[[Zawgyi/Unicode]]
ရခိုင်ပြည်နယ်က ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့လုပ်ရပ်ဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန်အစိုးရက မတ်လ ၂၁ ရက်က တရားဝင် သတ်မှတ်ကြေညာတဲ့အပေါ် စစ်ကောင်စီက ပယ်ချပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ရော တပ်မတော်အနေနဲ့ပါ လုပ်ဆောင်ခဲ့တာမရှိဘူးလို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ စစ်သားတချို့တော့ ရှိခဲ့တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေကတော့ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ ကြေညာချက်ကို ကြိုဆိုပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ရန်ကုန်ကပေးပို့တာကို ကိုငြိမ်းချမ်းက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွေတုန်းက ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဖြစ်တယ် လို့ အမေရိကန်အစိုးရက တရားဝင်သတ်မှတ် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်အစိုးရ မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ အထောက်အထားတွေအရ မြန်မာစစ်တပ်က လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကျူးလွန်ခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Anthony Blinken က တနင်္လာနေ့က ကြေညာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ရှင်းလင်း သတ်ဖြတ်တဲ့လုပ်ရပ်တွေကို စစ်တပ်က ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ စနစ်တကျဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်ဆိုတာကိုသူက ခုလို ဥပမာတချို့ပေးပြီးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“စစ်ဆင်ရေးတွေကိုကွပ်ကဲခဲ့တဲ့ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် မင်းအောင်လှိုင် ကိုယ်တိုင် လူသိရှင်ကြားပြောကြားခဲ့ချက်အရ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ် ဆိုတဲ့ သက်သေပြနိုင်ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁ ရက်မှာ မြန်မာစစ် တပ်က ရွာတွေကိုဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ပြီး အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး၊ ကလေးငယ်တွေကို သတ်ဖြတ် နှိပ်စက် မုဒိမ်းကျင့်နေချိန်မှာ သူက ဘင်္ဂလီပြဿနာဟာ ရေရှည်ပြဿနာဖြစ်တယ်။ မပြီးစီးနိုင်တဲ့ပြဿနာဖြစ်လာတယ်။ ဒီပြဿနာကို အစိုးရနဲ့ တပ်မတော်က အသေအချာကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းနေပါတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းကျ ရွေးကောက်ထားတဲ့ အစိုးရကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ဖယ်ရှားတဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို သူပဲ ဦးဆောင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာလည်း ဖိနှိပ်တဲ့စစ်အစိုးရ အကြီးအကဲဖြစ်နေပါတယ်။”
အခုလို အမေရိကန်အစိုးရက သတ်မှတ်ကြေညာတဲ့အပေါ် စစ်ကောင်စီက ပယ်ချ ပါတယ်။ စစ်သားတချို့ပြစ်မှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့ပေမယ့် စစ်တပ်တခုလုံးအနေနဲ့ ခုလိုပြစ်မှုတွေ ကျုးလွန်ခဲ့တာ မရှိဘူးလို့ တုံ့ပြန်ပါတယ်။
