လက်ရှိ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်တဲ့ အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက်မှာ နောက်ဆုံးလို့ ပြောရမယ့် (၂၁)ရာစု ပင်လုံ၊ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ ကို သြဂုတ်လ ၂၁ ရက်နေ့က အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင်းပ ပြီးဆုံးခဲ့ပါပြီ။ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဦးဆောင်သူဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံတော်ဇ။် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဒီညီလာခံ ကျင်းပနိုင်ဖို့ အလွတ်သဘော တွေ့ဆုံမှုတွေ၊ ဆွေးနွေးမှု ညှိနှိုင်းမှုတွေ ကြိမ်ဖန်များစွာလုပ်၊ နောက်ဆုံး ဆုံမှတ်တစ်ခု ရောက်ရှိ၊ ဘုံသဘောထား တူညီဆိုတော့မှ တရားဝင် အစည်းဝေးတွေကို ပြန်ပြီး ခြေဦးလှည့်ရတာဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် ကြီးမားတဲ့ အောင်မြင်မှု ရရှိစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ညီလာခံ အဖွင့်မိန့်ခွန်းမှာ သူ့အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်တာဟာ လက်နက်အင်အားကိုပဲ ယုံကြည်တဲ့ “ နိုင်ငံရေး ဓလေ့ဆိုး” ကိုဖြတ်တောက်ပစ်ဖို့ အထိ ရည်ရွယ်ထားတယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေး အကဲခတ်သူ တစ်ချို့ကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေ စဉ်ဆက်ပြတ်သွားတာမျိုး မဖြစ်ရလေအောင်၊ ၂၀၂၀ နောက်ပိုင်း လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ဆက်လုပ်နိုင်အောင် သဘောတူခဲ့ကြတာကလွဲပြီး သိပ်ပြီး တိုးတက်မှု မရခဲ့ဘူးလို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဒါတင်မက ညီလာခံ အဖွင့်နေ့မှာ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ မှတ်ချက်စကားတွေကြောင့် နောက်ပိုင်း အကောင်အထည် ဖော်ရမယ့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် စိုးရိမ်သူတွေကလည်း စိုးရိမ်ကြပါတယ်။ ၂၀၂၀ အလွန် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် အလားအလာ ကိစ္စ လေ့လာ တင်ပြသွားပါ့မယ်။
၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ မတိုင်ခင်ကတည်းက ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တပ်မတော်နဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ တစ်ဖက်နဲ့ တစ်ဖက် အပစ်တင် ပြောဆိုတာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ တပ်မတော် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ရုရှားနိုင်ငံ ခရီးစဉ်အတွင်း ရုရှားမီဒီယာ တစ်ချို့နဲ့ တွေ့ဆုံချိန်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစိုးရဘက်ကို အပစ်တင်တဲ့ သဘော ပြောဆိုခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ သူက အစိုးရအနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်း ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ဆောင်ရွက်နိုင်အောင်၊ တစ်ဖက်သတ် အပစ်အခတ် ရပ်စဲတာမျိုး အကြိမ်ကြိမ် လုပ်ပေးခဲ့တဲ့အကြောင်း၊ အဲဒီလို လုပ်ပေးခဲ့ပေမယ့် အစိုးရဘက်ကတော့ အောင်မြင်အောင် အကောင်အထည် မဖော်နိုင်ခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
