[[Zawgyi/Unicode]]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ၂ နှစ်အတွင်း ဘာသာပေါင်းစုံက လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေအားလုံး ဖိနှိပ်ခံနေရတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အမေရိကန် နိုင်ငံတကာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာ ကော်မရှင် (USCIRF) ရဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကြားနာပွဲမှာထောက်ပြကြပါတယ်။ အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် လူမျိုးစုတွေနဲ့ ဘာသာရေးဆိုင်ရာလူနည်းစုတွေကြား အခြေအနေတွေပိုဆိုးသွားစေခဲ့သလို အိမ်နီးချင်းဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ၊ မလေးရှားနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတွေကို ထွက်ပြေးရတဲ့ ဘာသာရေးဆိုင်ရာဒုက္ခသည်တွေအပေါ် ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ အများကြီး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီကြားနာဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ ကိုငြိမ်းချမ်းက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
“Two Years after the Coup: Religious Freedom in a Contested Burma” ခေါင်းစဉ်နဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းထားတာ ၂ နှစ်ပြည့်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်အခြေအနေတွေနဲ့ ဒါတွေကိုကောင်းမွန်လာအောင် ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်မလဲဆိုတာကို အကြံပြုဖို့အတွက် အမေရိကန်ရဲ့ နိုင်ငံတကာဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာကော်မရှင် (USCIRF) က ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်နေ့က မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေ ကြားနာဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ သမိုင်းကြောင်းအရ ဗုဒ္ဓဘာသာမဟုတ်တဲ့ ကိုးကွယ်ရာဘာသာကြီးတွေကို အစွဲနဲ့နိုင်ငံခြားက လွှမ်းမိုးမှုတွေအဖြစ်သတ်မှတ်ထားပြီး မကြိုဆိုခဲ့တဲ့အကြောင်းနဲ့ လက်ရှိ အာဏာသိမ်းပြီး ၂ နှစ်အကြာမှာတော့ မြန်မာ-ဗုဒ္ဓဘာသာအများစုအပါအဝင် စစ်တပ်ကိုဆန့်ကျင်တဲ့ ဘာသာရေးအသိုင်းအဝိုင်းအားလုံး နှိပ်ကွပ်ခံနေရကြောင်း သံတမန်ဟောင်းလည်းဖြစ်၊ အမေရိကန်ငြိမ်းချမ်းရေး အင်စတီကျုက အကြီးတန်းအကြံပေးလည်းဖြစ်တဲ့ Priscilla A. Clapp က အခုလို ပြောပါတယ်။
“ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့ပုံစံတိုးလာနဲ့အမျှ ဗုဒ္ဓဘာသာအပါအဝင် အဓိက ဘာသာကြီးသုံးခုလုံး ထိခိုက်ရပါတယ်။ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ အဆောက်အအုံတွေလည်း စစ်တပ်ရဲ့တိုက်ခိုက်တာကနေ မလွတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ တိုက်ခိုက်မှုပုံစံတွေအရ ဘာသာရေးကို အကြမ်းဖက်တဲ့နေရာမှာ စစ်ရေးအရစဉ်းစားပြီး လုပ်ဆောင်တာဖြစ်ပုံရပါတယ်။ ဘာသာရေးအပေါ် အရင်ကရှိတဲ့အစွဲတွေအပေါ်မှာလည်း မူတည်ပြီး စစ်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ အဆောက်အအုံတွေဟာ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအတွက် ထောက်ပံ့မှုနဲ့ လုံခြုံမှုပေးနေတယ်လို့ မြင်ကြတာပါ။ ဒါကြောင့် ကျမပြောခဲ့သလိုပဲ၊ စစ်တပ်ကိုဆန့်ကျင်တဲ့ ဘာသာကြီးသုံးခုလုံး အနည်းနဲ့အများတော့ စစ်တပ်ရဲ့ပစ်မှတ်ထားခံရတာပါ။”
အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီဟာ တရားဝင်မှုရဖို့အတွက် ဗုဒ္ဓဘာသာ အမျိုးသားရေးဝါဒီတွေနဲ့ အနီးကပ် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်နေတယ်လို့လည်း USCIRF ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကော်မရှင်က ၂၀၂၂ ခုနှစ် နှစ်စဉ်ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ထောက်ပြထားပါတယ်။ မြန်မာစစ်ကောင်စီကတော့ အခုလို ပြောဆိုမှုတွေကို အမြဲလိုလိုပယ်ချလေ့ရှိပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာ မူဆလင်တဦးဖြစ်တဲ့ ကိုကျော်ဇေယျဝင်းကလည်း သူ့အတွေ့အကြုံကို အခြေခံပြီး ဘာသာရေးအရ လူမျိုးရေးအရ ခွဲခြားဖိနှိပ်တာကို ကိုယ်တွေ့ကြုံခဲ့ရတဲ့အကြောင်း သက်သေခံသွားခဲ့ပါတယ်။ စစ်တပ်ရဲ့လုံခြုံရေးအရနဲ့ လူနည်းစုဆန့်ကျင့်ရေး နှစ်ပေါင်းများစွာဝါဒဖြန့်မှုတွေကြောင့် မြန်မာပြည်သူအများစုဟာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ဆိုတာကို အစ္စလာမ်ဘာသာရေးလွမ်းမိုးမှုအစိတ်အပိုင်းအဖြစ် မြင်တဲ့အကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာ ရီပါဗလစ်ကန်အင်စတီကျုက မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူလည်းဖြစ်တဲ့ ကိုကျော်ဇေယျာဝင်းက ပြောဆိုဆွေးနွေးခဲ့ပြီး အမေရိကန် အစိုးရအနေနဲ့ မတူကွဲပြားတဲ့အသိုင်းအဝိုင်းတွေကြား ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး မြှင့်တင်ဖို့ အခုလို ပြောပါတယ်။
“အမေရိကန်အစိုးရနဲ့ မူဝါဒချမှတ်သူတွေကြား မြန်မာနိုင်ငံရှိ မတူကွဲပြားတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတွေကြား သဟဇာတဖြစ်မှုနဲ့ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး မြှင့်တင်နေတဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပြောဆိုမှုတွေနဲ့ ဒီလို ထူးခြားတဲ့ အခင်းအကျင်းကို ဖြေရှင်းဖို့ မူဝါဒတွေ၊ ကိရိယာတွေသုံးသင့်ပြီး လုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။”
စစ်တပ်က လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု မေရီလန်းပြည်နယ် ချင်းလူမျိုးစုများအသင်းက အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ Zo Tum Hmung ကလည်း အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ လုပ်ဆောင်သင့်တဲ့အချက်တွေကို skype က တဆင့်အခုလို ပြောပါတယ်။
