(Zawgyi/Unicode)
ရခိုင်ပြည်၊ ရှမ်းပြည်နယ်နဲ့ ကရင်ပြည်နယ်တွေထဲမှာရှိတဲ့ ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် IDP စခန်းတွေ ပိတ်သိမ်းရေးနဲ့ နေရပ်စွန့်ခွာသူတွေ ပြန်လည်နေရာချထားရေးအတွက် ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ စစ်ကောင်စီက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် IDP ၁ သိန်းကျော်ရှိနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းက ယာယီစခန်းတွေမှာ ခိုလှုံနေရသူတွေ နေရပ်ပြန်နိုင်ဖို့ လက်တွေ့မှာ အခက်အခဲတွေရှိနေဆဲဖြစ်တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီက ပြောပါတယ်။ ဘယ်လိုအခက်အခဲတွေလဲဆိုတာ ရခိုင်ကလာတဲ့သတင်းကို ကိုရန်နိုင်က ပြောပြပါမယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ တပ်မတော်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေ ရပ်ဆိုင်းနေတာ ၇ လနီးပါးရှိနေပေမယ့် စစ်ဘေးဒုက္ခသည် တသိန်းကျော်လောက် ယာယီခိုလှုံရေးစခန်းတွေမှာ အခုချိန်ထိ နေရပ် မပြန်နိုင်ကြသေးပါဘူး။
လုံခြုံရေးအရ နေရပ်မပြန်နိုင်သေးတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေ ဆက်ပြီး လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ စစ်ကောင်စီက ပြောထားပါတယ်။ ကျောက်တော်နဲ့ မြောက်ဦးမြို့နယ်က ကျေးရွာတချို့ မှာ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် နေအိမ်တွေ ဆောက်ပေးနေတာရှိပါတယ်။
လောလောဆယ် ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် IDP တွေအတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကူညီပေးနေတာနဲ့ပတ်သက်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင် ရခိုင်ပြည်နယ်ဥပဒေချုပ် ဦးလှသိန်းက ဗွီအိုအေကို ခုလိုပြောပါတယ်။
“မြောက်ဦးနားမှာရှိတဲ့ လက်ကာတို့ ဘာတို့က အိမ်ဆောက်တယ်။ ပြန်မယ်။ နောက်ပြီး တော့ ကားလမ်းဘေးတွေမှာ ရှိတဲ့ အမ်းမြို့နယ်ထဲက တချို့ပြန်တယ်။ သူတို့ပြန်တဲ့အခါ သူတို့တောင်းဆိုချက်အရ အိမ်ထောင်စုတစ်ခုကို ငွေငါးသိန်းစီထောက်ပံ့တာတွေရှိတယ်လေ။ အမ်းမြို့နယ်မှာ ပြန်တာရှိတယ်။ မင်းပြားမြို့နယ်မှာ ပြန်တာရှိတယ်။ ကျောက်တော်မြို့နယ်ထဲမှာ အဲလို ပြန်ကြတာတွေရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် စခန်းဘယ်လောက်မှာ ဘယ်ရွာတွေ ပြန်တယ်ဆိုတာတော့ အတိအကျ ကျနော်အကုန်လုံးတော့ မပြောနိုင်ဘူးခင်ဗျာ။”
စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအနေနဲ့ မိမိနေရပ်ကို ပြန်ချင်ကြပေမယ့်လည်း သူတို့နေရပ်မှာ နေအိမ်တွေ မရှိတော့တာ၊ စစ်ကျန်လက်နက်တွေနဲ့ မြေမြုပ်မိုင်းတွေ မရှင်းရသေးတာကြောင့် လုံခြုံရေးစိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေကြတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ဥပဒေချုပ် ဦးလှသိန်းကပြောပါတယ်။
"နေရပ်မပြန်နိုင်သေးတာတွေလည်းရှိပါတယ်။ ခုနားကမေးတဲ့ထဲမှာလည်း ပါသွားတယ် ပေါ့ နော်။ အဓိကတော့ မိုင်းပေါ့နော်။ မိုင်းကို တပ်က ရှင်းလင်းပေးရမယ့် အပိုင်းတွေ ရှိသေး တာ တွေရှိတယ်။ စိတ်မချရတဲ့ နေရာတွေကို တပ်က clear ဖြစ်တယ်လို့ ပြောမှ ကျနော်တို့က ပြန်နေရာချထားမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲလို နေရာတွေမှာ ရှိနေတဲ့ စစ်ဘေး ရှောင် တွေကို အရင်ပုံ မှန်အတိုင်းပဲ ထောက်ပံ့မှုတွေ ပြုလုပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။"
