[[Zawgyi/Unicode]]
မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းရာမှာ အာဆီယံကိုဗဟိုပြုစဉ်းစားနေတာ၊ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက်တွေကို အခြေပြုစဉ်းစားဆောင်ရွက်တာဟာ လက်တွေ့ မကျနိုင်တော့ဘူးလို့ ကြားကာလအမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG အာဆီယံသံအမတ်ကြီး ဦးဘိုလှတင့်က VOA ကို ပြောပါတယ်။ မနက်ဖြန်ကျင်းပမယ့် အမေရိကန်-အာဆီယံ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲနဲ့ပတ်သက်လို့ ဦးဘိုလှတင့်သဘောထားတွေကို ကိုဇော်မိုးဇော်က တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါတယ်။
ဦးဘိုလှတင့်။ ။ ...ကမ္ဘာမှာ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေနဲ့ အာဏာရှင်တွေကြားထဲမှာ အားပြိုင်မှုဖြစ်နေတဲ့ အင်မတန်အရေးကြီးတဲ့ကာလမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အာဆီယံရဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါမှာ ဘယ်လောက်အရေးကြီးလဲဆိုတာ ကျနော်တို့နားလည်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တချိန်တည်းမှာလည်းပဲ တိုင်းပြည်ကိစ္စဟာလည်းပဲ အရှေ့တောင်အာရှဒေသတင်မကဘူး၊ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသတခုလုံးရဲ့ တည်ငြိမ်ရေးနဲ့လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ အနေအထားမှာရှိတဲ့အတွက် ဒါတွေကိုတော့ ကျနော်တို့က လေးလေးနက်နက် ဝိုင်းဝန်းစဉ်းစားပြီးတော့ ဒီ အာဆီယံတွေက ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြတဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ဟာ အခု တနှစ်ကျော်ကာလမှာ လုံးဝ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်း မရှိတဲ့ကာလမှာ ဒိထက်ပိုပြီးလက်တွေ့ကျတဲ့ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အနည်းဆုံးတော့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဆိုးဝါးနေတဲ့အခြေအနေတွေကို အမြန်ဆုံး ကူညီဖြေရှင်းပေးနိုင်မယ့်၊ လက်တွေ့ကျတဲ့ နည်းနာတွေကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အစိုးရဘက်ကကော၊ အာဆီယံခေါင်းဆောင်ဘက်ကကောပေါ့နော်-ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း လက်တွေ့ကျကျ ချဉ်းကပ်ဆွေးနွေးပေးကြဖို့တော့ ကျနော်တို့ကတော့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်ခင်ဗျ။
ကိုဇော်မိုးကျော်။ ။ အခု အာဆီယံမှာဆိုလို့ရှိရင် မလေးရှားကနေပြီးတော့ NUG ကိုအလွတ်သဘောဆက်ဆံဖို့ မကြာသေးမီက ပြောဆိုတိုက်တွန်းတာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီတော့ အာဆီယံနဲ့ NUG ဆက်ဆံရေးရော ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။
