[[Zawgyi/Unicode]]
ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာဥပဒေ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေကို ပြင်ဆင်ရေးဆွဲဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ စစ်ကောင်စီခန့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြောပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက လိုလားတဲ့ PR အချိုးကျရွေးကောက်ပွဲစနစ်နဲ့ကိုက်ညီအောင် ဥပဒေ ပြင်ဆင်ဖို့ဖြစ်ပြီး မဲပေးခွင့်နဲ့ ကြိုတင်မဲကိစ္စရပ်ဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ အဓိက ပြင်ဆင်သွားမယ်လို့ သိရပါတယ်။ ရန်ကုန်ပေးပို့တဲ့သတင်းကို မဆုမွန်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲ မသမာမှုတွေရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ဥပဒေတချို့ကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံးဖို့ လိုလားနေပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်ကို PR အချိုးကျရွေးကောက်ပွဲစနစ် ပြောင်းလဲကျင့်သုံးဖို့ လိုလားသလို စစ်ကောင်စီခန့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကလည်း ဒါကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်လာပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတချို့ကို ပြင်ဆင်ပယ်ဖျက်တာမျိုးလုပ်ဖို့လည်း ရှိနေပါတယ်။ ပယ်ဖျက်မယ့်ကိစ္စတွေထဲမှာ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ အသက် ၆၀ နဲ့အထက် ကြိုတင်မဲပေးတဲ့ကိစ္စ၊ ကိုယ်မဲပေးရမယ့်နေရာမဟုတ်ဘဲ တခြားတနေရာမှာ ရက်ပေါင်း ၉၀ အထက် ရောက်နေသူတွေကို ရောက်တဲ့အရပ်မှာပဲ မဲပေးဖို့ခွင့်ပြုပေးခဲ့ တဲ့ကိစ္စတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မဲပေးသူဟာ နိုင်ငံသားလက်မှတ် တခုခုပြနိုင်မှ မဲပေးခွင့်ပြုဖို့ဆိုတာကို လုပ်ထုံးလုပ်နည်းထဲမှာ ထည့်သွင်းဖို့ ပြင်ဆင်မယ်လို့ မနေ့က နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲအတွင်း ကော်မရှင် ညွှန်ကြားရေးမျုးချုပ် ဦးခင်မောင်ဦးက ပြောပါတယ်။
“နောက်ကျင်းပမယ့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ သက်ဆိုင်ရာရွေးကောက် ပွဲ ဥပဒေ နည်းဥပဒေများနဲ့အညီ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူတွေကိုသာ စိစစ်ပြီး ကြိုတင်မဲပေးခြင်းလုပ်ငန်းတွေကိုကြပ်မပ်သွားဖို့ရှိပါတယ်။ နောက်တခုကတော့ ရက်ပေါင်း ၁၈၀ အထက် မဲဆန္ဒနယ်ပြင်ပရောက် အခြားမဲဆန္ဒရှင်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ နည်းဥပဒေပြင်ပြီး ရက်ပေါင်း ၉၀ အထက် မဲဆန္ဒနယ်ပြင်ပရောက် မဲဆန္ဒရှင်တွေဟာ မိမိရောက်ရာဒေသကမဲစာရင်းမှာပါဖို့ ပုံစံ ၃ က နဲ့လျှောက်ထားပြီး ဆန္ဒမဲရရှိတဲ့ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ နောက်လုပ်မယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ရက်ပေါင်း ၉၀ မဲဆန္ဒ နယ်ပြင်ပရောက်မဲဆန္ဒရှင်တွေကို ခွင့်မပြုတော့ဘဲ မဲဆန္ဒနယ်ပြင်ပရောက်နေသူတွေက မိမိရောက်ရာနေရာမှာဆန္ဒမဲပေးချင်ရင် ပါရမယ့်အထောက်အထားနဲ့အတူ ရပ်ကွက်ကော်မ ရှင်ရုံးမှာတင်ပြမှ မဲပေးလို့ ရပါမယ်။”
