[[Zawgyi/Unicode]]
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် နယ်မြေအတွင်းမှာ ဆန္ဒပြကျောင်းသားကျောင်းသူတွေကို စစ်တပ်က ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ ဆဲဗင်းဂျူလိုင်နေ့ဟာ ဒီကနေ့မှာ အနှစ် ၆၀ ပြည့်ခဲ့ပါပြီ။ အဲဒီနေ့ မှာ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကြာလာချိန်အထိ မမေ့နိုင်သူတွေရှိသလို ဒီကနေ့ခေတ် ကျောင်းသားလူငယ်တွေဟာလည်း ဆဲဗင်းဇူလိုင်အထိမ်းအမှတ် မြန်မာနိုင်ငံနေရာအတော်များများမှာ လျှပ်တပြက်ဆန္ဒပြမှုတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ရန်ကုန်က သတင်းပေးပို့ထားတာကို မဆုမွန်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့မှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်နယ်မြေထဲ ဆန္ဒပြခဲ့ကြတဲ့ ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေကို စစ်တပ်က အကြမ်းဖက် သေနတ်နဲ့ပစ်သတ်ခဲ့လို့ သေဆုံးသူတွေအပါအဝင် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးချိန်ကစလို့ မတရားဖမ်းဆီးခံရသူတွေနဲ့ သေဆုံးခဲ့သူတွေအတွက် နိုင်ငံအနှံ့ ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့မှာတော့ တော်လှန်ရေး ကျောင်းသားလူငယ်တွေ 7 ဇူလိုင် စိတ်ဓါတ်ကိုင်စွဲကြဆိုတဲ့ စာတမ်းကိုင်ဆောင်ပြီး လျှပ်တပြက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ ဆဲဗင်းဇူလိုင်မှာသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတဲ့ကျောင်းသားတွေနဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးအတွင်း မတရားဖမ်းခံထားရတဲ့ ကျောင်းသားလူငယ်တွေအတွက် အခုလို ဆန္ဒပြတာလို့ ဆန္ဒပြမှုမှာပါဝင်တဲ့ တကသများ ရန်ကုန်ကအဖွဲ့ဝင် ကိုရဲညီညီထက်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ ကျောင်းသားတွေကို ရက်ရက်စက်စက်သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ ဒါအာဏာရှင်အဆက် ဆက်ထဲကမှ အာဏာရှင်တဦးဖြစ်တဲ့ ဗိုလ်နေဝင်းဟာ ၁၉၆၂ ခုနှစ်မှာ ရာနဲ့ချီတဲ့ကျောင်းသားတွေကို သတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်။ ပြီးတော့ ဇူလိုင် ၈ ရက်နေ့မှာဆိုရင်လည်း ကျနော်တို့ ကျောင်းသား သမဂ္ဂအဆောက်အဦလည်း ယမ်းဗုံးတွေနဲ့ ဖြိုချဖျက်စီးခဲ့တဲ့ နှစ်ပတ်လည်တွေဖြစ်တယ်ပေါ့၊ အနှစ် ၆၀ ပြည့်လည်းဖြစ်တယ်။ အဲ့တော့ ကျနော်တို့ ဆရာ ဆရာကြီးသခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း ပြောခဲ့သလိုပေါ့။ ကျနော်တို့ ကျောင်းသားသမဂ္ဂရဲ့ အဆောက်အဦးတွေ ဖြိုချလို့ပဲရမယ်။ ကျနော်တို့ သမဂ္ဂတွေရဲ့စိတ်တွေပေါ့။ ဘယ်သူမှ လာရောက်ဖြိုပြီးတော့ ချလို့မှာမဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးပါ။ ပြီးတော့ အခုနွေဦးတော်လှန်ရေးမှာဆိုလည်း ကျနော်တို့ရဲ့ ဒီကျောင်းသားခေါင်းဆောင်တွေ ရှိတယ်၊ ကျောင်းသားတွေရှိတယ်။ သူတို့တွေ မတရားအဖမ်းခံထားတဲ့သူရှိတယ်။ အဲဒီလူတွေအတွက်နဲ့ ကျနော်တို့က ရပ်တည်ပြီးထွက်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။"
ဒီကနေ့ ကျရောက်တဲ့ ဆဲဗင်းဇူလိုင်နေ့မှာ ရန်ကုန်၊ မုံရွာ၊ ယင်းမာပင်၊ ဆားလင်းကြီး၊ ကနီ၊ အရာတော်၊ ကလေး၊ ဖားကန့်နဲ့ လောင်းလုံ စတဲ့ ဒေသအတော်များများမှာလည်း တတ်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ ချီတက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။
ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့မှာ တက္ကသိုလ်နယ်မြေထဲ သေနတ်ပစ်ခတ်ခံရလို့ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ ကျောင်းသားလူငယ်တွေ ရှိခဲ့သလို ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့မှာတော့ အာဏာသိမ်းစစ်တပ်က ကျောင်းသားသမဂ္ဂ အဆောက်အဦကို ဗုံးဖောက်ဖြိုခွဲခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို သွေးပျက်ခြောက်ခြားစရာ ဖြစ်ရပ်ဟာ အနှစ် ၆၀ ကြာလာခဲ့ပေမယ့် အဲဒီနေ့က မြင်ကွင်းတွေကို ဒီကနေ့ အထိ ပြန်မှတ်မိနေတယ်လို့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားဟောင်းတဦးက ပြောပါတယ်။
"အန်ကယ်တို့က မန္တလေးဆောင်ဘေးမှာ ရှိနေတာ။ သေနတ်နဲ့ ညနေ ၅ နာရီ ၅၀ မိနစ်လောက်မှာ ပစ်တာ။ ပထမတကြိမ် ပစ်တုန်းကတော့ လူကိုမထိဘူးကွ။ မန္တလေးဆောင် အလယ်ဘလောက်ပေါ့ သူကချိန်ပြီးပစ်တာ။ ဒုတိယတကြိမ်ပစ်မှ လူတွေကိုထိအောင်ပစ်တာ။ အန်ကယ်တို့လည်း အဆောင်ဘေးမှာ မှောက်လျက်သားလေးနေတာပေါ့။ ပစ်တာတွေငြိမ်သွားတော့မှ အဆောင်ထဲကိုပြေးဝင်တော့ အဆောင်ဘလက်ဘုတ်မှာ ကျောင်းသားတယောက်က သူ့အင်္ကျီကိုချွတ်ပြီးတော့ သွေးတွေနဲ့စာရေးနေတာတွေ့တယ်။ နောက် အဆောင်ရှေ့မှာလည်းပဲ သေနေတဲ့လူတွေ အများကြီးရှိတယ်။"