ဦးဘိုလှတင့်။ ။ ဟုတ်ကဲ့ခင်ဗျ။ တကယ်တန်းပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ အာဆီယံတဖွဲ့လုံးအနေနဲ့ဆက်ဆံရေးကတော့ အားရဖို့မကောင်းဘူးလို့ ကျနော်တို့ကတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျနော့်ကို မခန့်ခင်ကတည်းကရော၊ ခန့်ပြီးတဲ့အချိန်မှာကော အာဆီယံခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့တွေက အမြဲတမ်းပဲ အကြောင်းကြားစာတွေ၊ ကျနော်တို့ပြည်သူလူထုရဲ့ စိုးရိမ်ချက်တွေ၊ လိုလားချက်တွေ၊ မျှော်လင့်ချက်တွေကို စဉ်ဆက်မပြတ် ကျနော်တို့ ပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ဒီနေ့အချိန်အထိတော့ အာဆီယံခေါင်းဆောင်မှုဆီက တစုံတရာ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ အသိအမှတ်ပြုမှုတို့၊ တုံ့ပြန်မှုတို့ ကျနော်တို့ မရခဲ့ပါဘူး။ သို့သော်လည်းပဲ တချိန်တည်းမှာ ကျနော်တို့ biliteral relation ပေါ့လေ၊ တနိုင်ငံချင်းနဲ့ဆက်ဆံရေးကိစ္စမှာတော့ ခုနကဖော်ပြခဲ့တဲ့ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ စင်ကာပူ၊ ဘရူနိုင်း အစရှိတဲ့ မြန်မာပြည်သူလူထုရဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးအသံတွေကို လေးစား တန်ဖိုးထားတဲ့နိုင်ငံများနဲ့ ဆက်ဆံရေးကတော့ တနေ့တခြား ပိုပြီးတော့ နီးကပ်ကောင်းမွန်လာတယ်လို့ ပြောရမှာ ဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျ။
ကိုဇော်မိုးကျော်။ ။ အာဆီယံနောက်ကွယ်ကနေ နေပြီးတော့ အာဆီယံကိုပဲ ပုံချနေတယ် ဆိုတာမျိုးပေါ့နော်-လွှဲချပြီးတော့ လုပ်နေတယ်လို့ သုံးသပ်တာမျိုးလည်းရှိတယ်။ ပြင်သစ်ကပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘယ်ကပဲဖြစ်ဖြစ် အာဆီယံက ဒေသတွင်းက လုပ်ရမယ်ဆိုတာမျိုးပဲ ပြောနေတယ်ပေါ့နော်။ ဆိုတော့ တကယ်တန်း သူတို့ ထိထိရောက်ရောက် မလုပ်သေးဘူးလို့ ပြောတာမျိုး ရှိပါတယ်။ ဦးဘိုလှတင့်တို့ ဘယ်လိုမြင်ပါလဲ။
ဦးဘိုလှတင့်။ ။ အမှန်တကယ်ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဧပရယ်လ ၂၄-၂၅ ကတည်းက ချမှတ်ခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ဟာ ဘယ်တချက်မှ ထိထိရောက်ရောက် အောင်အောင်မြင်မြင် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်စွမ်း မရှိဘူးဆိုတာ အားလုံးအသိပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ မူအားဖြင့်တော့ ကျနော်တို့က အာဆီယံကို ဗဟိုပြုပြီးတော့သော်လည်းကောင်း၊ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ကို ဗဟိုပြုပြီးတော့သော်လည်းကောင်း အဖြေရှာဖို့ စဉ်းစားမှုဟာ အပ်စပ်မှုမရှိတော့ဘူးပေါ့နော်။ ပကတိအခြေအနေနဲ့ လက်တွေ့ကျ ကိုက်ညီမှုတွေ မရှိတော့ဘူး၊ ဒါကြောင့်မို့လို့ ပိုပြီးတော့ လက်တွေ့ကျ ထိရောက်တဲ့ နိုင်ငံတကာမိသားစုကကော တာဝန်ခံပြီးတော့ဆောင်ရွက်နိုင်မယ့် စဉ်းစားမှုမျိုးကို ပြောင်းလဲစဉ်းစားပေးဖို့ ကျနော်တို့ကတော့ တိုက်တွန်းနေခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်ပေါ့။ အာဆီယံကို ဘုံသဘောတူ၊ ဘုံသဘောထားပြီးတော့၊ ဗဟိုပြုပြီးတော့ စဉ်းစားချက်ဟာတော့ဖြင့် ရပ်သင့်ပြီ။ မြန်မာပြည်သူတွေကို တကယ်ကူညီချင်တယ်ဆိုရင်တော့ တာဝန်ခံမှု၊ တာဝန်ယူမှုနဲ့အတူ ဒိထက်ပိုပြီး လက်တွေ့ကျတဲ့စဉ်းစားမှုမျိုးကို နိုင်ငံတကာ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေအားလုံးက ဝိုင်းဝန်းစဉ်းစား ဆုံးဖြတ်ပေးဖို့အချိန်တော့ကျနေပြီဆိုတာကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအပါအဝင်၊ အီးယူအပါအဝင် နိုင်ငံတကာမိသားစုကို ကျနော်တို့မိဘပြည်သူတွေကိုယ်စားတော့ လေးလေးနက်နက် တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
