စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ကယားပြည်နယ် ဒေသအခေါ် ကရင်နီနယ်မှာ မြေမြုပ်မိုင်းအန္တရာယ်ဟာ အကြီးမားဆုံးစိန်ခေါ်မှုတရပ်ဖြစ်လာပါတယ်။ စစ်ရေးပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ စစ်ကောင်စီရော ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေကပါ နှစ်ဖက်စလုံးက မြေမြုပ်မိုင်းတွေ အသုံးပြုနေတာဖြစ်ပေမယ့်၊ စစ်ကောင်စီတပ်က ပိုအသုံးများတယ်လို့ မိုင်းရှာဖွေရှင်းလင်းရေးအဖွဲ့တွေက ပြောကြပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး နှစ်နှစ်အကြာ ကရင်နီနယ်မှာရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြေမြုပ်မိုင်းအခြေအနေ အထူးသတင်းပေးပို့ချက်ကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က ပြောပြပါမယ်။
စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြမှုတွေ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွဲခံရပြီးတဲ့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း ဆန္ဒပြလူငယ်တွေဟာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေဖွဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီကို လက်နက်လမ်းစဉ်နဲ့ ပြန်လည်ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြတာပါ။ အဲဒီကတည်းက ကယားပြည်နယ် ဒေသအခေါ် ကရင်နီနယ်က နေရာအတော်များများမှာ တိုက်ပွဲတွေစတင်ဖြစ်ပွားလာတာ ခုဆို နှစ်နှစ်နီးပါး ရှိလာပါပြီ။
ကယားနယ်တခွင်မှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ လေယာဉ်ဗုံးကြဲမှု လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် နှိပ်ကွပ်ခံရတဲ့အပြင် မြေမြှုပ်မိုင်းအန္တရာယ်တွေလည်း အကြီးမားဆုံး ခေါ်စိန်မှုတစ်ခု ဖြစ်လာတယ်လို့ ဒေသခံနဲ့ ကရင်နီအဖွဲ့အစည်းတွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။ တိုက်ပွဲကြောင့် စစ်ပြေးရှောင်နေတဲ့ ပြည်သူတွေဟာ တိုက်ပွဲတည်ငြိမ်တဲ့အချိန်မှာ သူတို့နေရပ်ပြန်ပြီး လိုအပ်တဲ့ပစ္စည်းတွေ ပြန်လာယူရင်းနဲ့ မြေမြှုပ်မိုင်းနင်းမိတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေ မကြာခဏဖြစ်ပွားနေပါတယ်။
ဒီမော့ဆိုမြို့နယ် ကုန်းသာကျေးရွာက အသက် ၄၁နှစ်အရွယ် ဒေါ်ဌေးဌေးဝင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလထဲက ကျေးရွာကိုပြန်လာချိန် သူ့ရဲ့ဦးလေးခြံဝင်းအိမ်ရှေ့မှာ မိုင်းနင်းမိပြီး ညာခြေထောက် ပြတ်ရှ၊ ကျန်တစ်ဖက်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ မိုင်းစထိမှန်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပါတယ်။ မိုင်းနင်းမိဒဏ်ရာနဲ့ ဆေးကုသရင်းပဲ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်လို့ သူငယ်ချင်းဖြစ်သူ ဒေါ်ကွယ်မြာက ဗွီအိုအေကို ခုလိုပြန်ပြောပြပါတယ်။