သူပြောတာ အတိအကျက “ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စတွေကို ဦးဆောင် ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဗဟို ဌာန (NRPC) အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကို အင်တိုက်အားတိုက် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့၊ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရှိနေလို့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် လုပ်ရတာ နှောင့်နှေးနေတယ်မဖြစ်ရအောင် ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ NRPC အနေနဲ့ ဒါကို အကောင်အထည်မဖော်နိုင်ခဲ့ဘူးလို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ လိုအပ်လို့ ရှိရင် တပ်က ညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့တာကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက် မသုံးနိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ဒီအချိန်မှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းအချို့က အင်အားတိုးချဲ့တာတွေ၊ နယ်မြေတိုးချဲ့တာတွေ၊ ပြည်သူလူထုအပေါ်မှာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ဖြစ်စေမယ့် လုပ်ရပ်တွေ လုပ်နေတာကို စိတ်မကောင်းဖွယ်တွေ့ ရတယ်။” လို့ ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီလို ဝေဖန် ပြောဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတင်းထောက် တစ်ချို့က နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံရုံး ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးဇော်ဌေးကို မေးတဲ့အခါ သူက လက်မခံ ပယ်ချပါတယ်။ ဦးဇော်ဌေးက အရင် တတိယအကြိမ်၂၁ ရာစု ပင်လုံ ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ ကတည်းက တစ်ခုတည်းသော တပ်မတော် ကိစ္စ၊ ပြည်ထောင်စုကနေ ခွဲမထွက်ရ ဆိုတဲ့ ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တစ်ဆို့မှုတွေ ကြုံခဲ့ရကြောင်း၊ နောက်ပိုင်း အစိုးရ၊ တပ်မတော် ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ လက်နက်ကိုင် တိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်တွေ တွေ့ဆုံကြတဲ့ 10+10 ထိပ်သီး အစည်းအဝေးပွဲအပြီး အခြေအနေတွေ ပိုဆိုးသွားကြောင်း၊ NCA လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ KNU အဖွဲ့က တရားဝင် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ ပါဝင်တာကနေ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ကြောင်း၊ အလားတူ RCSS/SSA ရှမ်းတပ်ဖွဲ့ကလည်း ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်မှု ဆိုင်ရာ စောင့်ကြည့်တဲ့ JMC အစည်းဝေးတွေကို မတက်ပဲ နေခဲ့ကြောင်း၊ အစိုးရ ငြိမ်းချမ်းရေး အကောင်အထည်ဖော်သူတွေဟာ အဲဒီ အခြေအနေကို ခက်ခက်ခဲခဲ ကျော်လွှားခဲ့ရကြောင်း၊ အလွတ်သဘော ဆွေးနွေးပွဲတွေ အကြိမ်ကြိမ်လုပ်၊ ယုံကြည်မှု ပြန်တည်ဆောက်ပြီး နောက်မှ တရားဝင် အစည်းဝေးပွဲတွေ ပြန်ကျင်းပနိုင်အောင် ကြိုးစားခဲ့ရကြောင်း၊ ဒါကြောင့် ဒီ ပြသနာတွေရဲ့ အရင်းခံ ဘယ်သူဖြစ်မယ် ဆိုတာ မှန်းကြည့်နိုင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
သူဆိုလိုတာကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေဟာ 10+10 ထိပ်သီးအစည်းဝေးမှာ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ပြောဆိုခဲ့တဲ့ “ ပြည်ထောင်စုမှ ခွဲမထွက်ရ” ဆိုတာနဲ့ “ တစ်ခုတည်းသော တပ်မတော်” ဆိုင်ရာ သဘောထား တင်းမာတဲ့ မိန့်ခွန်းကနေ အစပြုပြီး ရပ်တန့်သွားခဲ့တာကို ရည်ညွှန်းတာပါ။
