{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာနိုင်ငံမှာ နှစ်စဉ် ပွင့်လင်းရာသီရောက်လာပြီဆိုရင် ရခိုင်ပြည်နယ်က ရိုဟင်ဂျာတွေ မလေးရှားနိုင်ငံဘက်ကို လှေစီးထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးစားတတ်ကြပါတယ်။ နိုဝင်ဘာ ၂၉ရက် တနင်္လာနေ့ကပဲ လှေစီးပြေးသူ ၂၂၈ ယောက်ပါတဲ့ စက်လှေတစီးကို စစ်တွေမြို့ အနောက်မြောက်ဘက် ပင်လယ်ထဲမှာ ရေတပ်က ဖမ်းမိတယ်လို့ စစ်ကောင်စီက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ အသွားအလာကန့်သတ်ခံထားရသလို ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲမှာ ဆယ်စုနှစ် တခုကြာ နေထိုင်နေကြရတာကြောင့် အခုလို တခြား နိုင်ငံတွေကို ထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးစားလေ့ရှိတဲ့အကြောင်း ရန်ကုန်က လာတဲ့ သတင်းကို ကိုသားညွန့်ဦးက တင်ပြထားပါတယ်။
စစ်တွေမြို့ အနောက်မြောက်ဘက် ပင်လယ်ထဲမှာ ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးသမီးနဲ့ ကလေး စုစုပေါင်း ၂၂၈ ယောက်ပါတဲ့ စက်လှေတစီးကို တနင်္လာနေ့ မနက်ပိုင်းက ဖမ်းမိတဲ့အတွက် သူတို့ကို သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ်တာဝန်ရှိသူတွေဆီ လွှဲပေးဖို့ ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ စစ်ကောင်စီက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ အသွားအလာကန့်သတ်ခံထားရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ သူတို့ရဲ့ စားဝတ်နေရေးအတွက် ပြည်ပနိုင်ငံတွေကို မကြာခဏဆိုသလို ထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးစားလေ့ရှိပါတယ်။ အခုလို လူကုန်ကူးတွေရဲ့ အကူအညီနဲ့ တရားမဝင် သွားကြသူတွေကို မြန်မာ့ပိုင်နက်ထဲမှာ ဖမ်းမိသူတချို့တချို့ရှိသလို အိမ်နီးချင်း ထိုင်း၊ မလေးရှား စတဲ့နိုင်ငံတွေရဲ့ ပိုင်နက်တွေမှာ ဖမ်းဆီးမိတာမျိုးတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ အခု ၂၀၂၁ အောက်တိုဘာလတုန်းကလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်ကနေ လှေစီးထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးစားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ၂ ကြိမ် ဖမ်းမိခဲ့တာ စုစုပေါင်း ၁၀၀ နီးပါး ရှိပါတယ်။ မြန်မာအာဏာပိုင်တွေဘက်က အသွားအလာကန့်သတ်ထားတာကြောင့် စားဝတ်နေရေးအတွက် ရိုဟင်ဂျာတွေ အခုလို တခြားနိုင်ငံတွေကို ထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးစားကြတာဖြစ်တယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ဒီမိုကရေစီပါတီက အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်စိုးအောင်က ပြောပါတယ်။
