သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ စီးပွားရေး ပြိုလဲခဲ့ပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ နိုင်ငံခြားသုံးငွေ လုံးဝမရှိတော့လို့ နိုင်ငံအနေနဲ့ကို ဒေဝါလီခံရပါတယ်။ အကျိုးဆက်ကတော့ စီးပွားရေး ပြိုလဲပြီးနောက် နိုင်ငံရေးပါ ဆက်ပြိုပါတယ်။ ဆန္ဒပြပြည်သူတွေက သမ္မတအိမ်တော်အထိ ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်ကြလို့ သမ္မတာဟာ နိုင်ငံကနေ ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာရော သိရိလင်္ကာလို ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသလားဆိုတာကို နှိုင်းယှဉ်ဝေဖန်သံတွေ၊ စိုးရိမ်သံတွေ ကြားလာရပါတယ်။ စိုးရိမ်မယ်ဆိုလည်း စိုးရိမ်စရာပါ။ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်တဲ့ ညွှန်ကြားချက် နှစ်ခုကြောင့် ဒေါ်လာဈေးတွေ ဆက်တိုက်တက်နေပါတယ်။ အဲဒီ ညွှန်ကြားချက် နှစ်ခုကတော့ ပြည်တွင်းက ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ပေးဆပ်စရာရှိတဲ့ ပြည်ပကြွေးမြီတွေကို မဆပ်ဘဲ ဆိုင်းငံထားဖို့နဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ ကုမ္ပဏီများညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (DICA) မှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ကုမ္ပဏီအားလုံးရဲ့ ဘဏ်စာရင်းမှာရှိတဲ့ ဒေါ်လာငွေအားလုံးကို ဇူလိုင် ၂၁ ရက် ညနေ ၆ နာရီ နောက်ဆုံးထားပြီး ကျပ်ငွေနဲ့ အပြီးလဲလှယ်ရမယ်လို့ စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗဟိုဘဏ်က ငွေလဲနှုန်းကို တစ်ဒေါ်လာကို ၁,၈၅၀ ကျပ်သတ်မှတ်ထားပေမဲ့ ဈေးကွက်ထဲမှာ တစ်ဒေါ်လာ၂,၅၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင် ဈေးပေါက်နေတဲ့အတွက် ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးနဲ့ ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်နှုန်းဟာ တစ်ဒေါ်လာကို ၆၅၀ ကျပ် ကွာဟနေပါပြီ။ ဒေါ်လာဈေးတက်တဲ့ ဂယက်ကြောင့် ကုန်ဈေးနှုံးတွေ အထူးသဖြင့် သွင်းကုန်ဈေးနှုန်းတွေ အဆမတန် မြင့်တက်သွားတာကို တွေ့ရပါတယ်။
သီရိလင်္ကာ ဘာလို့စီးပွားရေး ပြိုလဲသွားရတာလဲ။ သီရိလင်္ကာနဲ့ မြန်မာ တူညီတဲ့အချက်တွေရှိသလားဆိုတာကို ဘီဘီစီမြန်မာပိုင်းအစီအစဉ်ရဲ့ တစ်ပတ်အတွင်းသတင်းမြင်ကွင်းမှာ ဇူလိုင် ၁၇ ရက်နေ့က တင်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအစီအစဉ်မှာ ဗြိတိန်အခြေစိုက် တမီလ်ဂါးဒီးယန်းသတင်းစာ အယ်ဒီတာ ဒေါက်တာသူဆီယမ် နန္ဒာကူးမားကို မေးမြန်းထားပါတယ်။ သူဆီယမ်နန္ဒာကူးမားဟာ သီရိလင်္ကာနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတို့ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာနေသူတစ်ဦးလို့လည်း သိရပါတယ်။ သူဆီယမ်နန္ဒာကူးမားက သီရိလင်္ကာစီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး ပြိုလဲရခြင်း အကြောင်းရင်းတွေကို အခုလိုပြောပြပါတယ်။
