(Zawgyi / Unicode)
၂၀၂၂၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်နေ့မှာ ရုရှားတပ်တွေက ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။
ရုရှားကျူးကျော်စစ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးသက်ရောက်မှုက ကြီးမားလှပါတယ်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၁ ဘီလီယံကျော်ဟာ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စရာ သုံးခုကို တပြိုင်နက်တည်း တွေ့ကြုံခံစားကြရပါတယ်။ အဲဒီသုံးခုကတော့ …
၁။ လောင်စာဆီဈေးနှုန်းတွေ တဟုန်ထိုး တက်သွားတယ်။
၂။ အစားအစာဈေးနှုန်းတွေ တရိပ်ရိပ် ဆက်တိုက်တက်ကာ ဘဏ္ဍာရေးအခြေအနေတွေ ကမောက်ကမဖြစ်တယ်။
၃။ အဲဒီလို ဈေးနှုန်းတွေတက်တဲ့ဂယက်နဲ့ ကမောက်ကမ ဘဏ္ဍာရေး အခြေအနေတွေကြောင့် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်တဲ့ အခြေအနေတွေ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တာတို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ ၁ ဒသမ ၇ ဘီလီယံ ပမာဏရှိတဲ့ နိုင်ငံ ၁၀၇ နိုင်ငံက စီးပွားရေး အဆောက်အအုံတွေဟာ လောင်စာဆီဈေးနှုန်းနဲ့ အစားအစာဈေးနှုန်းတွေ တက်တဲ့ဒဏ်ကို အပြင်းအထန် ခံစားရပြီး အစိုးရတွေဟာ ကြွေးမြီ ပြန်လည်ပေးဆပ်နိုင်ဖို့နဲ့ စီးပွားရေးတည်ငြိမ်ဖို့ အတော်ရုန်းကန်ကြရမယ်။ အဲဒီ ၁၀၇ နိုင်ငံကတော့ အာဖရိကတိုက်က ၄၁ နိုင်ငံ၊ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသက ၃၈ နိုင်ငံ၊ လက်တင်အမေရိကနဲ့ ကာရစ်ဘီယံဒေသက ၂၈ နိုင်ငံတို့ ဖြစ်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးရေး အစီအစဉ် (UNDP) ရဲ့ အကြီးအကဲ Achim Steiner က The Daily 202 နဲ့ အင်တာဗျူးမှာ ပြောတဲ့အကြောင်းကို Washington Post မှာ ဧပြီ ၂၂ ရက်နေ့က ဖော်ပြထားပါတယ်။
The Diplomat ကလည်း ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် ကမ္ဘာကြီး ဖရိုဖရဲ ဖြစ်နေချိန်မှာ ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခဟာ ကမ္ဘာကြီးကို နောက်ထပ် အကျပ်အတည်း တခုဆီကို ဦးတည်စေတယ်။ နိုင်ငံစုံ ကော်ပိုရေးရှင်းကြီးတွေဟာ အခြေအနေတွေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ဖို့ မဟာဗျူဟာတွေ ပြန်လည်ချမှတ်ဖို့ ပြင်ဆင်နေရတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေစဉ် ကာလအတွင်း ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေ တင်းမာနေချိန်မှာပဲ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွေနဲ့ စီးပွားရေး အဆောက်အအုံ တည်ဆောက်မှု အပြောင်းအလဲတွေဟာ သိသာထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေါ်နေတယ်။ နိုင်ငံတွေကြား နိုင်ငံရေးအရ၊ စီးပွားရေးအရ အပြန်အလှန် ပိတ်ဆို့ ကန့်သတ်မှုတွေ လုပ်နေကြတယ်။
ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရောင်းကွင်းဆက်၊ စက်မှုလုပ်ငန်းကွင်းဆက်၊ တန်ဖိုးကွင်းဆက် စနစ်တွေကို လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေရဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ချိန်ညှိပြီး ပြန်လည်တည်ဆောက်နေရတယ်လို့ ဧပြီ ၁၈ ရက်နေ့မှာ ဖော်ပြထားတာ တွေ့ရပါတယ်။
ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲရဲ့ အကျိုးဆက်အကြောင်းကို မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ဆောင်းပါးရှင်တဦးက သူ့အမြင်ကို အခုလိုပြောပါတယ်။
"ရုရှားသမ္မတ ပူတင်က ယူကရိန်းရဲ့ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ချေမှုန်းပစ်မယ်။ ယူကရိန်းသမ္မတကို ဖယ်ရှားပစ်မယ်ဆိုပြီး အင်မတန်သာလွန်တဲ့ စစ်အင်အားနဲ့ ကျူးကျော်ခဲ့တာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ရလဒ်က ယူကရိန်းနိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာက ကမ္ဘာ့ပြည်သူတွေကြားမှာ အသိအမှတ်ပြု လေးစားခံရတဲ့ အဆင့်အထိကို ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလင်စကီးဆိုလည်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက လေးစားဂုဏ်ပြုခံလာရတဲ့အထိ ဖြစ်လာတယ်။ ပူတင်လိုချင်တဲ့ ရည်မှန်းချက်နဲ့ ရလဒ်က ပြောင်းပြန်ဖြစ်နေတယ်။ ဒီစစ်ပွဲအလွန်မှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေရဲ့ တည်ငြိမ်လုံခြုံရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ဖွဲ့စည်းရမယ်ဆိုတဲ့ အသံတွေ ကျယ်လောင်လာတယ် ဆိုတာလည်း ကြားနေရပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ အနေနဲ့ ဗီတိုပါဝါကို ချွင်းချက်မရှိ သုံးချင်သလို သုံးနိုင်တဲ့ အချက်ကို ကန့်သတ်ဖို့ လိုလာပြီဆိုတဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေကိုလည်း မြင်ရ၊ ကြားနေရပါတယ်။ ဒီအချက်က တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယလို ကမ္ဘာ့လူဦးရေအများဆုံး နိုင်ငံကြီး နှစ်ခုကြားမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အရေးကြီးတဲ့ ပြောင်းလဲမှုလို့ ကျနော့်အနေနဲ့ ယူဆပါတယ်။"
ယူကရိန်းအရေးဟာ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ကြီးရဲ့ ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းပေါ်မှာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ကြီးရဲ့ လုပ်ထုံး၊ လုပ်နည်းတွေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ တောင်းဆိုသံတွေ ပိုမိုကျယ်လောင်လာခဲ့ပါတယ်။ ရုရှားဟာ ယူကရိန်းရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာကို မလေးစားဘဲ ဗြောင်ကျကျ ကျူးကျော်ခဲ့တာပါ။ ဒါဟာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ပဋိညာဉ်ကို အတိအလင်း ချိုးဖောက်လိုက်တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲဟာ အာရှဒေသအပေါ်မှာလည်း စီးပွားရေးအရရော၊ နိုင်ငံရေးအရပါ ရိုက်ခတ်မှုတွေ ရှိပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ BRI လို့ခေါ်တဲ့ ပိုးလမ်းမသစ်နဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းနဲ့ စွန့်စားရနိုင်ခြေတွေကို ပြန်လည်သုံးသပ် ချိန်ဆလာကြပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်အပေါ်ထားရှိတဲ့ တရုတ်မူဝါဒတွေ ပြန်လည်သုံးသပ်လာရပါတယ်။
