(Zawgyi / Unicode)
ဆေးဝါးပစ္စည်းတွေကို ပြည်ပကနေ တင်သွင်းဖို့ အခက်အခဲတွေ ရှိနေချိန်မှာ ထိန်းချုပ် ဆေးဝါးတွေနဲ့ အရေးကြီး ဆေးဝါးတွေကို စစ်ကောင်စီက တိုက်ရိုက်တင်သွင်းကာ ပြည်တွင်းလက်လီဆိုင်တွေက တဆင့် ဖြန့်ဖြူးမယ်လို့ စစ်ကောင်စီဘက်ကပြောပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ကိုင်မှုက လက်သင့်နီးစပ်ရာ လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီအတွက်သာ အကျိုးဖြစ်စေမယ်လို့ ဝေဖန်မှုတွေ ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့လာတာကို ကိုဝင်းခန့်မောင် ကပြောပြမှာပါ။
ဒေါ်လာဈေး အဆမတန် မြင့်တက်မှုအပြင် ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းကလည်း စစ်ကောင်စီဘက်က ဆေးနဲ့ ဆေးဝါးပစ္စည်း တင်သွင်းဖို့ လိုင်စင်လျှောက်ထားတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေကို ကိုယ့်အစီအစဉ်နဲ့ ပြင်ပက ဒေါ်လာ ဝယ်ယူနိုင်မှသာ လိုင်စင်ချထားပေးမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ဒီဂယက်တွေကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းကစလို့ ရန်ကုန်မြို့ရဲ့ ဆေးဆိုင်တချို့မှာ ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှု၊ ဆေးဝါးဈေးနှုန်းတွေ တက်တာတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ ကင်ဆာနဲ့ နာတာရှည်ရောဂါတွေမှာ သုံးတဲ့ဆေးဝါးတွေ လိုသလောက် ဝယ်မရတော့တဲ့ အခြေအနေထိပါ ဖြစ်လာပါတယ်။
ဒီအခြေအနေမှာ စစ်ကောင်စီဘက်က ထိန်းချုပ်ဆေးဝါးတွေနဲ့ အရေးကြီး ဆေးဝါးတွေကို စစ်ကောင်စီက တင်သွင်းသွားဖို့ ပြင်တာဖြစ်ပြီး တင်သွင်းမယ့် အစီအစဉ်တွေကို စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
“ အစိုးရက တင်သွင်းတဲ့ဟာတွေက ဟိုဘက်မှာကလည်း G to G ပုံစံနဲ့တင်သွင်းမယ် ရောက်ရင်လဲဖြန့်ဖြူးတာပေါ့။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက သူ့အစီစဉ်နဲ့သူ လုပ်တာရှိတယ်။ ဒါ့အပြင် အဓိက ဦးစားပေးမှာက ပြည်သူ့လက်ထဲတိုက်ရိုက်ရောက်နေတဲ့ လက်လီဆိုင်တွေ မြို့နယ်ထဲကဆိုင်တွေကိုတော့ ဦးစားပေးဖို့ အစီအစဉ်ရှိပါတယ်။ ဒါကတော့ အစီအစဉ်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးလုပ်နေတုန်းပါဘဲ။”
