(Zawgyi / Unicode)
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ် ဟောင်ပါးကျေးရွာမှ ရှမ်းနီ စာပေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီ နာယက သတ်ဖြတ်ခံရမှုဟာ KIA လက်ချက်အဖြစ် ရှမ်းနီ အမျိုးသားတပ်မတော် SNA က စွပ်စွဲလိုက်ပါတယ်။ KIA ကတော့ အရပ်သားကို သတ်ဖြတ်ဖို့ မူဝါဒမရှိကြောင်း ငြင်းဆိုထားသလို ဒီသတ်ဖြတ်ကို စုံစမ်းဖြေရှင်းသွားမှာ ဖြစ်ကြောင်း တုံပြန်ထားပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့ သတင်းကို ကိုဇော်မိုးကျော် ပြောပြပေးမှာပါ။
ဖားကန့်မြို့နယ် ဟောင်ပါးကျေးရွာမှာ ဇွန်လ ၂၅ရက်နေ့ ညနေပိုင်းက အမည်မသိ လက်နက်ကိုင် ၂ဦးက ရှမ်းနီ စာပေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီ နာယက ဦးသန်းဖေ (၆၁နှစ်)ကို သေနတ်နဲ့ ပစ်ခတ် သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီသတ်ဖြတ်မှုဟာ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် KIA လက်ချက်ဖြစ်တယ်လို့ ရှမ်းနီ အမျိုးသား တပ်မတော် SNAရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီး စိုင်းအောင်မိန်းက VOA ကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ စုံစမ်းထားချက်အရ သုံးသပ်ကြည့်တာကတော့ KIA ကနေပဲ လုပ်တယ်လို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ သုံးသပ်လို့ ရပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ပြဿနာဖြစ်ထားတဲ့အချက်လေးတွေ ရှိနေတဲ့အခါကျတော့ KIA လက်ချက်အဖြစ်ပဲ ကျနော်တို့ယူလို့ ရပါတယ်ခင်ဗျ။ ”
SNA ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာတော့ ဦးသန်းဖေဟာ ဖားကန့်မြို့နယ်ရှိ ရှမ်းနီတွေ နေထိုင်ရာကျေးရွာအဝင်မှာ ကချင်မနောတိုင် စိုက်ထူမှုနဲ့ စာသင်ကျောင်း ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကချင် ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တဦးနဲ့ စကားအချေအတင်ဖြစ်ခဲ့ပြီး အဲဒီ ညနေမှာပဲ သတ်ဖြတ်ခံရကြောင်း ဖော်ပြပါတယ်။ ဦးသန်းဖေဟာ အသက် ၆၀ ရှိပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ ရှမ်းနီ အရေး ဆောင်ရွက်နေသူဖြစ်တဲ့အပြင် ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်ကျော်ကတည်းက ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူး တာဝန်ယူခဲ့ဖူးကြောင်းလည်း သိရပါတယ်။
KIA ရဲ့ ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ ဗိုလ်မှူးကြီး နော်ဘူကတော့ KIA မှာ အရပ်သားတွေ သတ်ဖြတ်တဲ့ မူဝါဒ မရှိကြောင်း ဗဟိုက ညွှန်ကြားတာမျိုးလည်းမရှိကြောင်း ပြောပါတယ်။