ဂျပန်ဟာ တရုတ်အန္တရာယ်က ကာကွယ်ဖို့ သူ့ရဲ့ စစ်အသုံးစရိတ်ကို မြင့်တင်လိုက်ပါတယ်။ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲဟာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်မှာ ထားရှိတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ မူဝါဒကို ပြောင်းလဲစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီအကြောင်းကို USIP မှာ Jason Tower ရေးသားထားတာကို Burma VJ က "ယူကရိန်းအကျပ်အတည်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်ခြေလှမ်း" ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဘာသာပြန်ဆို ဖော်ပြထားပါတယ်။
Jason Tower က "တရုတ်နိုင်ငံဟာ သူ့နိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ် အကျိုးစီးပွားအတွက် ဒီမိုကရက်တစ် အတိုက်အခံ အင်အားစုတွေနဲ့ ဆက်ဆံတော့မလိုလို လုပ်ထားတဲ့ ဟန်ဆောင်မျက်နှာဖုံးကို ခွာချလိုက်ပြီး စစ်အစိုးရအပေါ် ထောက်ခံမှုကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်လာပါတယ်" လို့ မှတ်ချက်ပြု ရေးသားပါတယ်။ ယူကရိန်းအရေးမှာ အခြေမလှတဲ့ ရုရှားဟာ မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် ထောက်ခံမှု လျော့လာနိုင်တဲ့အတွက် ဒီလစ်ဟာချက်ကို တရုတ်နိုင်ငံက ဝင်ဖြည့်မယ်ဆိုတာကို ပြသလိုက်တဲ့သဘော ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ဧပြီ ၁ ရက်နေ့မှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယီက စစ်ကောင်စီ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကို ဖိတ်ခေါ်တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ စစ်ကောင်စီအပေါ် ပြောင်းလဲလာတဲ့ သဘောထားကြောင့် အမေရိကန်ရဲ့ အင်ဒို-ပစိဖိတ်မူဝါဒနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့လာနိုင်စရာရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာလည်း တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေး စိတ်ဓာတ် ပိုမိုကြီးထွားလာကာ ဘီလီယံချီ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားတဲ့ တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ မလုံခြုံတဲ့ အန္တရာယ် ရှိလာနိုင်တယ်လို့ Jason Tower က သူ့ရဲ့ဆောင်းပါးမှာ ထောက်ပြထားပါတယ်။
ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲဟာ လတ်တလောမှာတော့ လောင်စာဆီဈေးနှုန်းနဲ့ အစားအစာ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်လာတာ၊ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ကမောက်ကမ ဖြစ်မှုတွေကို တကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ကြုံစေပါတယ်။
