[[Zawgyi/Unicode]]
ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာ ပြန်များလာတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအပြင် တခြားဒေသတွေမှာလည်း ကူးစက်သူတွေ တိုးနေပါတယ်။ တနင်္သာရီတိုင်း ထားဝယ်မြို့နယ်ထဲမှာဆို ၂ ရက်အတွင်း ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၃ ဦးရှိတယ်လို့ နာရေးကူညီမှုအသင်းက ပြောပါတယ်။ ရောဂါမပြန့်အောင် အလှူအတန်းတွေ၊ ဘာသာရေးအခမ်းအနားတွေ လူစုလူဝေးတွေကို ရှောင်ကြဖို့ ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိသူတွေ၊ ပရဟိတကူညီသူတွေက တိုက်တွန်းနေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကလာတဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု အခြေအနေ သတင်းပေးပို့ချက်ကို မအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
စစ်ကောင်စီ ကျန်းမာရေးဌာန ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း အခုရက် ပိုင်း တနေ့ကို ဓါတ်ခွဲနမူနာ ၁ သောင်းကျော်စစ်ဆေးတာမှာ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာ ၂၇၀ ထက်မနည်း ရှိနေပါတယ်။ အတည်ပြုလူနာအများစုက ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တနင်္သာရီတိုင်း ထားဝယ်မြို့နယ်မှာလည်း အခုရက်ပိုင်း ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာ သိသိသာသာ မြင့်တက်လာသလို လူသေဆုံးတာတွေလည်း ရှိလာတဲ့အကြောင်း ထားဝယ်မြို့က နာရေးကူညီမှုအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်နိုင်ဦးက ပြောပါတယ်။ ထားဝယ်မြို့ နာရေးကူညီမှုအသင်းအနေနဲ့ အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နဲ့ ၂၁ ရက်နေ့ ဒီနှစ်ရက်အတွင်း ကိုဗစ်ရောဂါနဲ့ သေဆုံးသူ အနည်းဆုံး ၃ ဦး မီးသင်္ဂြိုဟ်ပို့ဆောင်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“လွန်လာတဲ့ ၁၅ ရက်ဝန်းကျင်ကပဲ မိန်းကလေးတယောက်ဆုံးတာပေါ့နော်- အသက် ၈ နှစ်ခွဲအရွယ်။ ဒါပေမယ့် မနေ့ကတော့ အသက် ၈၀ ကျော်တယောက်၊ ပြီးတော့ အသက် ၆၀ ကျော်က တယောက်။ မိန်းမကြီး ၂ ယောက်- ကိုဗစ်နဲ့ ဆုံးတယ်။ ဒီနေ့လည်း အခု အခုပဲ ကိုဗစ်အလောင်းကို သဂြိုဟ်ဖို့ လုပ်နေတာ၊ ဒီနေ့မှလည်း တလောင်းရှိတယ်ခင်ဗျ။ အသက် ၇၀ ကျော် အဖိုးကြီးတယောက်လေ။ အဲ့လိုပေါ့ ရက်တိုင်း၊ ကိုဗစ်နဲ့ ဆက်တိုက်တော့ဖြစ်နေတယ်။ ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ဆေးရုံမှာရှိတဲ့ ကိုဗစ်ကြပ်မပ်ကုနေတဲ့ Isolation word မှာလည်း ဒီလူနာတွေရှိနေတာပေါ့။ အခုက ဘယ်လိုဖြစ်လဲဆိုတော့ တခြားရောဂါဖြစ်ရင် စစ်လိုက်ရင် ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်နေတယ်။ ကိုဗစ်ဖြစ်တဲ့လူတွေ နည်းနည်းများနေတာပေါ့နော်။”
