(Zawgyi/Unicode)
တူရကီနိုင်ငံ အစ္စတန်ဘူလ်မြို့က ရှေးဟောင်း Orthodox ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းကြီး နောက်ထပ် တစ်ခုနဲ့ လူကြိုက်များတဲ့ ပြတိုက်တစ်ခုကို မွတ်ဆလင် ဝတ်ပြုရာ ဗလီတွေအဖြစ် ပြောင်းလဲပစ်ဖို့ တူရကီ ဝန်ကြီးချုပ် Recep Tayyip Erdogan က သောကြာနေ့ က အမိန့်ပေးလိုက်ပါတယ်။
နာမည်ကြီး Hagia Sophia Orthodox ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းကြီးကို ဗလီအဖြစ် ပြောင်းလဲပြီး တလအကြာမှာ အခုလို ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းနဲ့ပြတိုက်တွေကို ဗလီအဖြစ် ထပ်မံ ပြောင်းလဲပစ် လိုက်တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ Hagia Sophia Orthodox ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းကြီးဟာ ကုလသမဂ္ဂလက်အောက်ခံ UNESCO အဖွဲ့ကြီးက ကမ္ဘာ့ အမွေအနှစ် အဖြစ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဘုရားကျောင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံအတွင်း ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် စီးပွားရေး မရေမရာ မှုတွေ ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာ အခုလို ရှေးဟောင်း အဆောက်အဦးတွေကို ဗလီအဖြစ် ပြောင်းလဲပစ်နေတာဟာ နိုင်ငံအတွင်းက ရှေးရိုးဆန်ဝါဒီတွေနဲ့ အမျိုးသားရေး ဝါဒီတွေရဲ့ ထောက်ခံ မှု ပိုပြီးရလာအောင် ဝန်ကြီးချုပ် Erdogan ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတရပ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံ ပြင်ပက Orthodox နဲ့ ကက်သလစ် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တွေ အကြားမှာတော့ သူ့လုပ်ရပ်က ပြဿနာတွေကိုသာ ဖန်တီးစေပါတယ်။ ဒါဟာ နေရာတိုင်းမှာ ရှိတဲ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို တူရကီ အစိုးရက နောက်ထပ် ရန်စလိုက်တာလို့လည်း ဂရိ နိုင်ငံ ခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
Holy Saviour in Chora လို့ ခေါ်တဲ့ Orthodox ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းဟာ Byzantine ခေတ်က တည်ဆောက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး ၁၄ ရာစုနှစ်က နံရံ ဆေးရေး ပန်းချီတွေနဲ့ အလှဆင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပြတိုက်ကနေ ဗလီအဖြစ် ပြောင်းလိုက်တဲ့ သမိုင်းဝင် Kariye အဆောက်အဦးကတော့ Hagia Sophia ဘုရားကျောင်းလို နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ သက်တမ်းရှိပြီ ဖြစ်ပြီး အောတိုမန် တာ့ခ်တွေက ဗလီအဖြစ် ရာစုနှစ် တစ်ဝက်ကြာ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် အပြီးမှာတော့ တူရကီနိုင်ငံကို ဘာသာရေးကို အခြေမခံတဲ့နိုင်ငံ secular state အဖြစ် ထူထောင်ဖို့ ကြိုးပမ်းချိန်မှာ ပြတိုက်အဖြစ် ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
..............