==============
[[Unicode]]
“မွနျမာ့အရေး အာဆီယံဗဟိုပွုစဉျးစားခကြျ လကျတှေ့မကနြိုငျ” NUG အာဆီယံသံအမတျ
မွနျမာ့အရေးဖွရှေငျးရာမှာ အာဆီယံကိုဗဟိုပွုစဉျးစားနတော၊ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျတှကေို အခွပွေုစဉျးစားဆောငျရှကျတာဟာ လကျတှေ့ မကနြိုငျတော့ဘူးလို့ ကွားကာလအမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရ NUG အာဆီယံသံအမတျကွီး ဦးဘိုလှတင့ျက VOA ကို ပွောပါတယျ။ မနကျဖွနျကငြျးပမယ့ျ အမရေိကနျ-အာဆီယံ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲနဲ့ပတျသကျလို့ ဦးဘိုလှတင့ျသဘောထားတှကေို ကိုဇောျမိုးဇောျက တှေ့ဆုံမေးမွနျးထားပါတယျ။
ဦးဘိုလှတင့ျ။ ။ ...ကမ်ဘာမှာ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှနေဲ့ အာဏာရှငျတှကွေားထဲမှာ အားပွိုငျမှုဖွဈနတေဲ့ အငျမတနျအရေးကွီးတဲ့ကာလမှာ အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ အာဆီယံရဲ့ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုရဖို့ ကွိုးစားတဲ့အခါမှာ ဘယျလောကျအရေးကွီးလဲဆိုတာ ကနြောျတို့နားလညျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တခြိနျတညျးမှာလညျးပဲ တိုငျးပွညျကိစ်စဟာလညျးပဲ အရှေ့တောငျအာရှဒသေတငျမကဘူး၊ အာရှ-ပစိဖိတျဒသေတခုလုံးရဲ့ တညျငွိမျရေးနဲ့လုံခွုံရေးကို ခွိမျးခွောကျနတေဲ့ အနအေထားမှာရှိတဲ့အတှကျ ဒါတှကေိုတော့ ကနြောျတို့က လေးလေးနကျနကျ ဝိုငျးဝနျးစဉျးစားပွီးတော့ ဒီ အာဆီယံတှကေ ဆောငျရှကျခဲ့ကွတဲ့ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျဟာ အခု တနှဈကြောျကာလမှာ လုံးဝ အကောငျအထညျဖောျ ဆောငျရှကျနိုငျစှမျး မရှိတဲ့ကာလမှာ ဒိထကျပိုပွီးလကျတှေ့ကတြဲ့ ဖွဈပေါျနတေဲ့ အနညျးဆုံးတော့ လူသားခငြျးစာနာထောကျထားမှုဆိုငျရာ ဆိုးဝါးနတေဲ့အခွအေနတှေကေို အမွနျဆုံး ကူညီဖွရှေငျးပေးနိုငျမယ့ျ၊ လကျတှေ့ကတြဲ့ နညျးနာတှကေို အမရေိကနျပွညျထောငျစု အစိုးရဘကျကကော၊ အာဆီယံခေါငျးဆောငျဘကျကကောပေါ့နောျ-ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး လကျတှေ့ကကြြ ခဉြျးကပျဆှေးနှေးပေးကွဖို့တော့ ကနြောျတို့ကတော့ တိုကျတှနျးထားပါတယျခငျဗြ။
ကိုဇောျမိုးကြောျ။ ။ အခု အာဆီယံမှာဆိုလို့ရှိရငျ မလေးရှားကနပွေီးတော့ NUG ကိုအလှတျသဘောဆကျဆံဖို့ မကွာသေးမီက ပွောဆိုတိုကျတှနျးတာ တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒီတော့ အာဆီယံနဲ့ NUG ဆကျဆံရေးရော ဘယျလိုရှိပါသလဲ။