ဒီလို တုန့်ပြန်မှုကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က လက်မခံပြန်ပါဘူး။ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လူတွေ စုံတဲ့ပွဲမှာ သူ့ရဲ့ မိန့်ခွန်းကနေ တဆင့် ခပ်ကြမ်းကြမ်းလေး တုန့်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ သူက နိုင်ငံရေးပါတီ တစ်ချို့နဲ့ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တစ်ချို့ဟာ ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခဟာ တပ်မတော်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ရသယောင် သမိုင်းကို လုပ်ကြံဖန်တီးနေကြကြောင်း၊ တစ်ချို့ကလည်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေဟာ တပ်မတော်နဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေ အကြားမှာ ဖြစ်နေတာ ဖြစ်ပြီး အစိုးရနဲ့ မဆိုင်၊ အစိုးရက ဒိုင်သဖွယ် ကြားကနေ ဆောင်ရွက်ပေးရမယ် ဆိုတဲ့ အယူအဆနဲ့ ပြောဆိုနေကြတဲ့အကြောင်း၊ ဒီလို ပြောဆိုတာကို သူ့အနေနဲ့ လက်မခံကြောင်း၊ သူတို့ တပ်မတော်ဟာ နိုင်ငံတော်နဲ့ အစိုးရကို အကာအကွယ်ပေးနေတာသာ ဖြစ်ကြောင်း၊ တပ်မတော်အပေါ် လုပ်ကြံ စွပ်စွဲမှုတွေဟာ ၁၉၅၀ကျော် ခုနှစ်တွေဆီက ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗကပ က လုပ်ကြံဖန်တီး စွပ်စွဲခဲ့တာနဲ့ အတူတူ ဖြစ်ကြောင်း၊ အဲဒီအချိန် ဗကပ တွေက နည်းပရိယာယ် အရ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး ဆိုပြီး ကြွေးကြော်နေပေမယ့် လက်တွေ့မှာတော့ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ရတာဟာ အဲဒီ အချိန်က အာဏာရ ဖဆပလ အစိုးရကြောင့် ဖြစ်ရတာ ဆိုပြီး လှုံ့ဆော်ဖန်တီးကြကြောင်း၊ ဒါကြောင့် အဲလို လုပ်ကြံဖန်တီးနေကြသူတွေကို သူက “ ဆိတ်ခေါင်းချိတ်ပြီး ခွေးသားရောင်းဖို့ မကြိုးစားချင်ပါနဲ့” ဆိုပြီး အစိုးရနဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေကို သတိပေး ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီလိုအခြေအနေ ဒီလို သဘောထားတွေကိုကြည့်ရင် ၂၀၂၀ နောက်ပိုင်းမှာလည်း ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ပြန်စနိုင်သည့်တိုင် လက်တွေ့ကျတဲ့ တိုးတက်မှုတွေ ရလာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်မှန်းဖို့ ခက်ခဲနေပါဦးမယ်။ အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၆ ကနေ ၂၀၂၀ အထိ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုလုံးကို ပြန်ပြီး ခြုံငုံသုံးသပ်ကြည့်ရင် လက်တွေ့ကျ၊ ထိရောက်တဲ့ တိုးတက်မှု ရလာတယ်လို့ ပြောဖို့ အတော်ခက်ပါတယ်။
NCA လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတွေကနေ တဆင့် နိုင်ငံရေးနည်းအရ အဖြေရှာတဲ့ဆီမှာ လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုလုံး ပျက်သွားတဲ့အထိ ဆိုးရွားမသွားခဲ့ပေမယ့် လက်တွေ့ကျတဲ့ တိုးတက်မှုလို့ ယူဆ ရမယ့် သဘောတူညီချက်မျိုး သိပ်မတွေ့ရပါဘူး။ အလားတူ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင် AA၊ ကိုးကန့်၊ တအာဲန်းပလောင် တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့လည်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး မလုပ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု မရှိပေမယ့် NCA လက်မှတ် မထိုးသေးတဲ့ ဝ၊ မိုင်းလား၊ SSPP/SSA ရှမ်းတပ်ဖွဲ့၊ KIA ကချင်တပ်ဖွဲ့၊ ကရင်နီလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ တွေကိုလည်း