(Zawgyi / Unicode)
Covid-19 ကပ်ဘေးရောဂါ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ကြုံနေရတဲ့ ကာလမှာ အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုပါ ထပ်ပေါင်းပြီး ကုန်သွယ်ရေး ထိခိုက်နေရတဲ့ အခြေအနေမှာ ဒီနှစ် အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပို့ကုန် ပိုငွေ ပြနေကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က နိုဝင်ဘာလ အစောပိုင်း မိန့်ခွန်းမှာ ထည့်သွင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ပို့ကုန်ပိုင်းမှာ သိသိသာသာ တိုးတက်မှု မရှိပေမယ့် သွင်းကုန် တင်သွင်းမှုကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ထိန်းချုပ်လိုက်တဲ့ အချက်ကြောင့်လည်း ပါတယ်လို့ စီးပွားရေး အသိုင်းအဝိုင်းက သုံးသပ်ကြပါတယ်။ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဒေါက်တာ စိုးထွန်းကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်အဖြစ် မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ မိန့်ခွန်းထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံက ပို့ကုန် ဝင်ငွေဟာ ဒီနှစ် ဘဏ္ဍာနှစ် အတွင်းမှာ ပိုလာတယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ ဆိုတော့ အခြေအနေက ဘယ်လို ဖြစ်လို့ ပို့ကုန် ဝင်ငွေ ပိုတာပါလဲရှင့်။ ဒီကိစ္စက ထူးခြားမနေဘူးလားရှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေနဲ့ ဆိုရင်။
ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ အဓိက ကတော့ Import (သွင်းကုန်)တွေကို ထိန်းချုပ်လိုက်တာပေါ့နော်။ ပထမဆုံး နယ်စပ်က တင်သွင်းတာပေါ့နော်။ ဒီ ယိုးဒယား (ထိုင်း) နယ်စပ်ကတော့ တင်ပို့မှုများတာပေါ့။ ယိုးဒယား နယ်စပ်ကိုလည်း အချိုရည်တို့ ခေါက်ဆွဲခြောက်တို့ ကျန်တဲ့ ပစ္စည်းတွေကို နယ်စပ်က တင်သွင်းခွင့် ပိတ်လိုက်တယ်။ ပိတ်လိုက်တော့ အဲဒီဟာ တော်တော် လျော့ကျသွားတယ်။
တရားဝင်တော့ Oversea က တင်သွင်းခွင့် ပေးတယ်။ ဒါပေမယ့် အများစုကတော့ နယ်စပ်က တင်သွင်းရင် စာရိတ် သက်သာတယ်ဆိုပြီး ပြောတကိုး။ နယ်စပ်က တင်သွင်းခွင့် မရတော့ ကုန်စည် တော်တော်များများက တင်သွင်းမှု လျော့ကျသွားတယ်။
ဒုတိယ အချက်ကတော့ တရုတ်နိုင်ငံ နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးမှာ မြန်မာပြည်က Export (ပို့ကုန်) ပိတ်ထားပြီး တရုတ်ဘက်ကတော့ သွင်းတာ ရှိတယ်။ အခုတော့ မြန်မာဘက်ခြမ်းကလည်း လုံးဝကြီး ပိတ်လိုက်တယ်။ ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ Covid နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ ပစ္စည်းက လွဲရင် တရုတ်နိုင်ငံက တင်သွင်းခွင့် ကျနော်တို့က ပိတ်လိုက်တာပေါ့နော်။
