(Zawgyi/Unicode)
စစ်ကိုင်းတိုင်း ယင်းမာပင်မြို့နယ် စည်လှောင်ကျေးရွာအုပ်စုက ဆန္ဒပြ ဒေသခံတွေကို စစ်ကောင်စီတပ်က ဇွန်လ(၆)ရက်နေ့မှာ လာရောက်ပစ်ခတ်တဲ့အတွက် လူငယ်တဦး သေဆုံးပြီး တချို့ ဒဏ်ရာရရှိသွားတယ်လို့ ဒေသခံတွေနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ ကူညီပေးနေသူ တချို့က ပြောပါတယ်။ ဒေသခံတွေက လက်လုပ်သေနတ်အနည်းငယ်နဲ့ ပြန်လည် ခုခံခဲ့ပြီးနောက် စစ်တပ်က ဝင်ရောက် စီးနင်းပစ်ခတ်တဲ့အတွက် ထောင်ချီတဲ့ ရွာသားတွေ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်နေကြရတာပါ။ဒီအကြောင်း ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ပြောပြမှာပါ။
ယင်းမာပင်မြို့ကနေ (၁၀)မိုင်လောက်ဝေးတဲ့ စည်လှောင်ကျေးရွာအုပ်စုမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေ နေ့စဉ်နီးပါး လုပ်လာခဲ့ပြီး စစ်တပ်ကလည်း မကြာခဏဆိုသလို လာဝိုင်းလေ့ရှိတာပါ။ အရင်က စစ်တပ်ရောက်လာရင် ခေတ္တ တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြပေမယ့် ၊ ဒီတနင်္ဂနွေနေ့မှာတော့ စစ်တပ်က ရွာထဲကို ဝင်ရောက်စီးနင်းတဲ့အတွက် လူငယ်တချို့က ပြန်ခုခံခဲ့ကြတယ်လို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်လာတဲ့ ဒေသခံ ကိုသာအောင်က ပြောပါတယ်။
“မနေ့က ၁၀ နာရီပိုင်းလောက်က ဖြစ်တယ်အကို ၁၀ နာရီပိုင်းလောက်က ရွာမြောက်ဘက်က တောင်ခြေမှာခင်ဗျ။ ကျနော်တို့ဆီမှာ ဆန္ဒပြပွဲလုပ်လို့ သူတို့က လာချောင်းတာအကို လာတော့ ပြည်သူလူထုက ကြောက်တော့ ပြေးနေကြတာအကို ။ ပုန်းရှောင်နေကြတာပေါ့။ ရွာဘေးတွေမှာပေါ့ဗျာ ။ အဲဒီကနေပြီး ကလေးတွေက တောထဲတောင်ထဲမှာ နေကြထိုင်ကြရတာဆိုတော့ ပုန်းရှောင်ရင်း ပုန်းရှောင်ရင် ခံပြင်းစိတ်တွေများပြီး ဒီလို ရက်စက်မှုတွေကများတော့ သွားပြီးကလေးတွေက သူတို့ရဲ့ ဘောစေ့ သေနတ်လေးတွေတို့ဘာလေးတွေတို့နဲ့ စောင့်နေကြတာပေါ့။ အဲဒါနဲ့ သူတို့က လက်နက်ကြီးသုံးတာနဲ့ ဝင်တွေ့တယ်လေ။ စစ်ကောင်စီအင်အားက ၅၀ ကျော်လောက်ရှိမှာခင်ဗျ။”
အခုလို ပြန်လည်ခုခံမှုအတွင်း အသက်(၁၉)နှစ်အရွယ် လူငယ်တဦး သေဆုံးသွားရတယ်လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ဘက်က ရွာထဲမဝင်ရဘူး ခုခံတာကို သူတို့က စပြီးတော့ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ အသုံးချလာတာဆိုတော့ နောက်ပြီး ကလေးတွေက ကြောက်ပြီးတန်းပြေးတာလေ။ တန်းပြေးတဲ့အချိန်မှာ ကလေးတယောက်က ၁၉ နှစ်အရွက်လောက် ခင်ဗျ လွတ်အောင်မပြေးနိုင်တာကို သူတို့လက်နက်ကြီးနဲ့ သုံးတဲ့အထဲ မိသွားတယ်။ ကျန်တဲ့ကလေးတွေကတော့ ဒဏ်ရာရတာပေါ့။ မနေ့က တနေကုန်နဲ့ ဒီနေ့မနက်ခင်းကို ပြန်မကောက်ရဲဘူးခင်ဗျ။ နေ့လည်ပိုင်းကျမှ သူတို့ မရှိတော့ဘူးဆိုမှ ပြန်ကောက်ခဲ့တာပေါ့ခင်ဗျ။ နည်းနည်းရုပ်ပျက်တာပေါ့။”
ပြန်လည်ပစ်ခတ်မှုအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖက်က ထိခိုက်မှု ရှိမရှိဆိုတာ သိရအောင် စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်းကို VOA က တနင်္လာညပိုင်းမှာ မေးမြန်းဖို့ ကြိုးစားပေမယ့် ဆက်သွယ်လို့မရခဲ့ပါဘူး။
စည်လှောင်ကျေးရွာအုပ်စုက အသက်ဘေး တိမ်းရှောင်လာသူ အများစုဟာ တောတွေထဲမှာ ပုန်းခိုနေရပြီး ၊ တချို့ရွာသားတွေကိုတော့ နီးစပ်ရာ ရွာတွေက ဝိုင်းဝန်းကူညီ စောင့်ရှောက် ထားတယ်လို့ ယင်းမာပင်မြို့နယ်ထဲက ဒေသခံ ဒေါ်မေလေးက ပြောပါတယ်။
“ရွာသားတွေက နီးစပ်ရာ ရွာတွေကို ပြေးလာကြတာဆိုတော့ ကျမတို့ နီးစပ်ရာ ရွာတွေက ကျွေးထားရတာရှင့်။ အကုန်လုံး လူခွဲပြီးတော့ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေပြေးတဲ့လူပြေး အဲလိုနေနေတာ ။ တချို့လည်း တောထဲမှာ ယာခင်းရှိတဲ့လူတွေကလည်း တောထဲမှာနေတာပေါ့။ ထန်းတက်တဲ့လူကလည်း ထန်းတဲလေးမှာပဲ နေကြတာပေါ့ အဲလိုမျိုးတွေ တောထဲမှာ နေကြတာတွေများတယ်။ ပြေးရင်းလွှားရင်းနဲ့ လေတွေလည်းတိုက်တယ်၊ မိုးတွေကလည်း ရွာတယ် တော်တော်လေး သူတို့ ဒုက္ခရောက်ကြတယ်ပေါ့ အဲလိုတော့ရှိတယ်။ တကယ်လို့ ဆက်ပြီးတော့ မိုးရွာမယ်ဆိုရင်တော့ ကျန်းမာရေးစိုးရိမ်ရတယ်။ ဒီနေ့တော့မိုး မရွာဘူး၊ မနေ့က မိုးရွာတယ်။”
အခုဇွန်လဟာ မိုးအားကောင်းတဲ့အချိန် ရောက်လာပြီမို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသူတွေ ရေရှည်မှာ အခက်အခဲတွေ ရှိလာမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဒေသခံ ကိုသာအောင်က ပြောပါတယ်။
“အများစုကတော့ ယာခင်းသေးသေးလေးတွေမှာ တဲလေးတွေဆောက်ပြီး တချို့လည်းနေကြတယ်လေ။ ရေရှည်စိုးရိမ်ကြောင့်ကြမှုတွေကတော့ ကျန်းမာရေးပိုင်းကဏ္ဍကတော့ လက်တွေ့ မြင်တွေ့ရမယ်ထင်တာပဲ ၊ နေပူဒဏ် နေပြင်းတာနဲ့ ရာသီဥတုကလည်း မိုးရွာချိန်ရောက်ပြီလေ။ အဲဒီမှာ မိုးပိုင်းကဏ္ဍမှာ ရွာမယ်ဆိုရင်လည်း အခက်အခဲက ပိုဆိုးတယ်။ အဲဒီအညာပိုင်းကဏ္ဍတွေမှာ မိုးရွာမယ်ဆိုရင် အောက်က ပိုးမွားတိရိစ္ဆာန်တွေက မလွယ်ဘူးလေ ၊ အကုန်အခက်အခဲတွေပြောရမယ်ဆိုရင်တော့။”
စည်လှောင်ကျေးရွာအုပ်စုမှာ စည်လှောင်၊ အောင်ချမ်းသာ ၊ အောင်ချမ်းအေး ရွာ(၃)ရွာ စုဝေးနေကြတာဖြစ်ပြီး အိမ်ခြေပေါင်း (၁၃၀၀)ကျော် ဝန်းကျင်မှာရှိပါတယ်။
.........