တဆက်တည်းပဲ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ဆက်နွယ်တဲ့ ဥပဒေတချို့ကိုလည်း ပြင်ဆင်သွားမယ်လို့ သိရပါတယ်။ နိုင်ငံရေးပါတီများ မှတ်ပုံတင်ခြင်းဥပဒေနဲ့ နည်းဥပဒေတွေကို အသစ်ပြန် ပြဌန်းနိုင်ဖို့ လုပ်နေတယ်လို့ ဦးခင်မောင်ဦးက ပြောပါတယ်။
“ပြီးခဲ့တဲ့၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေ ဒါတွေကို သုံးသပ်ပါတယ်။ နောက်တခုကတော့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကိုစစ်ပါတယ်။ စစ်တဲ့အခါ တွေ့ရှိရတဲ့ တွေ့ရှိချက်တွေကို သုံးသပ်ပါတယ်။ အဲဒီအပေါ်မူတည်ပြီး နိုင်ငံရေးပါတီများ မှတ်ပုံတင်ခြင်းဥပဒေနဲ့ နည်းဥပဒေကို အသစ်ပြဌာန်းနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ မကြာခင် ပြီးမယ်ထင်ပါတယ်။ အဲဒါပြီးရင်တော့ အဲဒီ ဥပဒေနဲ့အညီ ထပ်ပြီးတော့ မှတ်ပုံတင်ချင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီအသစ်အဖြစ် တည်ထောင်ခွင့်နဲ့ လျှောက်ထားမယ့် ပါတီတွေဟာအဲ ဥပဒေအတိုင်း ဆောင်ရွက်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။”
လက်ရှိ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကတော့ ၂၀၁၀ တုန်းကရေးဆွဲခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင်ခြင်း ဆိုင်ရာဥပဒေ နည်းဥပဒေအရ လျှောက်ထားခဲ့ကြတာဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာ တည်ဆဲမှတ်ပုံတင်ပါတီ ၉၂ ပါတီရှိပါတယ်။
ပြင်ဆင်ပြဌာန်းဖို့ ရှိတဲ့အထဲမှာတော့ PR အချိုးကျကိုယ်စားပြုစနစ်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာဥပဒေနဲ့ နည်းဥပဒေ၊ ပြည်သူ့ လွှတ်တော် အမျိုးသားလွှတ်တော် တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာဥပဒေနဲ့ နည်းပဒေအပြင် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ရုပ်သိမ်းခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေလည်းပါဝင်မယ်လို့ သိရပါတယ်။ PR အချိုးကျကိုယ်စားပြုစနစ်အတွက်တော့ ကော်မရှင်အနေနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး ဆွေးနွေးညှိုနှိုင်းတာမျိုးရှိခဲ့ပြီး ဘယ်အဆင့်ရောက်နေပြီလဲဆိုတာ အတိအကျမသိရသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် တည်ဆဲဖွဲ့စည်းပုံအရဆိုရင်တော့ ဥပဒေတွေကို ပြင်ဆင် ပြဌာန်းဖို့ဆိုတာ လွှတ်တော်ခေါ်ယူရဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီကတော့ သူတို့ရဲ့ ဦးတည်ချက်တခုတည်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲတခု ခေါ်ယူနိုင်ဖို့ဆိုတာ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေပြင်ဆင်မှုတွေကို ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် အမိန့်အာဏာသုံးပြီး လုပ်မလား၊ ဒါမှမဟုတ် ရွေးကောက် ပွဲလုပ်ပြီး လွှတ်တော်ခေါ်ယူပြီး ပြင်ဆင်မလားဆိုတာတွေကတော့ သဲသဲကွဲကွဲမရှိသေးပါဘူး။