“အဲ့သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က အိမ်မီးလောင်းပြီးတော့မှ ပိုက်ဆံတစ်အိမ် တစ်သိန်းထောက်ပံ့ပေးတာလေ အဲ့ဒါပြန်ယူရင်းနဲ့ပေါ့နော် သူ့အဒေါ်အိမ်ရှေ့မှာကို နင်းသွားတာပေါ့ အဲ့ဒီမိုင်းကို နင်းမိသွားပြီးတော့မှ သူက ခြေထောက်တစ်ဖက် တခါထဲကိုပြတ်သွားတာ ပြတ်သွားပြီးမှ သူ ဆေးရုံခေါ်သွားလိုက်တယ်လေ၊ ဆေးရုံခေါ်သွားတော့ ဆေးရုံမှာလည်း တစ်ပတ် ဆယ်ရက်လောက်ပဲပေါ့ နေရပြီးမှ အသက်ပါပါသွားရော။”
အလာတူ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းလောက်က ဒေါ်ကွယ်မြာရဲ့ ဆွေမျိုးတော်သူက ကားနဲ့ နေအိမ်ပြန်ပြီး လိုအပ်ပစ္စည်းယူချိန်၊ သူ့နေအိမ်ခြံရှေ့မှာ မိုင်းပေါက်ကွဲလို့ ကားပျက်စီးသွားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် တိုက်ပွဲတည်ငြိမ်ရင်တောင် မြေမြှုပ်မိုင်းအန္တရာယ်ကြောင့် နေရပ်ပြန်နေဖို့က မသေချာတော့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
“အရင်တလောတုန်းက အမျိုးတစ်ဝမ်းကွဲတစ်ယောက်ပေါ့နော်၊ အဲ့ဒါ သူပြန်ပြီးမှ ပစ္စည်းနည်းနည်းပြန်သယ်မယ်ဆိုပြီးမှ ကားနဲ့ ထပ်နင်းမိသေးတယ်လေ ရွာဖက်မှာထဲက လူကတော့ မထိဘူးပေါ့နော် ကားပဲထိသွား ကားပဲပျက်စီးသွားတယ်ပေါ့။ အခုကတော့ ပြန်ဖို့တော့ မလွယ်တော့ပါဘူး၊ မြေမြှုပ်မိုင်းတွေကလည်း တအားများနေခါကျတော့လေ ပြန်ဖို့တောင်မှ လုံးဝကို အဆင်မပြေနိုင်တော့ဘူး။”
မြေမြှုပ်မိုင်း ပေါက်ကွဲခဲ့တဲ့နေရာတွေဟာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေ စစ်ကြောင်းဆင် တပ်စွဲနေထိုင် ခဲ့နေရာတွေဖြစ်ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်က ထောင်ထားတဲ့ မိုင်းတွေဖြစ်တယ်လို့ ရွာခံတွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။ ကရင်နီလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ ဒါရိုက်တာ ကိုဗညားကတော့ စစ်ရေးအရ တင်းမာမှုမရှိတဲ့ ကျေးရွာတစ်ရွာမှာ မြေမြှုပ် အလုံး ၃၀ ထက်မနည်း ရှားဖွေတွေ့ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် စစ်မျက်နှာပြင်ဖြစ်တဲ့ ဧရိယာတွေမှာ ဒီထက်မက မြေမြှုပ်မိုင်းတွေ အဆပေါင်းများစွာ ရှိနိုင်ပြီး စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေတယ်လို့ ကိုဗညားက ပြောပါတယ်။
