[Zawgyi/Unicode]
စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေဖြစ်ပွားနေဆဲ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်၀ စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်မှာ စိုးရိမ်နေရတဲ့ အခြေအနေအကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်ပိုင်းသတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်က တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID-19 ကူးစက်မြန်ရောဂါ ပျံ့နှံ့မှု ရှိလာနေတဲ့တချိန်ထဲမှာပဲ စစ်ရေးပဋိပက္ခပြင်းထန်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်ပလက်၀ စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှာ စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း COVID-19 ရောဂါကူးစက်ခံရသူ နှစ် ဦး တွေ့ရှိရပြီးနောက်ပိုင်း လူနေထူထပ်တဲ့ စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ ဒီရောဂါကူးစက်သွားမှာ စိုးရိမ်နေကြတာပါ။ အထူးသဖြင့် လိုအပ်ချက်တွေ များပြားနေတဲ့ စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှာ စိုးရိမ်နေရတယ်လို့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားများ မျိုးနွယ်စုအစည်းအရုံးအတွင်းရေးမှူး ကိုဇော်ဇော်ထွန်းက ပြောပါတယ်။
“စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာတော့ တချို့မြို့ပြနဲ့ အလှမ်းဝေးပြီးတော့မှ စခန်းတချို့မှာကျတော့ နိုင်ငံခြားက ပြန်လာတဲ့ တချို့သူတွေက မိသားစုတွေ ရှိနေတဲ့ Camp တွေနဲ့ သွားတွေ့တာမျိုးတို့ မိသားစုနဲ့ လာတွေ့တာမျိုးပေါ့နော်။ ဒါမျိုးတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီ Camp တွေမှာက ဒီ Mark တွေရော မရှိဘူး။ လက်ဆေးဖို့အတွက် ရေနဲ့ ဆပ်ပြာလုံး၀ မရှိဘူး။ ကလေးနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ များတယ်ဗျာ။ အစာအဟာရ မပြည့်ဝဘူး။ ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲမှာ သူတို့ကောင်းကောင်း အနားယူတာ အိပ်စက်နိုင်တာ မရှိဘူး။ အဲစိုးရိမ်စရာတခုပေါ့။”
ရောဂါပိုးပျံ့နှံ့ကူးစက်မှု မရှိစေဖို့အတွက် မြို့နယ်၊ ရပ်ကွက်၊ကျေးရွာတွေအလိုက် Quarantine စင်တာတွေ ဖွင့်လှစ်ထားတယ်ဆိုပေမဲ့ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေဆဲလို့ ကိုဇော်ဇော်ထွန်းကပြောပါတယ်။
“Quarantine စင်တာတွေကို အစိုးရဘက်က အရင်တုန်းကဆိုရင် အစားအသောက်အတွက်ကို ၃,၀၀၀ ကျပ် ထောက်ပံ့တာ ရှိတယ်။ စစ်တွေမြို့အပါဝင် အကုန်လုံးမြို့တွေမှာ ၁၄ ရက်နေ့က စပြီးတော့ မပေးတော့ဘူးလို့ပြောပါတယ် အစိုးရဘက်က။ မပေးတဲ့အခါမှာ Quarantine ဝင်တဲ့ သူတွေမှာ နယ်ကနေပြီးတော့မှ ထမင်းတွေပို့ဖို့က အဆင်မပြေတဲ့ဟာ တွေ ရှိတယ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင် ဝယ်စားဖို့ကြပြန်တော့လည်းပဲ ငွေကြေးက တချို့မှာ မပါလာဘူးပေါ့နော်။ အခက်ခဲရှိတယ်။ Quarantine စင်တာတွေမှာ အားနည်းနေတဲ့အနေအထားမှာရှိတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ပိုင်း သံတွဲနဲ့ တောင်ကုတ်မြို့နယ်မှာ မလေးရှားပြန် နှစ်ဦးမှာ COVID-19 ရောဂါဗိုင်းရပ်စ်တွေ့တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက မေလ ၁၉ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
