(Zawgyi / Unicode)
မြောက်ကိုရီးယားမှာ Covid-19 ထိန်းချုပ်ရေး အတွက် အသွားအလာ ပိတ်ပင် ကန့်သတ်မှုကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ဆောင်ရွက်ထားတာ ၃ နှစ်ထဲကို ရောက်လာပါပြီ။ ကပ်ဘေးရောဂါ ဆိုင်ရာ တားမြစ်ကန့်သတ်မှုတွေကြောင့် နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကို အထိနာစေပြီး ရေရှည် ဆက်ပြီး ထိန်းမထားနိုင်တော့တဲ့ အနေအထားမျိုးလည်း ပိုပြီး တွေ့နေရပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဘယ်တော့ အဆုံးသတ်မလဲ ဆိုတာကိုလည်း မသိရပါဘူး။ တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံ ဆိုလ်းမြို့တော်ကနေ ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် Bill Gallo သတင်းပေးပို့ထားတာကို မသိင်္ဂ ီထိုက် ပြောပြပေးပါမယ်။
မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင် Kim Jong Un အာဏာရယူခဲ့တာဆိုရင် ဒီဇင်ဘာလ အတွင်း ၁၀ နှစ် ပြည့်ခဲ့ပါပြီ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အရေးကလည်း သူ့အတွက် အကြီးဆုံး စိန်ခေါ်အကဲစမ်းချက်တွေထဲက တခုဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်တဲ့ အထင်ကြီးဖွယ် လက်နက် ရှိပေမယ့်လည်း ကိုရိုနာကပ်ဘေးရောဂါကို တိုက်ဖျက်ရေး အတွက်တော့ သူ့မှာ လက်နက် သိပ်မရှိပါဘူး။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတဲ့ နိုင်ငံ ၂ ခုသာ ကျန်ရှိနေပြီး ဒီထဲမှာ မြောက်ကိုရီးယား လည်း ပါဝင်နေတာပါ။ ကိုရိုနာ ကပ်ဘေးရောဂါ ကာကွယ်ရေး အတွက် ပြင်ပ ကမ ္ဘာနဲ့ အဆက်အသွယ် ဖြတ်တောက်မှု တခုကိုသာ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြောက်ကိုရီးယား နိုင်ငံဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတဲ့ နိုင်ငံ ၂ ခုထဲက တခုဖြစ်ပါတယ်။ Harvard ဆေးကျောင်းက Kee Park က အခုလို ပြောပါတယ်။
" ဒါက အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ ငြင်းလို့ မရပါဘူး။ မြောက်ကိုရီးယားက သူ့ရဲ့ နယ်စပ်တွေကို ပိတ်ထားနိုင်သလို သွားလာလှုပ်ရှားမှုကိုလည်း ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ပါတယ်။ သိတဲ့ အတိုင်းဘဲ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ကလည်း သွားလာမှု မရှိဘူးဆိုရင် တခြားသူတွေကို မကူးစက်နိုင်ပါဘူး။"
နယ်စပ် ပိတ်ပင် ကန့်သတ်မှုကြောင့် မြို့တော် ပြုံယမ်းမှာ နိုင်ငံခြားသား အားလုံးနီးပါး ပြန်သွားကြပါပြီ။ မြောက်ကိုရီးယား နိုင်ငံတွင်းမှာလည်း ခရီးသွားလာခွင့်ကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် တားမြစ် ကန့်သတ်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ မြောက်ကိုရီးယား နယ်စပ် တလျှောက်မှာလည်း ကုန်သွယ်ရေးက လုံး၀ ရပ်တန့်နေပါတယ်။ ဒီအချက်ကြောင့် စီးပွားရေး အပေါ်မှာ အကြီးအကျယ် ရိုက်ခတ် သက်ရောက်စေပါတယ်။ Daily NK သတင်းစာရဲ့ အယ်ဒီတာချုပ် Lee Sang Yong က အခုလို ပြောပါတယ်။
