[[Zawgyi/Unicode]]
စစ်ကောင်စီကို သံအမတ်ခန့်အပ်လွှာပေးအပ်ပြီး အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ တရားဝင်မှု မပြုနိုင်အောင် အနောက်နိုင်ငံသံရုံးတချို့က သံအမတ်အဆင့် လျှော့ချမှုတွေရှိလာပေမယ့် စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ သံတမန် ပုံမှန်ဆက် ဆံရေးဆက်ထားရှိမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ မြန်မာစစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ရှိပြီး နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒအတိုင်း ဆက်ရပ်တည်မယ်လို့ တုံ့ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ရန်ကုန် သတင်းပေးပို့တာကို အလိမ္မာက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
မြန်မာစစ်ကောင်စီအကြီးအကဲထံ သံအမတ်ကြီးခန့်အပ်လွှာပေးပြီး အသိအမှတ် ပြုမှုကို ရှောင်ရှားတဲ့သဘောနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတချို့က သံအကြီးအကဲ သစ် စေလွှတ်တဲ့အခါမှာ သံအဆင့်ကို လျှော့ချလာတာပါ။ လတ်တလောအားဖြင့် အစ္စရေး၊ ဗြိတိန်၊ ဩစတြေးလျနိုင်ငံတွေက တရားဝင်ထုတ်ပြန်တာမျိုးမလုပ်ပေမယ့် သံအဆင့်တွေလျှော့ချထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ မြန်မာစစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ ဒီအပေါ်မှာ မူလ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒအတိုင်း ဆက်ရပ်တည်သွားမှာဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရသူ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက မေလ ၁၉ ရက် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာပြောခဲ့ပါတယ် ။
“ခုထိ ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ သံရုံးတရုံးမှ ပြန်ရုပ်သိမ်းသွားတာ မရှိပါဘူး။ သံရုံးတွေ အနေနဲ့ သံတမန် လျှော့ချချ မလျှော့ချချ ဒီကိစ္စသည် သူတို့နိုင်ငံတွေရဲ့ သဘောထားပဲဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံအနေနဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒအရ ဆောင်ရွက်သွားမယ်။ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို ရှေ့ရှုပြီး တုံ့ပြန်သင့်တာ တုံ့ပြန်မယ်။”
ဩစတြေးလျနိုင်ငံဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ဧပြီလက သက်တမ်းကုန်ခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင် ရာ သံအမတ်ကြီးနေရာမှာ သံအမတ်အဆင့် ဆက်မထားဘဲ သံရုံးယာယီတာဝန်ခံသဘော အစားထိုးမယ်လို့ ဩစတြေးလျအခြေစိုက် ABC သတင်းမှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဗြိတိန်ကလည်း မြန်မာနဲ့သံအဆက်အသွယ်မှာ သံအမတ်ကြီးအစား သံရုံးတာဝန်ခံအဖြစ် လျှော့ချလိုက်တာတွေ့ရပါတယ်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံခြားရေးဌာနက သံအဆင့် လျှော့ချတယ်လို့ တရားဝင်ထုတ်ပြန်တာမျိုးမရှိပေမယ့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ သံအမတ်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရသူ Mr. Pete Vowles ကို သံရုံးတာဝန်ခံအဆင့်အဖြစ်နဲ့ ဗြိတိန်နိုင်ငံခြားရေးဌာနဝက်ဆိုဒ်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ သူ့ကို မြန်မာဘက်က ပြည်ဝင်ခွင့်မပေးသေးပါဘူး။ ဒါဟာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းသဘောဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီရဲ့နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဌာန အမြဲတမ်းအတွင်းဝန် ဦးချမ်းအေးက ပြောပါတယ်။