လက်ရှိရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း COVID-19 ရောဂါထိန်းချုပ်ကာကွယ်နေမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြည်နယ်ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာစိုးဝင်းပိုင်ကအခုလိုပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ကြိုတင်ကာကွယ်တာ အသိပညာပေးတာပေါ့နော် ဒါပဲ။ ကာကွယ်ဆေးလည်းမရှိတော့ကာကွယ်ဆေးလည်း ထိုးလို့ မရဘူး။ ပြည်သူတွေ ကျန်းမာရေးအသိပညာနဲ့ ကျနော်တို့ ညွှန်ကြားထားတဲ့ လူစုလူဝေးရှောင်ဖို့ လက်ဆေးဖို့တို့။ Quarantine က ၆,၅၀၀ လောက်ရှိတယ်ဗျ။ စောင့်ကြည့်သံသယလူနာက ၆၀။ ဒီ Quarantine ဝင်နေတဲ့လူတွေ ထဲက ၄၂၂ ယောက်ကျနော်တို့ စစ်ထားတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ နှစ်ယောက်ပဲ Positive တွေ့တယ်ပေါ့နော်။”
အလားတူ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်မှာလည်း မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် ပလက်ဝမြို့နဲ့ ဆမီးမြို့မှာ စစ်ရှောင်ဦးရေ ၅,၀၀၀ ကျော်ရောက်ရှိနေတာပါ။
ပလက်ဝမြို့နဲ့ ဆမီးမြို့ဟာ တခြားမြို့တွေနဲ့ ဆက်သွယ်သွားလာဖို့ အခက်ခဲရှိနေလို့ စစ်ရှောင်စခန်းအပါဝင် မြို့ထဲမှာ COVID-19 ရောဂါကူးစက်မှာ စိုးရိမ်တယ်လို့ ပလက်ဝမြို့မိမြို့ဖ ဦးစိန်ထွန်းလှကပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ပလက်ဝမြို့နယ်က အခုလမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးက ဒေသအခြေအနေက အဆင်ကမပြေဆိုတော့ လိုအပ်တဲ့ဆေးဝါးတွေလည်း ပြည့်ပြည့်စုံစုံတော့ မရှိဘူးခင်ဗျ။ တော်တော်စိုးရိမ်နေတယ်။ အားလုံးလည်း စိုးရိမ်နေကြတယ်။ ဒီပိုးက တော်တော်လေးပြင်းထန်တယ်ဆိုတော့လေ။”
လက်ရှိချင်းပြည်နယ်မှာ COVID-19 ပိုးတွေ့လူနာ တီးတိန်မှာ လေး ဦး၊ ဟားခါးမှာ တ ဦး အပေါင်း ငါး ဦး ရှိနေတယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ချင်းပြည်နယ် ပလက်၀ မြို့နယ် နေရပ်ကနေ တိမ်းရှောင်နေရတဲ့ စစ်ရှောင်ရွာသားတဦးကတော့ COVID-19 ရောဂါထက် တိုက်ပွဲအကြားလက်နက်တွေ ထိမှန်မှာ စိုးရိမ်နေရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
“COVID-19 ထက် အခုစိုးရိမ်နေရတာကတော့ လက်နက်ကြီးတွေ၊ လက်နက်ငယ်တွေ ခေယာဉ်တဲ့လာပြီး ဗုံးကြဲတာတွေပဲ စိုးရိမ်နေရတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်မှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ စစ်ရေးတင်း မာမှုအတွင်း ဒီ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ လက်နက်ကြီးအပါဝင်လေကြောင်း ပစ်ခတ်မှုကြောင့် အရပ်သား ၇၀ လောက် သေဆုံးပြီး အများပြားဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့ပါတယ်။
