ကင်ဆာရောဂါနေ့မှာ ကင်ဆာအန္တရာယ်လျှော့ချနိုင်မယ့်နည်းလမ်းအဖြစ် ကျန်းမာစွာနေထိုင်နည်းကိုရွေးချယ်ကြဖို့ ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာ ရေးအဖွဲ့ WHO က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါလက္ခဏာသတ်မှတ်တာနဲ့ ကင်ဆာကုသမှုတွေကို စောစောစီးစီးလုပ်ပေးနိုင် မယ်ဆိုရင် အသက်ပေါင်းများစွာကို ကယ်တင်နိုင်တယ်ဆိုတာကိုလည်း WHO က အလေးထားကြောင်း WHO ဌာနချုပ်ရှိရာ ဂျနီဗာ ကနေ ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် Lisa Schlein က ပေးပို့ထားတဲ့သတင်းလွှာကို ဆက်ပြီးပြောပြပေးပါ့မယ်။
ကင်ဆာရောဂါလက္ခဏာရှာဖွေတာနဲ့ ကုသတဲ့ လုပ်ငန်းအများအပြားကို အောင်မြင်အောင်လုပ်နိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကောက်ယူ ထားတဲ့ စာရင်းတွေအရ ဒီရောဂါဟာ ကြောက်မက်ဖွယ်အဆင့်မှာ ဆက်ပြီး ရှိနေဆဲပါပဲ။ ကမ္ဘာမှာ ဒုတိယမြောက် အသေအပျောက်အများဆုံး ရောဂါဟာ ကင်ဆာဖြစ်ပြီး နှစ်စဉ် ရောဂါဖြစ်သူပေါင်း ၁၄ သန်းဝန်းကျင်မှာ လူ ၉ သန်းနီးပါး သေဆုံးနေကြပါတယ်။
အဖြစ်များဆုံး ကင်ဆာတွေကတော့ အဆုတ်၊ အသည်း၊ အူမကြီး၊ အစာအိမ်နဲ့ ရင်သားကင်ဆာတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဆေးလိပ်သောက်သူ တွေ မှာ အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်ပြီး အရက်သောက်သုံးမှုက ဒုတိယနဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့မညီညွတ်တဲ့ စားသောက်မှုပုံစံနဲ့ ကျန်းမာရေး ကိုယ်လက် လှုပ်ရှားလုပ်လေ့မရှိသူတွေမှာလည်း ကင်ဆာဖြစ်တတ်ကြောင်း WHO က အစီရင်စာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ကင်ဆာနဲ့သေဆုံးသူ ၇၀ % ဝန်းကျင်ဟာ ဝင်ငွေနိမ့်ကျသူ ၊ ဝင်ငွေအလယ်အလတ်သာရှိသူတွေဖြစ်ကြပြီး ဒီအရေအတွက်ရှိတဲ့ တိုင်းပြည်မျိုး တွေမှာ ကင်ဆာဖြစ်နှုန်းတိုးနေတာဟာ သိပ်မြန်ပြီး စိုးရိမ်စရာအခြေအနေဖြစ်နေတဲ့အကြောင်း WHO ရဲ့ ကင်ဆာထိန်းချုပ်ရေး အရာရှိ Andre Ilbawi က ပြောပါတယ်။
သူက ကင်ဆာရောဂါဖြစ်နေတဲ့ စိုးရိမ်စရာအခြေအနေကို သဘောတူပေမယ့် အဆင်းရဲဆုံးတိုင်းပြည်တွေမှာ ကင်ဆာရောဂါကို ရိုးရိုးရှင်းရှင်းနဲ့ ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်ကြောင်း ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ပထမဆုံးနဲ့ အဓိကအကျဆုံးကတော့ ကင်ဆာဖြစ်နေပြီဆိုတာကို စောစောစီးစီးသိရဖို့ပါပဲ။ ဝင်ငွေနိမ့်တဲ့တိုင်းပြည်တွေမှာ ကုသမှုကို အဟန့် အတားဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တဲ့ တိုးတက်တဲ့ နည်းပညာတွေအကြောင်းနဲ့ ဈေးနှုန်းကြီးလွန်းတဲ့ဆေးတွေအကြောင်း ပြောနေတာထက် အဲဒါက ပိုပြီးအရေးကြီးပါတယ်။ ကင်ဆာဖြစ်နေပြီဆိုတာ စောစောစီးစီးသိအောင်လုပ်နိုင်တာက ကုသရေးအတွက် အထိရောက်ဆုံးဖြစ်ပြီး အဲဒီလို လူတွေအတွက် အခြေခံကုသမှုစရိတ်ကို လှူကြမယ်ဆိုရင် အနိမ့်ဆုံးအရင်းအမြစ်တွေလောက်ပဲ ရှိရင်တောင်မှာ ကင်ဆာလူနာတွေ အများအပြားကို ကယ်တင်နိုင်ပါတယ်။”
ဖွံဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေမှာ လုပ်ပေးရမယ့် အရေးကြီးကိစ္စတွေကတော့ - လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းက ကောင်းကောင်းသဘောပေါက်လာအောင်လုပ်ပေးဖို့ အပါအဝင် ကင်ဆာအကြောင်းတွေ ပိုပြီးသိလာအောင် လုပ်ပေးဖို့၊ အခြေခံကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေကတဆင့် ကင်ဆာဖြစ်နေတယ် ဆိုတာကို စောစောသိရဖို့နဲ့ ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့ ကုသနိုင်မယ့်နည်းလမ်းတွေရှာဖွေဖို့ဆိုတာတွေဖြစ်ကြောင်း Ilbawi က ပြောပါတယ်။
ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်အောင် နေထိုင်နည်းက အရေးကြီးကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO ကလည်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
သစ်သီးဝလံတွေ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေ များများစားပေးဖို့၊ လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ဖို့၊ ဆေးလိပ်မသောက်ဖို့နဲ့ အရက်သောက်သုံးမှုကို အတန်အသင့်လျှော့ချနိုင်မယ်ဆိုရင် ကင်ဆာနဲ့ သေဆုံးမှုတွေကို သုံးပုံတပုံအထိ လျှော့ချနိုင်မှာဖြစ်ကြောင်း WHO အဖွဲ့ကြီးက အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ကင်ဆာရောဂါအကြောင်း လူတွေပိုသတိပြုမိလာစေပြီး ကာကွယ်၊ စမ်းသပ်၊ ကုသတာတွေလုပ်ဖို့ လူတွေကို အားပေးတိုက်တွန်းရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ နှစ်စဉ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့ကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကင်ဆာရောဂါနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။