တရားဝင် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေထဲ ရောက်လာအောင် မစည်းရုံးနိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေ အားလုံးကို ခြုံငုံသုံးသပ်ကြည့်လိုက်ရင် ၂၀၂၀ အလွန်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် မျှော်မှန်းထားတဲ့ “နိုင်ငံရေးဓလေ့ဆိုး”ကို ဖြတ်တောက်ပစ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်သေးသလို၊ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကလည်း ဆက်ပြီး ခက်ခဲကြမ်းတမ်းနေဦးမယ်လို့ ယူဆရကြောင်းပါ။
----------------------
၂၀၂၀ အလှနျ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ အဆငျပွနေိုငျပါ့မလား
လကျရှိ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျတဲ့ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျမှာ နောကျဆုံးလို့ ပွောရမယ့ျ (၂၁)ရာစု ပငျလုံ၊ ပွညျထောငျစု ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံ ကို သွဂုတျလ ၂၁ ရကျနေ့က အောငျအောငျမွငျမွငျ ကငြျးပ ပွီးဆုံးခဲ့ပါပွီ။ ငွိမျးခမြျးရေးကို ဦးဆောငျသူဖွဈတဲ့ နိုငျငံတောျဇ။ျ အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ဒီညီလာခံ ကငြျးပနိုငျဖို့ အလှတျသဘော တှေ့ဆုံမှုတှေ၊ ဆှေးနှေးမှု ညှိနှိုငျးမှုတှေ ကွိမျဖနျမြားစှာလုပျ၊ နောကျဆုံး ဆုံမှတျတဈခု ရောကျရှိ၊ ဘုံသဘောထား တူညီဆိုတော့မှ တရားဝငျ အစညျးဝေးတှကေို ပွနျပွီး ခွေဦးလှည့ျရတာဖွဈတယျ၊ ဒါကွောင့ျ ကွီးမားတဲ့ အောငျမွငျမှု ရရှိစတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ညီလာခံ အဖှင့ျမိန့ျခှနျးမှာ သူ့အနနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျတာဟာ လကျနကျအငျအားကိုပဲ ယုံကွညျတဲ့ “ နိုငျငံရေး ဓလေ့ဆိုး” ကိုဖွတျတောကျပဈဖို့ အထိ ရညျရှယျထားတယျလို့ ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ နိုငျငံရေး အကဲခတျသူ တဈခြို့ကတော့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျတှေ စဉျဆကျပွတျသှားတာမြိုး မဖွဈရလအေောငျ၊ ၂၀၂၀ နောကျပိုငျး လုပျငနျးစဉျတှေ ဆကျလုပျနိုငျအောငျ သဘောတူခဲ့ကွတာကလှဲပွီး သိပျပွီး တိုးတကျမှု မရခဲ့ဘူးလို့ သုံးသပျကွပါတယျ။ ဒါတငျမက ညီလာခံ အဖှင့ျနေ့မှာ တပျမတောျကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျရဲ့ ပွငျးထနျတဲ့ မှတျခကြျစကားတှကွေောင့ျ နောကျပိုငျး အကောငျအထညျ ဖောျရမယ့ျ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျအပေါျ စိုးရိမျသူတှကေလညျး စိုးရိမျကွပါတယျ။ ၂၀၂၀ အလှနျ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ အလားအလာ ကိစ်စ လေ့လာ တငျပွသှားပါ့မယျ။
၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံ မတိုငျခငျကတညျးက ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျနဲ့ ပတျသကျပွီး တပျမတောျနဲ့ အစိုးရအဖှဲ့ တဈဖကျနဲ့ တဈဖကျ အပဈတငျ ပွောဆိုတာတှေ ရှိခဲ့ပါတယျ။ တပျမတောျ ကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျရဲ့ ရုရှားနိုငျငံ ခရီးစဉျအတှငျး ရုရှားမီဒီယာ တဈခြို့နဲ့ တှေ့ဆုံခြိနျမှာ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျနဲ့ ပတျသကျပွီး အစိုးရဘကျကို အပဈတငျတဲ့ သဘော ပွောဆိုခဲ့တာ တှေ့ရပါတယျ။ သူက အစိုးရအနနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျး ကောငျးကောငျးမှနျမှနျ ဆောငျရှကျနိုငျအောငျ၊ တဈဖကျသတျ အပဈအခတျ ရပျစဲတာမြိုး အကွိမျကွိမျ လုပျပေးခဲ့တဲ့အကွောငျး၊ အဲဒီလို လုပျပေးခဲ့ပမေယ့ျ အစိုးရဘကျကတော့ အောငျမွငျအောငျ အကောငျအထညျ မဖောျနိုငျခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
