[Zawgyi/Unicode]
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အမျိုးသမီးတွေကို မဲပေးခွင့်ပြုတဲ့ နှစ် ၁၀၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ်မြန်မာအမျိုးသမီးရေး လှုပ်ရှားသူတွေရဲ့ ဒီကနေ့ဆွေးနွေးကြတဲ့ "မြန်မာနိုင်ငံက အမျိူးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တွေအကြောင်း" စကားဝိုင်းကို ပြောပြပေးပါမယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီလ သြဂုတ်လဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ၁၉ ကြိမ်မြောက်ပြင်ဆင်ပြီး အမျိုးသမီးတွေ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို ခွင့်ပြုပေးခဲ့တဲ့ ၁၉၂၀ပြည့်နှစ်ကစလို့- နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ တင်းတင်းပြည့်တဲ့ နှစ်ပတ်လည်နေ့ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အမျိုးသမီးတွေ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရရှိရေး မျိုးဆက်လေးဆက်တိုင် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြရတာမို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍတွေမှာ တန်းတူပါဝင်ခွင့်ရှိဖို့ အရေးကြီးတဲ့အကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံရုံးဘက်က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်မှာ အမျိုးသမီးတွေ ညီတူညီမျှတန်းတူ ပါဝင်ခွင့်ရရှိရေးဟာ ကောင်းမွန်တဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ထွန်းပေါ်ပေါက်ဖို့နဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်ခိုင်မြဲရေး နှစ် ၁၀၀ ပြည့်အထိမ်းအမှတ် ဒီကနေ့ သြဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့မှာ “မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမျိုးသမီးများ၏ အခွင့်အရေးများနှင့် နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်” ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ အမျိုးသမီးရေးလှုပ်ရှားသူတွေရဲ့ စကားဝိုင်းကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အမျိုးသမီးတွေ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိရေး တောင်းဆို တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြရသလို မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍတွေမှာ ပါဝင်ခွင့်ရရေးအတွက်လည်း အခုချိန်အထိ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရဆဲဖြစ်တဲ့ အကြောင်း အဓိက ဆွေးနွေးဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ အဲ့ဒီ့စကားဝိုင်းမှာ ဦးဆောင်ဆွေးနွေးခဲ့သူတဦးဖြစ်တဲ့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး လှုပ်ရှားတောင်းဆိုတဲ့အဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ Triangle Women အဖွဲ့တည်ထောင်သူ မခင်လေးက ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းကိုပြောပြပါတယ်။
"အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှာ the 19th Amendment ပေါ့ အမျိုးသမီးတွေ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရဖို့အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ချက် (၁၉) ကြိမ်မြောက် နှစ် ၁၀၀ ပြည့်ပေါ့နော် ဒီ နှစ် ၁၀၀ ပြည့်မှာ အမျိုးသမီးတွေ မဲပေးခွင့်ရဖို့အတွက် ကြိုးစားခဲ့ကြရတဲ့နှစ်၁၀၀ပြည့်ကို ကျမတို့က ဂုဏ်ပြုတဲ့အနေနဲ့ ဆွေးနွေးကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ကျမတို့မှာ စိန်ခေါ်ချက်တွေမှာက မတူဘူးပေါ့နော်။ နိုင်ငံရေးမှာပါဝင်ခွင့်ရဖို့ ကန့်သတ်ထားတာတွေ လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ အနေအထားတွေကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ ခေတ်စနစ်အရ အရင်ကထက်တော့ ကျမတို့ နိုင်ငံရေးမှာပါဝင်ခွင့်ရတယ်။ ဒါကလည်း အမျိုးသမီးတွေရဲ့တောင်းဆိုမှုတွေနဲ့ ပြောင်းလဲလာတဲ့ အခြေအနေအရ မဖြစ်မနေ မတတ်သာလို့ ပေးလိုက်ရတဲ့အနေအထားမျိုးမဟုတ်ပဲ တကယ့်အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ပါဝင်မှုရှိလာအောင် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆွေးနွေးချက် အယူအဆ စိတ်ကူးစိတ်သန်းတွေကို တကယ်ထည့်သွင်းအသုံးပြုတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေဖြစ်လာဖို့အတွက် ကျမတို့တွေ အများကြီး ကြိုးစားကြရဦးမယ်ဆိုတာတွေကိုကျမတို့ခြုံပြီးတော့ ပြောဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။"
နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တွေ နိုင်ငံရေးရဲ့ အပြောင်းအလဲဖော်ဆောင်မှုတွေနဲ့ အရေးကြီးတဲ့အခန်းကဏ္ဍတွေမှာ တိုင်းရင်းဒေသတွေက အမျိူးသမီးတွေရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်ခွင့်ရနိုင်ရေးက အရေးကြီးတဲ့အကြောင်း စကားဝိုင်းမှာ ဦးဆောင်ဆွေးနွေးခဲ့သူတဦးဖြစ်တဲ့ ကချင်ပြည်နယ် အမျိုးသမီးများကွန်ရက် ဒေါ်နန်ပူကလည်း ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
"လက်ရှိ တိုင်းရင်းသားဒေသမှာရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်ခွင့်နဲ့ မဲပေးခွင့်နဲ့ပတ်သက်တာတွေ နောက်ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့မှ အမျိုးသမီးတွေ အခွင့်အရေးတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့တာတွေကို ကျမ ဆွေးနွေးခဲ့တာပါ။ အမျိုးသမီးဆိုတာနဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်ခွင့်ဆိုတဲ့နေရာမှာ လွှတ်တော်ထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေ များများပါဝင်မှသာလျှင် နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အရေးကိစ္စကို အဲ့ဒီ့အမျိုးသမီးတွေကသာ လုပ်ဆောင်လာနိုင်မယ်ဆိုတာရယ် နောက် အမျိုးသမီးတွေ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိဖို့အတွက် မဲစာရင်းတွေကို သွားကြည့်သင့်တယ်ဆိုတဲ့အချက်ရယ် ဒါမှ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုများလာမှ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အရေးကိစ္စတွေကို ပိုလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်မှု ရှိလာမယ်။ အောက်ခြေက အခြေအနေတွေကိုလည်း အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ဒေသကိုယ်စားလှယ်တွေက အခြေအနေကိုပိုသိတယ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင်ရွေးကောက် တင်မြှောက်ခံရမှလည်း ပြဿနာတွေ ကိုဖြေရှင်းနိုင်မယ်။ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေဖြစ်တဲ့နေရာတွေမှာလည်း အမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ ရွေးချယ်ဖို့ ယာထားတဲ့နေရာတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်ခဲ့ရင်လည်း လွှတ်တော်ထဲမှာ တိုင်းရင်းသားအမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်ခွင့်ကလည်း အခွင့်အလမ်းတွေနည်းလာမှာကိုလည်း စိုးရိမ်မှုတွေရှိပါတယ်။"
နိုင်ငံရဲ့ စနစ်မူဝါဒတွေကို ဖော်ဆောင်ဦးဆောင်ပေးနိုင်မယ့် အုပ်ချုပ်မှုစနစ်အပြောင်းအလဲမှာ အရေးကြီးတဲ့ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေတင်သာမက မသန်စွမ်းတွေအပါအဝင် အားလုံးတန်းတူ ပူးပေါင်းပါဝင်နိုင်ရေး မဲပေးခွင့်မဆုံးရှုံးစေရေး အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် တာဝန်ရှိသူတွေဘက်က စနစ်ကျတဲ့အစီအမံတွေ ဆောင်ရွက်ပေးသင့်တယ်လို့လည်း ဦးဆောင်ဆွေးနွေးသူတဦးဖြစ်တဲ့ ရောင်ခြည်သစ်အဖွဲ့တည်ထောင်သူ မခင်လှက စကားဝိုင်းမှာ အခုလိုဆွေးနွေးပါတယ်။
"အဓိက ပထမဆုံး ရွေးကောက်ပွဲမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်ခွင့်ဆိုရင် မဲပေးနိုင်ဖို့ မဲစာရင်းမှာပါကိုပါရမယ်။ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို တိုင်းတာတဲ့အခါမှာလည်း အားလုံးပါဝင်ရေးဆိုတာကလည်း ကျမတို့က အချက်တချက်ဖြစ်တယ်။ အခုဆိုရင် မသန်စွမ်းသူတွေပါ ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ပြိုင်ခွင့်ရလာတယ်။ ဒါဟာလည်း အင်မတန်ကောင်းတဲ့ အချက်တချက်ဖြစ်လာပါတယ်။ နောက် မသန်စွမ်းသူတွေ မဲပေးခွင့်သူတွေ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အများကြီးရှိတယ်။ ဆိုတော့ ဒီလူတွေ မဲပေးခွင့်မဆုံးရှုံးအောင် ဒီလူတွေ မဲရုံကိုလာနိုင်အောင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ အထူးသဖြင့် ကိုဗစ်ကာလဖြစ်နေတဲ့အတွက် သူတို့အတွက် ကြိုတင် စဉ်းစားပေးရမှာဖြစ်လာတယ်။ ပြီးရင် မဲစာရင်းမှာ ရေးထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို မမြင်တဲ့ အမြင်အာရုံအားနည်းတဲ့သူတွေအတွက် ဘယ်လို လက်ကမ်းစာစောင်တွေ လုပ်ပေးသင့်လဲ။ စသဖြင့် အစီအမံတွေကို အများကြီးစီစဉ်ပေးစရာလိုပါတယ်။ ပြီးရင်တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ဒီမဲလက်မှတ်ပါတာတွေကို မြန်မာစာကို နားလည်ချင်မှ လည်မယ်။ အဲ့တာတွေကိုလည်း ဘယ်လိုနားလည်အောင် လုပ်ပေးမလဲပေါ့။ ကျမတို့အနေနဲ့ အားလုံးပါဝင်ခွင့်All Inclusive လူတိုင်းပါဝင်ခွင့် စံသတ်မှတ်ချက်ကို နိုင်ငံတော်က ဘယ်လောက်လုပ်ပေးနိုင်မလဲ တိုင်းရင်းသားတွေမှာလည်း ဘာသာစကားအခက်အခဲရှိသူတွေ မဲပေးခွင့်တွေ မဆုံးရှုံးရအောင် ဘယ်လိုလုပ်ပေးမလဲဆိုတဲ့ အစီအမံတွေက အင်မတန်မှာ အရေးကြီးပါတယ်။"
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို (၁၉) ကြိမ်မြောက်ပြင်ဆင်ပြီး အမျိုးသမီးတွေ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကိုခွင့်ပြုပေးခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ တင်းတင်းပြည့်တဲ့ နှစ်ပတ်လည်နေ့အထိမ်းအမှတ် စကားဝိုင်းမှာအမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍတွေမှာ ပါဝင်ခွင့်ရရေး အထူးသဖြင့် အမေရိကန်အမျိုးသမီးတွေ တန်းတူညီမျှမဲပေးပိုင်ခွင့် အခွင့်အရေးတောင်းဆိုခဲ့ကြတဲ့ အကြောင်းအမေရိကန်သံရုံးတာဝန်ရှိသူတွေဘက်ကလည်း မိတ်ဆက်ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ အမျိုးသမီးရှေ့ဆောင်ရပ်ဝန်း (Women's Initiatives Platform) ဦးဆောင်သူ မ Lway Aye Nang က Moderator အဖြစ် စီစဉ်တင်ဆက်ပေးတဲ့ ဒီအမျိုးသမီးရေး လှုပ်ရှားသူတွေရဲ့စကားဝိုင်းကို ရန်ကုန်အမေရိကန်စင်တာနဲ့ ဂျက်ဖာဆင်စင်တာ မန္တလေးတို့ရဲ့ FB လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာပေ့ချ်ကနေ တိုက်ရိုက် လွှင့်ပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
[Unicode Version]
အမရေိကနျမှာ အမြိုးသမီးတှမေဲပေးခှင့ျ နှဈရာပွည့ျအထိမျးအမှတျ မွနျမာအမြိုးသမီးတှေ ဆှေးနှေး
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ အမြိုးသမီးတှကေို မဲပေးခှင့ျပွုတဲ့ နှဈ ၁၀၀ ပွည့ျ အထိမျးအမှတျမွနျမာအမြိုးသမီးရေး လှုပျရှားသူတှရေဲ့ ဒီကနေ့ဆှေးနှေးကွတဲ့ "မွနျမာနိုငျငံက အမြိူးသမီးတှရေဲ့ အခှင့ျအရေးနဲ့ နိုငျငံရေးဖွဈစဉျတှအေကွောငျး" စကားဝိုငျးကို ပွောပွပေးပါမယျ။
၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ ဒီလ သွဂုတျလဟာ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒကေို ၁၉ ကွိမျမွောကျပွငျဆငျပွီး အမြိုးသမီးတှေ မဲပေးပိုငျခှင့ျကို ခှင့ျပွုပေးခဲ့တဲ့ ၁၉၂၀ပွည့ျနှဈကစလို့- နှဈပေါငျး ၁၀၀ တငျးတငျးပွည့ျတဲ့ နှဈပတျလညျနေ့ဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ အမြိုးသမီးတှေ မဲပေးပိုငျခှင့ျရရှိရေး မြိုးဆကျလေးဆကျတိုငျ တိုကျပှဲဝငျခဲ့ကွရတာမို့ မွနျမာနိုငျငံမှာ အမြိုးသမီးတှေ နိုငျငံရေးအခနျးကဏ်ဍတှမှော တနျးတူပါဝငျခှင့ျရှိဖို့ အရေးကွီးတဲ့အကွောငျး မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အမရေိကနျသံရုံးဘကျက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
နိုငျငံရေးဖွဈစဉျမှာ အမြိုးသမီးတှေ ညီတူညီမြှတနျးတူ ပါဝငျခှင့ျရရှိရေးဟာ ကောငျးမှနျတဲ့ လူ့အဖှဲ့အစညျး ဖွဈထှနျးပေါျပေါကျဖို့နဲ့ ဒီမိုကရစေီစနဈခိုငျမွဲရေး နှဈ ၁၀၀ ပွည့ျအထိမျးအမှတျ ဒီကနေ့ သွဂုတျလ ၁၄ ရကျနေ့မှာ “မွနျမာနိုငျငံရှိ အမြိုးသမီးမြား၏ အခှင့ျအရေးမြားနှင့ျ နိုငျငံရေးဖွဈစဉျ” ဆိုတဲ့ခေါငျးစဉျနဲ့ အမြိုးသမီးရေးလှုပျရှားသူတှရေဲ့ စကားဝိုငျးကငြျးပခဲ့ပါတယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ အမြိုးသမီးတှေ မဲပေးပိုငျခှင့ျရှိရေး တောငျးဆို တိုကျပှဲဝငျခဲ့ကွရသလို မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာရှိတဲ့ အမြိုးသမီးတှေ နိုငျငံရေးအခနျးကဏ်ဍတှမှော ပါဝငျခှင့ျရရေးအတှကျလညျး အခုခြိနျအထိ စိနျခေါျမှုတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေဆဲဖွဈတဲ့ အကွောငျး အဓိက ဆှေးနှေးဖွဈခဲ့တယျလို့ အဲ့ဒီ့စကားဝိုငျးမှာ ဦးဆောငျဆှေးနှေးခဲ့သူတဦးဖွဈတဲ့ အမြိုးသမီးအခှင့ျအရေး လှုပျရှားတောငျးဆိုတဲ့အဖှဲ့ဖွဈတဲ့ Triangle Women အဖှဲ့တညျထောငျသူ မခငျလေးက ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးကိုပွောပွပါတယျ။
"အမရေိကနျနိုငျငံရဲ့ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒမှော the 19th Amendment ပေါ့ အမြိုးသမီးတှေ မဲပေးပိုငျခှင့ျရဖို့အတှကျ ဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံဥပဒပွေငျဆငျခကြျ (၁၉) ကွိမျမွောကျ နှဈ ၁၀၀ ပွည့ျပေါ့နောျ ဒီ နှဈ ၁၀၀ ပွည့ျမှာ အမြိုးသမီးတှေ မဲပေးခှင့ျရဖို့အတှကျ ကွိုးစားခဲ့ကွရတဲ့နှဈ၁၀၀ပွည့ျကို ကမြတို့က ဂုဏျပွုတဲ့အနနေဲ့ ဆှေးနှေးကွတာဖွဈပါတယျ။ ကမြတို့မှာ စိနျခေါျခကြျတှမှောက မတူဘူးပေါ့နောျ။ နိုငျငံရေးမှာပါဝငျခှင့ျရဖို့ ကန့ျသတျထားတာတှေ လကျရှိဖွဈနတေဲ့ အနအေထားတှကေို ဆှေးနှေးခဲ့ကွပါတယျ။ ခတျေစနဈအရ အရငျကထကျတော့ ကမြတို့ နိုငျငံရေးမှာပါဝငျခှင့ျရတယျ။ ဒါကလညျး အမြိုးသမီးတှရေဲ့တောငျးဆိုမှုတှနေဲ့ ပွောငျးလဲလာတဲ့ အခွအေနအေရ မဖွဈမနေ မတတျသာလို့ ပေးလိုကျရတဲ့အနအေထားမြိုးမဟုတျပဲ တကယ့ျအဓိပ်ပါယျရှိတဲ့ ပါဝငျမှုရှိလာအောငျ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ဆှေးနှေးခကြျ အယူအဆ စိတျကူးစိတျသနျးတှကေို တကယျထည့ျသှငျးအသုံးပွုတဲ့ ဖွဈစဉျတှဖွေဈလာဖို့အတှကျ ကမြတို့တှေ အမြားကွီး ကွိုးစားကွရဦးမယျဆိုတာတှကေိုကမြတို့ခွုံပွီးတော့ ပွောဖွဈခဲ့ပါတယျ။"
နိုငျငံရေးဖွဈစဉျတှေ နိုငျငံရေးရဲ့ အပွောငျးအလဲဖောျဆောငျမှုတှနေဲ့ အရေးကွီးတဲ့အခနျးကဏ်ဍတှမှော တိုငျးရငျးဒသေတှကေ အမြိူးသမီးတှရေဲ့ ပူးပေါငျးပါဝငျခှင့ျရနိုငျရေးက အရေးကွီးတဲ့အကွောငျး စကားဝိုငျးမှာ ဦးဆောငျဆှေးနှေးခဲ့သူတဦးဖွဈတဲ့ ကခငြျပွညျနယျ အမြိုးသမီးမြားကှနျရကျ ဒေါျနနျပူကလညျး ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
"လကျရှိ တိုငျးရငျးသားဒသေမှာရှိတဲ့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ နိုငျငံရေးမှာ ပါဝငျခှင့ျနဲ့ မဲပေးခှင့ျနဲ့ပတျသကျတာတှေ နောကျရှေးကောကျပှဲနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့မှ အမြိုးသမီးတှေ အခှင့ျအရေးတှေ ဆုံးရှုံးခဲ့တာတှကေို ကမြ ဆှေးနှေးခဲ့တာပါ။ အမြိုးသမီးဆိုတာနဲ့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ နိုငျငံရေးမှာ ပါဝငျခှင့ျဆိုတဲ့နရောမှာ လှှတျတောျထဲမှာ အမြိုးသမီးတှေ မြားမြားပါဝငျမှသာလြှငျ နိုငျငံမှာရှိတဲ့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့အရေးကိစ်စကို အဲ့ဒီ့အမြိုးသမီးတှကေသာ လုပျဆောငျလာနိုငျမယျဆိုတာရယျ နောကျ အမြိုးသမီးတှေ မဲပေးပိုငျခှင့ျရှိဖို့အတှကျ မဲစာရငျးတှကေို သှားကွည့ျသင့ျတယျဆိုတဲ့အခကြျရယျ ဒါမှ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ပါဝငျမှုမြားလာမှ အမြိုးသမီးတှရေဲ့အရေးကိစ်စတှကေို ပိုလုပျဆောငျပေးနိုငျမှု ရှိလာမယျ။ အောကျခွကေ အခွအေနတှေကေိုလညျး အမြိုးသမီးတှနေဲ့ ဒသေကိုယျစားလှယျတှကေ အခွအေနကေိုပိုသိတယျ။ သူတို့ကိုယျတိုငျရှေးကောကျ တငျမွှောကျခံရမှလညျး ပွူနာတှေ ကိုဖွရှေငျးနိုငျမယျ။ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှဖွေဈတဲ့နရောတှမှောလညျး အမြိုးသမီးကိုယျစားလှယျလောငျးတှေ ရှေးခယြျဖို့ ယာထားတဲ့နရောတှမှော ရှေးကောကျပှဲ မဖွဈခဲ့ရငျလညျး လှှတျတောျထဲမှာ တိုငျးရငျးသားအမြိုးသမီးတှရေဲ့ ပါဝငျခှင့ျကလညျး အခှင့ျအလမျးတှနေညျးလာမှာကိုလညျး စိုးရိမျမှုတှရှေိပါတယျ။"
နိုငျငံရဲ့ စနဈမူဝါဒတှကေို ဖောျဆောငျဦးဆောငျပေးနိုငျမယ့ျ အုပျခြုပျမှုစနဈအပွောငျးအလဲမှာ အရေးကွီးတဲ့ရှေးကောကျပှဲတှမှော အမြိုးသမီးတှတေငျသာမက မသနျစှမျးတှအေပါအဝငျ အားလုံးတနျးတူ ပူးပေါငျးပါဝငျနိုငျရေး မဲပေးခှင့ျမဆုံးရှုံးစရေေး အစိုးရတာဝနျရှိသူတှနေဲ့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ တာဝနျရှိသူတှဘေကျက စနဈကတြဲ့အစီအမံတှေ ဆောငျရှကျပေးသင့ျတယျလို့လညျး ဦးဆောငျဆှေးနှေးသူတဦးဖွဈတဲ့ ရောငျခွညျသဈအဖှဲ့တညျထောငျသူ မခငျလှက စကားဝိုငျးမှာ အခုလိုဆှေးနှေးပါတယျ။