“ အဲဒီ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ ကျနော်တို့ KIO ကတော့ လုပ်ကြံဖို့၊ လူကို သတ်ဖို့ဆိုတဲ့ မူဝါဒတွေ မရှိဘူး။ အခုဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ကျနော်တို့ညွှန်ကြားတာ မရှိဘူး။ ဒုတိယအချက်ကတော့ ကျနော်တို့လည်း စစ်ဆေးနေတယ်။ မည်သူ မည်ဝါကနေ လုပ်တာလဲ။ နောက် ကျနော်တို့ ရှေ့တန်းက လူတွေများ လုပ်သလားပေါ့။ ကျနော်တို့ မဟုတ်လို့ရှိရင် ကျနော်တို့ သူတို့နဲ့ ပြန်ဆွေးနွေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဟုတ်လို့ရှိရင်ဘာကြောင့် ဒီလိုဖြစ်တယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့လည်း ပြန်ပြီး ဖြေရှင်းရမှာဖြစ်ပါတယ်။”
SNAက ဗိုလ်မှုးကြီး စိုင်းအောင်မိန်းက ဒီအဖြစ်အပျက်ဟာ လူမျိုးရေးပြဿနာကို ဦးတည်နေတာကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် တားမြစ်ထားဖို့ လိုကြောင်း ဆက်ပြောပါတယ်။
“ ဒီလို မဖြစ်အောင် အရင်တုံးက ကျနော်တို့ ပြောဆိုခဲ့ဖူးတာရှိပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ရင် လူမျိုးရေး ပြဿနာတွေ ဖြစ်ပွားလာနိုင်တယ်လို့ ပြောခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါကို သူတို့အနေနဲ့ ဆက်ပြီးတော့မှ ကျူးလွန်လာတဲ့အခါကျတော့ လူမျိုးရေး ပြဿနာကို တမင်ဖန်တီးပြီး လုပ်တယ်လို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ ယူဆလို့ ရပါတယ်။ လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခတွေ မဖြစ်အောင် သူတို့ဘက်ကနေ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကို တားမြစ်ထားမှ ရလိမ့်မယ်ဗျ။ ဒီလိုကိစ္စတွေက ကျနော်တို့ကနေ စတင်ပြီး ကျူးလွန်တာမဟုတ်ပါဘူး။ ”
ဗိုလ်မှူးကြီး နော်ဘူကတော့ ရှမ်းနဲ့ကချင်ဟာ ကချင်ပြည်နယ်က ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေ ဖြစ်တာကြောင့် လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခဖြစ်စေတာမျိုးကို မလှုံ့ဆော်ကြဖို့ လိုအပ်ကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။
“ လူမျိုးရေး ပြဿနာတွေ ဖြစ်အောင်တော့ မလှုံ့ဆော်တာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ရှမ်းနဲ့ ကချင်ဆိုတဲ့ လူမျိုးရေးဖြစ်စေတဲ့ အသုံးအနှုန်းတွေကတော့ မလုပ်ကောင်းပါဘူး။ ကျနော်တို့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားတွေ၊ ကချင်တိုင်းရင်းသားတွေ အားလုံး အတူတူပါပဲ။ ကျနော်တို့ ကချင်ပြည်နယ်က ဌာနေသားတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ လူမျိုးရေး ပြဿနာဖြစ်အောင်ပေါ့နော် လှုံ့ဆော်တာတွေကတော့ မဖြစ်သင့်ဘူးလို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။”
ဖားကန့်ဒေသခံတစ်ဦးကတော့ လောလောဆယ် လူမျိုးရေးပြဿနာ ဖြစ်ပွားစေနိုင်မယ့် အရိပ်လက္ခဏာ မရှိကြောင်းနဲ့ အမှန်တကယ် KIA က သတ်ဖြတ်ခဲ့ရင်လည်း နှစ်ဘက်ညှိနှိုင်း ဖြေရှင်းစေလိုကြောင်း ပြောပါတယ်။
“ လောလောဆည်ကတော့ ရှမ်းနီနဲ့ လက်ရှိ ကချင် လူမျိုးစုထဲမှာတော့ လူမျိုးရေးအနေအထား တစ်စုံတစ်ရာတော့ အဲဒီ အရိပ်အငွေ့တွေတော့ မတွေ့ဘူးပေါ့။ ဒီလိုဖြစ်တဲ့အပေါ်မှာ တစ်ဦးတစ်ဖွဲ့ကလည်း ပြန်ပြီး လက်နက်နဲ့ သတ်ဖြတ်ပြီး ဖြေရှင်းတယ်ဆိုတာထက် အပြုသဘော တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် နားလည်အောင် ခွင့်လွှတ်နိုင်အောင်ဖြေရှင်းတာတော့ ပိုပြီး ကောင်းတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ”