“တိုက်ခိုက်မှုကနေကာကွယ်နိုင်ဖို့ဆိုပြီးတော့ National Unity Government - NUG ရယ်၊ ပြီးတော့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း (Ethnic Armed Organizations) ရယ်၊ နောက် အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အလုပ်လုပ်ပြီးတော့ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာကူညီဖို့၊ နောက်တခုက ပစ္စည်းကိရိယာတွေကူညီဖို့- အဲဒါ ကျနော် တောင်းဆိုတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တွေ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခံနေရတာကြောင့် ဒီလိုတိုက်ခိုက်မှုတွေကို လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ရာဇဝတ်မှုတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့နဲ့ အမေရိကန်လွှတ်တော်က အချက်အလက်စုံစမ်းရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့ပြီး ထိုင်း-မြန်မာနဲ့ အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်ကဒုက္ခသည်တွေ အခြေအနေကို စုံစမ်းဖို့လည်း သူက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာအရေးနဲ့ အမျိုးသမီးအရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ မဝေဝေနုကလည်း အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ အာဆီယံဘုံသဘောတူညီချက် ငါးရပ်ထက်သာလွန်တဲ့ မဟာဗျူဟာ ချမှတ်လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်းတိုက်တွန်းခဲ့ပြီး အနာဂတ်မှာ ဖယ်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီရခဲ့ရင် မြန်မာနိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်ဖို့ သူကလည်း အခုလို တိုက်တွန်းသွားပါတယ်။
“ဒီလိုအခြေအနေတွေမှာ အနာဂတ်မှာ ဖယ်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီရခဲ့ရင် မြန်မာနိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ အမေရိကန်အနေနဲ့ ပံ့ပိုးပေးရပါမယ်။ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ မြန်မာ့သမိုင်းမှာ အရင်တုန်းကဖြစ်ခဲ့သလို ရိုဟင်ဂျာမူဆလင်တွေကို ဘေးဖယ်ထားတာမျိုး မဖြစ်စေရပါဘူး။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG နဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီတို့ကလည်း သူတို့ရဲ့အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုအပိုင်းမှာ ဒီအဖွဲ့တွေကိုလည်း ပါဝင်စေသင့်ပါတယ်။”