"အဓိက ပထမဆုံး ရှေးကောကျပှဲမှာ အမြိုးသမီးတှေ ပါဝငျခှင့ျဆိုရငျ မဲပေးနိုငျဖို့ မဲစာရငျးမှာပါကိုပါရမယျ။ ရှေးကောကျပှဲတှကေို တိုငျးတာတဲ့အခါမှာလညျး အားလုံးပါဝငျရေးဆိုတာကလညျး ကမြတို့က အခကြျတခကြျဖွဈတယျ။ အခုဆိုရငျ မသနျစှမျးသူတှပေါ ရှေးကောကျပှဲကို ဝငျပွိုငျခှင့ျရလာတယျ။ ဒါဟာလညျး အငျမတနျကောငျးတဲ့ အခကြျတခကြျဖွဈလာပါတယျ။ နောကျ မသနျစှမျးသူတှေ မဲပေးခှင့ျသူတှေ မွနျမာနိုငျငံမှာ အမြားကွီးရှိတယျ။ ဆိုတော့ ဒီလူတှေ မဲပေးခှင့ျမဆုံးရှုံးအောငျ ဒီလူတှေ မဲရုံကိုလာနိုငျအောငျ ဘယျလိုလုပျမလဲ အထူးသဖွင့ျ ကိုဗဈကာလဖွဈနတေဲ့အတှကျ သူတို့အတှကျ ကွိုတငျ စဉျးစားပေးရမှာဖွဈလာတယျ။ ပွီးရငျ မဲစာရငျးမှာ ရေးထားတဲ့ အခကြျအလကျတှကေို မမွငျတဲ့ အမွငျအာရုံအားနညျးတဲ့သူတှအေတှကျ ဘယျလို လကျကမျးစာစောငျတှေ လုပျပေးသင့ျလဲ။ စသဖွင့ျ အစီအမံတှကေို အမြားကွီးစီစဉျပေးစရာလိုပါတယျ။ ပွီးရငျတိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော ဒီမဲလကျမှတျပါတာတှကေို မွနျမာစာကို နားလညျခငြျမှ လညျမယျ။ အဲ့တာတှကေိုလညျး ဘယျလိုနားလညျအောငျ လုပျပေးမလဲပေါ့။ ကမြတို့အနနေဲ့ အားလုံးပါဝငျခှင့ျAll Inclusive လူတိုငျးပါဝငျခှင့ျ စံသတျမှတျခကြျကို နိုငျငံတောျက ဘယျလောကျလုပျပေးနိုငျမလဲ တိုငျးရငျးသားတှမှောလညျး ဘာသာစကားအခကျအခဲရှိသူတှေ မဲပေးခှင့ျတှေ မဆုံးရှုံးရအောငျ ဘယျလိုလုပျပေးမလဲဆိုတဲ့ အစီအမံတှကေ အငျမတနျမှာ အရေးကွီးပါတယျ။"
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒကေို (၁၉) ကွိမျမွောကျပွငျဆငျပွီး အမြိုးသမီးတှေ မဲပေးပိုငျခှင့ျကိုခှင့ျပွုပေးခဲ့တဲ့ နှဈပေါငျး ၁၀၀ တငျးတငျးပွည့ျတဲ့ နှဈပတျလညျနေ့အထိမျးအမှတျ စကားဝိုငျးမှာအမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ အမြိုးသမီးတှေ နိုငျငံရေးအခနျးကဏ်ဍတှမှော ပါဝငျခှင့ျရရေး အထူးသဖွင့ျ အမရေိကနျအမြိုးသမီးတှေ တနျးတူညီမြှမဲပေးပိုငျခှင့ျ အခှင့ျအရေးတောငျးဆိုခဲ့ကွတဲ့ အကွောငျးအမရေိကနျသံရုံးတာဝနျရှိသူတှဘေကျကလညျး မိတျဆကျပါဝငျဆှေးနှေးခဲ့ကွပါတယျ။ အမြိုးသမီးရှေ့ဆောငျရပျဝနျး (Women's Initiatives Platform) ဦးဆောငျသူ မ Lway Aye Nang က Moderator အဖွဈ စီစဉျတငျဆကျပေးတဲ့ ဒီအမြိုးသမီးရေး လှုပျရှားသူတှရေဲ့စကားဝိုငျးကို ရနျကုနျအမရေိကနျစငျတာနဲ့ ဂကြျဖာဆငျစငျတာ မန်တလေးတို့ရဲ့ FB လူမှုကှနျရကျစာမကြျနှာပေ့ခြျကနေ တိုကျရိုကျ လှှင့ျပေးခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