COVID-19 ကူးစက်မြန်ရောဂါ ပျံ့နှံ့မှု ရှိလာနေတဲ့အချိန်မှာ နှစ်ဘက်စလုံး အပစ်ရပ်စဲဖို့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကနေ တောင်းဆိုနေပေမဲ့ နှစ်ဘက်တိုက်ပွဲရပ်တန့်နိုင်တဲ့အခြေအနေမှာ မရှိသေးပါဘူး။
[Unicode Version]
ရခိုငျနဲ့ခငြျးက စဈရှောငျတှအေကွား COVID-19 ကူးစကျမယ့ျအရေး စိုးရိမျနေ
စဈရေးတငျးမာမှုတှဖွေဈပှားနဆေဲ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျ၀ စဈရှောငျစခနျးတှမှော COVID-19 ရောဂါ ကူးစကျမှာ စိုးရိမျနရေတဲ့ အခွအေနအေကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျက တငျဆကျပေးပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID-19 ကူးစကျမွနျရောဂါ ပြံ့နှံ့မှု ရှိလာနတေဲ့တခြိနျထဲမှာပဲ စဈရေးပဋိပက်ခပွငျးထနျနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျပလကျ၀ စဈရှောငျစခနျးတှမှော ရောဂါကူးစကျမှာ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး COVID-19 ရောဂါကူးစကျခံရသူ နှဈ ဦး တှေ့ရှိရပွီးနောကျပိုငျး လူနထေူထပျတဲ့ စဈရှောငျစခနျးတှမှော ဒီရောဂါကူးစကျသှားမှာ စိုးရိမျနကွေတာပါ။ အထူးသဖွင့ျ လိုအပျခကြျတှေ မြားပွားနတေဲ့ စဈရှောငျစခနျးတှမှော ရောဂါကူးစကျမှာ စိုးရိမျနရေတယျလို့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြား မြိုးနှယျစုအစညျးအရုံးအတှငျးရေးမှူး ကိုဇောျဇောျထှနျးက ပွောပါတယျ။
“စဈရှောငျစခနျးတှမှောတော့ တခြို့မွို့ပွနဲ့ အလှမျးဝေးပွီးတော့မှ စခနျးတခြို့မှာကတြော့ နိုငျငံခွားက ပွနျလာတဲ့ တခြို့သူတှကေ မိသားစုတှေ ရှိနတေဲ့ Camp တှနေဲ့ သှားတှေ့တာမြိုးတို့ မိသားစုနဲ့ လာတှေ့တာမြိုးပေါ့နောျ။ ဒါမြိုးတှေ ရှိတယျ။ အဲဒီ Camp တှမှောက ဒီ Mark တှရေော မရှိဘူး။ လကျဆေးဖို့အတှကျ ရနေဲ့ ဆပျပွာလုံး၀ မရှိဘူး။ ကလေးနဲ့ သကျကွီးရှယျအိုတှေ မြားတယျဗြာ။ အစာအဟာရ မပွည့ျဝဘူး။ ရာသီဥတု အပွောငျးအလဲမှာ သူတို့ကောငျးကောငျး အနားယူတာ အိပျစကျနိုငျတာ မရှိဘူး။ အဲစိုးရိမျစရာတခုပေါ့။”
ရောဂါပိုးပြံ့နှံ့ကူးစကျမှု မရှိစဖေို့အတှကျ မွို့နယျ၊ ရပျကှကျ၊ကြေးရှာတှအေလိုကျ Quarantine စငျတာတှေ ဖှင့ျလှဈထားတယျဆိုပမေဲ့ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနဆေဲလို့ ကိုဇောျဇောျထှနျးကပွောပါတယျ။
“Quarantine စငျတာတှကေို အစိုးရဘကျက အရငျတုနျးကဆိုရငျ အစားအသောကျအတှကျကို ၃,၀၀၀ ကပြျ ထောကျပံ့တာ ရှိတယျ။ စဈတှမွေို့အပါဝငျ အကုနျလုံးမွို့တှမှော ၁၄ ရကျနေ့က စပွီးတော့ မပေးတော့ဘူးလို့ပွောပါတယျ အစိုးရဘကျက။ မပေးတဲ့အခါမှာ Quarantine ဝငျတဲ့ သူတှမှော နယျကနပွေီးတော့မှ ထမငျးတှပေို့ဖို့က အဆငျမပွတေဲ့ဟာ တှေ ရှိတယျ။ သူတို့ကိုယျတိုငျ ဝယျစားဖို့ကွပွနျတော့လညျးပဲ ငှကွေေးက တခြို့မှာ မပါလာဘူးပေါ့နောျ။ အခကျခဲရှိတယျ။ Quarantine စငျတာတှမှော အားနညျးနတေဲ့အနအေထားမှာရှိတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျ တောငျပိုငျး သံတှဲနဲ့ တောငျကုတျမွို့နယျမှာ မလေးရှားပွနျ နှဈဦးမှာ COVID-19 ရောဂါဗိုငျးရပျဈတှေ့တယျလို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက မလေ ၁၉ ရကျက ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။