ဆယ်စုနှစ်လေးခုကြာ ပန်းပန်လာခဲ့တဲ့ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်း ဖြစ်စဉ်ဟာလည်း တခန်းရပ်သွားခဲ့ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာထက် ဒေသတွင်း အစီအစဉ်တွေကို ပိုအာရုံစိုက်လာကြပါတယ်။ ရေရှည်မှာတော့ လေထုညစ်ညမ်းမှုလို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများနဲ့လည်း ကြုံရနိုင်ပြီး နျူကလီးယား အန္တရာယ်လည်း ရှိနေပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲကြောင့် World Order လို့ခေါ်တဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး အစီအစဉ်သစ်တွေ ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ကြောင်းပါ ခင်ဗျား။
--------------------------------
(Unicode)
ရုရှား-ယူကရိနျးစဈပှဲဂယကျ နောကျဆကျတှဲ အကြိုးသကျရောကျမှုမြား
၂၀၂၂၊ ဖဖေောျဝါရီ ၂၄ ရကျနေ့မှာ ရုရှားတပျတှကေ ယူကရိနျးနိုငျငံကို ကြူးကြောျဝငျရောကျ တိုကျခိုကျခဲ့ပါတယျ။
ရုရှားကြူးကြောျစဈရဲ့ နောကျဆကျတှဲ အကြိုးသကျရောကျမှုက ကွီးမားလှပါတယျ။ ကမ်ဘာ့လူဦးရေ ၁ ဘီလီယံကြောျဟာ ထိတျလန့ျတုနျလှုပျစရာ သုံးခုကို တပွိုငျနကျတညျး တှေ့ကွုံခံစားကွရပါတယျ။ အဲဒီသုံးခုကတော့ …
၁။ လောငျစာဆီဈေးနှုနျးတှေ တဟုနျထိုး တကျသှားတယျ။
၂။ အစားအစာဈေးနှုနျးတှေ တရိပျရိပျ ဆကျတိုကျတကျကာ ဘဏ်ဍာရေးအခွအေနတှေေ ကမောကျကမဖွဈတယျ။
၃။ အဲဒီလို ဈေးနှုနျးတှတေကျတဲ့ဂယကျနဲ့ ကမောကျကမ ဘဏ်ဍာရေး အခွအေနတှေကွေောင့ျ နိုငျငံရေးမတညျငွိမျတဲ့ အခွအေနတှေေ ဖွဈပေါျစနေိုငျတာတို့ ဖွဈပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ကမ်ဘာ့လူဦးရရေဲ့ ၁ ဒသမ ၇ ဘီလီယံ ပမာဏရှိတဲ့ နိုငျငံ ၁၀၇ နိုငျငံက စီးပှားရေး အဆောကျအအုံတှဟော လောငျစာဆီဈေးနှုနျးနဲ့ အစားအစာဈေးနှုနျးတှေ တကျတဲ့ဒဏျကို အပွငျးအထနျ ခံစားရပွီး အစိုးရတှဟော ကွှေးမွီ ပွနျလညျပေးဆပျနိုငျဖို့နဲ့ စီးပှားရေးတညျငွိမျဖို့ အတောျရုနျးကနျကွရမယျ။ အဲဒီ ၁၀၇ နိုငျငံကတော့ အာဖရိကတိုကျက ၄၁ နိုငျငံ၊ အာရှ-ပစိဖိတျဒသေက ၃၈ နိုငျငံ၊ လကျတငျအမရေိကနဲ့ ကာရဈဘီယံဒသေက ၂၈ နိုငျငံတို့ ဖွဈတယျလို့ ကမ်ဘာ့ကုလသမဂ်ဂ ဖှံ့ဖွိုးရေး အစီအစဉျ (UNDP) ရဲ့ အကွီးအကဲ Achim Steiner က The Daily 202 နဲ့ အငျတာဗြူးမှာ ပွောတဲ့အကွောငျးကို Washington Post မှာ ဧပွီ ၂၂ ရကျနေ့က ဖောျပွထားပါတယျ။
The Diplomat ကလညျး ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ ကမ်ဘာကွီး ဖရိုဖရဲ ဖွဈနခြေိနျမှာ ရုရှား-ယူကရိနျး ပဋိပက်ခဟာ ကမ်ဘာကွီးကို နောကျထပျ အကပြျအတညျး တခုဆီကို ဦးတညျစတေယျ။ နိုငျငံစုံ ကောျပိုရေးရှငျးကွီးတှဟော အခွအေနတှေနေဲ့ လိုကျလြောညီထှဖွေဈဖို့ မဟာဗြူဟာတှေ ပွနျလညျခမြှတျဖို့ ပွငျဆငျနရေတယျ။ ကိုဗဈရောဂါ ဖွဈပှားနစေဉျ ကာလအတှငျး ပထဝီနိုငျငံရေး အခွအေနေ တငျးမာနခြေိနျမှာပဲ ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ နိုငျငံရေးအခွအေနတှေနေဲ့ စီးပှားရေး အဆောကျအအုံ တညျဆောကျမှု အပွောငျးအလဲတှဟော သိသာထငျရှားစှာ ဖွဈပေါျနတေယျ။ နိုငျငံတှကွေား နိုငျငံရေးအရ၊ စီးပှားရေးအရ အပွနျအလှနျ ပိတျဆို့ ကန့ျသတျမှုတှေ လုပျနကွေတယျ။
ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ အရောငျးကှငျးဆကျ၊ စကျမှုလုပျငနျးကှငျးဆကျ၊ တနျဖိုးကှငျးဆကျ စနဈတှကေို လှနျခဲ့တဲ့ ဆယျစုနှဈတှရေဲ့ အခွအေနတှေနေဲ့ ခြိနျညှိပွီး ပွနျလညျတညျဆောကျနရေတယျလို့ ဧပွီ ၁၈ ရကျနေ့မှာ ဖောျပွထားတာ တှေ့ရပါတယျ။
ရုရှား-ယူကရိနျးစဈပှဲရဲ့ အကြိုးဆကျအကွောငျးကို မွနျမာ့နိုငျငံရေး ဆောငျးပါးရှငျတဦးက သူ့အမွငျကို အခုလိုပွောပါတယျ။
"ရုရှားသမ်မတ ပူတငျက ယူကရိနျးရဲ့ အမြိုးသားရေးစိတျဓာတျ၊ ယူကရိနျးနိုငျငံကို ခြမှေုနျးပဈမယျ။ ယူကရိနျးသမ်မတကို ဖယျရှားပဈမယျဆိုပွီး အငျမတနျသာလှနျတဲ့ စဈအငျအားနဲ့ ကြူးကြောျခဲ့တာပဲ။ ဒါပမေဲ့ ရလဒျက ယူကရိနျးနိုငျငံရဲ့ အမြိုးသားရေးစိတျဓာတျ၊ ယူကရိနျးနိုငျငံရဲ့ ဂုဏျသိက်ခာက ကမ်ဘာ့ပွညျသူတှကွေားမှာ အသိအမှတျပွု လေးစားခံရတဲ့ အဆင့ျအထိကို ဖွဈခဲ့တယျ။ ယူကရိနျးသမ်မတ ဇာလငျစကီးဆိုလညျး ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှကေ လေးစားဂုဏျပွုခံလာရတဲ့အထိ ဖွဈလာတယျ။ ပူတငျလိုခငြျတဲ့ ရညျမှနျးခကြျနဲ့ ရလဒျက ပွောငျးပွနျဖွဈနတေယျ။ ဒီစဈပှဲအလှနျမှာ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှရေဲ့ တညျငွိမျလုံခွုံရေးအတှကျ ကုလသမဂ်ဂ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ ဆကျဆံရေးကို ပွုပွငျပွောငျးလဲ ဖှဲ့စညျးရမယျဆိုတဲ့ အသံတှေ ကယြျလောငျလာတယျ ဆိုတာလညျး ကွားနရေပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီ အမွဲတမျးအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှေ အနနေဲ့ ဗီတိုပါဝါကို ခြှငျးခကြျမရှိ သုံးခငြျသလို သုံးနိုငျတဲ့ အခကြျကို ကန့ျသတျဖို့ လိုလာပွီဆိုတဲ့ ဆှေးနှေးမှုတှကေိုလညျး မွငျရ၊ ကွားနရေပါတယျ။ ဒီအခကြျက တရုတျနဲ့ အိန်ဒိယလို ကမ်ဘာ့လူဦးရအေမြားဆုံး နိုငျငံကွီး နှဈခုကွားမှာ ရပျတညျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ အရေးကွီးတဲ့ ပွောငျးလဲမှုလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ ယူဆပါတယျ။"
ယူကရိနျးအရေးဟာ ကမ်ဘာ့ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ကွီးရဲ့ ဆောငျရှကျနိုငျစှမျးပေါျမှာ မေးခှနျးထုတျစရာ ဖွဈလာပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ကွီးရဲ့ လုပျထုံး၊ လုပျနညျးတှေ ပွုပွငျပွောငျးလဲဖို့ တောငျးဆိုသံတှေ ပိုမိုကယြျလောငျလာခဲ့ပါတယျ။ ရုရှားဟာ ယူကရိနျးရဲ့ အခြုပျအခွာအာဏာကို မလေးစားဘဲ ဗွောငျကကြြ ကြူးကြောျခဲ့တာပါ။ ဒါဟာ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ ပဋိညာဉျကို အတိအလငျး ခြိုးဖောကျလိုကျတာလညျး ဖွဈပါတယျ။
ရုရှား-ယူကရိနျး စဈပှဲဟာ အာရှဒသေအပေါျမှာလညျး စီးပှားရေးအရရော၊ နိုငျငံရေးအရပါ ရိုကျခတျမှုတှေ ရှိပါတယျ။ တရုတျရဲ့ BRI လို့ခေါျတဲ့ ပိုးလမျးမသဈနဲ့ သကျဆိုငျတဲ့ အခှင့ျအလမျးနဲ့ စှန့ျစားရနိုငျခွတှေကေို ပွနျလညျသုံးသပျ ခြိနျဆလာကွပါတယျ။ ထိုငျဝမျအပေါျထားရှိတဲ့ တရုတျမူဝါဒတှေ ပွနျလညျသုံးသပျလာရပါတယျ။