အခုတလော နေ့တိုင်းလိုလို ကိုဗစ်နဲ့ သေဆုံးသူတွေရှိနေပြီး ဆေးရုံက ကိုဗစ်စင် တာမှာလည်း လူနာတွေရှိနေပါတယ်။ တချို့ လူနာတွေကစိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိနေတာလို့ ဦးအောင်နိုင်ဦးက ပြောပါတယ်။ သတင်းကျွတ်ပြီးကာလ ကထိန်ပွဲနဲ့ မင်္ဂလာဆောင်အလှူပွဲတွေလို လူစုလူဝေးဖြစ်တဲ့ အခမ်းအနားတွေ များနေတာကြောင့် နောက်ထပ် ပျံ့နှံ့ကူးစက်မှာ စိုးရိမ်စရာဖြစ်တယ်လို့လည်း အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်နိုင်ဦးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ထားဝယ်မှာက ဒီအချိန်မှာ အလှူအတန်းများတဲ့အချိန်မှာပေါ့နော်။ ကထိန်ကာလပေါ့ဗျာ။ ကထိန်ခင်းအလှူတွေ အရမ်းများတယ်။ ပြီးတော့ မင်္ဂလာဆောင်လည်းများတယ်။ အဲ့တော့ လူစုလူဝေးကတော့ နည်းနည်းများနေသေးတယ်ပေါ့နော်။ တကယ်လို့များ ဒီဆုံးတဲ့ လူနာများလာမယ်၊ ဆက်တိုက်လည်းဖြစ် လာမယ်ဆိုရင်တော့ အဲ့ခုနက အခမ်းအနားလေးတွေကတော့ လျှော့ပေးရင်တော့ ကောင်းမယ်ထင်တာပဲ။ ကျနော်တို့ အမြင်ပေါ့နော် မနှစ်ကလည်း ၂၀၂၁ မှာတုန်းကလည်း အဲ့လိုပဲ။ တဖြေးဖြေးခြင်းနဲ့သူက များသွားတာကိုး။”
တကြော့ပြန် ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မတွေ့ရတာမို့ အများစုက ပေါ့ပေါ့တန်တန်သဘောထားပြီး ဂရုတစိုက်မရှိကြတာလို့ ပြောပါတယ်။ သေဆုံးသူအများစုဟာ နဂို ရောဂါအခံရှိပြီး မကျန်းမမာဖြစ်နေသူတွေများတယ်လို့ ကျန်းမာရေးအရာရှိတွေနဲ့ ပရဟိတကူညီသူက ပြောပါတယ်။ တခြားသူတွေဆီ ရောဂါမကူးစက်အောင်ကာကွယ်ဖို့နဲ့ ကိုယ့်ဆီကိုလည်း ရောဂါ ဝင်မလာအောင် အပြင်သွားရင် အချိန်ပြည့် နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားသင့်တဲ့အကြောင်း ဒေါက်တာကျော်မင်းထွန်းက မကြာခဏတိုက်တွန်းနေပါတယ်။
“Mask တွေကို ဖြစ်နိုင်ရင် ကိုယ့်ရဲ့နှာခေါင်းမှာပေါ့နော် အပြင်သွားတိုင်း အမြဲတမ်း တောက်လျှောက်တပ်သင့်တယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒါမှလည်း ဒီ protection (အကာအကွယ်) ပေါ့နော်၊ protection ကို ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းမရရင်တောင်မှ အနည်းဆုံး ၈၀ ၊ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်တော့ အကာအကွယ်ရတယ်ပေါ့နော်။ ကိုယ့်ဆီ ရောဂါမကူးစက်သလို အပြင်ကရောဂါလည်း ကိုယ့်ဆီကို မဝင်ဘူးပေါ့နော်။”
ကူးစက်မြန် ကိုဗစ်ရောဂါပိုးဟာ နေရာတိုင်းမှာ ပျံ့နှံ့နေနိုင်တာမို့ ကိုဗစ်လက္ခဏာ
ဖြစ်တဲ့ နှာစေး၊ ဖျားနာ၊ ချောင်းဆိုး ကိုယ်လက်ကိုက် စတာတွေ ဖြစ်လာရင် နီးစပ် ရာ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေမှာ စမ်းသပ်ပြီး ကုသမှုခံယူဖို့ကိုလည်း ကျန်းမာရေးဆရာဝန်နဲ့ ပရဟိကူညီသူတွေက သတိပေးထားပါတယ်။
အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့အထိ ကျန်းမာရေး ဌာနတွေက ထုတ်ပြန်တဲ့ စာရင်းတွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ် အတည်ပြုလူနာ ခြောက်သိန်း နှစ်သောင်းကျော်ရှိပြီး သေဆုံးသူ တသောင်း ကိုးထောင့် လေးရာကျော်ရှိပါတယ်။ ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးနိုင်တဲ့ ပမာန အားနည်းချက်တွေကြောင့် အမှန်တကယ် ကူးစက်သူနဲ့ သေဆုံးသူဟာ တရားဝင်စာရင်းတွေထက် များမယ်လို့လည်း ပြည်တွင်းပြည်ပ အကဲခတ်တွေ ပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းနေကြပါတယ်။
===========
[[Unicode]]
ထားဝယျမှာ ကိုဗဈကူးသူ ပွနျမြားနေ
ကိုဗဈအတညျပွုလူနာ ပွနျမြားလာတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီးအပွငျ တခွားဒသေတှမှောလညျး ကူးစကျသူတှေ တိုးနပေါတယျ။ တနငျ်သာရီတိုငျး ထားဝယျမွို့နယျထဲမှာဆို ၂ ရကျအတှငျး ကိုဗဈကွောင့ျ သဆေုံးသူ ၃ ဦးရှိတယျလို့ နာရေးကူညီမှုအသငျးက ပွောပါတယျ။ ရောဂါမပွန့ျအောငျ အလှူအတနျးတှေ၊ ဘာသာရေးအခမျးအနားတှေ လူစုလူဝေးတှကေို ရှောငျကွဖို့ ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိသူတှေ၊ ပရဟိတကူညီသူတှကေ တိုကျတှနျးနပေါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံကလာတဲ့ ကိုဗဈကူးစကျမှု အခွအေနေ သတငျးပေးပို့ခကြျကို မအငျကွငျးနိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
စဈကောငျစီ ကနြျးမာရေးဌာန ထုတျပွနျခကြျတှအေရ မွနျမာနိုငျငံတဝနျး အခုရကျ ပိုငျး တနေ့ကို ဓါတျခှဲနမူနာ ၁ သောငျးကြောျစဈဆေးတာမှာ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာ ၂၇၀ ထကျမနညျး ရှိနပေါတယျ။ အတညျပွုလူနာအမြားစုက ရနျကုနျတိုငျးအတှငျးမှာ ဖွဈပါတယျ။ တနငျ်သာရီတိုငျး ထားဝယျမွို့နယျမှာလညျး အခုရကျပိုငျး ကိုဗဈအတညျပွုလူနာ သိသိသာသာ မွင့ျတကျလာသလို လူသဆေုံးတာတှလေညျး ရှိလာတဲ့အကွောငျး ထားဝယျမွို့က နာရေးကူညီမှုအသငျး အတှငျးရေးမှူး ဦးအောငျနိုငျဦးက ပွောပါတယျ။ ထားဝယျမွို့ နာရေးကူညီမှုအသငျးအနနေဲ့ အောကျတိုဘာလ ၂၀ ရကျနဲ့ ၂၁ ရကျနေ့ ဒီနှဈရကျအတှငျး ကိုဗဈရောဂါနဲ့ သဆေုံးသူ အနညျးဆုံး ၃ ဦး မီးသွငျ်ဂိုဟျပို့ဆောငျခဲ့တယျလို့ ပွောပါတယျ။
“လှနျလာတဲ့ ၁၅ ရကျဝနျးကငြျကပဲ မိနျးကလေးတယောကျဆုံးတာပေါ့နောျ- အသကျ ၈ နှဈခှဲအရှယျ။ ဒါပမေယ့ျ မနေ့ကတော့ အသကျ ၈၀ ကြောျတယောကျ၊ ပွီးတော့ အသကျ ၆၀ ကြောျက တယောကျ။ မိနျးမကွီး ၂ ယောကျ- ကိုဗဈနဲ့ ဆုံးတယျ။ ဒီနေ့လညျး အခု အခုပဲ ကိုဗဈအလောငျးကို သဂွိုဟျဖို့ လုပျနတော၊ ဒီနေ့မှလညျး တလောငျးရှိတယျခငျဗြ။ အသကျ ၇၀ ကြောျ အဖိုးကွီးတယောကျလေ။ အဲ့လိုပေါ့ ရကျတိုငျး၊ ကိုဗဈနဲ့ ဆကျတိုကျတော့ဖွဈနတေယျ။ ပွီးတော့ ကနြောျတို့ ဆေးရုံမှာရှိတဲ့ ကိုဗဈကွပျမပျကုနတေဲ့ Isolation word မှာလညျး ဒီလူနာတှရှေိနတောပေါ့။ အခုက ဘယျလိုဖွဈလဲဆိုတော့ တခွားရောဂါဖွဈရငျ စဈလိုကျရငျ ကိုဗဈရောဂါဖွဈနတေယျ။ ကိုဗဈဖွဈတဲ့လူတှေ နညျးနညျးမြားနတောပေါ့နောျ။”