သီရိလင်္ကာနိုင်ငံဟာ ဆင်ဟာလီလူမျိုးတွေရဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်တယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာနိုင်ငံ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ တင်းမာတဲ့ ဆင်ဟာလီ အမျိုးသားရေးအစွန်းရောက်ဝါဒကို အခြေခံပြီး၊ ကျန်တဲ့လူမျိုးနဲ့ ဘာသာဝင်တွေကို ဒုတိယတန်းစားနိုင်ငံသားအဖြစ် သဘောထားတယ်။ အစိုးရဘတ်ဂျက်ရဲ့ ၅၀ ရာနှုန်းကို ကာကွယ်ရေးအတွက် သုံးစွဲတယ်။ သမ္မတနဲ့ အစိုးရခေါင်းဆောင်တွေရဲ့အကျင့်ပျက် ခြစားမှုနဲ့ ညံ့ဖျင်းတဲ့ စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှုတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်။ တရုတ်နဲ့ နိုင်ငံရေး၊စီးပွားရေး ဆက်စပ်မှု ကြီးမားပြီး ငွေကုန်ကြေးကျများကာ အရာမထင်တဲ့ ဆင်ဖြူတော်စီမံကိန်းတချို့ရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေကြောင့်လည်း ပါဝင်တယ်။ အချုပ်ပြီးပြောရရင် လူမျိုးအခြေပြု အမျိုးသားရေးအစွန်းရောက်ဝါဒနဲ့ စစ်ဝါဒကနေ ပေါက်ဖွားလာတဲ့ မူဝါဒအမှားတွေက သီရိလင်္ကာကို ဒုက္ခရောက်စေခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဒေါက်တာ သူဆီယမ်နန္ဒာကူးမားက မြန်မာနဲ့ သီရိလင်္ကာနှိုင်းယှဉ်လေ့လာစရာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ မြန်မာနဲ့ သီရိလင်္ကာ နှစ်နိုင်ငံလုံးဟာ စစ်တပ်ကြီးစိုးတဲ့ စစ်တပ်အခြေပြုနိုင်တွေ ဖြစ်တယ်။ ကွဲပြားတဲ့ လူမျိုးစုတွေနဲ့ မတူညီတဲ့ဘာသာဝင်တွေကြား ညီညွတ်ရေးပျက်ပြားကာ အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ သွတ်သွင်းခံထားရတာချင်း တူညီတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု၊ လူသားမျိုးနွယ်စုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု၊ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု မြောက်နိုင်တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူတွေဟာ အပြစ်ကနေအရေးယူခြင်း မခံကြရဘဲ ကင်းလွတ်နေကြတဲ့ ပြဿနာမှာလည်း တူညီနေကြတယ်လို့ နှိုင်းယှဉ်ပြပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကလည်း ဇူလိုင် ၁၄ ရက်နေ့က မြန်မာ့ငွေရေးကြေးရေး၊ဘဏ္ဍာရေးကဏ္ဍ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ဆောင်ရွက်ချက်များအပေါ် လေ့လာသုံးသပ်ချက် (Myanmar Financial Sector Reforms)ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။အဲဒီလေ့လာသုံးသပ်ချက်မှာ မြန်မာ့ငွေကြေးနဲ့ ဘဏ်လုပ်ငန်းကဏ္ဍဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုအတွင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေကနေ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါနဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုတွေကြောင့် ၂၀၁၀ ရှေ့ပိုင်းကာလများဆီ နောက်ကြောင်းပြန်လှည့်သွားနေပြီဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မြန်မာ့စီပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စောင့်ကြည့် အစီရင်ခံစာကို ဇူလိုင် ၂၁ ရက်နေ့မှာ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကထုတ် ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ ထိလွယ်ရှလွယ် အကဲဆတ်နေပြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ နောက်ကြောင်းပြန်လှည့်နေတဲ့အတွက် စီးပွားရေးမျှော်မှန်းချက်ဟာ အားနည်းလျှက်ရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံသား ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ လူဦးရေအားဖြင့် သန်း ၂၀ ကျော်ဟာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုမျဉ်းအောက်မှာ ရောက်ရှိနေတယ်။ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းက ၁၇.၃ ရာနှုန်း ရှိတယ်။ ကိုဗစ်နဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုတွေကြောင့် စီးပွားရေး ကျဆင်းတဲ့ဒဏ်ကို ခံနေရချိန်မှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုးကျဆင်းလာခြင်း၊ သွင်းအားစု ကွင်းဆက်ပြတ်တောက်ခြင်းနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစရိတ် မြင့်လာခြင်းတို့ကလည်း ထပ်မံ ဖိအားဖြစ်စေခဲ့တယ်။ ဒီလိုဆိုးရွားနေတဲ့ အခြေအနေကြားထဲမှာပဲ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း၊ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းနဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း တချို့တည်ငြိမ်စ ပြုလာတယ်လို့လည်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်စီးပွားရေးအစီရင်ခံစာက ဆိုထားပါတယ်။
လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေး အခြေအနေအကြောင်းကို မြန်မာ့နိုင်ငံရေးနဲ့စီးပွားရေးဆောင်းပါးရှင်တစ်ဦးကတော့ အခုလိုပြောပါတယ်။
===Unicode ===
သီရိလငျ်ကာနိုငျငံမှာ စီးပှားရေး ပွိုလဲခဲ့ပါတယျ။ အစိုးရအနနေဲ့ နိုငျငံခွားသုံးငှေ လုံးဝမရှိတော့လို့ နိုငျငံအနနေဲ့ကို ဒဝေါလီခံရပါတယျ။ အကြိုးဆကျကတော့ စီးပှားရေး ပွိုလဲပွီးနောကျ နိုငျငံရေးပါ ဆကျပွိုပါတယျ။ ဆန်ဒပွပွညျသူတှကေ သမ်မတအိမျတောျအထိ ဝငျရောကျသိမျးပိုကျကွလို့ သမ်မတာဟာ နိုငျငံကနေ ထှကျပွေးခဲ့ရပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာရော သိရိလငျ်ကာလို ဖွဈနိုငျခွရှေိသလားဆိုတာကို နှိုငျးယှဉျဝဖေနျသံတှေ၊ စိုးရိမျသံတှေ ကွားလာရပါတယျ။ စိုးရိမျမယျဆိုလညျး စိုးရိမျစရာပါ။ ဗဟိုဘဏျရဲ့ နောကျဆုံးထုတျပွနျတဲ့ ညှှနျကွားခကြျ နှဈခုကွောင့ျ ဒေါျလာဈေးတှေ ဆကျတိုကျတကျနပေါတယျ။ အဲဒီ ညှှနျကွားခကြျ နှဈခုကတော့ ပွညျတှငျးက ကုမ်ပဏီတှအေနနေဲ့ ပေးဆပျစရာရှိတဲ့ ပွညျပကွှေးမွီတှကေို မဆပျဘဲ ဆိုငျးငံထားဖို့နဲ့ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုနဲ့ ကုမ်ပဏီမြားညှှနျကွားမှုဦးစီးဌာန (DICA) မှာ မှတျပုံတငျထားတဲ့ ကုမ်ပဏီအားလုံးရဲ့ ဘဏျစာရငျးမှာရှိတဲ့ ဒေါျလာငှအေားလုံးကို ဇူလိုငျ ၂၁ ရကျ ညနေ ၆ နာရီ နောကျဆုံးထားပွီး ကပြျငှနေဲ့ အပွီးလဲလှယျရမယျလို့ စဈကောငျစီထိနျးခြုပျထားတဲ့ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှပေဲ ဖွဈပါတယျ။
ဗဟိုဘဏျက ငှလေဲနှုနျးကို တဈဒေါျလာကို ၁,၈၅၀ ကပြျသတျမှတျထားပမေဲ့ ဈေးကှကျထဲမှာ တဈဒေါျလာ၂,၅၀၀ ကပြျဝနျးကငြျ ဈေးပေါကျနတေဲ့အတှကျ ဈေးကှကျပေါကျဈေးနဲ့ ဗဟိုဘဏျ သတျမှတျနှုနျးဟာ တဈဒေါျလာကို ၆၅၀ ကပြျ ကှာဟနပေါပွီ။ ဒေါျလာဈေးတကျတဲ့ ဂယကျကွောင့ျ ကုနျဈေးနှုံးတှေ အထူးသဖွင့ျ သှငျးကုနျဈေးနှုနျးတှေ အဆမတနျ မွင့ျတကျသှားတာကို တှေ့ရပါတယျ။
သီရိလငျ်ကာ ဘာလို့စီးပှားရေး ပွိုလဲသှားရတာလဲ။ သီရိလငျ်ကာနဲ့ မွနျမာ တူညီတဲ့အခကြျတှရှေိသလားဆိုတာကို ဘီဘီစီမွနျမာပိုငျးအစီအစဉျရဲ့ တဈပတျအတှငျးသတငျးမွငျကှငျးမှာ ဇူလိုငျ ၁၇ ရကျနေ့က တငျဆကျခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီအစီအစဉျမှာ ဗွိတိနျအခွစေိုကျ တမီလျဂါးဒီးယနျးသတငျးစာ အယျဒီတာ ဒေါကျတာသူဆီယမျ နန်ဒာကူးမားကို မေးမွနျးထားပါတယျ။ သူဆီယမျနန်ဒာကူးမားဟာ သီရိလငျ်ကာနဲ့ မွနျမာနိုငျငံတို့ကို စောင့ျကွည့ျလေ့လာနသေူတဈဦးလို့လညျး သိရပါတယျ။ သူဆီယမျနန်ဒာကူးမားက သီရိလငျ်ကာစီးပှားရေး၊ နိုငျငံရေး ပွိုလဲရခွငျး အကွောငျးရငျးတှကေို အခုလိုပွောပွပါတယျ။
သီရိလငျ်ကာနိုငျငံဟာ ဆငျဟာလီလူမြိုးတှရေဲ့ တိုငျးပွညျဖွဈတယျ။ ဗုဒ်ဓဘာသာနိုငျငံ ဖွဈတယျဆိုတဲ့ တငျးမာတဲ့ ဆငျဟာလီ အမြိုးသားရေးအစှနျးရောကျဝါဒကို အခွခေံပွီး၊ ကနြျတဲ့လူမြိုးနဲ့ ဘာသာဝငျတှကေို ဒုတိယတနျးစားနိုငျငံသားအဖွဈ သဘောထားတယျ။ အစိုးရဘတျဂကြျရဲ့ ၅၀ ရာနှုနျးကို ကာကှယျရေးအတှကျ သုံးစှဲတယျ။ သမ်မတနဲ့ အစိုးရခေါငျးဆောငျတှရေဲ့အကငြ့ျပကြျ ခွစားမှုနဲ့ ညံ့ဖငြျးတဲ့ စီးပှားရေးစီမံခန့ျခှဲမှုတှကွေောင့ျ ဖွဈတယျ။ တရုတျနဲ့ နိုငျငံရေး၊စီးပှားရေး ဆကျစပျမှု ကွီးမားပွီး ငှကေုနျကွေးကမြြားကာ အရာမထငျတဲ့ ဆငျဖွူတောျစီမံကိနျးတခြို့ရဲ့ အကြိုးသကျရောကျမှုတှကွေောင့ျလညျး ပါဝငျတယျ။ အခြုပျပွီးပွောရရငျ လူမြိုးအခွပွေု အမြိုးသားရေးအစှနျးရောကျဝါဒနဲ့ စဈဝါဒကနေ ပေါကျဖှားလာတဲ့ မူဝါဒအမှားတှကေ သီရိလငျ်ကာကို ဒုက်ခရောကျစခေဲ့တာလို့ ဆိုပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ဒေါကျတာ သူဆီယမျနန်ဒာကူးမားက မွနျမာနဲ့ သီရိလငျ်ကာနှိုငျးယှဉျလေ့လာစရာတှေ ရှိတယျ။ အဲဒါတှကေတော့ မွနျမာနဲ့ သီရိလငျ်ကာ နှဈနိုငျငံလုံးဟာ စဈတပျကွီးစိုးတဲ့ စဈတပျအခွပွေုနိုငျတှေ ဖွဈတယျ။ ကှဲပွားတဲ့ လူမြိုးစုတှနေဲ့ မတူညီတဲ့ဘာသာဝငျတှကွေား ညီညှတျရေးပကြျပွားကာ အစှနျးရောကျအမြိုးသားရေးဝါဒ သှတျသှငျးခံထားရတာခငြျး တူညီတယျ။ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှု၊ လူသားမြိုးနှယျစုအပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှု၊ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှု မွောကျနိုငျတဲ့ စဈရာဇဝတျမှု ကြူးလှနျသူတှဟော အပွဈကနအေရေးယူခွငျး မခံကွရဘဲ ကငျးလှတျနကွေတဲ့ ပွူနာမှာလညျး တူညီနကွေတယျလို့ နှိုငျးယှဉျပွပါတယျ။
ကမ်ဘာ့ဘဏျကလညျး ဇူလိုငျ ၁၄ ရကျနေ့က မွနျမာ့ငှရေေးကွေးရေး၊ဘဏ်ဍာရေးကဏ်ဍ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေး ဆောငျရှကျခကြျမြားအပေါျ လေ့လာသုံးသပျခကြျ (Myanmar Financial Sector Reforms)ကို ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။အဲဒီလေ့လာသုံးသပျခကြျမှာ မွနျမာ့ငှကွေေးနဲ့ ဘဏျလုပျငနျးကဏ်ဍဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ ဆယျစုနှဈ တဈခုအတှငျး ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျလာခဲ့တဲ့ အခွအေနတှေကေနေ ကိုဗဈကပျရောဂါနဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှုတှကွေောင့ျ ၂၀၁၀ ရှေ့ပိုငျးကာလမြားဆီ နောကျကွောငျးပွနျလှည့ျသှားနပွေီဖွဈတယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ မွနျမာ့စီပှားရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ စောင့ျကွည့ျ အစီရငျခံစာကို ဇူလိုငျ ၂၁ ရကျနေ့မှာ ကမ်ဘာ့ဘဏျကထုတျ ပွနျခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီထုတျပွနျခကြျမှာတော့ မွနျမာ့စီးပှားရေးဟာ ထိလှယျရှလှယျ အကဲဆတျနပွေီး ပွုပွငျပွောငျးလဲမှုမြား နောကျကွောငျးပွနျလှည့ျနတေဲ့အတှကျ စီးပှားရေးမြှောျမှနျးခကြျဟာ အားနညျးလြှကျရှိတယျ။ မွနျမာနိုငျငံသား ၄၀ ရာခိုငျနှုနျး၊ လူဦးရအေားဖွင့ျ သနျး ၂၀ ကြောျဟာ ဆငျးရဲမှဲတမှေုမဉြျးအောကျမှာ ရောကျရှိနတေယျ။ ငှကွေေးဖောငျးပှမှုနှုနျးက ၁၇.၃ ရာနှုနျး ရှိတယျ။ ကိုဗဈနဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှုတှကွေောင့ျ စီးပှားရေး ကဆြငျးတဲ့ဒဏျကို ခံနရေခြိနျမှာ စီးပှားရေးလုပျငနျးရှငျတှဟော မွနျမာကပြျငှေ တနျဖိုးကဆြငျးလာခွငျး၊ သှငျးအားစု ကှငျးဆကျပွတျတောကျခွငျးနဲ့ သယျယူပို့ဆောငျရေးစရိတျ မွင့ျလာခွငျးတို့ကလညျး ထပျမံ ဖိအားဖွဈစခေဲ့တယျ။ ဒီလိုဆိုးရှားနတေဲ့ အခွအေနကွေားထဲမှာပဲ ဆောကျလုပျရေးလုပျငနျး၊ အထညျခြုပျလုပျငနျးနဲ့ ကုနျထုတျလုပျငနျး တခြို့တညျငွိမျစ ပွုလာတယျလို့လညျး ကမ်ဘာ့ဘဏျစီးပှားရေးအစီရငျခံစာက ဆိုထားပါတယျ။
လကျရှိဖွဈပေါျနတေဲ့ မွနျမာ့စီးပှားရေး အခွအေနအေကွောငျးကို မွနျမာ့နိုငျငံရေးနဲ့စီးပှားရေးဆောငျးပါးရှငျတဈဦးကတော့ အခုလိုပွောပါတယျ။