" သာမန် အရပ်သားတွေ အနေနဲ့ တရက်ကို ထမင်း သုံးနပ်စားရမယ့် အစား အခုဆိုရင် ၂ နပ်ဘဲ စားရပါတော့တယ်။ ထမင်းနဲ့ ပြောင်း ရောရတဲ့ အချိုးအစားကလည်း အရင်က ၇ ဆ ၃ ဆ ကနေ အခုဆိုရင် ၃ ဆ ၇ ဆ ဖြစ်သွားပါပြီ။ စီးပွားရေး အခြေအနေ ဆိုးရွားလာနေတယ်ဆိုတာကတော့ ရှင်းပါတယ်။ "
တရုတ်နဲ့ နယ်စပ်တွေ အနီးက ပိုးသတ်သန့်စင်တဲ့ စင်တာတွေကနေ မကြာခင်မှာ သွင်းကုန်တွေ တိုးချဲ့လာနိုင်ပါတယ်။ Park Won Gon ဟာ Ewha တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ တဦးပါ။
" လက်ရှိ အချိန်မှာ မြောက်ကိုရီးယား အနေနဲ့ ဘယ်လို အခြေအနေတွေ ရင်ဆိုင်နေရလဲ ဆိုတာ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ အတိအကျ မသိပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း မကြာတော့တဲ့ အနာဂတ်မှာ သူတို့ အခက်အခဲတွေ တွေ့ရတော့မယ်ဆိုတာကတော့ အမှန်ပါ။ အထူးသဖြင့် ပထမ နှစ်ဝက်လောက် အတွင်းမှာ သူတို့ အနေနဲ့ နယ်စပ်တွေကို ဖွင့်မလား ဒါမှမဟုတ်လည်း ဒီ အခက်အခဲတွေကို ကျော်လွှားနိုင်ရေး တခုခု လုပ်ရမယ်လို့ ကျနော် ယူဆပါတယ်။ "
ဒီအခြေအနေဟာဆိုရင် နိုင်ငံတကာရဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ ဒါမှမဟုတ်လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်ရေး သိပ်ပြီး ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ ကနဦး စမ်းသပ်မှုမှာ တွေ့ရှိထားတဲ့ Pfizer ဆေးတွေကို နောက်ဆုံးမှာ လက်ခံရတာမျိုးလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ကပ်ဘေးရောဂါ အတွင်း သူ့ရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှု တခု အဖြစ် ရှုမြင်ထားပုံရတဲ့ ကင်ဂျုံအွန်း အနေနဲ့ ပိုပြီး တင်းကြပ် ထိန်းချုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့လည်း ယူဆ သွားနိုင်ခြေ ရှိနေပါတယ်။
(Unicode)
ကိုဗဈမကူးစကျအောငျ နိုငျငံကိုတံခါးပိတျ ကန့ျသတျတားဆီးထားတဲ့ မွောကျကိုရီးယားအခွအေနေ
မွောကျကိုရီးယားမှာ Covid-19 ထိနျးခြုပျရေး အတှကျ အသှားအလာ ပိတျပငျ ကန့ျသတျမှုကို တငျးတငျးကွပျကွပျ ဆောငျရှကျထားတာ ၃ နှဈထဲကို ရောကျလာပါပွီ။ ကပျဘေးရောဂါ ဆိုငျရာ တားမွဈကန့ျသတျမှုတှကွေောင့ျ နိုငျငံရဲ့ စီးပှားရေးကို အထိနာစပွေီး ရရှေညျ ဆကျပွီး ထိနျးမထားနိုငျတော့တဲ့ အနအေထားမြိုးလညျး ပိုပွီး တှေ့နရေပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ဘယျတော့ အဆုံးသတျမလဲ ဆိုတာကိုလညျး မသိရပါဘူး။ တောငျကိုရီးယား နိုငျငံ ဆိုလျးမွို့တောျကနေ ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ Bill Gallo သတငျးပေးပို့ထားတာကို မသိငျ်ဂ ီထိုကျ ပွောပွပေးပါမယျ။
မွောကျကိုရီးယား ခေါငျးဆောငျ Kim Jong Un အာဏာရယူခဲ့တာဆိုရငျ ဒီဇငျဘာလ အတှငျး ၁၀ နှဈ ပွည့ျခဲ့ပါပွီ။ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ အရေးကလညျး သူ့အတှကျ အကွီးဆုံး စိနျခေါျအကဲစမျးခကြျတှထေဲက တခုဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုကို ခွိမျးခွောကျနိုငျတဲ့ အထငျကွီးဖှယျ လကျနကျ ရှိပမေယ့ျလညျး ကိုရိုနာကပျဘေးရောဂါကို တိုကျဖကြျရေး အတှကျတော့ သူ့မှာ လကျနကျ သိပျမရှိပါဘူး။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကာကှယျဆေး မထိုးရသေးတဲ့ နိုငျငံ ၂ ခုသာ ကနြျရှိနပွေီး ဒီထဲမှာ မွောကျကိုရီးယား လညျး ပါဝငျနတောပါ။ ကိုရိုနာ ကပျဘေးရောဂါ ကာကှယျရေး အတှကျ ပွငျပ ကမ ်ဘာနဲ့ အဆကျအသှယျ ဖွတျတောကျမှု တခုကိုသာ လုပျဆောငျနတော ဖွဈပါတယျ။