နောက်တချက်ကတော့ မော်တော်ကား တင်သွင်းခွင့်ပေါ့။ ဒါလည်း သူတို့က မော်တော်ကား တင်သွင်းခွင့်ကို ပိတ်လိုက်တယ်။ ကား အရောင်းစင်တာ၊ ကား Showroom တခုကို အစီး ၂၀ တို့ဘာတို့ သတ်မှတ်ပြီးတော့ ထိန်းချုပ်လိုက်တယ်။ ဝန်ထမ်း ပါမစ် ဆိုပြီးတော့မှ နှစ် ၂၀ အထက် ဝန်ထမ်းတွေကို ပေးတာကိုလည်း လုံး၀ ဆိုင်းငံ့လိုက်တယ်ပေါ့နော်။
နောက်ဆုံး တချက် လုပ်တာကတော့ စားအုန်းဆီပေါ့။ စားအုန်းဆီ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီ အရင်က လွတ်လွတ်လပ်လပ် တင်သွင်းခွင့် ပေးခဲ့တယ်။ အခုကတော့ တလကို တန်ချိန် ၅ သောင်းဆိုပြီး သတ်မှတ်တယ်။ သတ်မှတ်တဲ့ နေရာမှာ Quota (ခွဲတမ်း) စနစ်နဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို အချိုးကျ ခွဲဝေပြီး တင်သွင်းခွင့် ပေးတယ်။ အဓိက သူလုပ်သွားတာကတော့ ကျနော်တို့ မြင်တာတော့ Import Permit (သွင်းကုန် ခွင့်ပြုချက်) တွေကို ထိန်းချုပ်လိုက်တဲ့ သဘောလို့ မြင်ပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ ဟုတ်ကဲ့ရှင့်။ Export ပိုင်းမှာရော ဘင်္ဂလားဒေရှ့် နယ်စပ်တော့ ပြန်ဖွင့်တယ်လို့ ကြားပါတယ်။ တခြား တင်ပို့တဲ့ အပိုင်းမှာရော ပုံမှန် အနေအထားမျိုး ပြန်ဖြစ်လာပါပြီလားရှင့်။ အခြေအနေ ဘယ်လို ရှိပါလဲ။
ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ တင်ပို့တဲ့ အပိုင်းမှာတော့ ပဲ ကိုတော့ အိန္ဒိယနဲ့ စာချုပ် ချုပ်ထားတာတော့ တွေ့တယ်။ ၅ နှစ်ပေါ့နော်။ G to G စာချုပ်ပေါ့။ ဒီနှစ်ထဲမှာ လက်မှတ် ထိုးလိုက်တာပေါ့။ ဒါတော့ ပဲ ကတော့ ပုံမှန် တင်ပို့မှု ရှိတယ်။ ဆန်ကတော့ လက်ရှိ အနေအထားမှာတော့ တရုတ် နယ်စပ်ကတော့ မဖွင့်သေးဘူးပေါ့နော်။ သို့သော်လည်းဘဲ ပုံမှန် လမ်းကြောင်းကတော့ ဆန်တင်ပို့မှုတော့ ရှိတယ်။ အလားတူ ကာလနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ လျော့ကျပေမယ့်လည်း သူလည်း နည်းတော့ မနည်းဘူး။
နယ်စပ်ဂိတ်ကတော့ ဘင်္ဂလားဒေရှ့် နယ်စပ် ပြန်ဖွင့်လိုက်တယ်ပေါ့နော်။ ဖွင့်လိုက်တဲ့ အခါကျတော့ ဘင်္ဂလားဒေရှ့် နယ်စပ်ကလည်း ကျနော်တို့က Export ဘဲ ရှိတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေရှ့် ကနေ မြန်မာပြည်ကို ပြန်သွင်းတာ နည်းတယ်ပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ဆီကတော့ အစုံပေါ့။ ဇီးသီးတို့ ကြက်သွန်တို့ ငရုတ်တို့ ဒါတွေ ကျနော်တို့က ဆေးပေါ့လိပ်က အစ အရက် အဆုံးပေါ့ ဒါတွေ သွားတာ များတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေရှ့် နယ်စပ် ဖွင့်တဲ့ တပတ်မှာတော့ ဒေါ်လာ ၆ သိန်းကျော် တင်ပို့နိုင်တယ် ဆိုပြီးမှ ကျနော်တို့ တွေ့ရတယ်ပေါ့နော်။ ပြောရရင်တော့ဗျာ Export ပိုင်းမှာတော့ သူ နည်းနည်းလေး အားစိုက်ပြီးတော့ လုပ်တာမျိုးတွေ တွေ့တယ်။ Import ကိုတော့ ထိန်းချုပ်လိုက်တယ်။ ဒါကြောင့် ခုန Import – Export မှာ Export က သာတယ်ဆိုတဲ့ ဟာမျိုး ဖြစ်လာတာပေါ့။
သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ကုန်သွယ်ရေး စာရင်း ဇယားတွေကို သွားကြည့်တော့လည်း အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို တင်ပို့မှုမှာလည်း သိပ်ပြီး ကျတာ မတွေ့ဘူး ဆရာ။ ဆိုတော့ အမေရိကန်ကို မြန်မာနိုင်ငံက တင်ပို့နေတာ ဘယ်လို ပစ္စည်းတွေများ ရှိပါလဲ ဆရာ။
ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ အစားအစာပေါ့။ စားသောက်ကုန်၊ ရေထွက်ကုန် တချို့ရယ်၊ နောက် အထည်အလိပ်ပေါ့နော်။ အထည်ဆိုတာ အထည်ချုပ်က ပို့တဲ့ဟာပေါ့ အဲဒါမျိုးတွေတော့ ရှိပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ တင်သွင်းမှုကို ထိန်းချုပ်လိုက်ပြီးတော့ ပို့ကုန်ကို ပိုပြီးတော့ ပို့ဖို့ လုပ်နေတယ်ဆိုတော့ ဒါက ဆရာတို့ အမြင် တိုးတက် ဖြစ်ထွန်းမှု ရှိပါသလား ဆရာ။
ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ Export ကတော့ အများကြီးတော့ တက်လာတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် Import ကတော့ အများကြီး လျော့ကျသွားတာပေါ့နော်။ ၂ ချက်ပေါ့။ Import Permit ထိန်းချုပ်တာလည်း ပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာလည်း Purchasing Power ပေါ့။ လူတွေဟာ Covid ရော၊ နောက် အာဏာ ထိန်းသိမ်းတဲ့ အတွက် ဘဏ်ကနေ ငွေထုတ် မရတာကြောင့် လုပ်ငန်းတွေ မကောင်းတဲ့ အချက်ကြောင့် လူတွေရဲ့ သုံးစွဲတဲ့ ပမာဏ လျော့ကျသွားတဲ့ ဟာလည်း ပါတာပေါ့နော်။
ဥပမာ ဆိုပါစို့ဗျာ ကျနော်တို့က Covid ကြောင့် ပွဲလမ်း သဘင်တွေ လုပ်လို့ မရဘူး မသွားရဘူးဆိုတော့ အဝတ်အစားတို့ ကျန်တဲ့ အသုံးအဆောင် မဝယ်ဘူးပေါ့။ နောက် နယ်စပ်ကလည်း တင်သွင်းတဲ့ ခေါက်ဆွဲခြောက်တို့ အချိုရည်တို့ ဒါတွေကလည်း ဈေးတက်သွားတယ်။ ဈေးတက်သွားတဲ့ အခါကျတော့ ဝယ်မစားဘူးပေါ့။ အရင်က ၂ ထုပ်စားတဲ့သူက ၁ ထုပ်ဘဲ စားတော့တာပေါ့။ အကြောင်းအရာ အားလုံး စုံသွားတာပေါ့။ Import ပိတ်တာ အပြင်ကို တဖက်ကလည်း သုံးစွဲနိုင်တဲ့ Purchasing Power ကျသွားတာလည်း ပါတာပေါ့။ ဈေးတွေ ကြီးသွားတဲ့ အတွက်ကြောင့်။
သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ တရုတ် နယ်စပ် ပြန်ဖွင့်နိုင်မယ့် အလားအလာရော။ ကြိုးစားနေကြတယ်လို့တော့ ကြားပါတယ်။ ပြန်ဖွင့်နိုင်မယ့် အခြေအနေ ဘယ်လိုများ ရှိပါလဲ ဆရာ။
ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ တရုတ်ကတော့ နည်းနည်းလေးတော့ လူလည်ကျတယ်။ သူက သူ့ပစ္စည်း ဗမာပြည်ကို သွင်းဖို့ အတွက်တော့ နည်းမျိုးစုံနဲ့ စည်းရုံးနေတယ်။ ဒါပေမယ့် ဗမာပြည်က ပစ္စည်းကို ပြန်သွင်းဖို့တော့ သူက လက်ရှိက အကန့်အသတ် ဖြစ်တယ်။ အခုကတော့ ချင်းရွှေဟော်မှာတော့ ပစ္စည်း ၄ မျိုး - မြန်မာဘက်က စက်မှု ကုန်ကြမ်းပေါ့။ ဂုန်လျှော်တို့ ကြံတို့ အစရှိသည်ပေါ့နော် ၄ မျိုးကိုတော့ တင်သွင်းခွင့် ပေးမယ်ပေါ့။ ကျန်တာကတော့ ခွင့်မပြုဘူး။
မြန်မာကတော့ အခြေခံ ကျတဲ့ ဆန်တို့ ဆန်ကွဲတို့ ပြောင်းတို့ ဒါတွေက တောင်သူ လယ်သမားတွေရဲ့ ထွက်ကုန် ဖြစ်တော့ ဒီဥစ္စာ မပါဘူး ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီဟာပါ ညှိနေကြတဲ့ အပိုင်းတော့ ရှိတယ်။ ပထမတော့ တရုတ်က မြန်မာဘက်က ခွင့်မပြုဘူး။ သူ့ဆီက ပစ္စည်းတော့ ရောင်းမယ်ပေါ့နော်။ မြန်မာဘက်ကတော့ ညှိရင်း ညှိရင်းနဲ့ အခု ၄ မျိုးတော့ တရုတ်ဘက်က ခွင့်ပြုလာပြီ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ ၄ မျိုးက ကျနော်တို့ရဲ့ အဓိက ထွက်ကုန် မဟုတ်ဘူး။ အဓိက ခုန ပြောတဲ့ ဆန်ကွဲပေါ့နော် ဆန်ကွဲနဲ့ ပြောင်းနဲ့ ကျန်တဲ့ လယ်ယာ ထွက်ကုန်တွေ မပါဘူးပေါ့။ ဖရဲတို့ သရက်တို့ တစ်ရှူး ငှက်ပျောတို့။ ဒါတွေ ထပ်ပြီး ညှိနေတုန်း ဆိုတော့ ပြောရတာတော့ ခက်ပါတယ်။ သူတို့ဘက်မှာလည်း ယူနန်ပြည်နယ် အနေနဲ့ လိုအပ်ချက်တော့ ရှိနေတယ်ပေါ့နော်။
သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ ဆရာ ဒေါက်တာ စိုးထွန်း အထူးဘဲ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ ပို့ကုနျ ပိုငှေ ပွလာရတဲ့ အကွောငျး
Covid-19 ကပျဘေးရောဂါ ကူးစကျပြံ့နှံ့မှု ကွုံနရေတဲ့ ကာလမှာ အာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျ နိုငျငံရေး မတညျငွိမျမှုပါ ထပျပေါငျးပွီး ကုနျသှယျရေး ထိခိုကျနရေတဲ့ အခွအေနမှော ဒီနှဈ အတှငျး မွနျမာနိုငျငံ ပို့ကုနျ ပိုငှေ ပွနကွေောငျး ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက နိုဝငျဘာလ အစောပိုငျး မိန့ျခှနျးမှာ ထည့ျသှငျး ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ ပို့ကုနျပိုငျးမှာ သိသိသာသာ တိုးတကျမှု မရှိပမေယ့ျ သှငျးကုနျ တငျသှငျးမှုကို တငျးတငျးကွပျကွပျ ထိနျးခြုပျလိုကျတဲ့ အခကြျကွောင့ျလညျး ပါတယျလို့ စီးပှားရေး အသိုငျးအဝိုငျးက သုံးသပျကွပါတယျ။ စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျ ဒေါကျတာ စိုးထှနျးကို ဆကျသှယျမေးမွနျးပွီး ဒီသီတငျးပတျ စီးပှားရေး အစီအစဉျအဖွဈ မသိငျ်ဂ ီထိုကျ တငျပွထားပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျရဲ့ မိန့ျခှနျးထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံက ပို့ကုနျ ဝငျငှဟော ဒီနှဈ ဘဏ်ဍာနှဈ အတှငျးမှာ ပိုလာတယျလို့ ပွောထားပါတယျ။ ဆိုတော့ အခွအေနကေ ဘယျလို ဖွဈလို့ ပို့ကုနျ ဝငျငှေ ပိုတာပါလဲရှင့ျ။ ဒီကိစ်စက ထူးခွားမနဘေူးလားရှင့ျ မွနျမာနိုငျငံ အခွအေနနေဲ့ ဆိုရငျ။
ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ အဓိက ကတော့ Import (သှငျးကုနျ)တှကေို ထိနျးခြုပျလိုကျတာပေါ့နောျ။ ပထမဆုံး နယျစပျက တငျသှငျးတာပေါ့နောျ။ ဒီ ယိုးဒယား (ထိုငျး) နယျစပျကတော့ တငျပို့မှုမြားတာပေါ့။ ယိုးဒယား နယျစပျကိုလညျး အခြိုရညျတို့ ခေါကျဆှဲခွောကျတို့ ကနြျတဲ့ ပစ်စညျးတှကေို နယျစပျက တငျသှငျးခှင့ျ ပိတျလိုကျတယျ။ ပိတျလိုကျတော့ အဲဒီဟာ တောျတောျ လြော့ကသြှားတယျ။
တရားဝငျတော့ Oversea က တငျသှငျးခှင့ျ ပေးတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အမြားစုကတော့ နယျစပျက တငျသှငျးရငျ စာရိတျ သကျသာတယျဆိုပွီး ပွောတကိုး။ နယျစပျက တငျသှငျးခှင့ျ မရတော့ ကုနျစညျ တောျတောျမြားမြားက တငျသှငျးမှု လြော့ကသြှားတယျ။
ဒုတိယ အခကြျကတော့ တရုတျနိုငျငံ နယျစပျ ကုနျသှယျရေးမှာ မွနျမာပွညျက Export (ပို့ကုနျ) ပိတျထားပွီး တရုတျဘကျကတော့ သှငျးတာ ရှိတယျ။ အခုတော့ မွနျမာဘကျခွမျးကလညျး လုံးဝကွီး ပိတျလိုကျတယျ။ ကနြျးမာရေးနဲ့ ဆကျစပျတဲ့ Covid နဲ့ ဆကျစပျတဲ့ ပစ်စညျးက လှဲရငျ တရုတျနိုငျငံက တငျသှငျးခှင့ျ ကနြောျတို့က ပိတျလိုကျတာပေါ့နောျ။
နောကျတခကြျကတော့ မောျတောျကား တငျသှငျးခှင့ျပေါ့။ ဒါလညျး သူတို့က မောျတောျကား တငျသှငျးခှင့ျကို ပိတျလိုကျတယျ။ ကား အရောငျးစငျတာ၊ ကား Showroom တခုကို အစီး ၂၀ တို့ဘာတို့ သတျမှတျပွီးတော့ ထိနျးခြုပျလိုကျတယျ။ ဝနျထမျး ပါမဈ ဆိုပွီးတော့မှ နှဈ ၂၀ အထကျ ဝနျထမျးတှကေို ပေးတာကိုလညျး လုံး၀ ဆိုငျးငံ့လိုကျတယျပေါ့နောျ။
နောကျဆုံး တခကြျ လုပျတာကတော့ စားအုနျးဆီပေါ့။ စားအုနျးဆီ၊ ဟငျးသီးဟငျးရှကျဆီ အရငျက လှတျလှတျလပျလပျ တငျသှငျးခှင့ျ ပေးခဲ့တယျ။ အခုကတော့ တလကို တနျခြိနျ ၅ သောငျးဆိုပွီး သတျမှတျတယျ။ သတျမှတျတဲ့ နရောမှာ Quota (ခှဲတမျး) စနဈနဲ့ ကုမ်ပဏီတှကေို အခြိုးကြ ခှဲဝပွေီး တငျသှငျးခှင့ျ ပေးတယျ။ အဓိက သူလုပျသှားတာကတော့ ကနြောျတို့ မွငျတာတော့ Import Permit (သှငျးကုနျ ခှင့ျပွုခကြျ) တှကေို ထိနျးခြုပျလိုကျတဲ့ သဘောလို့ မွငျပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ ဟုတျကဲ့ရှင့ျ။ Export ပိုငျးမှာရော ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ နယျစပျတော့ ပွနျဖှင့ျတယျလို့ ကွားပါတယျ။ တခွား တငျပို့တဲ့ အပိုငျးမှာရော ပုံမှနျ အနအေထားမြိုး ပွနျဖွဈလာပါပွီလားရှင့ျ။ အခွအေနေ ဘယျလို ရှိပါလဲ။
ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ တငျပို့တဲ့ အပိုငျးမှာတော့ ပဲ ကိုတော့ အိန်ဒိယနဲ့ စာခြုပျ ခြုပျထားတာတော့ တှေ့တယျ။ ၅ နှဈပေါ့နောျ။ G to G စာခြုပျပေါ့။ ဒီနှဈထဲမှာ လကျမှတျ ထိုးလိုကျတာပေါ့။ ဒါတော့ ပဲ ကတော့ ပုံမှနျ တငျပို့မှု ရှိတယျ။ ဆနျကတော့ လကျရှိ အနအေထားမှာတော့ တရုတျ နယျစပျကတော့ မဖှင့ျသေးဘူးပေါ့နောျ။ သို့သောျလညျးဘဲ ပုံမှနျ လမျးကွောငျးကတော့ ဆနျတငျပို့မှုတော့ ရှိတယျ။ အလားတူ ကာလနဲ့ နှိုငျးယှဉျရငျတော့ လြော့ကပြမေယ့ျလညျး သူလညျး နညျးတော့ မနညျးဘူး။
နယျစပျဂိတျကတော့ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ နယျစပျ ပွနျဖှင့ျလိုကျတယျပေါ့နောျ။ ဖှင့ျလိုကျတဲ့ အခါကတြော့ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ နယျစပျကလညျး ကနြောျတို့က Export ဘဲ ရှိတယျ။ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ ကနေ မွနျမာပွညျကို ပွနျသှငျးတာ နညျးတယျပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့ဆီကတော့ အစုံပေါ့။ ဇီးသီးတို့ ကွကျသှနျတို့ ငရုတျတို့ ဒါတှေ ကနြောျတို့က ဆေးပေါ့လိပျက အစ အရကျ အဆုံးပေါ့ ဒါတှေ သှားတာ မြားတယျ။
ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ နယျစပျ ဖှင့ျတဲ့ တပတျမှာတော့ ဒေါျလာ ၆ သိနျးကြောျ တငျပို့နိုငျတယျ ဆိုပွီးမှ ကနြောျတို့ တှေ့ရတယျပေါ့နောျ။ ပွောရရငျတော့ဗြာ Export ပိုငျးမှာတော့ သူ နညျးနညျးလေး အားစိုကျပွီးတော့ လုပျတာမြိုးတှေ တှေ့တယျ။ Import ကိုတော့ ထိနျးခြုပျလိုကျတယျ။ ဒါကွောင့ျ ခုန Import – Export မှာ Export က သာတယျဆိုတဲ့ ဟာမြိုး ဖွဈလာတာပေါ့။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ ဟုတျကဲ့ ကုနျသှယျရေး စာရငျး ဇယားတှကေို သှားကွည့ျတော့လညျး အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုကို တငျပို့မှုမှာလညျး သိပျပွီး ကတြာ မတှေ့ဘူး ဆရာ။ ဆိုတော့ အမရေိကနျကို မွနျမာနိုငျငံက တငျပို့နတော ဘယျလို ပစ်စညျးတှမြေား ရှိပါလဲ ဆရာ။
ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ အစားအစာပေါ့။ စားသောကျကုနျ၊ ရထှေကျကုနျ တခြို့ရယျ၊ နောကျ အထညျအလိပျပေါ့နောျ။ အထညျဆိုတာ အထညျခြုပျက ပို့တဲ့ဟာပေါ့ အဲဒါမြိုးတှတေော့ ရှိပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ တငျသှငျးမှုကို ထိနျးခြုပျလိုကျပွီးတော့ ပို့ကုနျကို ပိုပွီးတော့ ပို့ဖို့ လုပျနတေယျဆိုတော့ ဒါက ဆရာတို့ အမွငျ တိုးတကျ ဖွဈထှနျးမှု ရှိပါသလား ဆရာ။
ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ Export ကတော့ အမြားကွီးတော့ တကျလာတာတော့ မဟုတျဘူး။ ဒါပမေယ့ျ Import ကတော့ အမြားကွီး လြော့ကသြှားတာပေါ့နောျ။ ၂ ခကြျပေါ့။ Import Permit ထိနျးခြုပျတာလညျး ပါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာလညျး Purchasing Power ပေါ့။ လူတှဟော Covid ရော၊ နောကျ အာဏာ ထိနျးသိမျးတဲ့ အတှကျ ဘဏျကနေ ငှထေုတျ မရတာကွောင့ျ လုပျငနျးတှေ မကောငျးတဲ့ အခကြျကွောင့ျ လူတှရေဲ့ သုံးစှဲတဲ့ ပမာဏ လြော့ကသြှားတဲ့ ဟာလညျး ပါတာပေါ့နောျ။
