[Zawgyi/Unicode]
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ၇၅နှစ်ပြည့်သမိုင်းတလျှောက် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ်နဲ့ ကုလ အဖွဲ့ဝင် ၁၉၃နိုင်ငံက နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေဟာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါအခြေအနေကြောင့် လူကိုယ်တိုင်မဟုတ်ဘဲ ရုပ်သံရိုက်ကူးပြီးသား ဗွီဒီယိုကတဆင့် နှစ်ပတ်လည် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံအဖွင့်မိန့်ခွန်းတွေကို ပြောဆိုနေကြပါပြီ။ အခု အင်္ဂါနေ့ ပြောမယ့် အထဲမှာတော့ ကုလသမဂ္ဂအိမ်ရှင်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ Donald Trump၊ သူပြီးရင်တော့ ဘရားဇီးသမ္မတ Jair Bolsonara တို့အပြင် အခြား ထင်ရှားတဲ့ ကမ္ဘာခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်ကြတဲ့ တူရကီသမ္မတ Recep Tayyip Erodogan၊ တရုတ်သမ္မတ Xi Jinping၊ ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin နဲ့ ပြင်သစ်သမ္မတ Emmanuel Macron တို့လည်း ပြောဆိုကြဖို့ရှိပါတယ်။
ကုလမသဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ ကျင်းပရာခန်းမအတွင်းမှာတော့ ကပ်ဘေးကာလ အကန့်အသတ်တွေအတိုင်း - အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေတွေက ကိုယ်စားလှယ်တဦးစီ၊ ဥရောပသမဂ္ဂကိုယ်စားလှယ် ဗာတီကန်ကိုယ်စားလှယ်၊ ကုလအဖွဲ့ဝင်မဟုတ်တဲ့ ပါလက်စတိုင်းကိုယ်စားလှယ်တို့ပဲ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ပြီး ဗွီဒီယိုမိန့်ခွန်းတွေကို တတ်ရောက်နားထောင်ကြပါတယ်။ ညီလာခံ ကျင်းပရာခန်းမ တလျှောက်မှာတော့ လက်သန့်စင်ဖို့ နေရာတွေ လုပ်ထားပေးပြီး ကိုယ်စားလှယ်တွေအနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အပူချိန်တော့ တိုင်းစရာမလိုပါဘူး။
အခုလို ကမ္ဘာကပ်ဘေး ကျရောက်နေတဲ့အချိန်မှာပဲ မနေ့ တနလာၤနေ့ကတော့ ကုလသမဂ္ဂ တည်ထောင်မှု ၇၅ နှစ်ပြည့်အခမ်းအနား တရပ်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ဘေးကြောင့် လက်ရှိအထိဆိုရင် ကမ္ဘာလူဦးရေ ၁,၀၀၀,၀၀၀ နီးပါး သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ရောဂါပိုးတွေ့ရှိသူဟာလည်း တကမ္ဘာလုံး ၃၁ သန်းကျော်သွားပါပြီ။
COVID 19 ကပ်ရောဂါကြီးဟာ ကမ္ဘာကြီးကို အကြီးအကျယ်ထိခိုက်အားနည်းသွားစေပြီး၊ ဒီအတွက် အားလုံး အတူတကွဖြေရှင်းသွားမှ ရမယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် Antonio Guterres က မနေ့က ကုလ ၇၅နှစ်ပြည့်အခမ်းအနားမှာပြောပါတယ်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး နောက်ထပ် စစ်ကြီးတခုဖြစ်လာမှာကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့ ကမ္ဘာခေါင်းဆောင်တွေ အားထုတ်ရာကနေ ၁၉၄၅ ခုနှစ်မှာ ကုလသမဂ္ဂ ပေါ်ပေါက်လာတာပါ။ အများက စိုးရိမ်နေကြတဲ့ တတိယကမ္ဘာစစ်ကို ရှောင်နိုင်ခဲ့ပါပြီလို့ အတွင်းရေးမှူးချုပ်က ပြောပါတယ်။ ခေတ်သစ်ကမ္ဘာသမိုင်းမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေအကြား စစ်ရေးအရ ထိပ်တိုက်ဖြစ်မှုတွေမရှိဘဲ နှစ်ပေါင်းများစွာနေနိုင်ခဲ့ပါပြီ။ ဒါဟာ ကျနော်တို့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ ဂုဏ်ယူနိုင်ကြတဲ့ အကြီးမားဆုံးအောင်မြင်မှုကြီးဖြစ်သလို ဒါကို ဆက်ပြီး ထိန်းသွားရပါလိမ့်မယ်လို့ ကုလ အတွင်းရေးမှုးချုပ်က ပြောပါတယ်။ မနေ့က မိန့်ခွန်းထဲမှာတော့ ကုလသမဂ္ဂက အခြားဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့တဲ့ ဆင်းရဲမှုနဲ့ ငတ်မွတ်မှုလျှော့ချရေး ကပ်ဘေးနဲ့ ပဋိပက္ခတွေအတွင်းက သန်းနဲ့ချီတဲ့ ကမ္ဘာပြည်သူတွေကို အကူအညီအထောက်အပံ့ ပေးနိုင်တာတွေနဲ့ ရောဂါဆိုးတွေကို တိုက်ဖျက်နိုင်တာတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုဗဈအကန့ျအသတျနဲ့ ကုလအထှထှေညေီလာခံစတငျ