“ UK သံအမတ်အနေနဲ့ သံအမတ်ခန့်အပ်လွှာကို ပေးအပ်ဖို့ ငြင်းဆိုလို့ သူ့နိုင်ငံမှာပဲ ပြန်စောင့်ဖို့ ကျနော်တို့ဘက်က လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ သူ့နိုင်ငံကပဲ ပြန်စောင့်ဖို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ သံရုံးယာယီတာဝန်ခံအဖြစ် ပြန်စောင့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကို လက်ခံလို့မရပါဘူး။ ဒီတော့ သံရုံးယာယီတာဝန်ခံဆိုရင်တော့ နောက်အသစ်ကိုပဲ လက်ခံလို့ရတယ်လို့ အကြောင်းပြန်ထားပါတယ်။”
ဗြိတိန်သံအမတ်ဟာ သူ့ရဲ့သံအမတ်ခန့်အပ်လွှာကို စစ်ကောင်စီကို မပေးအပ် ဘဲ ပြည်ပကို ထွက်ခွာပြီးမှ ပြည်တွင်းကို ပြန်လည်ဝင်ရောက်တဲ့အခါ သံရုံးယာယီတာဝန်ခံအဖြစ် ပြန်ဝင်ဖို့လုပ်တာဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြောပါတယ်။
မကြာသေးခင်ကလည်းဩစတြေးလျနိုင်ငံဘက်ကလည်း အခုလိုပဲ သံအမတ်နေရာကနေ တဆင့်လျှော့ချပြီး သံရုံးယာယီတာဝန်ခံအဆင့်ကိုပဲထားဖို့ အကြောင်းကြားလာတယ်လို့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ဦးချမ်းအေးက အတည်ပြုပါတယ်။
“သြစတြေးလျသံအမတ်ကလည်း တာဝန်ကုန်ဆုံးလို့ နောက်ထပ်ခန့်အပ်သူကို သံရုံးယာယီတာဝန်ခံအနေနဲ့ပဲ ထားရှိဖို့ ဆောင်ရွက်ထားတယ်လို့ အကြောင်းကြားလာပါတယ်။ ကျနော်တို့ကလည်း အပြန်အလှန်တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ သြစတြေးလျကို သံရုံးယာယီတာဝန်ခံအနေနဲ့ပဲထားရှိဖို့ ဆောင်ရွက်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။”
အခုလို အနောက်နိုင်ငံတချို့က သံအဆင့်လျှော့ချမှုဟာ စစ်ကောင်စီအတွက် သံတမန်ရေးထိုးနှက်မှုဖြစ်ပေမယ့်လည်း နိုင်ငံခြားသံရုံးအားလုံး ပြည်တွင်းမှာ ပုံမှန်အတိုင်းထားရှိလည်ပတ်နေတာမို့ စစ်ကောင်စီအတွက် သံတမန်ရေးအကျပ် အတည်းသဘော ဖြစ်စရာမရှိဘူးလို့ လေ့လာသူတွေ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ၁၉၈၈ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ယခင် စစ်အစိုးရလက်ထက်တုန်းကလည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အလားတူလိုပဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း သံအဆင့်လျှော့ချပြီး သံရုံးယာယီတာဝန်ခံအနေနဲ့ မြန်မာစစ်အစိုးရနဲ့ ဆက်ဆံခဲ့ဖူးပါတယ်။
=============
[[Unicode]]
နိုငျငံတခြို့ သံတမနျအဆင့ျလြှော့ခမြှု စဈကောငျစီတုံ့ပွနျ
စဈကောငျစီကို သံအမတျခန့ျအပျလှှာပေးအပျပွီး အာဏာသိမျးစဈကောငျစီရဲ့ တရားဝငျမှု မပွုနိုငျအောငျ အနောကျနိုငျငံသံရုံးတခြို့က သံအမတျအဆင့ျ လြှော့ခမြှုတှရှေိလာပမေယ့ျ စဈကောငျစီဘကျကတော့ သံတမနျ ပုံမှနျဆကျ ဆံရေးဆကျထားရှိမယျလို့ ပွောပါတယျ။ မွနျမာစဈကောငျစီအနနေဲ့ ရှိပွီး နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒအတိုငျး ဆကျရပျတညျမယျလို့ တုံ့ပွနျထားပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ရနျကုနျ သတငျးပေးပို့တာကို အလိမ်မာက တငျပွပေးထားပါတယျ။
မွနျမာစဈကောငျစီအကွီးအကဲထံ သံအမတျကွီးခန့ျအပျလှှာပေးပွီး အသိအမှတျ ပွုမှုကို ရှောငျရှားတဲ့သဘောနဲ့ အနောကျနိုငျငံတခြို့က သံအကွီးအကဲ သဈ စလှေှတျတဲ့အခါမှာ သံအဆင့ျကို လြှော့ခလြာတာပါ။ လတျတလောအားဖွင့ျ အစ်စရေး၊ ဗွိတိနျ၊ ဩစတွေးလနြိုငျငံတှကေ တရားဝငျထုတျပွနျတာမြိုးမလုပျပမေယ့ျ သံအဆင့ျတှလြှေော့ခထြားတာ တှေ့ရပါတယျ။ မွနျမာစဈကောငျစီဘကျကတော့ ဒီအပေါျမှာ မူလ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒအတိုငျး ဆကျရပျတညျသှားမှာဖွဈတယျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရသူ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက မလေ ၁၉ ရကျ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာပွောခဲ့ပါတယျ ။