“ အခြေအနေအားဖြင့်ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ အများဆုံးပေါ့နော် အထူးသဖြင့် အခုသူတို့ တပ်စွဲနေတဲ့နေရာ ဧရိယာတော်တော်များများမှာ ကျနော်တို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရတော့ ကျနော်တို့ နှစ်ထပ် သုံးထပ်ပေါ့နော် အဲ့လိုမျိုးမိုင်းတွေ ခင်းတာရှိတယ် နောက်တော့မှ ရွာတွေထဲမှာ မိုင်းတွေအများကြီးမြှုပ်ထားတာရှိတယ်ပေါ့နော်။ ဥပမာအားဖြင့် အရင်တလော မြလဲဖက်ပေါ့ ကျနော်တို့ ဒီဖက် KNDF နဲ့တချို့ သွားပြီးတော့အခါမှ မိုင်းသွားရှင်းတဲ့အချိန်မှာ ရွာတစ်ရွာထဲမှာတောင်မှာ ရှင်းလို့မပြီးတဲ့အချိန်မှာ ကျနော်တို့က အလုံးပေါင်းပေါ့နော် ၂၀ ၊ ၃၀ အထိ ဖော်လို့ရတာရှိတယ်။”
ဒေသခံ ကာကွယ်ရေးတပ်တွေကတော့ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးလုပ်ရင်း တပြိုင်တည်းမှာပဲ မိုင်းရှင်းလင်းရေးလုပ်ပေးနေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ တိုက်ပွဲငြိမ်တဲ့အချိန် မိုင်းတွေကို ရှင်းလင်းပေးတာဖြစ်တယ်လို့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် PDF ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ ကိုကယန်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဖက်က ပေါက်အားပြင်းတဲ့ မိုင်းမျိုးတွေ အသုံးပြုထားတာတွေ့ရတယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
“သူတို့စခန်းတည်ရှိရာ ပတ်ဝန်းကျင်က မြေမြှုပ်မိုင်းကို သူတို့ ရာနဲ့ချီထောင်ထားတယ်လေ၊ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ မိုင်းကို ကျနော်တို့ရှင်းတဲ့အချိန်မှာ ချိန်းစက်လည်းမရှိတဲ့အတွက် ကျနော်တို့ ရှင်းရတာ သိပ်အဆင်မပြေဘူးပေါ့နော်၊ အဲ့လိုမျိုးလေးတွေ ကျနော်တို့ ကြုံရတယ်ပေါ့နော်။ ဥပမာ ကျနော်တို့ ဒေါင်းခါးလို့ နယ်မြေမျိုးကျတော့ သူက မြေအစိုဓာတ်ရှိတယ်လေ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်သူမြှုပ်တဲ့မိုင်းဆိုရင် ဒီချိန်မှာ မြက်တွေက ပြန်ဖုံးပြီးပေါ့နော် ဖုံးသွားတဲ့ခါကျတော့ ကျနော်တို့ ရှင်းလို့အဆင်မပြေတော့ဘူး အဲ့လိုမျိုးဖြစ်နေတာ၊ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့ ပြည်သူလူထုက သူတို့ ရွာမှာ အိမ်မှာ ကျန်ခဲ့တဲ့ ပစ္စည်းတွေပြန်ယူဖို့တော့ ကျနော်တို့ လုံးဝခွင့်ပြုမထားတော့ဘူးပေါ့နော်၊ လုံးဝပေးမပြန်တော့ဘူးပေါ့နော်။”