သူပွောတာ အတိအကကြ “ငွိမျးခမြျးရေးကိစ်စတှကေို ဦးဆောငျ ဆောငျရှကျနတေဲ့ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးနှင့ျ ငွိမျးခမြျးရေးဗဟို ဌာန (NRPC) အနနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျကို အငျတိုကျအားတိုကျ ဆောငျရှကျနိုငျဖို့၊ ပဈခတျတိုကျခိုကျမှုတှေ ရှိနလေို့ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျ လုပျရတာ နှောင့ျနှေးနတေယျမဖွဈရအောငျ ဆောငျရှကျပေးခဲ့ပါတယျ။ NRPC အနနေဲ့ ဒါကို အကောငျအထညျမဖောျနိုငျခဲ့ဘူးလို့ ဆိုရမှာဖွဈပါတယျ။ လိုအပျလို့ ရှိရငျ တပျက ညှိနှိုငျးရေးအဖှဲ့ ဖှဲ့စညျးပေးခဲ့တာကိုလညျး ထိထိရောကျရောကျ မသုံးနိုငျခဲ့ပါဘူး။ ဒီအခြိနျမှာ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျးအခြို့က အငျအားတိုးခြဲ့တာတှေ၊ နယျမွတေိုးခြဲ့တာတှေ၊ ပွညျသူလူထုအပေါျမှာ ဝနျထုပျဝနျပိုး ဖွဈစမေယ့ျ လုပျရပျတှေ လုပျနတောကို စိတျမကောငျးဖှယျတှေ့ ရတယျ။” လို့ ဝဖေနျခဲ့ပါတယျ။
ဒီလို ဝဖေနျ ပွောဆိုတာနဲ့ ပတျသကျပွီး သတငျးထောကျ တဈခြို့က နိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံရုံး ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဦးဇောျဌေးကို မေးတဲ့အခါ သူက လကျမခံ ပယျခပြါတယျ။ ဦးဇောျဌေးက အရငျ တတိယအကွိမျ၂၁ ရာစု ပငျလုံ ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံ ကတညျးက တဈခုတညျးသော တပျမတောျ ကိစ်စ၊ ပွညျထောငျစုကနေ ခှဲမထှကျရ ဆိုတဲ့ ကိစ်စတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး တဈဆို့မှုတှေ ကွုံခဲ့ရကွောငျး၊ နောကျပိုငျး အစိုးရ၊ တပျမတောျ ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ လကျနကျကိုငျ တိုငျးရငျးသား ခေါငျးဆောငျတှေ တှေ့ဆုံကွတဲ့ 10+10 ထိပျသီး အစညျးအဝေးပှဲအပွီး အခွအေနတှေေ ပိုဆိုးသှားကွောငျး၊ NCA လကျမှတျထိုးထားတဲ့ KNU အဖှဲ့က တရားဝငျ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှမှော ပါဝငျတာကနေ ရပျဆိုငျးခဲ့ကွောငျး၊ အလားတူ RCSS/SSA ရှမျးတပျဖှဲ့ကလညျး ပဈခတျ တိုကျခိုကျမှု ဆိုငျရာ စောင့ျကွည့ျတဲ့ JMC အစညျးဝေးတှကေို မတကျပဲ နခေဲ့ကွောငျး၊ အစိုးရ ငွိမျးခမြျးရေး အကောငျအထညျဖောျသူတှဟော အဲဒီ အခွအေနကေို ခကျခကျခဲခဲ ကြောျလှှားခဲ့ရကွောငျး၊ အလှတျသဘော ဆှေးနှေးပှဲတှေ အကွိမျကွိမျလုပျ၊ ယုံကွညျမှု ပွနျတညျဆောကျပွီး နောကျမှ တရားဝငျ အစညျးဝေးပှဲတှေ ပွနျကငြျးပနိုငျအောငျ ကွိုးစားခဲ့ရကွောငျး၊ ဒါကွောင့ျ ဒီ ပွသနာတှရေဲ့ အရငျးခံ ဘယျသူဖွဈမယျ ဆိုတာ မှနျးကွည့ျနိုငျကွောငျး ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
သူဆိုလိုတာကတော့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျတှဟော 10+10 ထိပျသီးအစညျးဝေးမှာ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ ပွောဆိုခဲ့တဲ့ “ ပွညျထောငျစုမှ ခှဲမထှကျရ” ဆိုတာနဲ့ “ တဈခုတညျးသော တပျမတောျ” ဆိုငျရာ သဘောထား တငျးမာတဲ့ မိန့ျခှနျးကနေ အစပွုပွီး ရပျတန့ျသှားခဲ့တာကို ရညျညှှနျးတာပါ။