ဥပမာ ဆိုပါစို့ဗြာ ကနြောျတို့က Covid ကွောင့ျ ပှဲလမျး သဘငျတှေ လုပျလို့ မရဘူး မသှားရဘူးဆိုတော့ အဝတျအစားတို့ ကနြျတဲ့ အသုံးအဆောငျ မဝယျဘူးပေါ့။ နောကျ နယျစပျကလညျး တငျသှငျးတဲ့ ခေါကျဆှဲခွောကျတို့ အခြိုရညျတို့ ဒါတှကေလညျး ဈေးတကျသှားတယျ။ ဈေးတကျသှားတဲ့ အခါကတြော့ ဝယျမစားဘူးပေါ့။ အရငျက ၂ ထုပျစားတဲ့သူက ၁ ထုပျဘဲ စားတော့တာပေါ့။ အကွောငျးအရာ အားလုံး စုံသှားတာပေါ့။ Import ပိတျတာ အပွငျကို တဖကျကလညျး သုံးစှဲနိုငျတဲ့ Purchasing Power ကသြှားတာလညျး ပါတာပေါ့။ ဈေးတှေ ကွီးသှားတဲ့ အတှကျကွောင့ျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ တရုတျ နယျစပျ ပွနျဖှင့ျနိုငျမယ့ျ အလားအလာရော။ ကွိုးစားနကွေတယျလို့တော့ ကွားပါတယျ။ ပွနျဖှင့ျနိုငျမယ့ျ အခွအေနေ ဘယျလိုမြား ရှိပါလဲ ဆရာ။
ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ တရုတျကတော့ နညျးနညျးလေးတော့ လူလညျကတြယျ။ သူက သူ့ပစ်စညျး ဗမာပွညျကို သှငျးဖို့ အတှကျတော့ နညျးမြိုးစုံနဲ့ စညျးရုံးနတေယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဗမာပွညျက ပစ်စညျးကို ပွနျသှငျးဖို့တော့ သူက လကျရှိက အကန့ျအသတျ ဖွဈတယျ။ အခုကတော့ ခငြျးရှှဟေောျမှာတော့ ပစ်စညျး ၄ မြိုး - မွနျမာဘကျက စကျမှု ကုနျကွမျးပေါ့။ ဂုနျလြှောျတို့ ကွံတို့ အစရှိသညျပေါ့နောျ ၄ မြိုးကိုတော့ တငျသှငျးခှင့ျ ပေးမယျပေါ့။ ကနြျတာကတော့ ခှင့ျမပွုဘူး။
မွနျမာကတော့ အခွခေံ ကတြဲ့ ဆနျတို့ ဆနျကှဲတို့ ပွောငျးတို့ ဒါတှကေ တောငျသူ လယျသမားတှရေဲ့ ထှကျကုနျ ဖွဈတော့ ဒီဥစ်စာ မပါဘူး ဖွဈနတေယျ။ အဲဒီဟာပါ ညှိနကွေတဲ့ အပိုငျးတော့ ရှိတယျ။ ပထမတော့ တရုတျက မွနျမာဘကျက ခှင့ျမပွုဘူး။ သူ့ဆီက ပစ်စညျးတော့ ရောငျးမယျပေါ့နောျ။ မွနျမာဘကျကတော့ ညှိရငျး ညှိရငျးနဲ့ အခု ၄ မြိုးတော့ တရုတျဘကျက ခှင့ျပွုလာပွီ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီ ၄ မြိုးက ကနြောျတို့ရဲ့ အဓိက ထှကျကုနျ မဟုတျဘူး။ အဓိက ခုန ပွောတဲ့ ဆနျကှဲပေါ့နောျ ဆနျကှဲနဲ့ ပွောငျးနဲ့ ကနြျတဲ့ လယျယာ ထှကျကုနျတှေ မပါဘူးပေါ့။ ဖရဲတို့ သရကျတို့ တဈရှူး ငှကျပြောတို့။ ဒါတှေ ထပျပွီး ညှိနတေုနျး ဆိုတော့ ပွောရတာတော့ ခကျပါတယျ။ သူတို့ဘကျမှာလညျး ယူနနျပွညျနယျ အနနေဲ့ လိုအပျခကြျတော့ ရှိနတေယျပေါ့နောျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ ဆရာ ဒေါကျတာ စိုးထှနျး အထူးဘဲ ကြေးဇူးတငျပါတယျ။