ဒီးမော့ဆို PDF အဖွဲ့ထဲမှာတင် မိုင်းရှင်းလင်းရေးလုပ်ရင်းနဲ့ အနည်းဆုံး ခြေလက် ပြတ်ရှဒဏ်ရာ ၁၃ ဦး၊ သေဆုံးသူ ၁၄ ဦးအထိ ရှိနေတယ်လို့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် PDF ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက ပြောပါတယ်။ ဒီလို မိုင်းရှင်းလင်းရေးလုပ်တဲ့နေရာမှာ စက်ပစ္စည်းကိရိယာတွေ မရှိဘဲ လူအားနဲ့ရှင်းလင်းနေရတာမို့ အခက်အခဲဖြစ်နေပြီး အခုနောက်ပိုင်း မြေမြှုပ်မိုင်းတွေကို မရှင်းလင်းနိုင်တော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီမြေမြှုပ်မိုင်းတွေဟာ စစ်ကောင်စီက ထောင်ထားတဲ့မိုင်းတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ဒေသခံနဲ့ ကာကွယ်ရေးတပ်တွေ ပြောပေမယ့် ဗွီအိုအေက သီးခြားအတည်ပြုလို့မရသေးသလို စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း ထုတ်ပြန်တာမျိုး မတွေ့ရသေးပါဘူး။
[Unicode]
မွမွေုပျမိုငျးအန်တရာယျဟာ ကရငျနီနယျ (ကယားပွညျနယျ) အတှကျ အကွီးမားဆုံးစိနျခေါျမှုဖွဈ
စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ကယားပွညျနယျ ဒသေအခေါျ ကရငျနီနယျမှာ မွမွေုပျမိုငျးအန်တရာယျဟာ အကွီးမားဆုံးစိနျခေါျမှုတရပျဖွဈလာပါတယျ။ စဈရေးပဋိပက်ခဖွဈနတေဲ့ စဈကောငျစီရော ဒသေခံကာကှယျရေးအဖှဲ့တှကေပါ နှဈဖကျစလုံးက မွမွေုပျမိုငျးတှေ အသုံးပွုနတောဖွဈပမေယ့ျ၊ စဈကောငျစီတပျက ပိုအသုံးမြားတယျလို့ မိုငျးရှာဖှရှေငျးလငျးရေးအဖှဲ့တှကေ ပွောကွပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီး နှဈနှဈအကွာ ကရငျနီနယျမှာရငျဆိုငျနရေတဲ့ မွမွေုပျမိုငျးအခွအေနေ အထူးသတငျးပေးပို့ခကြျကို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက ပွောပွပါမယျ။
စဈတပျကအာဏာသိမျးမှုကိုဆန့ျကငြျတဲ့ ဆန်ဒပွမှုတှေ အကွမျးဖကျဖွိုခှဲခံရပွီးတဲ့နောကျ မွနျမာနိုငျငံတဝနျး ဆန်ဒပွလူငယျတှဟော ပွညျသူ့ကာကှယျရေးအဖှဲ့တှဖှေဲ့ပွီး စဈကောငျစီကို လကျနကျလမျးစဉျနဲ့ ပွနျလညျခုခံတိုကျခိုကျခဲ့ကွတာပါ။ အဲဒီကတညျးက ကယားပွညျနယျ ဒသေအခေါျ ကရငျနီနယျက နရောအတောျမြားမြားမှာ တိုကျပှဲတှစေတငျဖွဈပှားလာတာ ခုဆို နှဈနှဈနီးပါး ရှိလာပါပွီ။
ကယားနယျတခှငျမှာ စဈကောငျစီရဲ့ လယောဉျဗုံးကွဲမှု လကျနကျကွီးပဈခတျမှုတှေ ပွငျးပွငျးထနျထနျ နှိပျကှပျခံရတဲ့အပွငျ မွမွှေုပျမိုငျးအန်တရာယျတှလေညျး အကွီးမားဆုံး ခေါျစိနျမှုတဈခု ဖွဈလာတယျလို့ ဒသေခံနဲ့ ကရငျနီအဖှဲ့အစညျးတှကေ ပွောဆိုကွပါတယျ။ တိုကျပှဲကွောင့ျ စဈပွေးရှောငျနတေဲ့ ပွညျသူတှဟော တိုကျပှဲတညျငွိမျတဲ့အခြိနျမှာ သူတို့နရေပျပွနျပွီး လိုအပျတဲ့ပစ်စညျးတှေ ပွနျလာယူရငျးနဲ့ မွမွှေုပျမိုငျးနငျးမိတဲ့ ဖွဈစဉျတှေ မကွာခဏဖွဈပှားနပေါတယျ။
ဒီမော့ဆိုမွို့နယျ ကုနျးသာကြေးရှာက အသကျ ၄၁နှဈအရှယျ ဒေါျဌေးဌေးဝငျးဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈ အောကျတိုဘာလထဲက ကြေးရှာကိုပွနျလာခြိနျ သူ့ရဲ့ဦးလေးခွံဝငျးအိမျရှေ့မှာ မိုငျးနငျးမိပွီး ညာခွထေောကျ ပွတျရှ၊ ကနြျတဈဖကျမှာ ပွငျးထနျတဲ့ မိုငျးစထိမှနျဒဏျရာရရှိခဲ့ပါတယျ။ မိုငျးနငျးမိဒဏျရာနဲ့ ဆေးကုသရငျးပဲ အသကျဆုံးရှုံးခဲ့ရတယျလို့ သူငယျခငြျးဖွဈသူ ဒေါျကှယျမွာက ဗှီအိုအကေို ခုလိုပွနျပွောပွပါတယျ။
