ဒပွပှဲ ဦးဆောငျသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ရနျကုနျပေးပို့တဲ့ သတငျး မဆုမှနျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျး ၂ နှဈပွည့ျပွီး နောကျပိုငျး စဈကောငျစီကပွုလုပျမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲကို ပွညျသူတှအေနနေဲ့ ပူးပေါငျး ပါဝငျမှုမလုပျဖို့နဲ့ အသိအမှတျမပွုကွဖို့ ရညျရှယျတိုကျတှနျးတဲ့ လုပျဆောငျခကြျ ဖွဈတယျလို့ ဆားလငျးကွီး ယငျးမာပငျရှာပေါငျးစုံ သပိတျအဖှဲ့ဦးဆောငျသူ ကိုလှမျးသူက VOA ကို ခုလိုပွောပွပါတယျ။
“သူက ရှေးကောကျပှဲကငြျးပပွီး ရှေးကောကျခံသမ်မတလုပျဖို့ ကွိုးစားအားထုတျနတေယျပေါ့နောျ။ ဒါကိုလညျး ကနြောျတို့ လူထုတရပျလုံးက ဒီလိုမြိုး စကစ ကလုပျမယ့ျ မညျသို့သောလုပျငနျးစဉျ၊ မညျသို့သောမူဝါဒမှာမှ ကနြောျတို့ ပတျသကျစရာ ပူးပေါငျးစရာ အကွောငျးမရှိဘူး။ အဲ့ဒါကိုမှ အဓိက အရေးအကွီးဆုံးပေါ့နောျ၊ စဈကောငျစီကို နိုငျငံရေးအရ ထှကျပေါကျမပေးဖို့က အရေးကွီးဆုံးက ဒီရှေးကောကျပှဲကို ရရာနညျးလမျးနဲ့ ကနြောျတို့ကမပတျသကျကွဖို့ လူထုတှဟော အသိအမှတျမပွုကွဖို့ လုံးဝ မပူးပေါငျးကွဖို့ ဆိုတဲ့ ဒီအဓိပ်ပာယျမြိုးနဲ့ ‘တရားမဝငျ အတုအယောငျ ရှေးကောကျပှဲ လူထုအားနဲ့ တိုကျဖကြျကွ” - ပေါ့နောျ’ ဒါမြိုး ခြီတကျတာဖွဈတယျ။”
စဈကောငျစီက ပွုလုပျမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲ ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွတာကို ကလေးမွို့မှာလညျး နိုဝငျလာ ၂၈ ရကျ မနေ့က စပွီး ပွုလုပျခဲ့ကွပါတယျ။ ဒီရှေးကောကျပှဲကိုဆန့ျကငြျကွောငျး ဆန်ဒပွတာတှကေို ဒီထကျပိုပွီး အငျအားကောငျးကောငျးနဲ့ အရှိနျမွှင့ျပွီး ပွုလုပျသှားဖို့ ရှိတယျလို့ ကလေးမွို့ သပိတျခေါငျးဆောငျ ကိုဗိုကျပူက ပွောပါတယျ။
“စဈအာဏာရှငျတှရေဲ့ သူတို့ရဲ့ ထှကျပေါကျပေါ့ ထှကျလမျးက ဒီရှေးကောကျပှဲ တခုပဲရှိတယျ။ အဲ့ဒီ ရှေးကောကျပှဲလုပျရတာလညျး အတုအယောငျ ရှေးကောကျပှဲပဲ ဖွဈတာပေါ့နောျ။ အားလုံးသိတဲ့အတိုငျးပဲပေါ့၊ အဲ့ဒါကို ကလေးဒသေခံပွညျသူတှေ အနနေဲ့ အဲ့ဒီ ရှေးကောကျပှဲကို မထောကျခံဘူး။ နောကျတခုက ကနြောျတို့ ပွညျသူတရပျလုံး ထောကျခံတဲ့ ဖယျဒရယျ ဒီမိုကရစေီ ပွညျထောငျစုလမျးကိုပဲ လြှောကျမယျလို့ဆိုတဲ့ ခံယူခကြျနဲ့ ကနြောျတို့ ဒီ ဆန်ဒပွပှဲကို လုပျခဲ့ကွတာပါ။ မနေ့က စတယျဗြ၊ နောကျပိုငျးလညျး ကနြောျတို့ ကလေးဒသေတဝနျးလုံးမှာရှိတဲ့ ကလေးပွညျသူတှအေနနေဲ့ လူထုအငျအား အမြားအပွားနဲ့ကို ဆကျလကျ ဖောျဆောငျသှားဖို့၊ အဲ့ဒီရှေးကောကျပှဲကို မထောကျခံကွောငျး အဲ့ဒီရှေးကောကျပှဲကို မကွိုဆိုကွောငျးပွသဖို့ အရှိနျအဟုနျနဲ့ ဆကျလကျ ဖောျဆောငျသှားဖို့ ရှိတယျဗြ။”