============
[[Unicode]]
ရှေးကောကျပှဲဥပဒနေဲ့ လုပျထုံးလုပျနညျးတှပွေငျဆငျဖို့ ဆောငျရှကျနေ
ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာဥပဒေ လုပျထုံးလုပျနညျးတှကေို ပွငျဆငျရေးဆှဲဖို့ ပွငျဆငျနတေယျလို့ စဈကောငျစီခန့ျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ပွောပါတယျ။ စဈကောငျစီက လိုလားတဲ့ PR အခြိုးကရြှေးကောကျပှဲစနဈနဲ့ကိုကျညီအောငျ ဥပဒေ ပွငျဆငျဖို့ဖွဈပွီး မဲပေးခှင့ျနဲ့ ကွိုတငျမဲကိစ်စရပျဆိုငျရာ လုပျထုံးလုပျနညျးတှေ အဓိက ပွငျဆငျသှားမယျလို့ သိရပါတယျ။ ရနျကုနျပေးပို့တဲ့သတငျးကို မဆုမှနျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ရှေးကောကျပှဲ မသမာမှုတှရှေိခဲ့တယျဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ အာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ စဈကောငျစီအနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ ဥပဒတေခြို့ကို ပွောငျးလဲကငြ့ျသုံးဖို့ လိုလားနပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ ရှေးကောကျပှဲစနဈကို PR အခြိုးကရြှေးကောကျပှဲစနဈ ပွောငျးလဲကငြ့ျသုံးဖို့ လိုလားသလို စဈကောငျစီခန့ျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျကလညျး ဒါကို ဦးစားပေးဆောငျရှကျလာပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ လုပျထုံးလုပျနညျးတခြို့ကို ပွငျဆငျပယျဖကြျတာမြိုးလုပျဖို့လညျး ရှိနပေါတယျ။ ပယျဖကြျမယ့ျကိစ်စတှထေဲမှာ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာကငြ့ျသုံးခဲ့တဲ့ အသကျ ၆၀ နဲ့အထကျ ကွိုတငျမဲပေးတဲ့ကိစ်စ၊ ကိုယျမဲပေးရမယ့ျနရောမဟုတျဘဲ တခွားတနရောမှာ ရကျပေါငျး ၉၀ အထကျ ရောကျနသေူတှကေို ရောကျတဲ့အရပျမှာပဲ မဲပေးဖို့ခှင့ျပွုပေးခဲ့ တဲ့ကိစ်စတှေ ပါဝငျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ မဲပေးသူဟာ နိုငျငံသားလကျမှတျ တခုခုပွနိုငျမှ မဲပေးခှင့ျပွုဖို့ဆိုတာကို လုပျထုံးလုပျနညျးထဲမှာ ထည့ျသှငျးဖို့ ပွငျဆငျမယျလို့ မနေ့က နပွေညျတောျမှာ ကငြျးပတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲအတှငျး ကောျမရှငျ ညှှနျကွားရေးမြုးခြုပျ ဦးခငျမောငျဦးက ပွောပါတယျ။
“နောကျကငြျးပမယ့ျ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲမှာတော့ သကျဆိုငျရာရှေးကောကျ ပှဲ ဥပဒေ နညျးဥပဒမြေားနဲ့အညီ ကွိုတငျဆန်ဒမဲပေးပိုငျခှင့ျရှိသူတှကေိုသာ စိစဈပွီး ကွိုတငျမဲပေးခွငျးလုပျငနျးတှကေိုကွပျမပျသှားဖို့ရှိပါတယျ။ နောကျတခုကတော့ ရကျပေါငျး ၁၈၀ အထကျ မဲဆန်ဒနယျပွငျပရောကျ အခွားမဲဆန်ဒရှငျတှနေဲ့ပတျသကျပွီး ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ နညျးဥပဒပွေငျပွီး ရကျပေါငျး ၉၀ အထကျ မဲဆန်ဒနယျပွငျပရောကျ မဲဆန်ဒရှငျတှဟော မိမိရောကျရာဒသေကမဲစာရငျးမှာပါဖို့ ပုံစံ ၃ က နဲ့လြှောကျထားပွီး ဆန်ဒမဲရရှိတဲ့ကိစ်စဖွဈပါတယျ။ နောကျလုပျမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာတော့ရကျပေါငျး ၉၀ မဲဆန်ဒ နယျပွငျပရောကျမဲဆန်ဒရှငျတှကေို ခှင့ျမပွုတော့ဘဲ မဲဆန်ဒနယျပွငျပရောကျနသေူတှကေ မိမိရောကျရာနရောမှာဆန်ဒမဲပေးခငြျရငျ ပါရမယ့ျအထောကျအထားနဲ့အတူ ရပျကှကျကောျမ ရှငျရုံးမှာတငျပွမှ မဲပေးလို့ ရပါမယျ။”