“ကျနော်တို့အနေနဲ့တော့ ယခင်ပေါ့နော်၊ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက်ကတည်းက အစိုးရ အဆက်ဆက်ကလည်း ရှင်းလင်းပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ကော်မရှင်တွေ ဖွဲ့ပြီးလည်း လုပ်ဆောင်နေတာတွေ ရှိတယ်၊ ဒါတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ သီးခြားတော့ ပြောစရာမရှိပါဘူး။ ဒါကတော့ သူတို့စွပ်စွဲနေကျဖြစ်တဲ့ အတိုင်း သူတို့ အစီအစဉ်အတိုင်း စွပ်စွဲနေတာဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့က ဒီမှာလည်း သက်သေပြခဲ့ပြီး ဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ ဒါ ပြစ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ စစ်သည်တွေရှိတယ်။ ပြစ်မှုကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ စစ်သည်တွေလည်း အနည်းစုပါပဲ။ တပ်မတော် တရပ်လုံးအနေနဲ့ရော၊ အစိုးရအနေနဲ့ရော လုပ်ဆောင်ခဲ့တာမရှိဘူး။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း ကျနော်တို့ ထိုက်သင့်တဲ့ အရေးယူမှုတွေ ပြစ်မှုနဲ့ဆိုင်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်နဲ့ဆိုင်တဲ့ အရေးယူမှုတွေလည်း ဒါဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။”
မြန်မာစစ်တပ်က ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံပါဘူး။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတုန်းက ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း အင်းဒင်ကျေးရွာမှာ မူဆလင် ၁၀ ဦးကို သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စစ်သား ၇ ဦးကို တပ်မတော်က အလုပ်ကြမ်းနဲ့ ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ်စီချခဲ့တယ်လို့ ၂၀၁၈ ဧပြီလမှာ စစ်တပ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ထောင်ဒဏ်တွေကို ၁ နှစ်အထိ လျော့ချပေးခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ၂၀၁၈ နိုဝင်ဘာလမှာပဲ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အမိန့်နဲ့ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေအပေါ် စစ်တပ်က လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကျူးလွန်ခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်အစိုးရက သတ်မှတ်ခဲ့တာကို ရခိုင်ပြည်နယ် က ရိုဟင်ဂျာတွေကတော့ ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ တရားမျှတမှု ရရှိတဲ့အထိ ဆောင် ရွက်ပေးစေချင်တယ်လို့လည်း ရိုဟင်ဂျာ လွတ်မြောက်ရေးညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ ပူးတွဲတည်ထောင်သူ တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးနေဆန်းလွင်က ပြောပါတယ်။
“ရာဇဝတ်မှုတွေကို နိုင်ငံတကာသိလာခဲ့တာ ၂၀၁၆ ၊ ၂၀၁၇ ဆိုပေမယ့် တကယ်တမ်း ကျနော်တို့ ခံစားနေရတာ ၁၉၇၈ ကတည်းက။ ဒါနှစ်ပေါင်း ၄၀ ကျော်ပြီပေါ့နော်၊ အခုလို အမေရိကန်အစိုးရက သတ်မှတ်ကြေညာလိုက်တာကို ကျနော်တို့ အားလုံးကြိုဆိုတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကြေညာရုံတင်မဟုတ်ဘူး၊ နောက်ပိုင်းမှာ တရားမျှတမှုရရှိလာရေးအတွက် အမေရိကန်အစိုးရကနေပြီးတော့ သီးသန့်ဘာတွေ လုပ်ပေးမလဲ။ ဒါတွေကိုတော့ ကျနော်တို့ ဆက်လက်တောင်းဆိုသွားမယ်။ သီးသန့် အမေရိကန်အစိုးရကို တိုက်တွန်းသွားပါမယ်။”
ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်မှုဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန်အစိုးရက အခုလို သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့တဲအ့ပေါ် NUG ကြားကာလ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကတော့ ကြိုဆိုလက်ခံခဲ့ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်က လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေးအခြေခံတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် စစ်တပ်က နယ်မြေရှင်းလင်းမှုတွေအတွင်း ဆိုးဝါးတဲ့လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက မှတ်တမ်းပြုစု အစီရင်ခံစာတွေ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဲဒီနယ်မြေရှင်းလင်းမှုအတွင်း ရိုဟင်ဂျာ ၇ သိန်းထက်မနည်း အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေးခဲ့ကြရပါတယ်။