မွပွေငျမှာ ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှေ မလုပျနိုငျကွတော့တဲ့ စဈကောငျစီက ထိနျးခြုပျထားတဲ့ နရောတှမှော နထေိုငျကွသူတှအေတှကျလညျး စဈကောငျစီရဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ မပါဝငျဖို့ မပူးပေါငျးဖို့အတှကျ ထိရောကျတဲ့ နှိုးဆောျတိုကျတှနျးမှုတှေ လုပျနိုငျဖို့လညျး ကွိုးစားနကွေတယျလို့ ဆားလငျးကွီး-ယငျးမာပငျ ကြေးရှာပေါငျးစုံသပိတျအဖှဲ့က ကိုလှမျးသူက ခုလိုပွောပါတယျ။
“ဒီမွပွေငျ သပိတျလှုပျရှားမှုတခုတညျးဆိုရငျတော့ ကနြောျ ထငျတယျ၊ သပိတျလှုပျရှားမှုတှေ မလုပျနိုငျတဲ့ ဒသေ၊ အကွောငျးကွောငျးကွောင့ျ တောျလှနျရေးအားနညျးနတေဲ့ ဒသေ၊ ပွီးတော့ စဈအုပျစုကွီးစိုးထားတဲ့ နရောမြိုးတှမှောရှိတဲ့ ပွညျသူတှကေတော့ သူတို့အတှကျ ဘာလုပျပေးရမလဲဆိုတော့ သတငျးမီဒီယာတို့ ဘာတို့ကနေ ပေးရမှာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ လောလောဆယျ လှုပျရှားမှု၊ ဒီ strike တခုတညျးရဲ့လှုပျရှားမှု သကျသကျဆိုရငျတော့ သခြောတယျ- (စကစ) အားကောငျးတဲ့ ဒသေကတော့ မပူးပေါငျးဘူးပေါ့လေ။ သို့သောျလညျး အကွောငျးကွောငျးကွောင့ျ လှုပျရှားလို့မရတဲ့ ဒသေက လူတှကေတော့ သတိပွုမိတဲ့သူလညျး ရှိမယျ၊ မပွုမိတဲ့သူလညျး ရှိမယျ။ ဒီလှုပျရှားမှုတခုက အားလုံးကိုတော့ လှှမျးခွုံနိုငျတဲ့ အကြိုးသကျရောကျမှုတော့ မရနိုငျဘူးပေါ့လေ။ အဲ့ဒီမှာ ကနြောျတို့က နညျးနာအစုံပေါ့- မွပွေငျရော၊ မီဒီယာတှကေရော၊ Platform ပေါငျးစုံကနေ သှားမယျဆိုရငျတော့ သတိပွုမိလာနိုငျတယျလို့ မွငျတယျပေါ့။”
စဈကောငျစီက ပွုလုပျမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲကို ဆန့ျကငြျကွဖို့ နှိုးဆောျတိုကျတှနျးတဲ့ ဆန်ဒပွပှဲတှကေို စဈကိုငျးတိုငျးအတှငျးက ကလေး၊ မုံရှာ၊ ယငျးမာပငျ၊ ဆားလငျးကွီး၊ ကနီ၊ ခြောငျးဦး စတဲ့ ဒသေတှမှော ဒီနိုဝငျဘာလက စတငျ လုပျဆောငျနကွေတာပါ။ မွနျမာစဈကောငျစီကတော့ ရှေးကောကျပှဲတှကေို နောကျနှဈ ဩဂုတျလလောကျ လုပျနိုငျအောငျရညျမှနျးထားပွီး ရှေးကောကျပှဲမတိုငျခငျ တညျငွိမျအေးခမြျးအောငျ ဆောငျရှကျမယျလို့ ပွောထားပါတယျ။ မွနျမာလူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ကုလအထူးကိုယျစားလှယျကတော့ စဈကောငျစီလုပျမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲဟာ အတုအယောငျသာဖွဈလိမ့ျမယျလို့ ဝဖေနျခဲ့သလို အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးကတော့ စဈကောငျစီလုပျမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲဟာ တရားဝငျမှုမရှိဘူးလို့ပွောဆိုထားပါတယျ။