တဆကျတညျးပဲ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ဆကျနှယျတဲ့ ဥပဒတေခြို့ကိုလညျး ပွငျဆငျသှားမယျလို့ သိရပါတယျ။ နိုငျငံရေးပါတီမြား မှတျပုံတငျခွငျးဥပဒနေဲ့ နညျးဥပဒတှေကေို အသဈပွနျ ပွဌနျးနိုငျဖို့ လုပျနတေယျလို့ ဦးခငျမောငျဦးက ပွောပါတယျ။
“ပွီးခဲ့တဲ့၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာဖွဈခဲ့တဲ့ ဖွဈစဉျတှေ ဒါတှကေို သုံးသပျပါတယျ။ နောကျတခုကတော့ နိုငျငံရေးပါတီတှကေိုစဈပါတယျ။ စဈတဲ့အခါ တှေ့ရှိရတဲ့ တှေ့ရှိခကြျတှကေို သုံးသပျပါတယျ။ အဲဒီအပေါျမူတညျပွီး နိုငျငံရေးပါတီမြား မှတျပုံတငျခွငျးဥပဒနေဲ့ နညျးဥပဒကေို အသဈပွဌာနျးနိုငျဖို့ ဆောငျရှကျနပေါတယျ။ မကွာခငျ ပွီးမယျထငျပါတယျ။ အဲဒါပွီးရငျတော့ အဲဒီ ဥပဒနေဲ့အညီ ထပျပွီးတော့ မှတျပုံတငျခငြျတဲ့ နိုငျငံရေးပါတီအသဈအဖွဈ တညျထောငျခှင့ျနဲ့ လြှောကျထားမယ့ျ ပါတီတှဟောအဲ ဥပဒအေတိုငျး ဆောငျရှကျခှင့ျရမှာဖွဈပါတယျ။”
လကျရှိ နိုငျငံရေးပါတီတှကေတော့ ၂၀၁၀ တုနျးကရေးဆှဲခဲ့တဲ့ နိုငျငံရေးပါတီမြားမှတျပုံတငျခွငျး ဆိုငျရာဥပဒေ နညျးဥပဒအေရ လြှောကျထားခဲ့ကွတာဖွဈပွီး လကျရှိမှာ တညျဆဲမှတျပုံတငျပါတီ ၉၂ ပါတီရှိပါတယျ။
ပွငျဆငျပွဌာနျးဖို့ ရှိတဲ့အထဲမှာတော့ PR အခြိုးကကြိုယျစားပွုစနဈအတှကျ ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာဥပဒနေဲ့ နညျးဥပဒေ၊ ပွညျသူ့ လှှတျတောျ အမြိုးသားလှှတျတောျ တိုငျးဒသေကွီးလှှတျတောျကိုယျစားလှယျရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာဥပဒနေဲ့ နညျးပဒအေပွငျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျရုပျသိမျးခွငျးဆိုငျရာ ဥပဒလေညျးပါဝငျမယျလို့ သိရပါတယျ။ PR အခြိုးကကြိုယျစားပွုစနဈအတှကျတော့ ကောျမရှငျအနနေဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတှကေို ဖိတျခေါျပွီး ဆှေးနှေးညှိုနှိုငျးတာမြိုးရှိခဲ့ပွီး ဘယျအဆင့ျရောကျနပွေီလဲဆိုတာ အတိအကမြသိရသေးပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ တညျဆဲဖှဲ့စညျးပုံအရဆိုရငျတော့ ဥပဒတှေကေို ပွငျဆငျ ပွဌာနျးဖို့ဆိုတာ လှှတျတောျခေါျယူရဦးမှာဖွဈပါတယျ။
စဈကောငျစီကတော့ သူတို့ရဲ့ ဦးတညျခကြျတခုတညျးမှာ ရှေးကောကျပှဲတခု ခေါျယူနိုငျဖို့ဆိုတာ ပါဝငျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲဥပဒပွေငျဆငျမှုတှကေို ရှေးကောကျပှဲမတိုငျခငျ အမိန့ျအာဏာသုံးပွီး လုပျမလား၊ ဒါမှမဟုတျ ရှေးကောကျ ပှဲလုပျပွီး လှှတျတောျခေါျယူပွီး ပွငျဆငျမလားဆိုတာတှကေတော့ သဲသဲကှဲကှဲမရှိသေးပါဘူး။
============
