[Zawgyi/Unicode]
အာမေးနီးယားနဲ့ အဇာဘိုင်ဂျန် တပ်ဖွဲ့တွေအကြား Nagorno-Karabakh ဒေသမှာ အရှိန်မြင့်လာနေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက အင်္ဂါနေ့နှောင်းပိုင်းမှာ ဆွေးနွေးမယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ဥရောပ ၅ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဗြိတိန်၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ အက်စ်တိုးနီးယား၊ ပြင်သစ်နဲ့ ဂျာမဏီနိုင်ငံတွေက တံခါးပိတ် ဆွေးနွေးပွဲကျင်းပပေးဖို့ ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီကို တောင်းဆိုခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
တိုက်ပွဲတွေ ချက်ချင်းရပ်ပြီး တင်းမာမှုတွေလေ ျှာ့ချဖို့၊ ကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်တွေ မထားဘဲ အဓိပ္ပါယ်ပြည့်ဝတဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲတွေ အချိန်မဆိုင်းဘဲ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်က အဇာဘိုင်ဂျန်သမ္မတ Ilham Aliyev နဲ့ရော အာမေးနီးယားဝန်ကြီးချုပ် Nikol Pashinian ကိုပါ ပြောဆိုတိုက်တွန်းခဲ့တယ်လို့ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ပြောခွင့်ရသူက ဆိုပါတယ်။
အဇာဘိုင်ဂျန်ဘက်က အမြောက်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ တနင်္ဂနွေနေ့ကစပြီး သေဆုံးသူတပ်သား ၅၈ ယောက်ထက်မနည်း ရှိသွားပြီလို့ Nagorno-Karabakh ဒေသတာဝန်ရှိသူတွေကပြောပါတယ်။ အရပ်သား ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အဇာဘိုင်ဂျန်ဘက်က တပ်သား ဘယ်နှစ်ယောက် သေဆုံးသလဲဆိုတဲ့ တရားဝင်သတင်းတွေတော့ ထွက်မလာပါဘူး။
လက်နက်ကြီးတွေ သုံးတယ်ဆိုပြီး နှစ်ဘက်တပ်ဖွဲ့တွေ အပြန်အလှန်စွပ်စွဲနေကြတာပါ။ အာမေးနီးယားနဲ့ ရုရှားတို့ မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားပြီး အဇာဘိုင်ဂျန်က တူရကီရဲ့ ကျောထောက်နောက်ခံမှု ရထားတဲ့အတွက် ဒီအရေးမှာ ဒေသတွင်းအင်အားကြီးနိုင်ငံတွေ ပါဝင်လာမှာကိုလည်း စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေကြပါတယ်။ ရုရှားအစိုးရပြောခွင့်ရသူ Dmitry Peskov ကလည်း ဒီဖြစ်ရပ်ကြောင့် မော်စကိုနဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေ စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာနေတဲ့အတွက် တိုက်ပွဲတွေ ချက်ချင်းရပ်ဖို့ တနင်္လာနေ့က တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ တူရကီသမ္မတ အာဒိုဝမ်ကလည်း ရုရှားမဟာမိတ် အာမေးနီးယားတပ်ဖွဲ့တွေ ဒေသတွင်းကနေ ချက်ချင်းရုပ်မှသာ ငြိမ်းချမ်းရေးရနိုင်မယ်လု့ိ ပြောပါတယ်။
[Unicode Version]
Nagorno-Karabakh အရေး ကုလလုံခွုံရေးကောငျစီဆှေးနှေးဖှယျရှိ
အာမေးနီးယားနဲ့ အဇာဘိုငျဂနြျ တပျဖှဲ့တှအေကွား Nagorno-Karabakh ဒသေမှာ အရှိနျမွင့ျလာနတေဲ့ တိုကျပှဲတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီက အငျ်ဂါနေ့နှောငျးပိုငျးမှာ ဆှေးနှေးမယျလို့ ခန့ျမှနျးရပါတယျ။ ဥရောပ ၅ နိုငျငံဖွဈတဲ့ ဗွိတိနျ၊ ဘယျလျဂြီယံ၊ အကျဈတိုးနီးယား၊ ပွငျသဈနဲ့ ဂြာမဏီနိုငျငံတှကေ တံခါးပိတျ ဆှေးနှေးပှဲကငြျးပပေးဖို့ ကုလလုံခွုံရေးကောငျစီကို တောငျးဆိုခဲ့ကွတာဖွဈပါတယျ။
တိုကျပှဲတှေ ခကြျခငြျးရပျပွီး တငျးမာမှုတှလေေ ြှာ့ခဖြို့၊ ကွိုတငျသတျမှတျခကြျတှေ မထားဘဲ အဓိပ်ပါယျပွည့ျဝတဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးပှဲတှေ အခြိနျမဆိုငျးဘဲ ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျကွဖို့ ကုလအတှငျးရေးမှူးခြုပျ အနျတိုနီယို ဂူတာရကျဈက အဇာဘိုငျဂနြျသမ်မတ Ilham Aliyev နဲ့ရော အာမေးနီးယားဝနျကွီးခြုပျ Nikol Pashinian ကိုပါ ပွောဆိုတိုကျတှနျးခဲ့တယျလို့ အတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ပွောခှင့ျရသူက ဆိုပါတယျ။
အဇာဘိုငျဂနြျဘကျက အမွောကျတှနေဲ့ ပဈခတျတိုကျခိုကျခဲ့တဲ့ တနငျ်ဂနှနေေ့ကစပွီး သဆေုံးသူတပျသား ၅၈ ယောကျထကျမနညျး ရှိသှားပွီလို့ Nagorno-Karabakh ဒသေတာဝနျရှိသူတှကေပွောပါတယျ။ အရပျသား ၂ ဦးသဆေုံးခဲ့တယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။ အဇာဘိုငျဂနြျဘကျက တပျသား ဘယျနှဈယောကျသဆေုံးသလဲဆိုတဲ့ တရားဝငျသတငျးတှတေော့ ထှကျမလာပါဘူး။
လကျနကျကွီးတှေ သုံးတယျဆိုပွီး နှဈဘကျတပျဖှဲ့တှေ အပွနျအလှနျစှပျစှဲနကွေတာပါ။ အာမေးနီးယားနဲ့ ရုရှားတို့ မဟာမိတျဖှဲ့ထားပွီး အဇာဘိုငျဂနြျက တူရကီရဲ့ ကြောထောကျနောကျခံမှု ရထားတဲ့အတှကျ ဒီအရေးမှာ ဒသေတှငျးအငျအားကွီးနိုငျငံတှေ ပါဝငျလာမှာကိုလညျး စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနကွေပါတယျ။ ရုရှားအစိုးရပွောခှင့ျရသူ Dmitry Peskov ကလညျး ဒီဖွဈရပျကွောင့ျ မောျစကိုနဲ့ အခွားနိုငျငံတှေ စိုးရိမျစရာဖွဈလာနတေဲ့အတှကျ တိုကျပှဲတှေ ခကြျခငြျးရပျဖို့ တနငျ်လာနေ့က တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။ တူရကီသမ်မတ အာဒိုဝမျကလညျး ရုရှားမဟာမိတျ အာမေးနီးယားတပျဖှဲ့တှေ ဒသေတှငျးကနေ ခကြျခငြျးရုပျမှသာ ငွိမျးခမြျးရေးရနိုငျမယျလု့ိ ပွောပါတယျ။