“အထူးသဖြင့် ဆိုလိုချင်တာက ဒီလူုတွေက နှစ်ပေါင်း ၁၀ နှစ်၊ ၁၁ နှစ်ရှိပြီဗျာ။ အခုလို ပိတ်လှောင်ထားတယ်ဆိုတော့ ကြာရှည်အဲဒီမှာပိတ်ပြီး အောင်းပြီးတော့ မနေနိုင်ဘူး။ ပြီးတော့ နောက်တခုကလည်း ၁၉၉၃ မတိုင်ခင်ကတည်းက နစက အစိုးရက အဲဒီဒေသမှာ အခြေချနေတဲ့လူတွေကို စားဝတ်နေရေး၊ ပညာရေး၊ သွားလာလှုပ်ရှားရေး အကုန်လုံး ပိတ်ဆို့ထားတဲ့ အတွက် အဲဒီကတည်းက ဒီလူတွေက ထွက်ပြေးနေတာ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင် ၁၉၉၃ ခုနှစ် ကနေစပြီးတော့ ထွက်ပြေးနေကြတာ။ ၂၀၂၁ ခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ တော်တော်လေး ပိတ်လှောင်ထားတဲ့အတွက် အဲဒီမှာရှိတဲ့သူတွေက ရေကြည်ရာ မြက်နုရာဆိုပြီးတော့ ထွက်ပြေးနေတဲ့ အနေအထားပါ။”
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို မြန်မာအာဏာပိုင်တွေကတော့ လက်မခံပါဘူး။ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၁၂ ခုနှစ်ကစလို့ မွတ်ဆလင်တွေနဲ့ ရခိုင်လူမျိုးတွေကြား ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေးအခြေခံတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှာ ပဋိပက္ခကြီးဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် စစ်တပ်က နယ်မြေရှင်းလင်းမှုတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့စဉ် ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေရှိခဲ့တဲ့အတွက် သိန်းနဲ့ချီတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေရှ့် နိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေးခဲ့ကြပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာကျန်တဲ့ မွတ်ဆလင်အများအပြားဟာ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ နေထိုင်နေရတာ အခုဆိုရင် ဆယ်စုနှစ်တခုအထိ ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒုက္ခစခန်းတွေထဲမှာ အလုပ်အကိုင်မရှိဘဲ စားဝတ်နေရေးကြပ်တည်းကြတဲ့အတွက် တခြားနိုင်ငံတွေကို ထွက်ပြေးချင်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ကို နိုင်ငံခြားပို့ပေးမယ်လို့ လူကုန်ကူးတွေက ဖြားယောင်းတာတွေလည်းရှိတယ်လို့ ဦးကျော်စိုးအောင်က ပြောပါတယ်။
“လူမှောင်ခိုသမားတွေက ပိုက်ဆံတောင် ပေးစရာမလိုဘူး။ မင်းတို့ ငါတို့ကို ခံဝန်ပေးလိုက်၊ ဟိုဘက် မင်းတို့ ဆွေမျိုးဆီရောက်ရင် မင်းတို့ အဲဒီပိုက်ဆံကို ပြန်ပေးဆိုပြီးတော့ အလကား စီခေါ်တာတောင်ရှိတယ်။ ရှင်းရှင်းပြောရရင် လူမှောင်ခိုသမားတွေရဲ့ ဒုစရိုတ်ကြောင့် ဒီလူတွေ ထွက်ပြေးနေတာ။ အဲဒါလည်း တစိတ်တပိုင်းပါတယ်။ ကျနော်တို့ အတိအကျပြောလို့မရရင်လည်း လေ့လာကြည့်သလောက်တော့ အတိအကျ အားလုံးမရောက်ဘူး။ အဲဒီမှာ လူုမှောင်ခိုသမားတွေ ဘန်ကောက်နဲ့ ဗမာပြည်နယ်စပ်မှာ ရောင်းစားခံရတာ ရှိတယ်။ မလေးရှားမှာ ရောင်းစားခံရတာတွေရှိတယ်။ ပြီးတော့ တခြားနေရာတွေမှာလည်း ရောင်းစားခံရတာတွေရှိတာပဲ၊ အများကြီးပါပဲ။ အလုပ်လုပ်ဖို့ နေရာမှာ ရောင်းစားခံရတာ ရှိတယ်။ပြည့်တန်ဆာလုပ်ဖို့ ရောင်းစားခံရတာရှိတယ်။ တခြားအတွက် ရောင်းစား ခံရတာရှိတယ်။ ထွက်ပြေးတဲ့သူတွေ အားလုံးကတော့ ဟိုဘက်ကို ရောက်တာမဟုတ်ဘူး။”