===========
[[Unicode]]
လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု သတျမှတျကွညောခကြျ မွနျမာစဈတပျပယျခြ
ရခိုငျပွညျနယျက ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ မွနျမာစဈတပျရဲ့လုပျရပျဟာ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဖွဈတယျလို့ အမရေိကနျအစိုးရက မတျလ ၂၁ ရကျက တရားဝငျ သတျမှတျကွညောတဲ့အပေါျ စဈကောငျစီက ပယျခပြါတယျ။ အစိုးရအနနေဲ့ရော တပျမတောျအနနေဲ့ပါ လုပျဆောငျခဲ့တာမရှိဘူးလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ပွဈမှုကြူးလှနျခဲ့တဲ့ စဈသားတခြို့တော့ ရှိခဲ့တယျလို့ သူက ပွောပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာတှကေတော့ အမရေိကနျအစိုးရရဲ့ ကွညောခကြျကို ကွိုဆိုပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ရနျကုနျကပေးပို့တာကို ကိုငွိမျးခမြျးက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ၂၀၁၆ ခုနှဈနဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှဈတှတေုနျးက ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှအေပေါျ မွနျမာစဈတပျရဲ့ ဆောငျရှကျမှုတှဟော လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဖွဈတယျ လို့ အမရေိကနျအစိုးရက တရားဝငျသတျမှတျ ကွညောခဲ့ပါတယျ။ အမရေိကနျအစိုးရ မှတျတမျးတငျထားတဲ့ အထောကျအထားတှအေရ မွနျမာစဈတပျက လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုကြူးလှနျခဲ့တယျလို့ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Anthony Blinken က တနငျ်လာနေ့က ကွညောခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာတှကေို ရှငျးလငျး သတျဖွတျတဲ့လုပျရပျတှကေို စဈတပျက ရညျရှယျခကြျရှိရှိ စနဈတကဆြောငျရှကျခဲ့တယျဆိုတာကိုသူက ခုလို ဥပမာတခြို့ပေးပွီးပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
“စဈဆငျရေးတှကေိုကှပျကဲခဲ့တဲ့ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ မငျးအောငျလှိုငျ ကိုယျတိုငျ လူသိရှငျကွားပွောကွားခဲ့ခကြျအရ ရညျရှယျခကြျရှိရှိ ဆောငျရှကျခဲ့တယျ ဆိုတဲ့ သကျသပွေနိုငျပါတယျ။ ၂၀၁၇ ခုနှဈ စကျတငျဘာ ၁ ရကျမှာ မွနျမာစဈ တပျက ရှာတှကေိုဝငျရောကျတိုကျခိုကျပွီး အမြိုးသား၊ အမြိုးသမီး၊ ကလေးငယျတှကေို သတျဖွတျ နှိပျစကျ မုဒိမျးကငြ့ျနခြေိနျမှာ သူက ဘငျ်ဂလီပွူနာဟာ ရရှေညျပွူနာဖွဈတယျ။ မပွီးစီးနိုငျတဲ့ပွူနာဖွဈလာတယျ။ ဒီပွူနာကို အစိုးရနဲ့ တပျမတောျက အသအေခြာကိုငျတှယျ ဖွရှေငျးနပေါတယျလို့ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ ဒီမိုကရစေီနညျးလမျးကြ ရှေးကောကျထားတဲ့ အစိုးရကို ၂၀၂၁ ခုနှဈမှာ ဖယျရှားတဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှုကို သူပဲ ဦးဆောငျခဲ့တာဖွဈပွီး လကျရှိမှာလညျး ဖိနှိပျတဲ့စဈအစိုးရ အကွီးအကဲဖွဈနပေါတယျ။”
အခုလို အမရေိကနျအစိုးရက သတျမှတျကွညောတဲ့အပေါျ စဈကောငျစီက ပယျခြ ပါတယျ။ စဈသားတခြို့ပွဈမှုတှေ ကြူးလှနျခဲ့ပမေယ့ျ စဈတပျတခုလုံးအနနေဲ့ ခုလိုပွဈမှုတှေ ကြုးလှနျခဲ့တာ မရှိဘူးလို့ တုံ့ပွနျပါတယျ။