လက်နက်နဲ့အကြမ်းဖက်ပစ်ခတ်လို့ ကျောင်းသားတွေသေဆုံးခဲ့ရတာကို သူ့ကိုယ်တိုင်မျက်မြင်တွေ့ရတဲ့အကြောင်း ခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
"အဲဒီမှာ ဘာတွေတွေ့ရလဲဆိုတော့ အပြင်မှာက ဗိုလ်မှူးစိန်လွင်ရှိတယ်။ အခုတော့ သေသွားပြီပေါ့။ ကျောင်းသားတွေလည်း အများကြီးရှိတယ်။ တချို့ကျောင်းသားတွေဆိုရင် တကိုယ်လုံးမှာ မထိထားတဲ့နေရာ မရှိဘူး။ သေတဲ့သူတွေကတော့ အများကြီးပေါ့။ တချို့ကလည်း ၁၀၀ ကျော်သေတယ် ပြောတယ်။ တချို့ကလည်း ၁၄ - ၁၅ ယောက်ပဲ သေတယ်ပြောတယ်။ ဘယ်ဟာမှန်သလဲတော့ မသိဘူး။ သေတာတော့ သေကြတာပဲ။ မန္တလေးဆောင်မှာ အပစ်ခံရတုန်းက ဝေါဝေါ ဝေါဝေါ...ဆိုပစ်လိုက် ငြိမ်သွားတယ်။ ငြိမ် သွားတဲ့အချိန်မှာ အန်ကယ့်အရှေ့ကလူက အမြန်ထလိုက်တာ ခေါင်းကိုတည့်တည့်ထိပြီး သေသွားတယ်။ အဲတော့ အန်ကယ်လည်း ပစ်တာမခံရအောင်ဆိုပြီးတော့ လုံးဝငြိမ်သွားမှ တွားသွားပြီးတော့ မန္တလေးဆောင်နောက်ဖေးပေါက်က ဝင်ရတာ။ အန်ကယ်ကတော့ အခုထက်ထိ မျက်စိထဲမြင်နေတုန်းပဲပေါ့။"
၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းကာလ မတိုင်ခင်အချိန်ထိ နှစ်စဉ် ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့ရောက်တိုင်း ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ထဲက သမဂ္ဂမျက်ခင်းပြင်မှာ အောက်မေ့ဖွယ်အခမ်းအနားကို ကျောင်းသားလူငယ်တွေက ဦးဆောင်ကျင်းပနေကြဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ ကာလမှာ ကျောင်းသားလူငယ်တွေအပြင် ပြည်သူလူထုတရပ်လုံးကလည်း စစ် အာဏာရှင်တွေရဲ့ လုပ်ရပ်အပေါ် သိရှိနေပြီဖြစ်လို့ ဒီအရေးတော်ပုံဟာ မကြာခင် အချိန်တခုမှာ အောင်ပွဲရနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ထားတယ်လို့ လူ့ဘောင်သစ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ် ၈၈ မျိုးဆက် ဦးအောင်မိုးဇော်က အခုလိုပြောပါတယ်။