စဈကိုငျး ယငျးမာပငျ စဈတပျစီးနငျးတဲ့ရှာ လူထုထောငျခြီ ထှကျပွေး
(Unicode)
စဈကိုငျးတိုငျး ယငျးမာပငျမွို့နယျ စညျလှောငျကြေးရှာအုပျစုက ဆန်ဒပွ ဒသေခံတှကေို စဈကောငျစီတပျက ဇှနျလ(၆)ရကျနေ့မှာ လာရောကျပဈခတျတဲ့အတှကျ လူငယျတဦး သဆေုံးပွီး တခြို့ ဒဏျရာရရှိသှားတယျလို့ ဒသေခံတှနေဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ ကူညီပေးနသေူ တခြို့က ပွောပါတယျ။ ဒသေခံတှကေ လကျလုပျသနေတျအနညျးငယျနဲ့ ပွနျလညျ ခုခံခဲ့ပွီးနောကျ စဈတပျက ဝငျရောကျ စီးနငျးပဈခတျတဲ့အတှကျ ထောငျခြီတဲ့ ရှာသားတှေ ထှကျပွေး တိမျးရှောငျနကွေရတာပါ။ဒီအကွောငျး ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ပွောပွမှာပါ။
ယငျးမာပငျမွို့ကနေ (၁၀)မိုငျလောကျဝေးတဲ့ စညျလှောငျကြေးရှာအုပျစုမှာ စဈအာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျတဲ့ ဆန်ဒပွပှဲတှေ နေ့စဉျနီးပါး လုပျလာခဲ့ပွီး စဈတပျကလညျး မကွာခဏဆိုသလို လာဝိုငျးလေ့ရှိတာပါ။ အရငျက စဈတပျရောကျလာရငျ ခတေ်တ တိမျးရှောငျခဲ့ကွပမေယ့ျ ၊ ဒီတနငျ်ဂနှနေေ့မှာတော့ စဈတပျက ရှာထဲကို ဝငျရောကျစီးနငျးတဲ့အတှကျ လူငယျတခြို့က ပွနျခုခံခဲ့ကွတယျလို့ ထှကျပွေးတိမျးရှောငျလာတဲ့ ဒသေခံ ကိုသာအောငျက ပွောပါတယျ။
“မနေ့က ၁၀ နာရီပိုငျးလောကျက ဖွဈတယျအကို ၁၀ နာရီပိုငျးလောကျက ရှာမွောကျဘကျက တောငျခွမှောခငျဗြ။ ကနြောျတို့ဆီမှာ ဆန်ဒပွပှဲလုပျလို့ သူတို့က လာခြောငျးတာအကို လာတော့ ပွညျသူလူထုက ကွောကျတော့ ပွေးနကွေတာအကို ။ ပုနျးရှောငျနကွေတာပေါ့။ ရှာဘေးတှမှောပေါ့ဗြာ ။ အဲဒီကနပွေီး ကလေးတှကေ တောထဲတောငျထဲမှာ နကွေထိုငျကွရတာဆိုတော့ ပုနျးရှောငျရငျး ပုနျးရှောငျရငျ ခံပွငျးစိတျတှမြေားပွီး ဒီလို ရကျစကျမှုတှကေမြားတော့ သှားပွီးကလေးတှကေ သူတို့ရဲ့ ဘောစေ့ သနေတျလေးတှတေို့ဘာလေးတှတေို့နဲ့ စောင့ျနကွေတာပေါ့။ အဲဒါနဲ့ သူတို့က လကျနကျကွီးသုံးတာနဲ့ ဝငျတှေ့တယျလေ။ စဈကောငျစီအငျအားက ၅၀ ကြောျလောကျရှိမှာခငျဗြ။”
အခုလို ပွနျလညျခုခံမှုအတှငျး အသကျ(၁၉)နှဈအရှယျ လူငယျတဦး သဆေုံးသှားရတယျလို့ သူက ဆကျပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ဘကျက ရှာထဲမဝငျရဘူး ခုခံတာကို သူတို့က စပွီးတော့ လကျနကျကွီးတှနေဲ့ အသုံးခလြာတာဆိုတော့ နောကျပွီး ကလေးတှကေ ကွောကျပွီးတနျးပွေးတာလေ။ တနျးပွေးတဲ့အခြိနျမှာ ကလေးတယောကျက ၁၉ နှဈအရှကျလောကျ ခငျဗြ လှတျအောငျမပွေးနိုငျတာကို သူတို့လကျနကျကွီးနဲ့ သုံးတဲ့အထဲ မိသှားတယျ။ ကနြျတဲ့ကလေးတှကေတော့ ဒဏျရာရတာပေါ့။ မနေ့က တနကေုနျနဲ့ ဒီနေ့မနကျခငျးကို ပွနျမကောကျရဲဘူးခငျဗြ။ နေ့လညျပိုငျးကမြှ သူတို့ မရှိတော့ဘူးဆိုမှ ပွနျကောကျခဲ့တာပေါ့ခငျဗြ။ နညျးနညျးရုပျပကြျတာပေါ့။”