ထွက်ပြေးကြတဲ့အခါမှာလည်း ရေလမ်းကြောင်းကို အထိကထားပြီးထွက်ပြေးကြတာ ဖြစ်လို့ လမ်းမှာ ဒုက္ခရောက် သေဆုံးတာ၊ တဘက်နိုင်ငံမှာ ရောင်းစားခံရတွေလည်း ရှိပါတယ်။ရိုဟင်ဂျာတွေကို အာဏာပိုင်တွေဘက်က အသွားအလာကန့်သတ်မထားဘဲ နဂိုမူလနေရာတွေမှာ ပြန်ထားပြီး လုပ်ကိုင်စားသောက်ခွင့်ပေးထားရင် အခုလို အသက်အသေခံပြီး ထွက်ပြေးစရာ အကြောင်းမရှိဘူးလို့လည်း လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ဒီမိုကရေစီပါတီက အထွေးထွေးအတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်စိုးအောင်က ပြောပါတယ်။
“အမှန်ဆိုရင် အဲဒီအတိုင်းမထားဘဲနဲ့ ကိုယ့်နေရာကိုပြန်ထားပြီးတော့ နဂိုရှိတဲ့ နိုင်ငံသား အတိုင်းသူတို့ကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် အခွင့်အရေးပုံမှန်ပေးမယ်ဆိုရင် ဒီလူတွေက ထွက်ပြေးစရာအကြောင်း...ထွက်ပြေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်တို့ သုံးသပ်ပါတယ်။”
ပြည်တွင်းဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲမှာ နေထိုင်နေကြရတဲ့ မွတ်ဆလက်တွေကို နေရပ်ပြန်နေထိုင်နိုင်ဖို့အတွက် လက်ရှိမှာ စီစဉ်ဆောင်ရွက်မှုတွေ ရှိမနေသလို နေရပ်ပြန်နိုင်ဖို့ အနေအထားလဲ မရှိသေးဘူးလို့ ဒုက္ခသည်တွေက ပြောပါတယ်။
==============
{{Unicode}}
ဆယျစုနှဈတခုကွာ ပိတျဆို့ခံထားရတဲ့ ရိုဟငျဂြာမြား
မွနျမာနိုငျငံမှာ နှဈစဉျ ပှင့ျလငျးရာသီရောကျလာပွီဆိုရငျ ရခိုငျပွညျနယျက ရိုဟငျဂြာတှေ မလေးရှားနိုငျငံဘကျကို လှစေီးထှကျပွေးဖို့ ကွိုးစားတတျကွပါတယျ။ နိုဝငျဘာ ၂၉ရကျ တနငျ်လာနေ့ကပဲ လှစေီးပွေးသူ ၂၂၈ ယောကျပါတဲ့ စကျလှတေစီးကို စဈတှမွေို့ အနောကျမွောကျဘကျ ပငျလယျထဲမှာ ရတေပျက ဖမျးမိတယျလို့ စဈကောငျစီက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ ရိုဟငျဂြာတှဟော အသှားအလာကန့ျသတျခံထားရသလို ဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲမှာ ဆယျစုနှဈ တခုကွာ နထေိုငျနကွေရတာကွောင့ျ အခုလို တခွား နိုငျငံတှကေို ထှကျပွေးဖို့ ကွိုးစားလေ့ရှိတဲ့အကွောငျး ရနျကုနျက လာတဲ့ သတငျးကို ကိုသားညှန့ျဦးက တငျပွထားပါတယျ။