“အဲ့သူငယျခငြျးတဈယောကျက အိမျမီးလောငျးပွီးတော့မှ ပိုကျဆံတဈအိမျ တဈသိနျးထောကျပံ့ပေးတာလေ အဲ့ဒါပွနျယူရငျးနဲ့ပေါ့နောျ သူ့အဒေါျအိမျရှေ့မှာကို နငျးသှားတာပေါ့ အဲ့ဒီမိုငျးကို နငျးမိသှားပွီးတော့မှ သူက ခွထေောကျတဈဖကျ တခါထဲကိုပွတျသှားတာ ပွတျသှားပွီးမှ သူ ဆေးရုံခေါျသှားလိုကျတယျလေ၊ ဆေးရုံခေါျသှားတော့ ဆေးရုံမှာလညျး တဈပတျ ဆယျရကျလောကျပဲပေါ့ နရေပွီးမှ အသကျပါပါသှားရော။”
အလာတူ ၂၀၂၂ ခုနှဈ နှဈကုနျပိုငျးလောကျက ဒေါျကှယျမွာရဲ့ ဆှမြေိုးတောျသူက ကားနဲ့ နအေိမျပွနျပွီး လိုအပျပစ်စညျးယူခြိနျ၊ သူ့နအေိမျခွံရှေ့မှာ မိုငျးပေါကျကှဲလို့ ကားပကြျစီးသှားတယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ တိုကျပှဲတညျငွိမျရငျတောငျ မွမွှေုပျမိုငျးအန်တရာယျကွောင့ျ နရေပျပွနျနဖေို့က မသခြောတော့ဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
“အရငျတလောတုနျးက အမြိုးတဈဝမျးကှဲတဈယောကျပေါ့နောျ၊ အဲ့ဒါ သူပွနျပွီးမှ ပစ်စညျးနညျးနညျးပွနျသယျမယျဆိုပွီးမှ ကားနဲ့ ထပျနငျးမိသေးတယျလေ ရှာဖကျမှာထဲက လူကတော့ မထိဘူးပေါ့နောျ ကားပဲထိသှား ကားပဲပကြျစီးသှားတယျပေါ့။ အခုကတော့ ပွနျဖို့တော့ မလှယျတော့ပါဘူး၊ မွမွှေုပျမိုငျးတှကေလညျး တအားမြားနခေါကတြော့လေ ပွနျဖို့တောငျမှ လုံးဝကို အဆငျမပွနေိုငျတော့ဘူး။”
မွမွှေုပျမိုငျး ပေါကျကှဲခဲ့တဲ့နရောတှဟော စဈကောငျစီတပျတှေ စဈကွောငျးဆငျ တပျစှဲနထေိုငျ ခဲ့နရောတှဖွေဈပွီး စဈကောငျစီတပျက ထောငျထားတဲ့ မိုငျးတှဖွေဈတယျလို့ ရှာခံတှကေ ပွောဆိုကွပါတယျ။ ကရငျနီလူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ ဒါရိုကျတာ ကိုဗညားကတော့ စဈရေးအရ တငျးမာမှုမရှိတဲ့ ကြေးရှာတဈရှာမှာ မွမွှေုပျ အလုံး ၃၀ ထကျမနညျး ရှားဖှတှေေ့ရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ စဈမကြျနှာပွငျဖွဈတဲ့ ဧရိယာတှမှော ဒီထကျမက မွမွှေုပျမိုငျးတှေ အဆပေါငျးမြားစှာ ရှိနိုငျပွီး စိုးရိမျစရာကောငျးတဲ့ အခွအေနဖွေဈနတေယျလို့ ကိုဗညားက ပွောပါတယျ။
“ အခွအေနအေားဖွင့ျပွောမယျဆိုရငျတော့ စဈကောငျစီဘကျကတော့ အမြားဆုံးပေါ့နောျ အထူးသဖွင့ျ အခုသူတို့ တပျစှဲနတေဲ့နရော ဧရိယာတောျတောျမြားမြားမှာ ကနြောျတို့ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးပွောရတော့ ကနြောျတို့ နှဈထပျ သုံးထပျပေါ့နောျ အဲ့လိုမြိုးမိုငျးတှေ ခငျးတာရှိတယျ နောကျတော့မှ ရှာတှထေဲမှာ မိုငျးတှအေမြားကွီးမွှုပျထားတာရှိတယျပေါ့နောျ။ ဥပမာအားဖွင့ျ အရငျတလော မွလဲဖကျပေါ့ ကနြောျတို့ ဒီဖကျ KNDF နဲ့တခြို့ သှားပွီးတော့အခါမှ မိုငျးသှားရှငျးတဲ့အခြိနျမှာ ရှာတဈရှာထဲမှာတောငျမှာ ရှငျးလို့မပွီးတဲ့အခြိနျမှာ ကနြောျတို့က အလုံးပေါငျးပေါ့နောျ ၂၀ ၊ ၃၀ အထိ ဖောျလို့ရတာရှိတယျ။”