“ခုထိ ကနြောျတို့နိုငျငံမှာ သံရုံးတရုံးမှ ပွနျရုပျသိမျးသှားတာ မရှိပါဘူး။ သံရုံးတှေ အနနေဲ့ သံတမနျ လြှော့ခခြြ မလြှော့ခခြြ ဒီကိစ်စသညျ သူတို့နိုငျငံတှရေဲ့ သဘောထားပဲဖွဈတယျ။ ကနြောျတို့ နိုငျငံအနနေဲ့ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒအရ ဆောငျရှကျသှားမယျ။ အမြိုးသားအကြိုးစီးပှားကို ရှေ့ရှုပွီး တုံ့ပွနျသင့ျတာ တုံ့ပွနျမယျ။”
ဩစတွေးလနြိုငျငံဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ဧပွီလက သကျတမျးကုနျခဲ့တဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျ ရာ သံအမတျကွီးနရောမှာ သံအမတျအဆင့ျ ဆကျမထားဘဲ သံရုံးယာယီတာဝနျခံသဘော အစားထိုးမယျလို့ ဩစတွေးလအြခွစေိုကျ ABC သတငျးမှာ ဖောျပွခဲ့ပါတယျ။ အလားတူပဲ ဗွိတိနျကလညျး မွနျမာနဲ့သံအဆကျအသှယျမှာ သံအမတျကွီးအစား သံရုံးတာဝနျခံအဖွဈ လြှော့ခလြိုကျတာတှေ့ရပါတယျ။ ဗွိတိနျနိုငျငံခွားရေးဌာနက သံအဆင့ျ လြှော့ခတြယျလို့ တရားဝငျထုတျပွနျတာမြိုးမရှိပမေယ့ျ ၂၀၂၁ ခုနှဈမှာ သံအမတျကွီးအဖွဈ ခန့ျအပျခံရသူ Mr. Pete Vowles ကို သံရုံးတာဝနျခံအဆင့ျအဖွဈနဲ့ ဗွိတိနျနိုငျငံခွားရေးဌာနဝကျဆိုဒျတှမှော ဖောျပွထားပါတယျ။ သူ့ကို မွနျမာဘကျက ပွညျဝငျခှင့ျမပေးသေးပါဘူး။ ဒါဟာ လုပျထုံးလုပျနညျးသဘောဖွဈတယျလို့ စဈကောငျစီရဲ့နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဌာန အမွဲတမျးအတှငျးဝနျ ဦးခမြျးအေးက ပွောပါတယျ။
“ UK သံအမတျအနနေဲ့ သံအမတျခန့ျအပျလှှာကို ပေးအပျဖို့ ငွငျးဆိုလို့ သူ့နိုငျငံမှာပဲ ပွနျစောင့ျဖို့ ကနြောျတို့ဘကျက လုပျထုံးလုပျနညျးအရ သူ့နိုငျငံကပဲ ပွနျစောင့ျဖို့ ပွောခဲ့ပါတယျ။ သံရုံးယာယီတာဝနျခံအဖွဈ ပွနျစောင့ျမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒါကို လကျခံလို့မရပါဘူး။ ဒီတော့ သံရုံးယာယီတာဝနျခံဆိုရငျတော့ နောကျအသဈကိုပဲ လကျခံလို့ရတယျလို့ အကွောငျးပွနျထားပါတယျ။”
ဗွိတိနျသံအမတျဟာ သူ့ရဲ့သံအမတျခန့ျအပျလှှာကို စဈကောငျစီကို မပေးအပျ ဘဲ ပွညျပကို ထှကျခှာပွီးမှ ပွညျတှငျးကို ပွနျလညျဝငျရောကျတဲ့အခါ သံရုံးယာယီတာဝနျခံအဖွဈ ပွနျဝငျဖို့လုပျတာဖွဈတယျလို့ စဈကောငျစီပွနျကွားရေးအဖှဲ့ခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ပွောပါတယျ။
မကွာသေးခငျကလညျးဩစတွေးလနြိုငျငံဘကျကလညျး အခုလိုပဲ သံအမတျနရောကနေ တဆင့ျလြှော့ခပြွီး သံရုံးယာယီတာဝနျခံအဆင့ျကိုပဲထားဖို့ အကွောငျးကွားလာတယျလို့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနက ဦးခမြျးအေးက အတညျပွုပါတယျ။
“သွစတွေးလသြံအမတျကလညျး တာဝနျကုနျဆုံးလို့ နောကျထပျခန့ျအပျသူကို သံရုံးယာယီတာဝနျခံအနနေဲ့ပဲ ထားရှိဖို့ ဆောငျရှကျထားတယျလို့ အကွောငျးကွားလာပါတယျ။ ကနြောျတို့ကလညျး အပွနျအလှနျတုံ့ပွနျတဲ့အနနေဲ့ သွစတွေးလကြို သံရုံးယာယီတာဝနျခံအနနေဲ့ပဲထားရှိဖို့ ဆောငျရှကျထားတာဖွဈပါတယျ။”
အခုလို အနောကျနိုငျငံတခြို့က သံအဆင့ျလြှော့ခမြှုဟာ စဈကောငျစီအတှကျ သံတမနျရေးထိုးနှကျမှုဖွဈပမေယ့ျလညျး နိုငျငံခွားသံရုံးအားလုံး ပွညျတှငျးမှာ ပုံမှနျအတိုငျးထားရှိလညျပတျနတောမို့ စဈကောငျစီအတှကျ သံတမနျရေးအကပြျ အတညျးသဘော ဖွဈစရာမရှိဘူးလို့ လေ့လာသူတှေ သုံးသပျကွပါတယျ။ ၁၉၈၈ အာဏာသိမျးပွီးနောကျ ယခငျ စဈအစိုးရလကျထကျတုနျးကလညျး အမရေိကနျပွညျထောငျစုက အလားတူလိုပဲ မွနျမာနိုငျငံတှငျး သံအဆင့ျလြှော့ခပြွီး သံရုံးယာယီတာဝနျခံအနနေဲ့ မွနျမာစဈအစိုးရနဲ့ ဆကျဆံခဲ့ဖူးပါတယျ။
=============