စဈတှမွေို့ အနောကျမွောကျဘကျ ပငျလယျထဲမှာ ရိုဟငျဂြာ အမြိုးသား၊ အမြိုးသမီးသမီးနဲ့ ကလေး စုစုပေါငျး ၂၂၈ ယောကျပါတဲ့ စကျလှတေစီးကို တနငျ်လာနေ့ မနကျပိုငျးက ဖမျးမိတဲ့အတှကျ သူတို့ကို သကျဆိုငျရာမွို့နယျတာဝနျရှိသူတှဆေီ လှှဲပေးဖို့ ဆောငျရှကျနတေယျလို့ စဈကောငျစီက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျးမှာ အသှားအလာကန့ျသတျခံထားရတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှဟော သူတို့ရဲ့ စားဝတျနရေေးအတှကျ ပွညျပနိုငျငံတှကေို မကွာခဏဆိုသလို ထှကျပွေးဖို့ ကွိုးစားလေ့ရှိပါတယျ။ အခုလို လူကုနျကူးတှရေဲ့ အကူအညီနဲ့ တရားမဝငျ သှားကွသူတှကေို မွနျမာ့ပိုငျနကျထဲမှာ ဖမျးမိသူတခြို့တခြို့ရှိသလို အိမျနီးခငြျး ထိုငျး၊ မလေးရှား စတဲ့နိုငျငံတှရေဲ့ ပိုငျနကျတှမှော ဖမျးဆီးမိတာမြိုးတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။ အခု ၂၀၂၁ အောကျတိုဘာလတုနျးကလညျး ရခိုငျပွညျနယျကနေ လှစေီးထှကျပွေးဖို့ ကွိုးစားတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှကေို ၂ ကွိမျ ဖမျးမိခဲ့တာ စုစုပေါငျး ၁၀၀ နီးပါး ရှိပါတယျ။ မွနျမာအာဏာပိုငျတှဘေကျက အသှားအလာကန့ျသတျထားတာကွောင့ျ စားဝတျနရေေးအတှကျ ရိုဟငျဂြာတှေ အခုလို တခွားနိုငျငံတှကေို ထှကျပွေးဖို့ ကွိုးစားကွတာဖွဈတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ ဒီမိုကရစေီပါတီက အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဦးကြောျစိုးအောငျက ပွောပါတယျ။
“အထူးသဖွင့ျ ဆိုလိုခငြျတာက ဒီလူုတှကေ နှဈပေါငျး ၁၀ နှဈ၊ ၁၁ နှဈရှိပွီဗြာ။ အခုလို ပိတျလှောငျထားတယျဆိုတော့ ကွာရှညျအဲဒီမှာပိတျပွီး အောငျးပွီးတော့ မနနေိုငျဘူး။ ပွီးတော့ နောကျတခုကလညျး ၁၉၉၃ မတိုငျခငျကတညျးက နစက အစိုးရက အဲဒီဒသေမှာ အခွခေနြတေဲ့လူတှကေို စားဝတျနရေေး၊ ပညာရေး၊ သှားလာလှုပျရှားရေး အကုနျလုံး ပိတျဆို့ထားတဲ့ အတှကျ အဲဒီကတညျးက ဒီလူတှကေ ထှကျပွေးနတော။ ရှငျးရှငျးပွောရရငျ ၁၉၉၃ ခုနှဈ ကနစေပွီးတော့ ထှကျပွေးနကွေတာ။ ၂၀၂၁ ခုနောကျပိုငျးမှာတော့ တောျတောျလေး ပိတျလှောငျထားတဲ့အတှကျ အဲဒီမှာရှိတဲ့သူတှကေ ရကွေညျရာ မွကျနုရာဆိုပွီးတော့ ထှကျပွေးနတေဲ့ အနအေထားပါ။”
ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို မွနျမာအာဏာပိုငျတှကေတော့ လကျမခံပါဘူး။ရခိုငျပွညျနယျမှာ ၂၀၁၂ ခုနှဈကစလို့ မှတျဆလငျတှနေဲ့ ရခိုငျလူမြိုးတှကွေား ဘာသာရေး၊ လူမြိုးရေးအခွခေံတဲ့ ပဋိပက်ခတှေ စတငျခဲ့ပါတယျ။ ၂၀၁၇ ခုနှဈက ရခိုငျပွညျနယျ မွောကျပိုငျးမှာ ပဋိပက်ခကွီးဖွဈခဲ့ပွီးနောကျ စဈတပျက နယျမွရှေငျးလငျးမှုတှေ လုပျဆောငျခဲ့စဉျ ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှရှေိခဲ့တဲ့အတှကျ သိနျးနဲ့ခြီတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှဟော အိမျနီးခငြျး ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ နိုငျငံဘကျကို