"ဆဲဗင်းဇူလိုင် အရေးတော်ပုံဟာ အဲဒီတုန်းက ကျောင်းသားထုက ဗမာပြည်မှာ ဖက်ဆစ်စနစ်၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်တွယ်ပြီဆိုတာကို သူတို့အသက်တွေ၊ ချွေးတွေ၊ ထောင် ကျခံ တန်းကျခံပြီးတော့ ဒီဖက်ဆစ်စနစ်ကို သေသေချာချာ တိတိကျကျ မီးမောင်းထိုးပြခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်ဗျ။ ၁၆၉၂ က ဒီကျောင်းသားတွေ မီးမောင်းထိုးပြတဲ့ ဖက်ဆစ်စနစ်ဟာ ကနေ့အခြေအနေမှာ ပိုပြီးတော့ ပီပီပြင်ပြင် အစွယ်တောင်ထွက်လာတဲ့ အခြေအနေမှာရှိတယ်။ သို့သော်လည်း ကျောင်းသားတွေက ၁၉၆၂ ကစပြီး ၁၉၇၀ ကျော် ကာလတွေမှာရော၊ ၁၉၈၀ ကျော် ကာလတွေမှာရော၊ ကနေ့အနေအထားမှာရော ဒီ ဖက် ဆစ် စစ်အာဏာရှင်တွေကို ကျနော်တို့တိုင်းပြည်က မောင်းထုတ်ပစ်ရမယ်၊ ဒီနိုင်ငံရေးအဝန်းအဝိုင်းထဲက နေပြီးတော့ ဖယ်ထုတ်ပစ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အခြေခံနဲ့ ကနေ့အခြေအနေထိ ပြည်သူတွေကို ဒုက္ခပေးနေတဲ့ စစ်အုပ်စု၊ စစ်အာဏာရှင်ကို သူတို့ဘဝ၊ သူတို့အသက်တွေကို ရင်းပြီးတော့ ကနေ့အချိန်အထိ မောင်းထုတ်နိုင်အောင် ကြိုးစားနေတုန်းဖြစ်တယ်။"
ခေတ်အဆက်ဆက် အာဏာရှင်စနစ်ကို တော်လှန်ခဲ့ကြတဲ့ ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေကို ဒီကနေ့အချိန်ထိ မမေ့လျော့ဘဲ အထိမ်းအမှတ်ပွဲတွေ နှစ်စဉ်ကျင်းပခဲ့ကြတာပါ။ ရန်ကုန် အမေရိကန်သံရုံးကလည်း ၁၉၆၂ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၇ ရက်မှာ အသက်ပေးခဲ့ကြသူတွေနဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကစလို့ ဒီမိုကရေစီကို ခုခံကာကွယ်ရင်း အသက်ပေးခဲ့ကြတဲ့ လူထောင်ချီကို ဂုဏ်ပြုကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူတိုင်း အလှမ်းမီတဲ့ ပညာရေးနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့လူ့အခွင့်အရေး၊ အခြေခံကျတဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်တွေကို ကျင့်သုံးပိုင်ခွင့် ခံစားပိုင်ခွင့်ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
==============
[[Unicode]]
၇ ဇူလိုငျ အထိမျးအမှတျ တကျကွှလှုပျရှားသူတှေ ဆန်ဒပွ
ရနျကုနျတက်ကသိုလျ နယျမွအေတှငျးမှာ ဆန်ဒပွကြောငျးသားကြောငျးသူတှကေို စဈတပျက ပဈခတျသတျဖွတျခဲ့တဲ့ ဆဲဗငျးဂြူလိုငျနေ့ဟာ ဒီကနေ့မှာ အနှဈ ၆၀ ပွည့ျခဲ့ပါပွီ။ အဲဒီနေ့ မှာ ဖွဈပကြျခဲ့တဲ့ အတှေ့အကွုံတှကေို နှဈပေါငျး ၆၀ ကွာလာခြိနျအထိ မမေ့နိုငျသူတှရှေိသလို ဒီကနေ့ခတျေ ကြောငျးသားလူငယျတှဟောလညျး ဆဲဗငျးဇူလိုငျအထိမျးအမှတျ မွနျမာနိုငျငံနရောအတောျမြားမြားမှာ လြှပျတပွကျဆန်ဒပွမှုတှေ လုပျခဲ့ပါတယျ။ ရနျကုနျက သတငျးပေးပို့ထားတာကို မဆုမှနျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