“ကနြောျတို့အနနေဲ့တော့ ယခငျပေါ့နောျ၊ ဦးသိနျးစိနျအစိုးရလကျထကျကတညျးက အစိုးရ အဆကျဆကျကလညျး ရှငျးလငျးပွီး ဖွဈပါတယျ။ စုံစမျးစဈဆေးရေး ကောျမရှငျတှေ ဖှဲ့ပွီးလညျး လုပျဆောငျနတောတှေ ရှိတယျ၊ ဒါတှနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ သီးခွားတော့ ပွောစရာမရှိပါဘူး။ ဒါကတော့ သူတို့စှပျစှဲနကေဖြွဈတဲ့ အတိုငျး သူတို့ အစီအစဉျအတိုငျး စှပျစှဲနတောဖွဈတယျ။ ကနြောျတို့က ဒီမှာလညျး သကျသပွေခဲ့ပွီး ဖွဈတယျ။ ကနြောျတို့အနနေဲ့ ဒါ ပွဈမှု ကြူးလှနျခဲ့တဲ့ စဈသညျတှရှေိတယျ။ ပွဈမှုကြူးလှနျခဲ့တဲ့ စဈသညျတှလေညျး အနညျးစုပါပဲ။ တပျမတောျ တရပျလုံးအနနေဲ့ရော၊ အစိုးရအနနေဲ့ရော လုပျဆောငျခဲ့တာမရှိဘူး။ အဲဒါနဲ့ ပတျသကျပွီးလညျး ကနြောျတို့ ထိုကျသင့ျတဲ့ အရေးယူမှုတှေ ပွဈမှုနဲ့ဆိုငျတဲ့ ပွဈဒဏျနဲ့ဆိုငျတဲ့ အရေးယူမှုတှလေညျး ဒါဆောငျရှကျခဲ့ပွီး ဖွဈပါတယျ။”
မွနျမာစဈတပျက ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံပါဘူး။ ၂၀၁၇ ခုနှဈ စကျတငျဘာလတုနျးက ရခိုငျပွညျနယျ မွောကျပိုငျး အငျးဒငျကြေးရှာမှာ မူဆလငျ ၁၀ ဦးကို သတျဖွတျမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး စဈသား ၇ ဦးကို တပျမတောျက အလုပျကွမျးနဲ့ ထောငျဒဏျ ၁၀ နှဈစီခခြဲ့တယျလို့ ၂၀၁၈ ဧပွီလမှာ စဈတပျက ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ထောငျဒဏျတှကေို ၁ နှဈအထိ လြော့ခပြေးခဲ့ပွီးတဲ့နောကျ ၂၀၁၈ နိုဝငျဘာလမှာပဲ ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျအမိန့ျနဲ့ လှတျငွိမျးခမြျးသာခှင့ျပေးခဲ့ပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျထဲက ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှအေပေါျ စဈတပျက လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုကြူးလှနျခဲ့တယျလို့ အမရေိကနျအစိုးရက သတျမှတျခဲ့တာကို ရခိုငျပွညျနယျ က ရိုဟငျဂြာတှကေတော့ ကွိုဆိုလိုကျပါတယျ။ တရားမြှတမှု ရရှိတဲ့အထိ ဆောငျ ရှကျပေးစခေငြျတယျလို့လညျး ရိုဟငျဂြာ လှတျမွောကျရေးညှန့ျပေါငျးအဖှဲ့ ပူးတှဲတညျထောငျသူ တဦးဖွဈတဲ့ ဦးနဆေနျးလှငျက ပွောပါတယျ။
“ရာဇဝတျမှုတှကေို နိုငျငံတကာသိလာခဲ့တာ ၂၀၁၆ ၊ ၂၀၁၇ ဆိုပမေယ့ျ တကယျတမျး ကနြောျတို့ ခံစားနရေတာ ၁၉၇၈ ကတညျးက။ ဒါနှဈပေါငျး ၄၀ ကြောျပွီပေါ့နောျ၊ အခုလို အမရေိကနျအစိုးရက သတျမှတျကွညောလိုကျတာကို ကနြောျတို့ အားလုံးကွိုဆိုတယျ။ ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီး ကွညောရုံတငျမဟုတျဘူး၊ နောကျပိုငျးမှာ တရားမြှတမှုရရှိလာရေးအတှကျ အမရေိကနျအစိုးရကနပွေီးတော့ သီးသန့ျဘာတှေ လုပျပေးမလဲ။ ဒါတှကေိုတော့ ကနြောျတို့ ဆကျလကျတောငျးဆိုသှားမယျ။ သီးသန့ျ အမရေိကနျအစိုးရကို တိုကျတှနျးသှားပါမယျ။”
ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ ကြူးလှနျမှုဟာ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဖွဈတယျလို့ အမရေိကနျအစိုးရက အခုလို သတျမှတျကွညောခဲ့တဲအ့ပေါျ NUG ကွားကာလ အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရကတော့ ကွိုဆိုလကျခံခဲ့ပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ၂၀၁၇ ခုနှဈက လူမြိုးရေး၊ ဘာသာရေးအခွခေံတဲ့ ပဋိပက်ခတှေ ဖွဈခဲ့ပွီးနောကျ စဈတပျက နယျမွရှေငျးလငျးမှုတှအေတှငျး ဆိုးဝါးတဲ့လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှေ ကြူးလှနျခဲ့တယျလို့ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှကေ မှတျတမျးပွုစု အစီရငျခံစာတှေ ထုတျပွနျထားပါတယျ။ အဲဒီနယျမွရှေငျးလငျးမှုအတှငျး ရိုဟငျဂြာ ၇ သိနျးထကျမနညျး အိမျနီးခငြျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံဘကျကို ထှကျပွေးခဲ့ကွရပါတယျ။
===========