သူတို့စွန့်ခွာခဲ့ကြရတဲ့ နေရပ်ဒေသတွေမှာ လုံခြုံရေး အာမခံချက် မရှိတာကြောင့် နေရပ်မပြန်ကြသေးတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် တသိန်းကျော်လောက် ရှိနေသေးတယ်လို့ စာရင်းကောက်ယူနေတဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများ အစည်းအရုံး REC ပြောခွင့်ရ ကိုဇော်ဇော်ထွန်းက ပြောပါတယ်။
“ပြန်တဲ့သူတွေတော့ အနည်းငယ်ရှိပါတယ်။ဒါပေမယ့် အရမ်းကို နည်းပါးသေးတယ်။ များသောအားဖြင့်တော့ မပြန်နိုင်ကြသေးဘူးပေါ့နော်။ မိုးရာသီပြီးမှပဲ ပြန်မယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။ စစ်ရှောင်တွေ နေရပ်ပြန်ဖို့ ကိစ္စမှာ အဓိက စိန်ခေါ်မှု နှစ်ခုရှိပါတယ်။ အဲတာကတော့ တိုက်ပွဲတွေ ပြန်လည်မဖြစ်လာဖို့အတွက် ခိုင်မာတဲ့ အခြေအနေ တစ်ခုရှိဖို့လိုပါတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ စစ်ဘေးရှောင်တွေရဲ့ ကျေးရွာတွေနဲ့ ကျေးရွာအနီးအနား သူတို့ လုပ်ကိုင်စားသောက်ကြတဲ့နေရာတွေမှာ မိုင်းရှင်းလင်းရေးတွေကို အာမခံချက် တခုရှိအောင်အထိ လုပ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှပဲ သူတို့ လုံခြုံ စိတ်ချစွာနဲ့ ပြန်နိုင်ကြပါလိမ့်မယ်။ ကျနော်တို့ ပြီးခဲ့တဲ့ လက ကောက်ယူထားတဲ့ စာရင်းအရတော့ တသိန်းနဲ့ တသောင်းလောက်ရှိနေပါသေးတယ်။”
ပြည်နယ်ကောင်စီနဲ့ လုူမှုဝန်ထမ်းကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်နေရာချထားရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ ပူးပေါင်းပြီး စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ရေးအတွက် စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ အာဏာပိုင်တွေဘက်ကပြော ဆိုထားပေမဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအနေနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာမလုံလောက်တာတွေ မိုးရာသီအတွက် အမိုးအကာလုံခြုံတဲ့ နေအိမ်တွေ ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်နေတာတွေလည်း ရှိနေသေးတယ်လို့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေက ပြောနေကြပါတယ်။
...
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးက ဒုက်ခသညျစခနျးတှေ ပိတျသိမျးနိုငျမယ့ျ အလားအလာ
(Unicode)
ရခိုငျပွညျ၊ ရှမျးပွညျနယျနဲ့ ကရငျပွညျနယျတှထေဲမှာရှိတဲ့ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ IDP စခနျးတှေ ပိတျသိမျးရေးနဲ့ နရေပျစှန့ျခှာသူတှေ ပွနျလညျနရောခထြားရေးအတှကျ ဆောငျရှကျနတေယျလို့ စဈကောငျစီက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ IDP ၁ သိနျးကြောျရှိနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျတှငျးက ယာယီစခနျးတှမှော ခိုလှုံနရေသူတှေ နရေပျပွနျနိုငျဖို့ လကျတှေ့မှာ အခကျအခဲတှရှေိနဆေဲဖွဈတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ စီမံအုပျခြုပျရေးကောငျစီက ပွောပါတယျ။ ဘယျလိုအခကျအခဲတှလေဲဆိုတာ ရခိုငျကလာတဲ့သတငျးကို ကိုရနျနိုငျက ပွောပွပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာ တပျမတောျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ကွား တိုကျပှဲတှေ ရပျဆိုငျးနတော ၇ လနီးပါးရှိနပေမေယ့ျ စဈဘေးဒုက်ခသညျ တသိနျးကြောျလောကျ ယာယီခိုလှုံရေးစခနျးတှမှော အခုခြိနျထိ နရေပျ မပွနျနိုငျကွသေးပါဘူး။
လုံခွုံရေးအရ နရေပျမပွနျနိုငျသေးတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှအေတှကျ ကူညီထောကျပံ့မှုတှေ ဆကျပွီး လုပျဆောငျသှားမယျလို့ စဈကောငျစီက ပွောထားပါတယျ။ ကြောကျတောျနဲ့ မွောကျဦးမွို့နယျက ကြေးရှာတခြို့ မှာ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှအေတှကျ နအေိမျတှေ ဆောကျပေးနတောရှိပါတယျ။