၁၉၆၂ ခုနှဈ၊ ဇူလိုငျလ ၇ ရကျနေ့မှာ ရနျကုနျတက်ကသိုလျနယျမွထေဲ ဆန်ဒပွခဲ့ကွတဲ့ ကြောငျးသားကြောငျးသူတှကေို စဈတပျက အကွမျးဖကျ သနေတျနဲ့ပဈသတျခဲ့လို့ သဆေုံးသူတှအေပါအဝငျ စဈအာဏာသိမျးပွီးခြိနျကစလို့ မတရားဖမျးဆီးခံရသူတှနေဲ့ သဆေုံးခဲ့သူတှအေတှကျ နိုငျငံအနှံ့ ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှေ ရှိခဲ့ပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့မှာတော့ တောျလှနျရေး ကြောငျးသားလူငယျတှေ 7 ဇူလိုငျ စိတျဓါတျကိုငျစှဲကွဆိုတဲ့ စာတမျးကိုငျဆောငျပွီး လြှပျတပွကျ ဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။ ဆဲဗငျးဇူလိုငျမှာသတျဖွတျခံခဲ့ရတဲ့ကြောငျးသားတှနေဲ့ နှေဦးတောျလှနျရေးအတှငျး မတရားဖမျးခံထားရတဲ့ ကြောငျးသားလူငယျတှအေတှကျ အခုလို ဆန်ဒပွတာလို့ ဆန်ဒပွမှုမှာပါဝငျတဲ့ တကသမြား ရနျကုနျကအဖှဲ့ဝငျ ကိုရဲညီညီထကျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ ကြောငျးသားတှကေို ရကျရကျစကျစကျသတျဖွတျခဲ့တဲ့ ဒါအာဏာရှငျအဆကျ ဆကျထဲကမှ အာဏာရှငျတဦးဖွဈတဲ့ ဗိုလျနဝေငျးဟာ ၁၉၆၂ ခုနှဈမှာ ရာနဲ့ခြီတဲ့ကြောငျးသားတှကေို သတျဖွတျခဲ့တယျ။ ပွီးတော့ ဇူလိုငျ ၈ ရကျနေ့မှာဆိုရငျလညျး ကနြောျတို့ ကြောငျးသား သမဂ်ဂအဆောကျအဦလညျး ယမျးဗုံးတှနေဲ့ ဖွိုခဖြကြျစီးခဲ့တဲ့ နှဈပတျလညျတှဖွေဈတယျပေါ့၊ အနှဈ ၆၀ ပွည့ျလညျးဖွဈတယျ။ အဲ့တော့ ကနြောျတို့ ဆရာ ဆရာကွီးသခငျကိုယျတောျမှိုငျး ပွောခဲ့သလိုပေါ့။ ကနြောျတို့ ကြောငျးသားသမဂ်ဂရဲ့ အဆောကျအဦးတှေ ဖွိုခလြို့ပဲရမယျ။ ကနြောျတို့ သမဂ်ဂတှရေဲ့စိတျတှပေေါ့။ ဘယျသူမှ လာရောကျဖွိုပွီးတော့ ခလြို့မှာမဟုတျဘူးဆိုတဲ့ ပုံစံမြိုးပါ။ ပွီးတော့ အခုနှေဦးတောျလှနျရေးမှာဆိုလညျး ကနြောျတို့ရဲ့ ဒီကြောငျးသားခေါငျးဆောငျတှေ ရှိတယျ၊ ကြောငျးသားတှရှေိတယျ။ သူတို့တှေ မတရားအဖမျးခံထားတဲ့သူရှိတယျ။ အဲဒီလူတှအေတှကျနဲ့ ကနြောျတို့က ရပျတညျပွီးထှကျခဲ့တာလညျး ဖွဈပါတယျ။"
ဒီကနေ့ ကရြောကျတဲ့ ဆဲဗငျးဇူလိုငျနေ့မှာ ရနျကုနျ၊ မုံရှာ၊ ယငျးမာပငျ၊ ဆားလငျးကွီး၊ ကနီ၊ အရာတောျ၊ ကလေး၊ ဖားကန့ျနဲ့ လောငျးလုံ စတဲ့ ဒသေအတောျမြားမြားမှာလညျး တတျကွှလှုပျရှားသူတှေ ခြီတကျဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။