ပွနျလညျပဈခတျမှုအတှငျး စဈကောငျစီတပျဖကျက ထိခိုကျမှု ရှိမရှိဆိုတာ သိရအောငျ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျ ဇောျမငျးထှနျးကို VOA က တနငျ်လာညပိုငျးမှာ မေးမွနျးဖို့ ကွိုးစားပမေယ့ျ ဆကျသှယျလို့မရခဲ့ပါဘူး။
စညျလှောငျကြေးရှာအုပျစုက အသကျဘေး တိမျးရှောငျလာသူ အမြားစုဟာ တောတှထေဲမှာ ပုနျးခိုနရေပွီး ၊ တခြို့ရှာသားတှကေိုတော့ နီးစပျရာ ရှာတှကေ ဝိုငျးဝနျးကူညီ စောင့ျရှောကျ ထားတယျလို့ ယငျးမာပငျမွို့နယျထဲက ဒသေခံ ဒေါျမလေေးက ပွောပါတယျ။
“ရှာသားတှကေ နီးစပျရာ ရှာတှကေို ပွေးလာကွတာဆိုတော့ ကမြတို့ နီးစပျရာ ရှာတှကေ ကြှေးထားရတာရှင့ျ။ အကုနျလုံး လူခှဲပွီးတော့ ဘုနျးကွီးကြောငျးတှပွေေးတဲ့လူပွေး အဲလိုနနေတော ။ တခြို့လညျး တောထဲမှာ ယာခငျးရှိတဲ့လူတှကေလညျး တောထဲမှာနတောပေါ့။ ထနျးတကျတဲ့လူကလညျး ထနျးတဲလေးမှာပဲ နကွေတာပေါ့ အဲလိုမြိုးတှေ တောထဲမှာ နကွေတာတှမြေားတယျ။ ပွေးရငျးလှှားရငျးနဲ့ လတှေလေညျးတိုကျတယျ၊ မိုးတှကေလညျး ရှာတယျ တောျတောျလေး သူတို့ ဒုက်ခရောကျကွတယျပေါ့ အဲလိုတော့ရှိတယျ။ တကယျလို့ ဆကျပွီးတော့ မိုးရှာမယျဆိုရငျတော့ ကနြျးမာရေးစိုးရိမျရတယျ။ ဒီနေ့တော့မိုး မရှာဘူး၊ မနေ့က မိုးရှာတယျ။”
အခုဇှနျလဟာ မိုးအားကောငျးတဲ့အခြိနျ ရောကျလာပွီမို့ ထှကျပွေးတိမျးရှောငျနသေူတှေ ရရှေညျမှာ အခကျအခဲတှေ ရှိလာမှာ ဖွဈတယျလို့ ဒသေခံ ကိုသာအောငျက ပွောပါတယျ။
“အမြားစုကတော့ ယာခငျးသေးသေးလေးတှမှော တဲလေးတှဆေောကျပွီး တခြို့လညျးနကွေတယျလေ။ ရရှေညျစိုးရိမျကွောင့ျကွမှုတှကေတော့ ကနြျးမာရေးပိုငျးကဏ်ဍကတော့ လကျတှေ့ မွငျတှေ့ရမယျထငျတာပဲ ၊ နပေူဒဏျ နပွေငျးတာနဲ့ ရာသီဥတုကလညျး မိုးရှာခြိနျရောကျပွီလေ။ အဲဒီမှာ မိုးပိုငျးကဏ်ဍမှာ ရှာမယျဆိုရငျလညျး အခကျအခဲက ပိုဆိုးတယျ။ အဲဒီအညာပိုငျးကဏ်ဍတှမှော မိုးရှာမယျဆိုရငျ အောကျက ပိုးမှားတိရိစ်ဆာနျတှကေ မလှယျဘူးလေ ၊ အကုနျအခကျအခဲတှပွေောရမယျဆိုရငျတော့။”
စညျလှောငျကြေးရှာအုပျစုမှာ စညျလှောငျ၊ အောငျခမြျးသာ ၊ အောငျခမြျးအေး ရှာ(၃)ရှာ စုဝေးနကွေတာဖွဈပွီး အိမျခွပေေါငျး (၁၃၀၀)ကြောျ ဝနျးကငြျမှာရှိပါတယျ။