လောလောဆယျ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ IDP တှအေတှကျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကူညီပေးနတောနဲ့ပတျသကျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ စီမံအုပျခြုပျရေးကောငျစီအဖှဲ့ဝငျ ရခိုငျပွညျနယျဥပဒခြေုပျ ဦးလှသိနျးက ဗှီအိုအကေို ခုလိုပွောပါတယျ။
“မွောကျဦးနားမှာရှိတဲ့ လကျကာတို့ ဘာတို့က အိမျဆောကျတယျ။ ပွနျမယျ။ နောကျပွီး တော့ ကားလမျးဘေးတှမှော ရှိတဲ့ အမျးမွို့နယျထဲက တခြို့ပွနျတယျ။ သူတို့ပွနျတဲ့အခါ သူတို့တောငျးဆိုခကြျအရ အိမျထောငျစုတဈခုကို ငှငေါးသိနျးစီထောကျပံ့တာတှရှေိတယျလေ။ အမျးမွို့နယျမှာ ပွနျတာရှိတယျ။ မငျးပွားမွို့နယျမှာ ပွနျတာရှိတယျ။ ကြောကျတောျမွို့နယျထဲမှာ အဲလို ပွနျကွတာတှရှေိတယျ။ ဒါပမေယ့ျ စခနျးဘယျလောကျမှာ ဘယျရှာတှေ ပွနျတယျဆိုတာတော့ အတိအကြ ကနြောျအကုနျလုံးတော့ မပွောနိုငျဘူးခငျဗြာ။”
စဈဘေးဒုက်ခသညျတှအေနနေဲ့ မိမိနရေပျကို ပွနျခငြျကွပမေယ့ျလညျး သူတို့နရေပျမှာ နအေိမျတှေ မရှိတော့တာ၊ စဈကနြျလကျနကျတှနေဲ့ မွမွေုပျမိုငျးတှေ မရှငျးရသေးတာကွောင့ျ လုံခွုံရေးစိုးရိမျမှုတှေ ရှိနကွေတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ဥပဒခြေုပျ ဦးလှသိနျးကပွောပါတယျ။
"နရေပျမပွနျနိုငျသေးတာတှလေညျးရှိပါတယျ။ ခုနားကမေးတဲ့ထဲမှာလညျး ပါသှားတယျ ပေါ့ နောျ။ အဓိကတော့ မိုငျးပေါ့နောျ။ မိုငျးကို တပျက ရှငျးလငျးပေးရမယ့ျ အပိုငျးတှေ ရှိသေး တာ တှရှေိတယျ။ စိတျမခရြတဲ့ နရောတှကေို တပျက clear ဖွဈတယျလို့ ပွောမှ ကနြောျတို့က ပွနျနရောခထြားမှာဖွဈပါတယျ။ အဲလို နရောတှမှော ရှိနတေဲ့ စဈဘေး ရှောငျ တှကေို အရငျပုံ မှနျအတိုငျးပဲ ထောကျပံ့မှုတှေ ပွုလုပျရမှာ ဖွဈပါတယျ။"
သူတို့စှန့ျခှာခဲ့ကွရတဲ့ နရေပျဒသေတှမှော လုံခွုံရေး အာမခံခကြျ မရှိတာကွောင့ျ နရေပျမပွနျကွသေးတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျ တသိနျးကြောျလောကျ ရှိနသေေးတယျလို့ စာရငျးကောကျယူနတေဲ့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျစုမြား အစညျးအရုံး REC ပွောခှင့ျရ ကိုဇောျဇောျထှနျးက ပွောပါတယျ။
“ပွနျတဲ့သူတှတေော့ အနညျးငယျရှိပါတယျ။ဒါပမေယ့ျ အရမျးကို နညျးပါးသေးတယျ။ မြားသောအားဖွင့ျတော့ မပွနျနိုငျကွသေးဘူးပေါ့နောျ။ မိုးရာသီပွီးမှပဲ ပွနျမယျလို့ ပွောကွပါတယျ။ စဈရှောငျတှေ နရေပျပွနျဖို့ ကိစ်စမှာ အဓိက စိနျခေါျမှု နှဈခုရှိပါတယျ။ အဲတာကတော့ တိုကျပှဲတှေ ပွနျလညျမဖွဈလာဖို့အတှကျ ခိုငျမာတဲ့ အခွအေနေ တဈခုရှိဖို့လိုပါတယျ။ နောကျတဈခုကတော့ စဈဘေးရှောငျတှရေဲ့ ကြေးရှာတှနေဲ့ ကြေးရှာအနီးအနား သူတို့ လုပျကိုငျစားသောကျကွတဲ့နရောတှမှော မိုငျးရှငျးလငျးရေးတှကေို အာမခံခကြျ တခုရှိအောငျအထိ လုပျပေးဖို့ လိုပါတယျ။ ဒါမှပဲ သူတို့ လုံခွုံ စိတျခစြှာနဲ့ ပွနျနိုငျကွပါလိမ့ျမယျ။ ကနြောျတို့ ပွီးခဲ့တဲ့ လက ကောကျယူထားတဲ့ စာရငျးအရတော့ တသိနျးနဲ့ တသောငျးလောကျရှိနပေါသေးတယျ။”
ပွညျနယျကောငျစီနဲ့ လုူမှုဝနျထမျးကယျဆယျရေးနဲ့ ပွနျလညျနရောခထြားရေးဝနျကွီးဌာနတို့ ပူးပေါငျးပွီး စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ နရေပျပွနျရေးအတှကျ စီစဉျဆောငျရှကျနတေယျလို့ အာဏာပိုငျတှဘေကျကပွော ဆိုထားပမေဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှအေနနေဲ့ စားနပျရိက်ခာမလုံလောကျတာတှေ မိုးရာသီအတှကျ အမိုးအကာလုံခွုံတဲ့ နအေိမျတှေ ပွနျလညျတညျဆောကျဖို့ လိုအပျနတောတှလေညျး ရှိနသေေးတယျလို့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေ ပွောနကွေပါတယျ။