ဇူလိုငျလ ၇ ရကျနေ့မှာ တက်ကသိုလျနယျမွထေဲ သနေတျပဈခတျခံရလို့ သဆေုံးခဲ့ရတဲ့ ကြောငျးသားလူငယျတှေ ရှိခဲ့သလို ဇူလိုငျလ ၈ ရကျနေ့မှာတော့ အာဏာသိမျးစဈတပျက ကြောငျးသားသမဂ်ဂ အဆောကျအဦကို ဗုံးဖောကျဖွိုခှဲခဲ့ပါတယျ။ ဒီလို သှေးပကြျခွောကျခွားစရာ ဖွဈရပျဟာ အနှဈ ၆၀ ကွာလာခဲ့ပမေယ့ျ အဲဒီနေ့က မွငျကှငျးတှကေို ဒီကနေ့ အထိ ပွနျမှတျမိနတေယျလို့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျ ကြောငျးသားဟောငျးတဦးက ပွောပါတယျ။
"အနျကယျတို့က မန်တလေးဆောငျဘေးမှာ ရှိနတော။ သနေတျနဲ့ ညနေ ၅ နာရီ ၅၀ မိနဈလောကျမှာ ပဈတာ။ ပထမတကွိမျ ပဈတုနျးကတော့ လူကိုမထိဘူးကှ။ မန်တလေးဆောငျ အလယျဘလောကျပေါ့ သူကခြိနျပွီးပဈတာ။ ဒုတိယတကွိမျပဈမှ လူတှကေိုထိအောငျပဈတာ။ အနျကယျတို့လညျး အဆောငျဘေးမှာ မှောကျလကြျသားလေးနတောပေါ့။ ပဈတာတှငွေိမျသှားတော့မှ အဆောငျထဲကိုပွေးဝငျတော့ အဆောငျဘလကျဘုတျမှာ ကြောငျးသားတယောကျက သူ့အငျ်ကြီကိုခြှတျပွီးတော့ သှေးတှနေဲ့စာရေးနတောတှေ့တယျ။ နောကျ အဆောငျရှေ့မှာလညျးပဲ သနေတေဲ့လူတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။"
လကျနကျနဲ့အကွမျးဖကျပဈခတျလို့ ကြောငျးသားတှသေဆေုံးခဲ့ရတာကို သူ့ကိုယျတိုငျမကြျမွငျတှေ့ရတဲ့အကွောငျး ခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
"အဲဒီမှာ ဘာတှတှေေ့ရလဲဆိုတော့ အပွငျမှာက ဗိုလျမှူးစိနျလှငျရှိတယျ။ အခုတော့ သသှေားပွီပေါ့။ ကြောငျးသားတှလေညျး အမြားကွီးရှိတယျ။ တခြို့ကြောငျးသားတှဆေိုရငျ တကိုယျလုံးမှာ မထိထားတဲ့နရော မရှိဘူး။ သတေဲ့သူတှကေတော့ အမြားကွီးပေါ့။ တခြို့ကလညျး ၁၀၀ ကြောျသတေယျ ပွောတယျ။ တခြို့ကလညျး ၁၄ - ၁၅ ယောကျပဲ သတေယျပွောတယျ။ ဘယျဟာမှနျသလဲတော့ မသိဘူး။ သတောတော့ သကွေတာပဲ။ မန်တလေးဆောငျမှာ အပဈခံရတုနျးက ဝေါဝေါ ဝေါဝေါ...ဆိုပဈလိုကျ ငွိမျသှားတယျ။ ငွိမျ သှားတဲ့အခြိနျမှာ အနျကယ့ျအရှေ့ကလူက အမွနျထလိုကျတာ ခေါငျးကိုတည့ျတည့ျထိပွီး သသှေားတယျ။ အဲတော့ အနျကယျလညျး ပဈတာမခံရအောငျဆိုပွီးတော့ လုံးဝငွိမျသှားမှ တှားသှားပွီးတော့ မန်တလေးဆောငျနောကျဖေးပေါကျက ဝငျရတာ။ အနျကယျကတော့ အခုထကျထိ မကြျစိထဲမွငျနတေုနျးပဲပေါ့။"