USCIRF ဥက္ကဋ္ဌ Nury Turkel၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌ Abraham Cooper နဲ့ ကော်မရှင်နာ Stephen Schneck တို့လည်း အဖွင့်မိန့်ခွန်း ပြောကြားပေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်အခြေအနေ ဆိုးဝါးနေတဲ့အတွက် အထူးစိုးရိမ်ရတဲ့ နိုင်ငံများစာရင်း (CPC) မှာ ဆက်လက်ထည့်သွင်းထားဖို့နဲ့ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အရပ်သား ၃,၀၀၀ လောက် သေဆုံးစေခဲ့ပြီး နိုင်ငံတဝန်းက ကျေးရွာတွေ၊ ဘာသာရေးအဆောက်အအုံတွေကို ဖျက်ဆီးမှုတွေအတွက် စစ်တပ်ဘက်က တာဝန်ယူ တာဝန်ခံမှုရှိလာစေရေး နိုင်ငံတကာကဆောင်ရွက်ကြဖို့ အမေရိကန် နိုင်ငံတကာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာ ကော်မရှင် USCRIF က စစ်အာဏာသိမ်းမှု ၂ နှစ်ပြည့်အဖြစ် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန် တိုက်တွန်းထားပါတယ်ခင်ဗျာ။
=============
[[Zawgyi/Unicode]]
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျကအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ၂ နှဈအတှငျး ဘာသာပေါငျးစုံက လူမှုအသိုငျးအဝိုငျးတှအေားလုံး ဖိနှိပျခံနရေတယျလို့ ကြှမျးကငြျသူတှကေ အမရေိကနျ နိုငျငံတကာ ဘာသာရေးလှတျလပျခှင့ျဆိုငျရာ ကောျမရှငျ (USCIRF) ရဲ့ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ကွားနာပှဲမှာထောကျပွကွပါတယျ။ အာဏာသိမျးမှုကွောင့ျ လူမြိုးစုတှနေဲ့ ဘာသာရေးဆိုငျရာလူနညျးစုတှကွေား အခွအေနတှေပေိုဆိုးသှားစခေဲ့သလို အိမျနီးခငြျးဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ၊ အိန်ဒိယ၊ မလေးရှားနဲ့ ထိုငျးနိုငျငံတှကေို ထှကျပွေးရတဲ့ ဘာသာရေးဆိုငျရာဒုက်ခသညျတှအေပေါျ ဆိုးကြိုးသကျရောကျမှုတှေ အမြားကွီး ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ဒီကွားနာဆှေးနှေးပှဲကို တကျရောကျခဲ့တဲ့ ကိုငွိမျးခမြျးက တငျပွပေးထားပါတယျ။
“Two Years after the Coup: Religious Freedom in a Contested Burma” ခေါငျးစဉျနဲ့ စဈအာဏာသိမျးထားတာ ၂ နှဈပွည့ျတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဘာသာရေးလှတျလပျခှင့ျအခွအေနတှေနေဲ့ ဒါတှကေိုကောငျးမှနျလာအောငျ ဘယျလိုလုပျဆောငျမလဲဆိုတာကို အကွံပွုဖို့အတှကျ အမရေိကနျရဲ့ နိုငျငံတကာဘာသာရေး လှတျလပျခှင့ျဆိုငျရာကောျမရှငျ (USCIRF) က ဖဖေောျဝါရီလ ၈ ရကျနေ့က မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကြှမျးကငြျသူတှေ ကွားနာဆှေးနှေးခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာစဈတပျဟာ သမိုငျးကွောငျးအရ ဗုဒ်ဓဘာသာမဟုတျတဲ့ ကိုးကှယျရာဘာသာကွီးတှကေို အစှဲနဲ့နိုငျငံခွားက လှှမျးမိုးမှုတှအေဖွဈသတျမှတျထားပွီး မကွိုဆိုခဲ့တဲ့အကွောငျးနဲ့ လကျရှိ အာဏာသိမျးပွီး ၂ နှဈအကွာမှာတော့ မွနျမာ-ဗုဒ်ဓဘာသာအမြားစုအပါအဝငျ စဈတပျကိုဆန့ျကငြျတဲ့ ဘာသာရေးအသိုငျးအဝိုငျးအားလုံး နှိပျကှပျခံနရေကွောငျး သံတမနျဟောငျးလညျးဖွဈ၊ အမရေိကနျငွိမျးခမြျးရေး အငျစတီကြုက အကွီးတနျးအကွံပေးလညျးဖွဈတဲ့ Priscilla A. Clapp က အခုလို ပွောပါတယျ။