လက်ရှိမှာ ကန့်သတ်မှုတွေရှိလို့ ပြည်တွင်းမှာ သုံးစွဲနေတဲ့ အခြေခံအိမ်သုံး ဆေးဝါးတွေ အပါအဝင် ဆေးဝါးဈေးနှုန်းတွေ တက်နေတာကြောင့် ဆေးဆိုင်တချို့လည်း ပိတ်ထားရပါတယ်။
ဗဟိုဘဏ်က အမေရိကန်ဒေါ်လာ တစ်ဒေါ်လာကို ၁၈၆၀ ကျပ် သတ်မှတ်ထားပေမယ့် ပြင်ပပေါက်ဈေးက အဲဒီနှုန်းထက် ၆၀၀ ဝန်းကျင် ကွာဟနေတာကြောင့် ပြည်ပကနေ ဆေးဝါးပစ္စည်းတွေ တင်သွင်းနိုင်ဖို့ အခက်အခဲတွေ ရှိနေကြတယ်လို့ ဆေးဝါးဖြန့်ဖြူး သူတွေက ပြောပါတယ်။
တချို့ဆေးဆိုင်တွေမှာတော့ ဝယ်ယူထားတဲ့ ဆေးတွေ ကျန်နေသေးတာကြောင့် ခွဲတမ်းနဲ့ သာ ရောင်းနေရပြီး ဈေးနှုန်းကလည်း ဒေါ်လာဈေးကြောင့် မြင့်တက်လာတာဖြစ်တယ်လို့ ဆေးဆိုင်ပိုင်ရှင်တဦးက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
“ အကုန်လုံးတက်တာ။ နိုင်ငံခြားကလာတဲ့ ဆေးတွေကလေ။ အနည်းဆုံးက သိပ်နာမည်မကြီးတာဆို ၂၀၊ ၂၅ ကနေ နာမည်ကြီးဆို ၃၀၊ ၃၅ ထိတက်တယ်။ ရာခိုင်နှုန်းပေါ့။ လူသုံးများတဲ့နာမည်ကြီးဆေး တွေကတော့ ပြတ်နေတယ်။ အရောင်းအဝယ်က အာဏာသိမ်းထဲက အရင်ကထက် တဝက်ဘဲ ရောင်းရတော့တယ်။ ခုကပိုဆိုးတယ်။ အဲတဝက်ထပ်ကျသွားတာပေါ့။”
စစ်ကောင်စီကိုယ်တိုင် ဆေးဝါးတင်သွင်းမှုနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး ပြန်လည်ဖြန့်ချိတဲ့ အခါ နီးစပ်ရာကို ဖြန့်ဖြူးခွင့်ပေးမှုတွေရှိလာမှာကို လုပ်ငန်းရှင်တွေဘက်က စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေကြပါတယ်။ နောက်ပြီး ပိတ်ပင်မှုတွေထားပြီး အစိုးရကိုယ်တိုင်ကဘဲ တင်သွင်းမှုလုပ်တာက အစိုးရက စီးပွားရေး ဝင်ရောက်ချယ်လှယ်မှုတခုဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ ဝေဖန်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
“ လက်ဝါးကြီးအုပ်ပြီး တချက်ခုတ် ၂ချက်ပြတ်အမြတ်ထုတ်လုပ်တာပေါ့။ စကစနဲ့သူတို့ပတ်သတ်ရာပတ်သတ်ကြောင်း တွေအတွက် ကောဖန်တီးတာပေါ့။ အဲလိုဖန်တီးပြီး အမြတ်ထုတ်တဲ့ လမ်းရွေးတာလို့ ကောက်ချက်ချရမှာပေါ့။ ဆေးသွင်းသူတွေနဲ့ လက်လီဆိုင်တွေက လိုင်းဝင်မှ အလုပ်ဖြစ်မယ်။ အခုတော့ ခံရမှာတော့ အောက်ခြေကပြည်သူပေါ့။ မရှိမဖြစ်ကုန်ကို ကိုင်ဖို့ကြိုးစားတာပေါ့။ နောက်ပိုင်းလည်း မရှိမဖြစ်ကုန်တွေကို အဲလိုလုပ်လာနိုင်တာပေါ့။”