ဒီလို တုန့ျပွနျမှုကို ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက လကျမခံပွနျပါဘူး။ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ လူတှေ စုံတဲ့ပှဲမှာ သူ့ရဲ့ မိန့ျခှနျးကနေ တဆင့ျ ခပျကွမျးကွမျးလေး တုန့ျပွနျလိုကျပါတယျ။ သူက နိုငျငံရေးပါတီ တဈခြို့နဲ့ လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တဈခြို့ဟာ ပွညျတှငျး လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခဟာ တပျမတောျကွောင့ျပဲ ဖွဈရသယောငျ သမိုငျးကို လုပျကွံဖနျတီးနကွေကွောငျး၊ တဈခြို့ကလညျး လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှဟော တပျမတောျနဲ့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတှေ အကွားမှာ ဖွဈနတော ဖွဈပွီး အစိုးရနဲ့ မဆိုငျ၊ အစိုးရက ဒိုငျသဖှယျ ကွားကနေ ဆောငျရှကျပေးရမယျ ဆိုတဲ့ အယူအဆနဲ့ ပွောဆိုနကွေတဲ့အကွောငျး၊ ဒီလို ပွောဆိုတာကို သူ့အနနေဲ့ လကျမခံကွောငျး၊ သူတို့ တပျမတောျဟာ နိုငျငံတောျနဲ့ အစိုးရကို အကာအကှယျပေးနတောသာ ဖွဈကွောငျး၊ တပျမတောျအပေါျ လုပျကွံ စှပျစှဲမှုတှဟော ၁၉၅၀ကြောျ ခုနှဈတှဆေီက ဗမာပွညျကှနျမွူနဈပါတီ ဗကပ က လုပျကွံဖနျတီး စှပျစှဲခဲ့တာနဲ့ အတူတူ ဖွဈကွောငျး၊ အဲဒီအခြိနျ ဗကပ တှကေ နညျးပရိယာယျ အရ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး ဆိုပွီး ကွှေးကွောျနပေမေယ့ျ လကျတှေ့မှာတော့ ပွညျတှငျးစဈ ဖွဈရတာဟာ အဲဒီ အခြိနျက အာဏာရ ဖဆပလ အစိုးရကွောင့ျ ဖွဈရတာ ဆိုပွီး လှုံ့ဆောျဖနျတီးကွကွောငျး၊ ဒါကွောင့ျ အဲလို လုပျကွံဖနျတီးနကွေသူတှကေို သူက “ ဆိတျခေါငျးခြိတျပွီး ခှေးသားရောငျးဖို့ မကွိုးစားခငြျပါနဲ့” ဆိုပွီး အစိုးရနဲ့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတှကေို သတိပေး ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ဒီလိုအခွအေနေ ဒီလို သဘောထားတှကေိုကွည့ျရငျ ၂၀၂၀ နောကျပိုငျးမှာလညျး ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ ပွနျစနိုငျသည့ျတိုငျ လကျတှေ့ကတြဲ့ တိုးတကျမှုတှေ ရလာလိမ့ျမယျလို့ မြှောျမှနျးဖို့ ခကျခဲနပေါဦးမယျ။ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရလကျထကျ ၂၀၁၆ ကနေ ၂၀၂၀ အထိ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ တဈခုလုံးကို ပွနျပွီး ခွုံငုံသုံးသပျကွည့ျရငျ လကျတှေ့ကြ၊ ထိရောကျတဲ့ တိုးတကျမှု ရလာတယျလို့ ပွောဖို့ အတောျခကျပါတယျ။
NCA လကျမှတျထိုးထားတဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့ ဆှေးနှေးပှဲတှကေနေ တဆင့ျ နိုငျငံရေးနညျးအရ အဖွရှောတဲ့ဆီမှာ လုပျငနျးစဉျ တဈခုလုံး ပကြျသှားတဲ့အထိ ဆိုးရှားမသှားခဲ့ပမေယ့ျ လကျတှေ့ကတြဲ့ တိုးတကျမှုလို့ ယူဆ ရမယ့ျ သဘောတူညီခကြျမြိုး သိပျမတှေ့ရပါဘူး။ အလားတူ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျ AA၊ ကိုးကန့ျ၊ တအာဲနျးပလောငျ တပျဖှဲ့တှနေဲ့လညျး အပဈအခတျရပျစဲရေး မလုပျနိုငျခဲ့ပါဘူး။ ပဈခတျတိုကျခိုကျမှု မရှိပမေယ့ျ NCA လကျမှတျ မထိုးသေးတဲ့ ဝ၊ မိုငျးလား၊ SSPP/SSA ရှမျးတပျဖှဲ့၊ KIA ကခငြျတပျဖှဲ့၊ ကရငျနီလကျနကျကိုငျ တပျဖှဲ့ တှကေိုလညျး တရားဝငျ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှထေဲ ရောကျလာအောငျ မစညျးရုံးနိုငျခဲ့ပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ ဖွဈပေါျခဲ့တဲ့ အခွအေနတှေေ အားလုံးကို ခွုံငုံသုံးသပျကွည့ျလိုကျရငျ ၂၀၂၀ အလှနျမှာ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ မြှောျမှနျးထားတဲ့ “နိုငျငံရေးဓလေ့ဆိုး”ကို ဖွတျတောကျပဈဖို့ မဖွဈနိုငျသေးသလို၊ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျကလညျး ဆကျပွီး ခကျခဲကွမျးတမျးနေဦးမယျလို့ ယူဆရကွောငျးပါ။
စညျသူအောငျမွင့ျ။