မွောကျကိုရီးယား နိုငျငံဟာ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကာကှယျဆေး မထိုးရသေးတဲ့ နိုငျငံ ၂ ခုထဲက တခုဖွဈပါတယျ။ Harvard ဆေးကြောငျးက Kee Park က အခုလို ပွောပါတယျ။
" ဒါက အလုပျဖွဈပါတယျ။ ငွငျးလို့ မရပါဘူး။ မွောကျကိုရီးယားက သူ့ရဲ့ နယျစပျတှကေို ပိတျထားနိုငျသလို သှားလာလှုပျရှားမှုကိုလညျး ထိနျးခြုပျထားနိုငျပါတယျ။ သိတဲ့ အတိုငျးဘဲ ဒီ ဗိုငျးရပျဈကလညျး သှားလာမှု မရှိဘူးဆိုရငျ တခွားသူတှကေို မကူးစကျနိုငျပါဘူး။"
နယျစပျ ပိတျပငျ ကန့ျသတျမှုကွောင့ျ မွို့တောျ ပွုံယမျးမှာ နိုငျငံခွားသား အားလုံးနီးပါး ပွနျသှားကွပါပွီ။ မွောကျကိုရီးယား နိုငျငံတှငျးမှာလညျး ခရီးသှားလာခှင့ျကို တငျးတငျးကပြျကပြျ တားမွဈ ကန့ျသတျဖို့ ရှိနပေါတယျ။ တရုတျနဲ့ မွောကျကိုရီးယား နယျစပျ တလြှောကျမှာလညျး ကုနျသှယျရေးက လုံး၀ ရပျတန့ျနပေါတယျ။ ဒီအခကြျကွောင့ျ စီးပှားရေး အပေါျမှာ အကွီးအကယြျ ရိုကျခတျ သကျရောကျစပေါတယျ။ Daily NK သတငျးစာရဲ့ အယျဒီတာခြုပျ Lee Sang Yong က အခုလို ပွောပါတယျ။
" သာမနျ အရပျသားတှေ အနနေဲ့ တရကျကို ထမငျး သုံးနပျစားရမယ့ျ အစား အခုဆိုရငျ ၂ နပျဘဲ စားရပါတော့တယျ။ ထမငျးနဲ့ ပွောငျး ရောရတဲ့ အခြိုးအစားကလညျး အရငျက ၇ ဆ ၃ ဆ ကနေ အခုဆိုရငျ ၃ ဆ ၇ ဆ ဖွဈသှားပါပွီ။ စီးပှားရေး အခွအေနေ ဆိုးရှားလာနတေယျဆိုတာကတော့ ရှငျးပါတယျ။ "
တရုတျနဲ့ နယျစပျတှေ အနီးက ပိုးသတျသန့ျစငျတဲ့ စငျတာတှကေနေ မကွာခငျမှာ သှငျးကုနျတှေ တိုးခြဲ့လာနိုငျပါတယျ။ Park Won Gon ဟာ Ewha တက်ကသိုလျက ပါမောက်ခ တဦးပါ။
" လကျရှိ အခြိနျမှာ မွောကျကိုရီးယား အနနေဲ့ ဘယျလို အခွအေနတှေေ ရငျဆိုငျနရေလဲ ဆိုတာ ကနြောျတို့ အနနေဲ့ အတိအကြ မသိပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျလညျး မကွာတော့တဲ့ အနာဂတျမှာ သူတို့ အခကျအခဲတှေ တှေ့ရတော့မယျဆိုတာကတော့ အမှနျပါ။ အထူးသဖွင့ျ ပထမ နှဈဝကျလောကျ အတှငျးမှာ သူတို့ အနနေဲ့ နယျစပျတှကေို ဖှင့ျမလား ဒါမှမဟုတျလညျး ဒီ အခကျအခဲတှကေို ကြောျလှှားနိုငျရေး တခုခု လုပျရမယျလို့ ကနြောျ ယူဆပါတယျ။ "
ဒီအခွအေနဟောဆိုရငျ နိုငျငံတကာရဲ့ ကာကှယျဆေးတှေ ဒါမှမဟုတျလညျး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကို တိုကျဖကြျရေး သိပျပွီး ထိရောကျမှု ရှိတယျလို့ ကနဦး စမျးသပျမှုမှာ တှေ့ရှိထားတဲ့ Pfizer ဆေးတှကေို နောကျဆုံးမှာ လကျခံရတာမြိုးလညျး ဖွဈလာနိုငျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ကပျဘေးရောဂါ အတှငျး သူ့ရဲ့ အုပျခြုပျမှုရဲ့ ခွိမျးခွောကျမှု တခု အဖွဈ ရှုမွငျထားပုံရတဲ့ ကငျဂြုံအှနျး အနနေဲ့ ပိုပွီး တငျးကွပျ ထိနျးခြုပျဖို့ လိုအပျတယျလို့လညျး ယူဆ သှားနိုငျခွေ ရှိနပေါတယျ။