ကမ်ဘာ့ကုလသမဂ်ဂရဲ့ ၇၅နှဈပွည့ျသမိုငျးတလြှောကျ ပထမဆုံးအကွိမျအဖွဈနဲ့ ကုလ အဖှဲ့ဝငျ ၁၉၃နိုငျငံက နိုငျငံခေါငျးဆောငျတှဟော ကိုဗဈကပျရောဂါအခွအေနကွေောင့ျ လူကိုယျတိုငျမဟုတျဘဲ ရုပျသံရိုကျကူးပွီးသား ဗှီဒီယိုကတဆင့ျ နှဈပတျလညျ ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံအဖှင့ျမိန့ျခှနျးတှကေို ပွောဆိုနကွေပါပွီ။ အခု အငျ်ဂါနေ့ ပွောမယ့ျ အထဲမှာတော့ ကုလသမဂ်ဂအိမျရှငျနိုငျငံဖွဈတဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု သမ်မတ Donald Trump၊ သူပွီးရငျတော့ ဘရားဇီးသမ်မတ Jair Bolsonara တို့အပွငျ အခွား ထငျရှားတဲ့ ကမ်ဘာခေါငျးဆောငျတှဖွေဈကွတဲ့ တူရကီသမ်မတ Recep Tayyip Erodogan၊ တရုတျသမ်မတ Xi Jinping၊ ရုရှားသမ်မတ Vladimir Putin နဲ့ ပွငျသဈသမ်မတ Emmanuel Macron တို့လညျး ပွောဆိုကွဖို့ရှိပါတယျ။
ကုလမသဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံ ကငြျးပရာခနျးမအတှငျးမှာတော့ ကပျဘေးကာလ အကန့ျအသတျတှအေတိုငျး - အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှတှေကေ ကိုယျစားလှယျတဦးစီ၊ ဥရောပသမဂ်ဂကိုယျစားလှယျ ဗာတီကနျကိုယျစားလှယျ၊ ကုလအဖှဲ့ဝငျမဟုတျတဲ့ ပါလကျစတိုငျးကိုယျစားလှယျတို့ပဲ နှာခေါငျးစညျးတှေ တပျပွီး ဗှီဒီယိုမိန့ျခှနျးတှကေို တတျရောကျနားထောငျကွပါတယျ။ ညီလာခံ ကငြျးပရာခနျးမ တလြှောကျမှာတော့ လကျသန့ျစငျဖို့ နရောတှေ လုပျထားပေးပွီး ကိုယျစားလှယျတှအေနနေဲ့ နှာခေါငျးစညျးတှေ တပျထားရမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အပူခြိနျတော့ တိုငျးစရာမလိုပါဘူး။
အခုလို ကမ်ဘာကပျဘေး ကရြောကျနတေဲ့အခြိနျမှာပဲ မနေ့ တနလာၤနေ့ကတော့ ကုလသမဂ်ဂ တညျထောငျမှု ၇၅ နှဈပွည့ျအခမျးအနား တရပျလုပျခဲ့ပါတယျ။ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကပျဘေးကွောင့ျ လကျရှိအထိဆိုရငျ ကမ်ဘာလူဦးရေ ၁,၀၀၀,၀၀၀ နီးပါး သဆေုံးခဲ့ပွီး၊ ရောဂါပိုးတှေ့ရှိသူဟာလညျး တကမ်ဘာလုံး ၃၁ သနျးကြောျသှားပါပွီ။
COVID 19 ကပျရောဂါကွီးဟာ ကမ်ဘာကွီးကို အကွီးအကယြျထိခိုကျအားနညျးသှားစပွေီး၊ ဒီအတှကျ အားလုံး အတူတကှဖွရှေငျးသှားမှ ရမယျလို့ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျ Antonio Guterres က မနေ့က ကုလ ၇၅နှဈပွည့ျအခမျးအနားမှာပွောပါတယျ။
ဒုတိယကမ်ဘာစဈအပွီး နောကျထပျ စဈကွီးတခုဖွဈလာမှာကို ကာကှယျတားဆီးဖို့ ကမ်ဘာခေါငျးဆောငျတှေ အားထုတျရာကနေ ၁၉၄၅ ခုနှဈမှာ ကုလသမဂ်ဂ ပေါျပေါကျလာတာပါ။ အမြားက စိုးရိမျနကွေတဲ့ တတိယကမ်ဘာစဈကို ရှောငျနိုငျခဲ့ပါပွီလို့ အတှငျးရေးမှူးခြုပျက ပွောပါတယျ။ ခတျေသဈကမ်ဘာသမိုငျးမှာ အငျအားကွီးနိုငျငံတှအေကွား စဈရေးအရ ထိပျတိုကျဖွဈမှုတှမေရှိဘဲ နှဈပေါငျးမြားစှာနနေိုငျခဲ့ပါပွီ။ ဒါဟာ ကနြောျတို့ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှေ ဂုဏျယူနိုငျကွတဲ့ အကွီးမားဆုံးအောငျမွငျမှုကွီးဖွဈသလို ဒါကို ဆကျပွီး ထိနျးသှားရပါလိမ့ျမယျလို့ ကုလ အတှငျးရေးမှုးခြုပျက ပွောပါတယျ။ မနေ့က မိန့ျခှနျးထဲမှာတော့ ကုလသမဂ်ဂက အခွားဆောငျရှကျနိုငျခဲ့တဲ့ ဆငျးရဲမှုနဲ့ ငတျမှတျမှုလြှော့ခရြေး ကပျဘေးနဲ့ ပဋိပက်ခတှအေတှငျးက သနျးနဲ့ခြီတဲ့ ကမ်ဘာပွညျသူတှကေို အကူအညီအထောကျအပံ့ ပေးနိုငျတာတှနေဲ့ ရောဂါဆိုးတှကေို တိုကျဖကြျနိုငျတာတှလေညျး ပါဝငျပါတယျ။