၂၀၂၀ခုနှစ် ဇူလိုင်လအတွင်းကလည်း ဖားကန့်မြို့နယ် ဆယ်ဇင်းကျေးရွာမှာ ရှမ်းနီလူငယ်နှစ်ဦး ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခံခဲ့တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး KIA နဲ့ ရှမ်းနီ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေးအသင်းအဖွဲ့တွေအကြား တင်းမာမှုရှိခဲ့သလို ညှိနှိုင်း ဖြေရှင်းခဲ့တာတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
(Unicode)
ရှမျးနီ စာပနေဲ့ ယဉျကြေးမှုကောျမတီ နာယက သတျဖွတျခံရမှုအတှကျ KIA ကိုစှပျစှဲ
ကခငြျပွညျနယျ ဖားကန့ျမွို့နယျ ဟောငျပါးကြေးရှာမှ ရှမျးနီ စာပနေဲ့ ယဉျကြေးမှုကောျမတီ နာယက သတျဖွတျခံရမှုဟာ KIA လကျခကြျအဖွဈ ရှမျးနီ အမြိုးသားတပျမတောျ SNA က စှပျစှဲလိုကျပါတယျ။ KIA ကတော့ အရပျသားကို သတျဖွတျဖို့ မူဝါဒမရှိကွောငျး ငွငျးဆိုထားသလို ဒီသတျဖွတျကို စုံစမျးဖွရှေငျးသှားမှာ ဖွဈကွောငျး တုံပွနျထားပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့ သတငျးကို ကိုဇောျမိုးကြောျ ပွောပွပေးမှာပါ။
ဖားကန့ျမွို့နယျ ဟောငျပါးကြေးရှာမှာ ဇှနျလ ၂၅ရကျနေ့ ညနပေိုငျးက အမညျမသိ လကျနကျကိုငျ ၂ဦးက ရှမျးနီ စာပနေဲ့ ယဉျကြေးမှုကောျမတီ နာယက ဦးသနျးဖေ (၆၁နှဈ)ကို သနေတျနဲ့ ပဈခတျ သတျဖွတျခဲ့ပါတယျ။ ဒီသတျဖွတျမှုဟာ ကခငြျလှတျမွောကျရေးတပျမတောျ KIA လကျခကြျဖွဈတယျလို့ ရှမျးနီ အမြိုးသား တပျမတောျ SNAရဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ဗိုလျမှူးကွီး စိုငျးအောငျမိနျးက VOA ကို အခုလို ပွောပါတယျ။
“ ကနြောျတို့ စုံစမျးထားခကြျအရ သုံးသပျကွည့ျတာကတော့ KIA ကနပေဲ လုပျတယျလို့ ကနြောျတို့အနနေဲ့ သုံးသပျလို့ ရပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုရငျ ပွူနာဖွဈထားတဲ့အခကြျလေးတှေ ရှိနတေဲ့အခါကတြော့ KIA လကျခကြျအဖွဈပဲ ကနြောျတို့ယူလို့ ရပါတယျခငျဗြ။ ”
SNA ရဲ့ ထုတျပွနျခကြျထဲမှာတော့ ဦးသနျးဖဟော ဖားကန့ျမွို့နယျရှိ ရှမျးနီတှေ နထေိုငျရာကြေးရှာအဝငျမှာ ကခငြျမနောတိုငျ စိုကျထူမှုနဲ့ စာသငျကြောငျး ကိစ်စတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ကခငြျ ဘာသာရေး ခေါငျးဆောငျတဦးနဲ့ စကားအခြအေတငျဖွဈခဲ့ပွီး အဲဒီ ညနမှောပဲ သတျဖွတျခံရကွောငျး ဖောျပွပါတယျ။ ဦးသနျးဖဟော အသကျ ၆၀ ရှိပွီး နှဈပေါငျးမြားစှာ ရှမျးနီ အရေး ဆောငျရှကျနသေူဖွဈတဲ့အပွငျ ပွီးခဲ့တဲ့ ဆယျစုနှဈကြောျကတညျးက ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူး တာဝနျယူခဲ့ဖူးကွောငျးလညျး သိရပါတယျ။
KIA ရဲ့ ပွနျကွားရေးတာဝနျခံ ဗိုလျမှူးကွီး နောျဘူကတော့ KIA မှာ အရပျသားတှေ သတျဖွတျတဲ့ မူဝါဒ မရှိကွောငျး ဗဟိုက ညှှနျကွားတာမြိုးလညျးမရှိကွောငျး ပွောပါတယျ။