ဒီလိုဝေဖန်မှုတွေနဲ့ ပတ်သတ်လို့ ဗွီအိုအေက မေးတာမှာတော့ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ငြင်းဆန်ပြီး အစိုးရက စီးပွားရေးလုပ်တာ မဟုတ်ဘူးလို့ ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
(Unicode)
ဆေးပစ်စညျးတငျသှငျးမှု အခကျအခဲ ဖွရှေငျးရေး အစီအစဉျ
ဆေးဝါးပစ်စညျးတှကေို ပွညျပကနေ တငျသှငျးဖို့ အခကျအခဲတှေ ရှိနခြေိနျမှာ ထိနျးခြုပျ ဆေးဝါးတှနေဲ့ အရေးကွီး ဆေးဝါးတှကေို စဈကောငျစီက တိုကျရိုကျတငျသှငျးကာ ပွညျတှငျးလကျလီဆိုငျတှကေ တဆင့ျ ဖွန့ျဖွူးမယျလို့ စဈကောငျစီဘကျကပွောပါတယျ။ ဒီလိုလုပျကိုငျမှုက လကျသင့ျနီးစပျရာ လုပျငနျးရှငျတှနေဲ့ စဈကောငျစီအတှကျသာ အကြိုးဖွဈစမေယျလို့ ဝဖေနျမှုတှေ ထှကျပေါျနပေါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့လာတာကို ကိုဝငျးခန့ျမောငျ ကပွောပွမှာပါ။
ဒေါျလာဈေး အဆမတနျ မွင့ျတကျမှုအပွငျ ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျပိုငျးကလညျး စဈကောငျစီဘကျက ဆေးနဲ့ ဆေးဝါးပစ်စညျး တငျသှငျးဖို့ လိုငျစငျလြှောကျထားတဲ့ လုပျငနျးရှငျတှကေို ကိုယ့ျအစီအစဉျနဲ့ ပွငျပက ဒေါျလာ ဝယျယူနိုငျမှသာ လိုငျစငျခထြားပေးမယျလို့ ထုတျပွနျခဲ့တဲ့ ဒီဂယကျတှကွေောင့ျ ပွီးခဲ့တဲ့ရကျပိုငျးကစလို့ ရနျကုနျမွို့ရဲ့ ဆေးဆိုငျတခြို့မှာ ဆေးဝါးပွတျလပျမှု၊ ဆေးဝါးဈေးနှုနျးတှေ တကျတာတှရှေိခဲ့ပါတယျ။ ကငျဆာနဲ့ နာတာရှညျရောဂါတှမှော သုံးတဲ့ဆေးဝါးတှေ လိုသလောကျ ဝယျမရတော့တဲ့ အခွအေနထေိပါ ဖွဈလာပါတယျ။
ဒီအခွအေနမှော စဈကောငျစီဘကျက ထိနျးခြုပျဆေးဝါးတှနေဲ့ အရေးကွီး ဆေးဝါးတှကေို စဈကောငျစီက တငျသှငျးသှားဖို့ ပွငျတာဖွဈပွီး တငျသှငျးမယ့ျ အစီအစဉျတှကေို စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
“ အစိုးရက တငျသှငျးတဲ့ဟာတှကေ ဟိုဘကျမှာကလညျး G to G ပုံစံနဲ့တငျသှငျးမယျ ရောကျရငျလဲဖွန့ျဖွူးတာပေါ့။ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက သူ့အစီစဉျနဲ့သူ လုပျတာရှိတယျ။ ဒါ့အပွငျ အဓိက ဦးစားပေးမှာက ပွညျသူ့လကျထဲတိုကျရိုကျရောကျနတေဲ့ လကျလီဆိုငျတှေ မွို့နယျထဲကဆိုငျတှကေိုတော့ ဦးစားပေးဖို့ အစီအစဉျရှိပါတယျ။ ဒါကတော့ အစီအစဉျဆောငျရှကျနိုငျရေးလုပျနတေုနျးပါဘဲ။”
လကျရှိမှာ ကန့ျသတျမှုတှရှေိလို့ ပွညျတှငျးမှာ သုံးစှဲနတေဲ့ အခွခေံအိမျသုံး ဆေးဝါးတှေ အပါအဝငျ