“ပဋိပက်ခဖွဈတဲ့ပုံစံတိုးလာနဲ့အမြှ ဗုဒ်ဓဘာသာအပါအဝငျ အဓိက ဘာသာကွီးသုံးခုလုံး ထိခိုကျရပါတယျ။ ဘာသာရေးခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ အဆောကျအအုံတှလေညျး စဈတပျရဲ့တိုကျခိုကျတာကနေ မလှတျပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ တိုကျခိုကျမှုပုံစံတှအေရ ဘာသာရေးကို အကွမျးဖကျတဲ့နရောမှာ စဈရေးအရစဉျးစားပွီး လုပျဆောငျတာဖွဈပုံရပါတယျ။ ဘာသာရေးအပေါျ အရငျကရှိတဲ့အစှဲတှအေပေါျမှာလညျး မူတညျပွီး စဈခေါငျးဆောငျတှဟော ဘာသာရေးခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ အဆောကျအအုံတှဟော တောျလှနျရေးအငျအားစုတှအေတှကျ ထောကျပံ့မှုနဲ့ လုံခွုံမှုပေးနတေယျလို့ မွငျကွတာပါ။ ဒါကွောင့ျ ကမြပွောခဲ့သလိုပဲ၊ စဈတပျကိုဆန့ျကငြျတဲ့ ဘာသာကွီးသုံးခုလုံး အနညျးနဲ့အမြားတော့ စဈတပျရဲ့ပဈမှတျထားခံရတာပါ။”
အာဏာသိမျးစဈကောငျစီဟာ တရားဝငျမှုရဖို့အတှကျ ဗုဒ်ဓဘာသာ အမြိုးသားရေးဝါဒီတှနေဲ့ အနီးကပျ ပူးပေါငျးလုပျဆောငျနတေယျလို့လညျး USCIRF ဘာသာရေးလှတျလပျခှင့ျကောျမရှငျက ၂၀၂၂ ခုနှဈ နှဈစဉျထုတျပွနျတဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ထောကျပွထားပါတယျ။ မွနျမာစဈကောငျစီကတော့ အခုလို ပွောဆိုမှုတှကေို အမွဲလိုလိုပယျခလြေ့ရှိပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာ မူဆလငျတဦးဖွဈတဲ့ ကိုကြောျဇယေဝြငျးကလညျး သူ့အတှေ့အကွုံကို အခွခေံပွီး ဘာသာရေးအရ လူမြိုးရေးအရ ခှဲခွားဖိနှိပျတာကို ကိုယျတှေ့ကွုံခဲ့ရတဲ့အကွောငျး သကျသခေံသှားခဲ့ပါတယျ။ စဈတပျရဲ့လုံခွုံရေးအရနဲ့ လူနညျးစုဆန့ျကငြ့ျရေး နှဈပေါငျးမြားစှာဝါဒဖွန့ျမှုတှကွေောင့ျ မွနျမာပွညျသူအမြားစုဟာ ဘာသာရေးလှတျလပျခှင့ျဆိုတာကို အစ်စလာမျဘာသာရေးလှမျးမိုးမှုအစိတျအပိုငျးအဖွဈ မွငျတဲ့အကွောငျး၊ နိုငျငံတကာ ရီပါဗလဈကနျအငျစတီကြုက မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကြှမျးကငြျသူလညျးဖွဈတဲ့ ကိုကြောျဇယြောဝငျးက ပွောဆိုဆှေးနှေးခဲ့ပွီး အမရေိကနျ အစိုးရအနနေဲ့ မတူကှဲပွားတဲ့အသိုငျးအဝိုငျးတှကွေား ငွိမျးခမြျးစှာ အတူယှဉျတှဲနထေိုငျရေး မွှင့ျတငျဖို့ အခုလို ပွောပါတယျ။
“အမရေိကနျအစိုးရနဲ့ မူဝါဒခမြှတျသူတှကွေား မွနျမာနိုငျငံရှိ မတူကှဲပွားတဲ့ အသိုငျးအဝိုငျးတှကွေား သဟဇာတဖွဈမှုနဲ့ ငွိမျးခမြျးစှာ အတူယှဉျတှဲနထေိုငျရေး မွှင့ျတငျနတေဲ့ တဈခြိနျတညျးမှာပဲ ခွိမျးခွောကျမှုတှေ ရှိနတေယျဆိုတဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ ဆှေးနှေးပွောဆိုမှုတှနေဲ့ ဒီလို ထူးခွားတဲ့ အခငျးအကငြျးကို ဖွရှေငျးဖို့ မူဝါဒတှေ၊ ကိရိယာတှသေုံးသင့ျပွီး လုပျဆောငျသင့ျပါတယျ။”
စဈတပျက လကွေောငျးတိုကျခိုကျမှုနဲ့ပတျသကျပွီး အမရေိကနျပွညျထောငျစု မရေီလနျးပွညျနယျ ခငြျးလူမြိုးစုမြားအသငျးက အမှုဆောငျ ဒါရိုကျတာ Zo Tum Hmung ကလညျး အမရေိကနျအစိုးရအနနေဲ့ လုပျဆောငျသင့ျတဲ့အခကြျတှကေို skype က တဆင့ျအခုလို ပွောပါတယျ။