ထှကျပွေးခဲ့ကွပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျမှာကနြျတဲ့ မှတျဆလငျအမြားအပွားဟာ ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော နထေိုငျနရေတာ အခုဆိုရငျ ဆယျစုနှဈတခုအထိ ရှိနပွေီဖွဈပါတယျ။ ဒုက်ခစခနျးတှထေဲမှာ အလုပျအကိုငျမရှိဘဲ စားဝတျနရေေးကွပျတညျးကွတဲ့အတှကျ တခွားနိုငျငံတှကေို ထှကျပွေးခငြျကွတာဖွဈပါတယျ။ သူတို့ကို နိုငျငံခွားပို့ပေးမယျလို့ လူကုနျကူးတှကေ ဖွားယောငျးတာတှလေညျးရှိတယျလို့ ဦးကြောျစိုးအောငျက ပွောပါတယျ။
“လူမှောငျခိုသမားတှကေ ပိုကျဆံတောငျ ပေးစရာမလိုဘူး။ မငျးတို့ ငါတို့ကို ခံဝနျပေးလိုကျ၊ ဟိုဘကျ မငျးတို့ ဆှမြေိုးဆီရောကျရငျ မငျးတို့ အဲဒီပိုကျဆံကို ပွနျပေးဆိုပွီးတော့ အလကား စီခေါျတာတောငျရှိတယျ။ ရှငျးရှငျးပွောရရငျ လူမှောငျခိုသမားတှရေဲ့ ဒုစရိုတျကွောင့ျ ဒီလူတှေ ထှကျပွေးနတော။ အဲဒါလညျး တစိတျတပိုငျးပါတယျ။ ကနြောျတို့ အတိအကပြွောလို့မရရငျလညျး လေ့လာကွည့ျသလောကျတော့ အတိအကြ အားလုံးမရောကျဘူး။ အဲဒီမှာ လူုမှောငျခိုသမားတှေ ဘနျကောကျနဲ့ ဗမာပွညျနယျစပျမှာ ရောငျးစားခံရတာ ရှိတယျ။ မလေးရှားမှာ ရောငျးစားခံရတာတှရှေိတယျ။ ပွီးတော့ တခွားနရောတှမှောလညျး ရောငျးစားခံရတာတှရှေိတာပဲ၊ အမြားကွီးပါပဲ။ အလုပျလုပျဖို့ နရောမှာ ရောငျးစားခံရတာ ရှိတယျ။ပွည့ျတနျဆာလုပျဖို့ ရောငျးစားခံရတာရှိတယျ။ တခွားအတှကျ ရောငျးစား ခံရတာရှိတယျ။ ထှကျပွေးတဲ့သူတှေ အားလုံးကတော့ ဟိုဘကျကို ရောကျတာမဟုတျဘူး။”
ထှကျပွေးကွတဲ့အခါမှာလညျး ရလေမျးကွောငျးကို အထိကထားပွီးထှကျပွေးကွတာ ဖွဈလို့ လမျးမှာ ဒုက်ခရောကျ သဆေုံးတာ၊ တဘကျနိုငျငံမှာ ရောငျးစားခံရတှလေညျး ရှိပါတယျ။ရိုဟငျဂြာတှကေို အာဏာပိုငျတှဘေကျက အသှားအလာကန့ျသတျမထားဘဲ နဂိုမူလနရောတှမှော ပွနျထားပွီး လုပျကိုငျစားသောကျခှင့ျပေးထားရငျ အခုလို အသကျအသခေံပွီး ထှကျပွေးစရာ အကွောငျးမရှိဘူးလို့လညျး လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ ဒီမိုကရစေီပါတီက အထှေးထှေးအတှငျးရေးမှူး ဦးကြောျစိုးအောငျက ပွောပါတယျ။
“အမှနျဆိုရငျ အဲဒီအတိုငျးမထားဘဲနဲ့ ကိုယ့ျနရောကိုပွနျထားပွီးတော့ နဂိုရှိတဲ့ နိုငျငံသား အတိုငျးသူတို့ကို လှတျလှတျလပျလပျ အခှင့ျအရေးပုံမှနျပေးမယျဆိုရငျ ဒီလူတှကေ ထှကျပွေးစရာအကွောငျး...ထှကျပွေးမှာ မဟုတျဘူးလို့ ကနြောျတို့ သုံးသပျပါတယျ။”
ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲမှာ နထေိုငျနကွေရတဲ့ မှတျဆလကျတှကေို နရေပျပွနျနထေိုငျနိုငျဖို့အတှကျ လကျရှိမှာ စီစဉျဆောငျရှကျမှုတှေ ရှိမနသေလို နရေပျပွနျနိုငျဖို့ အနအေထားလဲ မရှိသေးဘူးလို့ ဒုက်ခသညျတှကေ ပွောပါတယျ။
#Rohingya #MyanmarRohingyaCrisis #RakhineConflict #VOABurmese
#ရိုဟငျဂြာ#ဦးကြောျစိုးအောငျ#လူမှောငျခို#လှစေီးပွေး#ရခိုငျ