လကျရှိရခိုငျပွညျနယျအတှငျး COVID-19 ရောဂါထိနျးခြုပျကာကှယျနမှေုနဲ့ ပတျသကျလို့ ပွညျနယျကနြျးမာရေးဦးစီးဌာန ဒုတိယညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာစိုးဝငျးပိုငျကအခုလိုပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ကွိုတငျကာကှယျတာ အသိပညာပေးတာပေါ့နောျ ဒါပဲ။ ကာကှယျဆေးလညျးမရှိတော့ကာကှယျဆေးလညျး ထိုးလို့ မရဘူး။ ပွညျသူတှေ ကနြျးမာရေးအသိပညာနဲ့ ကနြောျတို့ ညှှနျကွားထားတဲ့ လူစုလူဝေးရှောငျဖို့ လကျဆေးဖို့တို့။ Quarantine က ၆,၅၀၀ လောကျရှိတယျဗြ။ စောင့ျကွည့ျသံသယလူနာက ၆၀။ ဒီ Quarantine ဝငျနတေဲ့လူတှေ ထဲက ၄၂၂ ယောကျကနြောျတို့ စဈထားတယျ။ အဲဒီအထဲမှာ နှဈယောကျပဲ Positive တှေ့တယျပေါ့နောျ။”
အလားတူ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျဘကျမှာလညျး မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ တိုကျပှဲဖွဈပှားနမှေုကွောင့ျ ပလကျဝမွို့နဲ့ ဆမီးမွို့မှာ စဈရှောငျဦးရေ ၅,၀၀၀ ကြောျရောကျရှိနတောပါ။
ပလကျဝမွို့နဲ့ ဆမီးမွို့ဟာ တခွားမွို့တှနေဲ့ ဆကျသှယျသှားလာဖို့ အခကျခဲရှိနလေို့ စဈရှောငျစခနျးအပါဝငျ မွို့ထဲမှာ COVID-19 ရောဂါကူးစကျမှာ စိုးရိမျတယျလို့ ပလကျဝမွို့မိမွို့ဖ ဦးစိနျထှနျးလှကပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ပလကျဝမွို့နယျက အခုလမျးပနျးဆကျသှယျရေးက ဒသေအခွအေနကေ အဆငျကမပွဆေိုတော့ လိုအပျတဲ့ဆေးဝါးတှလေညျး ပွည့ျပွည့ျစုံစုံတော့ မရှိဘူးခငျဗြ။ တောျတောျစိုးရိမျနတေယျ။ အားလုံးလညျး စိုးရိမျနကွေတယျ။ ဒီပိုးက တောျတောျလေးပွငျးထနျတယျဆိုတော့လေ။”
လကျရှိခငြျးပွညျနယျမှာ COVID-19 ပိုးတှေ့လူနာ တီးတိနျမှာ လေး ဦး၊ ဟားခါးမှာ တ ဦး အပေါငျး ငါး ဦး ရှိနတေယျလို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနကထုတျပွနျထားပါတယျ။
ခငြျးပွညျနယျ ပလကျ၀ မွို့နယျ နရေပျကနေ တိမျးရှောငျနရေတဲ့ စဈရှောငျရှာသားတဦးကတော့ COVID-19 ရောဂါထကျ တိုကျပှဲအကွားလကျနကျတှေ ထိမှနျမှာ စိုးရိမျနရေတယျလို့ဆိုပါတယျ။
“COVID-19 ထကျ အခုစိုးရိမျနရေတာကတော့ လကျနကျကွီးတှေ၊ လကျနကျငယျတှေ ခယောဉျတဲ့လာပွီး ဗုံးကွဲတာတှပေဲ စိုးရိမျနရေတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျဘကျမှာ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ စဈရေးတငျး မာမှုအတှငျး ဒီ၂၀၂၀ ခုနှဈမှာ လကျနကျကွီးအပါဝငျလကွေောငျး ပဈခတျမှုကွောင့ျ အရပျသား ၇၀ လောကျ သဆေုံးပွီး အမြားပွားဒဏျရာ ရရှိခဲ့ပါတယျ။
COVID-19 ကူးစကျမွနျရောဂါ ပြံ့နှံ့မှု ရှိလာနတေဲ့အခြိနျမှာ နှဈဘကျစလုံး အပဈရပျစဲဖို့ လူမှုအဖှဲ့အစညျးတှေ နိုငျငံရေးပါတီတှကေနေ တောငျးဆိုနပေမေဲ့ နှဈဘကျတိုကျပှဲရပျတန့ျနိုငျတဲ့အခွအေနမှော မရှိသေးပါဘူး။