အခုတလော နေ့တိုငျးလိုလို ကိုဗဈနဲ့ သဆေုံးသူတှရှေိနပွေီး ဆေးရုံက ကိုဗဈစငျ တာမှာလညျး လူနာတှရှေိနပေါတယျ။ တခြို့ လူနာတှကေစိုးရိမျရတဲ့ အခွအေနမှော ရှိနတောလို့ ဦးအောငျနိုငျဦးက ပွောပါတယျ။ သတငျးကြှတျပွီးကာလ ကထိနျပှဲနဲ့ မငျ်ဂလာဆောငျအလှူပှဲတှလေို လူစုလူဝေးဖွဈတဲ့ အခမျးအနားတှေ မြားနတောကွောင့ျ နောကျထပျ ပြံ့နှံ့ကူးစကျမှာ စိုးရိမျစရာဖွဈတယျလို့လညျး အတှငျးရေးမှူး ဦးအောငျနိုငျဦးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ထားဝယျမှာက ဒီအခြိနျမှာ အလှူအတနျးမြားတဲ့အခြိနျမှာပေါ့နောျ။ ကထိနျကာလပေါ့ဗြာ။ ကထိနျခငျးအလှူတှေ အရမျးမြားတယျ။ ပွီးတော့ မငျ်ဂလာဆောငျလညျးမြားတယျ။ အဲ့တော့ လူစုလူဝေးကတော့ နညျးနညျးမြားနသေေးတယျပေါ့နောျ။ တကယျလို့မြား ဒီဆုံးတဲ့ လူနာမြားလာမယျ၊ ဆကျတိုကျလညျးဖွဈ လာမယျဆိုရငျတော့ အဲ့ခုနက အခမျးအနားလေးတှကေတော့ လြှော့ပေးရငျတော့ ကောငျးမယျထငျတာပဲ။ ကနြောျတို့ အမွငျပေါ့နောျ မနှဈကလညျး ၂၀၂၁ မှာတုနျးကလညျး အဲ့လိုပဲ။ တဖွေးဖွေးခွငျးနဲ့သူက မြားသှားတာကိုး။”
တကွော့ပွနျ ဖွဈပှားနတေဲ့ ကိုဗဈရောဂါပိုးဟာ ပွငျးထနျတဲ့ ရောဂါလက်ခဏာတှေ မတှေ့ရတာမို့ အမြားစုက ပေါ့ပေါ့တနျတနျသဘောထားပွီး ဂရုတစိုကျမရှိကွတာလို့ ပွောပါတယျ။ သဆေုံးသူအမြားစုဟာ နဂို ရောဂါအခံရှိပွီး မကနြျးမမာဖွဈနသေူတှမြေားတယျလို့ ကနြျးမာရေးအရာရှိတှနေဲ့ ပရဟိတကူညီသူက ပွောပါတယျ။ တခွားသူတှဆေီ ရောဂါမကူးစကျအောငျကာကှယျဖို့နဲ့ ကိုယ့ျဆီကိုလညျး ရောဂါ ဝငျမလာအောငျ အပွငျသှားရငျ အခြိနျပွည့ျ နှာခေါငျးစညျး တပျဆငျထားသင့ျတဲ့အကွောငျး ဒေါကျတာကြောျမငျးထှနျးက မကွာခဏတိုကျတှနျးနပေါတယျ။
“Mask တှကေို ဖွဈနိုငျရငျ ကိုယ့ျရဲ့နှာခေါငျးမှာပေါ့နောျ အပွငျသှားတိုငျး အမွဲတမျး တောကျလြှောကျတပျသင့ျတယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒါမှလညျး ဒီ protection (အကာအကှယျ) ပေါ့နောျ၊ protection ကို ၁၀၀ ရာခိုငျနှုနျးမရရငျတောငျမှ အနညျးဆုံး ၈၀ ၊ ၉၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျတော့ အကာအကှယျရတယျပေါ့နောျ။ ကိုယ့ျဆီ ရောဂါမကူးစကျသလို အပွငျကရောဂါလညျး ကိုယ့ျဆီကို မဝငျဘူးပေါ့နောျ။”
ကူးစကျမွနျ ကိုဗဈရောဂါပိုးဟာ နရောတိုငျးမှာ ပြံ့နှံ့နနေိုငျတာမို့ ကိုဗဈလက်ခဏာ
ဖွဈတဲ့ နှာစေး၊ ဖြားနာ၊ ခြောငျးဆိုး ကိုယျလကျကိုကျ စတာတှေ ဖွဈလာရငျ နီးစပျ ရာ ဆေးရုံ ဆေးခနျးတှမှော စမျးသပျပွီး ကုသမှုခံယူဖို့ကိုလညျး ကနြျးမာရေးဆရာဝနျနဲ့ ပရဟိကူညီသူတှကေ သတိပေးထားပါတယျ။
အောကျတိုဘာလ ၂၀ ရကျနေ့အထိ ကနြျးမာရေး ဌာနတှကေ ထုတျပွနျတဲ့ စာရငျးတှအေရ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈ အတညျပွုလူနာ ခွောကျသိနျး နှဈသောငျးကြောျရှိပွီး သဆေုံးသူ တသောငျး ကိုးထောင့ျ လေးရာကြောျရှိပါတယျ။ ကနြျးမာရေး စဈဆေးနိုငျတဲ့ ပမာန အားနညျးခကြျတှကွေောင့ျ အမှနျတကယျ ကူးစကျသူနဲ့ သဆေုံးသူဟာ တရားဝငျစာရငျးတှထေကျ မြားမယျလို့လညျး ပွညျတှငျးပွညျပ အကဲခတျတှေ ပညာရှငျတှကေ ခန့ျမှနျးနကွေပါတယျ။