ဂပြနျဟာ တရုတျအန်တရာယျက ကာကှယျဖို့ သူ့ရဲ့ စဈအသုံးစရိတျကို မွင့ျတငျလိုကျပါတယျ။ ရုရှား-ယူကရိနျးစဈပှဲဟာ မွနျမာနိုငျငံအပေါျမှာ ထားရှိတဲ့ တရုတျနိုငျငံရဲ့ မူဝါဒကို ပွောငျးလဲစတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒီအကွောငျးကို USIP မှာ Jason Tower ရေးသားထားတာကို Burma VJ က "ယူကရိနျးအကပြျအတညျးနဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ တရုတျခွလှေမျး" ဆိုတဲ့ခေါငျးစဉျနဲ့ ဘာသာပွနျဆို ဖောျပွထားပါတယျ။
Jason Tower က "တရုတျနိုငျငံဟာ သူ့နိုငျငံရဲ့ အနာဂတျ အကြိုးစီးပှားအတှကျ ဒီမိုကရကျတဈ အတိုကျအခံ အငျအားစုတှနေဲ့ ဆကျဆံတော့မလိုလို လုပျထားတဲ့ ဟနျဆောငျမကြျနှာဖုံးကို ခှာခလြိုကျပွီး စဈအစိုးရအပေါျ ထောကျခံမှုကို တိုးမွှင့ျဆောငျရှကျလာပါတယျ" လို့ မှတျခကြျပွု ရေးသားပါတယျ။ ယူကရိနျးအရေးမှာ အခွမေလှတဲ့ ရုရှားဟာ မွနျမာစဈကောငျစီအပေါျ ထောကျခံမှု လြော့လာနိုငျတဲ့အတှကျ ဒီလဈဟာခကြျကို တရုတျနိုငျငံက ဝငျဖွည့ျမယျဆိုတာကို ပွသလိုကျတဲ့သဘော ဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဧပွီ ၁ ရကျနေ့မှာတော့ တရုတျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဝမျယီက စဈကောငျစီ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဦးဝဏ်ဏမောငျလှငျကို ဖိတျခေါျတှေ့ဆုံခဲ့ပွီး စဈကောငျစီကို ထောကျခံကွောငျး ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ တရုတျရဲ့ စဈကောငျစီအပေါျ ပွောငျးလဲလာတဲ့ သဘောထားကွောင့ျ အမရေိကနျရဲ့ အငျဒို-ပစိဖိတျမူဝါဒနဲ့ ထိပျတိုကျတှေ့လာနိုငျစရာရှိပွီး မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာလညျး တရုတျဆန့ျကငြျရေး စိတျဓာတျ ပိုမိုကွီးထှားလာကာ ဘီလီယံခြီ ရငျးနှီးမွှုပျနှံထားတဲ့ တရုတျစီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ မလုံခွုံတဲ့ အန်တရာယျ ရှိလာနိုငျတယျလို့ Jason Tower က သူ့ရဲ့ဆောငျးပါးမှာ ထောကျပွထားပါတယျ။
ရုရှား-ယူကရိနျးစဈပှဲဟာ လတျတလောမှာတော့ လောငျစာဆီဈေးနှုနျးနဲ့ အစားအစာ ကုနျဈေးနှုနျးတှေ တကျလာတာ၊ ဘဏ်ဍာရေးဆိုငျရာ ကမောကျကမ ဖွဈမှုတှကေို တကမ်ဘာလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ကွုံစပေါတယျ။
ဆယျစုနှဈလေးခုကွာ ပနျးပနျလာခဲ့တဲ့ ဂလိုဘယျလိုကျဇေးရှငျး ဖွဈစဉျဟာလညျး တခနျးရပျသှားခဲ့ပွီး ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာထကျ ဒသေတှငျး အစီအစဉျတှကေို ပိုအာရုံစိုကျလာကွပါတယျ။ ရရှေညျမှာတော့ လထေုညဈညမျးမှုလို သဘာဝပတျဝနျးကငြျဆိုငျရာ ပွူနာမြားနဲ့လညျး ကွုံရနိုငျပွီး နြူကလီးယား အန်တရာယျလညျး ရှိနပေါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ရုရှား-ယူကရိနျးစဈပှဲကွောင့ျ World Order လို့ခေါျတဲ့ ကမ်ဘာ့နိုငျငံရေး၊ စီးပှားရေး အစီအစဉျသဈတှေ ပေါျပေါကျလာနိုငျကွောငျးပါ ခငျဗြား။