ဒသေခံ ကာကှယျရေးတပျတှကေတော့ နယျမွရှေငျးလငျးရေးလုပျရငျး တပွိုငျတညျးမှာပဲ မိုငျးရှငျးလငျးရေးလုပျပေးနတေယျလို့ဆိုပါတယျ။ တိုကျပှဲငွိမျတဲ့အခြိနျ မိုငျးတှကေို ရှငျးလငျးပေးတာဖွဈတယျလို့ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ PDF ပွနျကွားရေးတာဝနျခံ ကိုကယနျးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ စဈကောငျစီဖကျက ပေါကျအားပွငျးတဲ့ မိုငျးမြိုးတှေ အသုံးပွုထားတာတှေ့ရတယျလို့ သူက ဆိုပါတယျ။
“သူတို့စခနျးတညျရှိရာ ပတျဝနျးကငြျက မွမွှေုပျမိုငျးကို သူတို့ ရာနဲ့ခြီထောငျထားတယျလေ၊ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ မိုငျးကို ကနြောျတို့ရှငျးတဲ့အခြိနျမှာ ခြိနျးစကျလညျးမရှိတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့ ရှငျးရတာ သိပျအဆငျမပွဘေူးပေါ့နောျ၊ အဲ့လိုမြိုးလေးတှေ ကနြောျတို့ ကွုံရတယျပေါ့နောျ။ ဥပမာ ကနြောျတို့ ဒေါငျးခါးလို့ နယျမွမြေိုးကတြော့ သူက မွအေစိုဓာတျရှိတယျလေ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈသူမွှုပျတဲ့မိုငျးဆိုရငျ ဒီခြိနျမှာ မွကျတှကေ ပွနျဖုံးပွီးပေါ့နောျ ဖုံးသှားတဲ့ခါကတြော့ ကနြောျတို့ ရှငျးလို့အဆငျမပွတေော့ဘူး အဲ့လိုမြိုးဖွဈနတော၊ ဒါကွောင့ျ ကနြောျတို့ ပွညျသူလူထုက သူတို့ ရှာမှာ အိမျမှာ ကနြျခဲ့တဲ့ ပစ်စညျးတှပွေနျယူဖို့တော့ ကနြောျတို့ လုံးဝခှင့ျပွုမထားတော့ဘူးပေါ့နောျ၊ လုံးဝပေးမပွနျတော့ဘူးပေါ့နောျ။”
ဒီးမော့ဆို PDF အဖှဲ့ထဲမှာတငျ မိုငျးရှငျးလငျးရေးလုပျရငျးနဲ့ အနညျးဆုံး ခွလေကျ ပွတျရှဒဏျရာ ၁၃ ဦး၊ သဆေုံးသူ ၁၄ ဦးအထိ ရှိနတေယျလို့ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ PDF ပွနျကွားရေးတာဝနျခံက ပွောပါတယျ။ ဒီလို မိုငျးရှငျးလငျးရေးလုပျတဲ့နရောမှာ စကျပစ်စညျးကိရိယာတှေ မရှိဘဲ လူအားနဲ့ရှငျးလငျးနရေတာမို့ အခကျအခဲဖွဈနပွေီး အခုနောကျပိုငျး မွမွှေုပျမိုငျးတှကေို မရှငျးလငျးနိုငျတော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
ဒီမွမွှေုပျမိုငျးတှဟော စဈကောငျစီက ထောငျထားတဲ့မိုငျးတှေ ဖွဈတယျလို့ ဒသေခံနဲ့ ကာကှယျရေးတပျတှေ ပွောပမေယ့ျ ဗှီအိုအကေ သီးခွားအတညျပွုလို့မရသေးသလို စဈကောငျစီဘကျကလညျး ထုတျပွနျတာမြိုး မတှေ့ရသေးပါဘူး။