“ အဲဒီ ထုတျပွနျကွညောခကြျနဲ့ ပတျသကျလို့တော့ ကနြောျတို့ KIO ကတော့ လုပျကွံဖို့၊ လူကို သတျဖို့ဆိုတဲ့ မူဝါဒတှေ မရှိဘူး။ အခုဖွဈစဉျနဲ့ ပတျသကျလို့လညျး ကနြောျတို့ညှှနျကွားတာ မရှိဘူး။ ဒုတိယအခကြျကတော့ ကနြောျတို့လညျး စဈဆေးနတေယျ။ မညျသူ မညျဝါကနေ လုပျတာလဲ။ နောကျ ကနြောျတို့ ရှေ့တနျးက လူတှမြေား လုပျသလားပေါ့။ ကနြောျတို့ မဟုတျလို့ရှိရငျ ကနြောျတို့ သူတို့နဲ့ ပွနျဆှေးနှေးရမှာဖွဈပါတယျ။ ဟုတျလို့ရှိရငျဘာကွောင့ျ ဒီလိုဖွဈတယျဆိုတာ ကနြောျတို့လညျး ပွနျပွီး ဖွရှေငျးရမှာဖွဈပါတယျ။”
SNAက ဗိုလျမှုးကွီး စိုငျးအောငျမိနျးက ဒီအဖွဈအပကြျဟာ လူမြိုးရေးပွူနာကို ဦးတညျနတောကွောင့ျ ပွငျးပွငျးထနျထနျ တားမွဈထားဖို့ လိုကွောငျး ဆကျပွောပါတယျ။
“ ဒီလို မဖွဈအောငျ အရငျတုံးက ကနြောျတို့ ပွောဆိုခဲ့ဖူးတာရှိပါတယျ။ ဒီလိုလုပျရငျ လူမြိုးရေး ပွူနာတှေ ဖွဈပှားလာနိုငျတယျလို့ ပွောခဲ့ဖူးပါတယျ။ ဒါကို သူတို့အနနေဲ့ ဆကျပွီးတော့မှ ကြူးလှနျလာတဲ့အခါကတြော့ လူမြိုးရေး ပွူနာကို တမငျဖနျတီးပွီး လုပျတယျလို့ ကနြောျတို့အနနေဲ့ ယူဆလို့ ရပါတယျ။ လူမြိုးရေး ပဋိပက်ခတှေ မဖွဈအောငျ သူတို့ဘကျကနေ ပွငျးပွငျးထနျထနျကို တားမွဈထားမှ ရလိမ့ျမယျဗြ။ ဒီလိုကိစ်စတှကေ ကနြောျတို့ကနေ စတငျပွီး ကြူးလှနျတာမဟုတျပါဘူး။ ”
ဗိုလျမှူးကွီး နောျဘူကတော့ ရှမျးနဲ့ကခငြျဟာ ကခငြျပွညျနယျက ဌာနတေိုငျးရငျးသားတှေ ဖွဈတာကွောင့ျ လူမြိုးရေး ပဋိပက်ခဖွဈစတောမြိုးကို မလှုံ့ဆောျကွဖို့ လိုအပျကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။
“ လူမြိုးရေး ပွူနာတှေ ဖွဈအောငျတော့ မလှုံ့ဆောျတာ အကောငျးဆုံးဖွဈပါတယျ။ ရှမျးနဲ့ ကခငြျဆိုတဲ့ လူမြိုးရေးဖွဈစတေဲ့ အသုံးအနှုနျးတှကေတော့ မလုပျကောငျးပါဘူး။ ကနြောျတို့ ရှမျးတိုငျးရငျးသားတှေ၊ ကခငြျတိုငျးရငျးသားတှေ အားလုံး အတူတူပါပဲ။ ကနြောျတို့ ကခငြျပွညျနယျက ဌာနသေားတှပေဲ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ လူမြိုးရေး ပွူနာဖွဈအောငျပေါ့နောျ လှုံ့ဆောျတာတှကေတော့ မဖွဈသင့ျဘူးလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။”
ဖားကန့ျဒသေခံတဈဦးကတော့ လောလောဆယျ လူမြိုးရေးပွူနာ ဖွဈပှားစနေိုငျမယ့ျ အရိပျလက်ခဏာ မရှိကွောငျးနဲ့ အမှနျတကယျ KIA က သတျဖွတျခဲ့ရငျလညျး နှဈဘကျညှိနှိုငျး ဖွရှေငျးစလေိုကွောငျး ပွောပါတယျ။
“ လောလောဆညျကတော့ ရှမျးနီနဲ့ လကျရှိ ကခငြျ လူမြိုးစုထဲမှာတော့ လူမြိုးရေးအနအေထား တဈစုံတဈရာတော့ အဲဒီ အရိပျအငှေ့တှတေော့ မတှေ့ဘူးပေါ့။ ဒီလိုဖွဈတဲ့အပေါျမှာ တဈဦးတဈဖှဲ့ကလညျး ပွနျပွီး လကျနကျနဲ့ သတျဖွတျပွီး ဖွရှေငျးတယျဆိုတာထကျ အပွုသဘော တဈယောကျနဲ့ တဈယောကျ နားလညျအောငျ ခှင့ျလှှတျနိုငျအောငျဖွရှေငျးတာတော့ ပိုပွီး ကောငျးတယျလို့ ထငျပါတယျ။ ”
၂၀၂၀ခုနှဈ ဇူလိုငျလအတှငျးကလညျး ဖားကန့ျမွို့နယျ ဆယျဇငျးကြေးရှာမှာ ရှမျးနီလူငယျနှဈဦး ဖမျးဆီးသတျဖွတျခံခဲ့တာနဲ့ပတျသကျပွီး KIA နဲ့ ရှမျးနီ နိုငျငံရေး၊ လူမှုရေးအသငျးအဖှဲ့တှအေကွား တငျးမာမှုရှိခဲ့သလို ညှိနှိုငျး ဖွရှေငျးခဲ့တာတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။