ဆေးဝါးဈေးနှုနျးတှေ တကျနတောကွောင့ျ ဆေးဆိုငျတခြို့လညျး ပိတျထားရပါတယျ။
ဗဟိုဘဏျက အမရေိကနျဒေါျလာ တဈဒေါျလာကို ၁၈၆၀ ကပြျ သတျမှတျထားပမေယ့ျ ပွငျပပေါကျဈေးက အဲဒီနှုနျးထကျ ၆၀၀ ဝနျးကငြျ ကှာဟနတောကွောင့ျ ပွညျပကနေ ဆေးဝါးပစ်စညျးတှေ တငျသှငျးနိုငျဖို့ အခကျအခဲတှေ ရှိနကွေတယျလို့ ဆေးဝါးဖွန့ျဖွူး သူတှကေ ပွောပါတယျ။
တခြို့ဆေးဆိုငျတှမှောတော့ ဝယျယူထားတဲ့ ဆေးတှေ ကနြျနသေေးတာကွောင့ျ ခှဲတမျးနဲ့ သာ ရောငျးနရေပွီး ဈေးနှုနျးကလညျး ဒေါျလာဈေးကွောင့ျ မွင့ျတကျလာတာဖွဈတယျလို့ ဆေးဆိုငျပိုငျရှငျတဦးက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
“ အကုနျလုံးတကျတာ။ နိုငျငံခွားကလာတဲ့ ဆေးတှကေလေ။ အနညျးဆုံးက သိပျနာမညျမကွီးတာဆို ၂၀၊ ၂၅ ကနေ နာမညျကွီးဆို ၃၀၊ ၃၅ ထိတကျတယျ။ ရာခိုငျနှုနျးပေါ့။ လူသုံးမြားတဲ့နာမညျကွီးဆေး တှကေတော့ ပွတျနတေယျ။ အရောငျးအဝယျက အာဏာသိမျးထဲက အရငျကထကျ တဝကျဘဲ ရောငျးရတော့တယျ။ ခုကပိုဆိုးတယျ။ အဲတဝကျထပျကသြှားတာပေါ့။”
စဈကောငျစီကိုယျတိုငျ ဆေးဝါးတငျသှငျးမှုနဲ့ ပတျသတျပွီး ပွနျလညျဖွန့ျခြိတဲ့ အခါ နီးစပျရာကို ဖွန့ျဖွူးခှင့ျပေးမှုတှရှေိလာမှာကို လုပျငနျးရှငျတှဘေကျက စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနကွေပါတယျ။ နောကျပွီး ပိတျပငျမှုတှထေားပွီး အစိုးရကိုယျတိုငျကဘဲ တငျသှငျးမှုလုပျတာက အစိုးရက စီးပှားရေး ဝငျရောကျခယြျလှယျမှုတခုဖွဈနတေယျဆိုတဲ့ ဝဖေနျမှုတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
“ လကျဝါးကွီးအုပျပွီး တခကြျခုတျ ၂ခကြျပွတျအမွတျထုတျလုပျတာပေါ့။ စကစနဲ့သူတို့ပတျသတျရာပတျသတျကွောငျး တှအေတှကျ ကောဖနျတီးတာပေါ့။ အဲလိုဖနျတီးပွီး အမွတျထုတျတဲ့ လမျးရှေးတာလို့ ကောကျခကြျခရြမှာပေါ့။ ဆေးသှငျးသူတှနေဲ့ လကျလီဆိုငျတှကေ လိုငျးဝငျမှ အလုပျဖွဈမယျ။ အခုတော့ ခံရမှာတော့ အောကျခွကေပွညျသူပေါ့။ မရှိမဖွဈကုနျကို ကိုငျဖို့ကွိုးစားတာပေါ့။ နောကျပိုငျးလညျး မရှိမဖွဈကုနျတှကေို အဲလိုလုပျလာနိုငျတာပေါ့။”
ဒီလိုဝဖေနျမှုတှနေဲ့ ပတျသတျလို့ ဗှီအိုအကေ မေးတာမှာတော့ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ငွငျးဆနျပွီး အစိုးရက စီးပှားရေးလုပျတာ မဟုတျဘူးလို့ ငွငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။