၂၀၂၁ ခုနှဈ စဈအာဏာသိမျးကာလ မတိုငျခငျအခြိနျထိ နှဈစဉျ ဇူလိုငျလ ၇ ရကျနေ့ရောကျတိုငျး ရနျကုနျတက်ကသိုလျထဲက သမဂ်ဂမကြျခငျးပွငျမှာ အောကျမေ့ဖှယျအခမျးအနားကို ကြောငျးသားလူငယျတှကေ ဦးဆောငျကငြျးပနကွေဖွဈပါတယျ။ အခုလို စဈအာဏာသိမျးထားတဲ့ ကာလမှာ ကြောငျးသားလူငယျတှအေပွငျ ပွညျသူလူထုတရပျလုံးကလညျး စဈ အာဏာရှငျတှရေဲ့ လုပျရပျအပေါျ သိရှိနပွေီဖွဈလို့ ဒီအရေးတောျပုံဟာ မကွာခငျ အခြိနျတခုမှာ အောငျပှဲရနိုငျဖို့ မြှောျလင့ျထားတယျလို့ လူ့ဘောငျသဈဒီမိုကရကျတဈပါတီ ဥက်ကဋ်ဌလညျးဖွဈ ၈၈ မြိုးဆကျ ဦးအောငျမိုးဇောျက အခုလိုပွောပါတယျ။
"ဆဲဗငျးဇူလိုငျ အရေးတောျပုံဟာ အဲဒီတုနျးက ကြောငျးသားထုက ဗမာပွညျမှာ ဖကျဆဈစနဈ၊ စဈအာဏာရှငျစနဈ အမွဈတှယျပွီဆိုတာကို သူတို့အသကျတှေ၊ ခြှေးတှေ၊ ထောငျ ကခြံ တနျးကခြံပွီးတော့ ဒီဖကျဆဈစနဈကို သသေခြောခြာ တိတိကကြြ မီးမောငျးထိုးပွခဲ့တာ ဖွဈတယျလို့ ပွောခငြျပါတယျဗြ။ ၁၆၉၂ က ဒီကြောငျးသားတှေ မီးမောငျးထိုးပွတဲ့ ဖကျဆဈစနဈဟာ ကနေ့အခွအေနမှော ပိုပွီးတော့ ပီပီပွငျပွငျ အစှယျတောငျထှကျလာတဲ့ အခွအေနမှောရှိတယျ။ သို့သောျလညျး ကြောငျးသားတှကေ ၁၉၆၂ ကစပွီး ၁၉၇၀ ကြောျ ကာလတှမှောရော၊ ၁၉၈၀ ကြောျ ကာလတှမှောရော၊ ကနေ့အနအေထားမှာရော ဒီ ဖကျ ဆဈ စဈအာဏာရှငျတှကေို ကနြောျတို့တိုငျးပွညျက မောငျးထုတျပဈရမယျ၊ ဒီနိုငျငံရေးအဝနျးအဝိုငျးထဲက နပွေီးတော့ ဖယျထုတျပဈရမယျဆိုတဲ့ အခွခေံနဲ့ ကနေ့အခွအေနထေိ ပွညျသူတှကေို ဒုက်ခပေးနတေဲ့ စဈအုပျစု၊ စဈအာဏာရှငျကို သူတို့ဘဝ၊ သူတို့အသကျတှကေို ရငျးပွီးတော့ ကနေ့အခြိနျအထိ မောငျးထုတျနိုငျအောငျ ကွိုးစားနတေုနျးဖွဈတယျ။"
ခတျေအဆကျဆကျ အာဏာရှငျစနဈကို တောျလှနျခဲ့ကွတဲ့ ကြောငျးသားကြောငျးသူတှကေို ဒီကနေ့အခြိနျထိ မမေ့လြော့ဘဲ အထိမျးအမှတျပှဲတှေ နှဈစဉျကငြျးပခဲ့ကွတာပါ။ ရနျကုနျ အမရေိကနျသံရုံးကလညျး ၁၉၆၂ ခုနှဈ ဇူလိုငျ ၇ ရကျမှာ အသကျပေးခဲ့ကွသူတှနေဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလကစလို့ ဒီမိုကရစေီကို ခုခံကာကှယျရငျး အသကျပေးခဲ့ကွတဲ့ လူထောငျခြီကို ဂုဏျပွုကွောငျး ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ လူတိုငျး အလှမျးမီတဲ့ ပညာရေးနဲ့ ကိုယ့ျရဲ့လူ့အခှင့ျအရေး၊ အခွခေံကတြဲ့ လှတျလပျခှင့ျတှကေို ကငြ့ျသုံးပိုငျခှင့ျ ခံစားပိုငျခှင့ျရှိတယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။