“တိုကျခိုကျမှုကနကောကှယျနိုငျဖို့ဆိုပွီးတော့ National Unity Government - NUG ရယျ၊ ပွီးတော့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျး (Ethnic Armed Organizations) ရယျ၊ နောကျ အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ အလုပျလုပျပွီးတော့ နညျးပညာပိုငျးဆိုငျရာကူညီဖို့၊ နောကျတခုက ပစ်စညျးကိရိယာတှကေူညီဖို့- အဲဒါ ကနြောျ တောငျးဆိုတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ ခရဈယာနျဘာသာဝငျတှေ ပဈမှတျထားတိုကျခိုကျခံနရေတာကွောင့ျ ဒီလိုတိုကျခိုကျမှုတှကေို လူသားမြိုးနှယျအပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ရာဇဝတျမှုတှအေဖွဈ သတျမှတျဖို့နဲ့ အမရေိကနျလှှတျတောျက အခကြျအလကျစုံစမျးရေးအဖှဲ့ ဖှဲ့ပွီး ထိုငျး-မွနျမာနဲ့ အိန်ဒိယ-မွနျမာနယျစပျကဒုက်ခသညျတှေ အခွအေနကေို စုံစမျးဖို့လညျး သူက တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာအရေးနဲ့ အမြိုးသမီးအရေးတကျကွှလှုပျရှားသူ မဝဝေနေုကလညျး အမရေိကနျအစိုးရအနနေဲ့ အာဆီယံဘုံသဘောတူညီခကြျ ငါးရပျထကျသာလှနျတဲ့ မဟာဗြူဟာ ခမြှတျလုပျဆောငျသင့ျကွောငျးတိုကျတှနျးခဲ့ပွီး အနာဂတျမှာ ဖယျဒရယျ ဒီမိုကရစေီရခဲ့ရငျ မွနျမာနိုငျငံရေးခေါငျးဆောငျတှအေနနေဲ့ ဘာသာရေးလှတျလပျခှင့ျကို အကာအကှယျပေးနိုငျဖို့ သူကလညျး အခုလို တိုကျတှနျးသှားပါတယျ။
“ဒီလိုအခွအေနတှေမှော အနာဂတျမှာ ဖယျဒရယျဒီမိုကရစေီရခဲ့ရငျ မွနျမာနိုငျငံရေး ခေါငျးဆောငျတှအေနနေဲ့ ဘာသာရေးလှတျလပျခှင့ျကို အကာအကှယျပေးဖို့ အမရေိကနျအနနေဲ့ ပံ့ပိုးပေးရပါမယျ။ ဒီလုပျငနျးစဉျတှမှော မွနျမာ့သမိုငျးမှာ အရငျတုနျးကဖွဈခဲ့သလို ရိုဟငျဂြာမူဆလငျတှကေို ဘေးဖယျထားတာမြိုး မဖွဈစရေပါဘူး။ အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရ NUG နဲ့ အမြိုးသားညီညှတျရေး အတိုငျပငျခံကောငျစီတို့ကလညျး သူတို့ရဲ့အုပျခြုပျရေးနဲ့ ခေါငျးဆောငျမှုအပိုငျးမှာ ဒီအဖှဲ့တှကေိုလညျး ပါဝငျစသေင့ျပါတယျ။”
USCIRF ဥက်ကဋ်ဌ Nury Turkel၊ ဒုဥက်ကဋ်ဌ Abraham Cooper နဲ့ ကောျမရှငျနာ Stephen Schneck တို့လညျး အဖှင့ျမိန့ျခှနျး ပွောကွားပေးခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဘာသာရေးလှတျလပျခှင့ျအခွအေနေ ဆိုးဝါးနတေဲ့အတှကျ အထူးစိုးရိမျရတဲ့ နိုငျငံမြားစာရငျး (CPC) မှာ ဆကျလကျထည့ျသှငျးထားဖို့နဲ့ စဈတပျအာဏာသိမျးပွီးနောကျ အရပျသား ၃,၀၀၀ လောကျ သဆေုံးစခေဲ့ပွီး နိုငျငံတဝနျးက ကြေးရှာတှေ၊ ဘာသာရေးအဆောကျအအုံတှကေို ဖကြျဆီးမှုတှအေတှကျ စဈတပျဘကျက တာဝနျယူ တာဝနျခံမှုရှိလာစရေေး နိုငျငံတကာကဆောငျရှကျကွဖို့ အမရေိကနျ နိုငျငံတကာ ဘာသာရေးလှတျလပျခှင့ျဆိုငျရာ ကောျမရှငျ USCRIF က စဈအာဏာသိမျးမှု ၂ နှဈပွည့ျအဖွဈ ကွညောခကြျထုတျပွနျ တိုကျတှနျးထားပါတယျခငျဗြာ။