တူရကီမှာ ရှေးဟောငျးခရဈယာနျဘုရားကြောငျးကို မှတျဆလငျဗလီအဖွဈ ပွောငျးလဲ
(Unicode)
တူရကီနိုငျငံ အစ်စတနျဘူလျမွို့က ရှေးဟောငျး Orthodox ခရဈယာနျ ဘုရားကြောငျးကွီး နောကျထပျ တဈခုနဲ့ လူကွိုကျမြားတဲ့ ပွတိုကျတဈခုကို မှတျဆလငျ ဝတျပွုရာ ဗလီတှအေဖွဈ ပွောငျးလဲပဈဖို့ တူရကီ ဝနျကွီးခြုပျ Recep Tayyip Erdogan က သောကွာနေ့ က အမိန့ျပေးလိုကျပါတယျ။
နာမညျကွီး Hagia Sophia Orthodox ခရဈယာနျ ဘုရားကြောငျးကွီးကို ဗလီအဖွဈ ပွောငျးလဲပွီး တလအကွာမှာ အခုလို ခရဈယာနျ ဘုရားကြောငျးနဲ့ပွတိုကျတှကေို ဗလီအဖွဈ ထပျမံ ပွောငျးလဲပဈ လိုကျတာလညျး ဖွဈပါတယျ။ Hagia Sophia Orthodox ခရဈယာနျ ဘုရားကြောငျးကွီးဟာ ကုလသမဂ်ဂလကျအောကျခံ UNESCO အဖှဲ့ကွီးက ကမ်ဘာ့ အမှအေနှဈ အဖွဈ သတျမှတျထားတဲ့ ဘုရားကြောငျးလညျး ဖွဈပါတယျ။
နိုငျငံအတှငျး ကုနျဈေးနှုနျး ကွီးမွင့ျမှုနဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ စီးပှားရေး မရမေရာ မှုတှေ ရငျဆိုငျနရေခြိနျမှာ အခုလို ရှေးဟောငျး အဆောကျအဦးတှကေို ဗလီအဖွဈ ပွောငျးလဲပဈနတောဟာ နိုငျငံအတှငျးက ရှေးရိုးဆနျဝါဒီတှနေဲ့ အမြိုးသားရေး ဝါဒီတှရေဲ့ ထောကျခံ မှု ပိုပွီးရလာအောငျ ဝနျကွီးခြုပျ Erdogan ရဲ့ ကွိုးပမျးမှုတရပျလညျး ဖွဈပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ နိုငျငံ ပွငျပက Orthodox နဲ့ ကကျသလဈ ခရဈယာနျဘာသာဝငျတှေ အကွားမှာတော့ သူ့လုပျရပျက ပွူနာတှကေိုသာ ဖနျတီးစပေါတယျ။ ဒါဟာ နရောတိုငျးမှာ ရှိတဲ ဘာသာရေးဆိုငျရာ ပုဂ်ဂိုလျတှကေို တူရကီ အစိုးရက နောကျထပျ ရနျစလိုကျတာလို့လညျး ဂရိ နိုငျငံ ခွားရေး ဝနျကွီးဌာနက ကွညောခကြျ ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။
Holy Saviour in Chora လို့ ခေါျတဲ့ Orthodox ခရဈယာနျ ဘုရားကြောငျးဟာ Byzantine ခတျေက တညျဆောကျခဲ့တာ ဖွဈပွီး ၁၄ ရာစုနှဈက နံရံ ဆေးရေး ပနျးခြီတှနေဲ့ အလှဆငျထားတာ ဖွဈပါတယျ။
ပွတိုကျကနေ ဗလီအဖွဈ ပွောငျးလိုကျတဲ့ သမိုငျးဝငျ Kariye အဆောကျအဦးကတော့ Hagia Sophia ဘုရားကြောငျးလို နှဈပေါငျး ၁၀၀၀ သကျတမျးရှိပွီ ဖွဈပွီး အောတိုမနျ တာ့ချတှကေ ဗလီအဖွဈ ရာစုနှဈ တဈဝကျကွာ အသုံးပွုခဲ့ပါတယျ။ ဒုတိယ ကမ်ဘာစဈ အပွီးမှာတော့ တူရကီနိုငျငံကို ဘာသာရေးကို အခွမေခံတဲ့နိုငျငံ secular state အဖွဈ ထူထောငျဖို့ ကွိုးပမျးခြိနျမှာ ပွတိုကျအဖွဈ ပွောငျးလဲပဈခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