ဦးဘိုလှတင့ျ။ ။ ဟုတျကဲ့ခငျဗြ။ တကယျတနျးပွောရမယျဆိုရငျတော့ အာဆီယံတဖှဲ့လုံးအနနေဲ့ဆကျဆံရေးကတော့ အားရဖို့မကောငျးဘူးလို့ ကနြောျတို့ကတော့ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ပွောကွရမှာဖွဈပါတယျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကနြော့ျကို မခန့ျခငျကတညျးကရော၊ ခန့ျပွီးတဲ့အခြိနျမှာကော အာဆီယံခေါငျးဆောငျမှုနဲ့ပတျသကျပွီးတော့ ကနြောျတို့တှကေ အမွဲတမျးပဲ အကွောငျးကွားစာတှေ၊ ကနြောျတို့ပွညျသူလူထုရဲ့ စိုးရိမျခကြျတှေ၊ လိုလားခကြျတှေ၊ မြှောျလင့ျခကြျတှကေို စဉျဆကျမပွတျ ကနြောျတို့ ပေးပို့ခဲ့ပါတယျ။ သို့သောျလညျးပဲ ဒီနေ့အခြိနျအထိတော့ အာဆီယံခေါငျးဆောငျမှုဆီက တစုံတရာ အပွုသဘောဆောငျတဲ့ အသိအမှတျပွုမှုတို့၊ တုံ့ပွနျမှုတို့ ကနြောျတို့ မရခဲ့ပါဘူး။ သို့သောျလညျးပဲ တခြိနျတညျးမှာ ကနြောျတို့ biliteral relation ပေါ့လေ၊ တနိုငျငံခငြျးနဲ့ဆကျဆံရေးကိစ်စမှာတော့ ခုနကဖောျပွခဲ့တဲ့ မလေးရှား၊ အငျဒိုနီးရှား၊ ဖိလဈပိုငျ၊ စငျကာပူ၊ ဘရူနိုငျး အစရှိတဲ့ မွနျမာပွညျသူလူထုရဲ့ နှေဦးတောျလှနျရေးအသံတှကေို လေးစား တနျဖိုးထားတဲ့နိုငျငံမြားနဲ့ ဆကျဆံရေးကတော့ တနေ့တခွား ပိုပွီးတော့ နီးကပျကောငျးမှနျလာတယျလို့ ပွောရမှာ ဖွဈပါတယျခငျဗြ။
ကိုဇောျမိုးကြောျ။ ။ အာဆီယံနောကျကှယျကနေ နပွေီးတော့ အာဆီယံကိုပဲ ပုံခနြတေယျ ဆိုတာမြိုးပေါ့နောျ-လှှဲခပြွီးတော့ လုပျနတေယျလို့ သုံးသပျတာမြိုးလညျးရှိတယျ။ ပွငျသဈကပဲဖွဈဖွဈ၊ ဘယျကပဲဖွဈဖွဈ အာဆီယံက ဒသေတှငျးက လုပျရမယျဆိုတာမြိုးပဲ ပွောနတေယျပေါ့နောျ။ ဆိုတော့ တကယျတနျး သူတို့ ထိထိရောကျရောကျ မလုပျသေးဘူးလို့ ပွောတာမြိုး ရှိပါတယျ။ ဦးဘိုလှတင့ျတို့ ဘယျလိုမွငျပါလဲ။
ဦးဘိုလှတင့ျ။ ။ အမှနျတကယျပွောရမယျဆိုရငျတော့ လှနျခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈ၊ ဧပရယျလ ၂၄-၂၅ ကတညျးက ခမြှတျခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျဟာ ဘယျတခကြျမှ ထိထိရောကျရောကျ အောငျအောငျမွငျမွငျ အကောငျအထညျဖောျနိုငျစှမျး မရှိဘူးဆိုတာ အားလုံးအသိပဲဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ မူအားဖွင့ျတော့ ကနြောျတို့က အာဆီယံကို ဗဟိုပွုပွီးတော့သောျလညျးကောငျး၊ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျကို ဗဟိုပွုပွီးတော့သောျလညျးကောငျး အဖွရှောဖို့ စဉျးစားမှုဟာ အပျစပျမှုမရှိတော့ဘူးပေါ့နောျ။ ပကတိအခွအေနနေဲ့ လကျတှေ့ကြ ကိုကျညီမှုတှေ မရှိတော့ဘူး၊ ဒါကွောင့ျမို့လို့ ပိုပွီးတော့ လကျတှေ့ကြ ထိရောကျတဲ့ နိုငျငံတကာမိသားစုကကော တာဝနျခံပွီးတော့ဆောငျရှကျနိုငျမယ့ျ စဉျးစားမှုမြိုးကို ပွောငျးလဲစဉျးစားပေးဖို့ ကနြောျတို့ကတော့ တိုကျတှနျးနခေဲ့ပွီး ဖွဈပါတယျပေါ့။ အာဆီယံကို ဘုံသဘောတူ၊ ဘုံသဘောထားပွီးတော့၊ ဗဟိုပွုပွီးတော့ စဉျးစားခကြျဟာတော့ဖွင့ျ ရပျသင့ျပွီ။ မွနျမာပွညျသူတှကေို တကယျကူညီခငြျတယျဆိုရငျတော့ တာဝနျခံမှု၊ တာဝနျယူမှုနဲ့အတူ ဒိထကျပိုပွီး လကျတှေ့ကတြဲ့စဉျးစားမှုမြိုးကို နိုငျငံတကာ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှအေားလုံးက ဝိုငျးဝနျးစဉျးစား ဆုံးဖွတျပေးဖို့အခြိနျတော့ကနြပွေီဆိုတာကို အမရေိကနျပွညျထောငျစုအပါအဝငျ၊ အီးယူအပါအဝငျ နိုငျငံတကာမိသားစုကို ကနြောျတို့မိဘပွညျသူတှကေိုယျစားတော့ လေးလေးနကျနကျ တိုကျတှနျးနပေါတယျ။
==============
