[[Zawgyi/Unicode]]
လာမယ့် ၂၀၂၂ခုနှစ်မှာမြန်မာပြည်ရဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေဟာ နိုင်ငံရေးပြိုင်ဆိုင်မှုတွေ ပိုမို ပြင်းထန်မယ့်အလားအလာတွေ တွေ့မြင်နေရပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးကို မျှော်မှန်းလို့ မရနိုင်သေးကြောင်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီက ခေါင်းဆောင်တွေက သုံးသပ်ထားပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ ဒီသတင်းကို ကိုရန်နိုင်က တင်ပြထားပါတယ်။
ကုန်ဆုံးတော့မယ် ၂၀၂၁ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူခဲ့တဲ့နောက် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ဆန့်ကျင်ကန့် ကွက်မှုတွေ၊ ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းတာတွေ၊ ဖမ်းဆီးတာတွေ၊ သတ်ဖြတ်တာတွေ၊ မီးရှို့တာတွေ၊ ဒေသအနှံ့တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီး မြန်မာပြည်သူတွေဟာ ကြမ်းတမ်းခက်ခဲတဲ့နှစ် တစ်နှစ်ကို ဖြတ်သန်းခဲ့ကြရတာပါ။
လာမယ့်နှစ်သစ်မှာလည်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအခြေအနေဟာ လွန်ဆွဲမှုပြင်းထန်မယ့်နှစ်အဖြစ် ရှုမြင်ကြောင်း NCA အပစ်ရပ်စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ၁၀ ဖွဲ့ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် ဦးဆောင်အဖွဲ့က ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာကလည်း အခုလိုပြောပါတယ်။
“အားလုံးတွက်ထားတာကတော့မြန်မာပြည်ရဲ့ ၂၀၂၂ ကတော့ လွန်ဆွဲပွဲ၊ သူလည်း မနိုင်၊ ကိုယ်လည်း မနိုင် ပြင်းထန်တဲ့ လွန်ဆွဲပွဲဖြစ်မယ်လို့ ခန့်မှန်းကြတာကိုး။ Stalemate ပေါ့ဗျာ။ရင်ဆိုင်မှုက ပိုပြင်းထန်နိုင်တယ်။ တဘက်ကလည်း လက်ရှိ အပေါ်စီးရနေတဲ့ စစ်ကောင်စီက အခြေအနေအရပ်ရပ်ပေါ့။ သံတမန်ရေး၊ နိုင်ငံတကာအရေး၊ ပြည်တွင်းရေး အကုန်လုံးကို ခြုံပြီးတော့ အလှည့်အပြောင်းတစ်ခုအနေနဲ့ အခြားနည်းနာကို ပြောင်းချင်လည်း ပြောင်းနိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြောင်းတဲ့ဟာက အလျှော့ပေးတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါကြောင့် ပိုပြီးတော့ နည်းပရိယာယ်ကြွယ်ပြီးတော့ အကွေ့အပတ် အလိမ် အလှည့်ပိုများတဲ့နှစ် ဖြစ်နိုင်တယ်၊ လာမယ့်နှစ်က။ ”
အခြားနည်းနာကို အသုံးပြုရာမှာ စစ်ကောင်စီဘက်က ၂၀၂၁ခုနှစ်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ နည်းတွေကို အသုံးပြုထားတာကြောင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာတော့ အကျဉ်းသားတွေ လွှတ်ပေးတာလို၊ နိုင်ငံရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးတာလို၊ သံတမန်ရေးအရ ပြန်လည်ချဉ်းကပ်တာလို ပျော့ပြောင်းတဲ့နည်းတွေ သုံးလာနိုင်ကြောင်းလည်း တွက်ဆပါတယ်။
ရှမ်းအမျိုးသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးစိုင်းလိတ်က ၂၀၂၂မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဦးတည်တဲ့အနေအထားမမြင်သေးကြောင်းသုံးသပ် ထားပါတယ်။
“တခုလုံးကို ခြုံပြီး ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ငြိမ်းချမ်းပြီးတော့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို လုပ်ဆောင်နိုင်မယ့် အနေအထား၊ ဒီမိုကရေစီထွန်းကားပြီးတော့ ဖက်ဒရယ်ကို ဦးတည်တဲ့ အနေအထားတွေကတော့ အခုအချိန်ထိ အရိပ်အယောင် မတွေ့ရသေးဘူးလို့ သုံးသပ်လိုပါတယ်။”
လက်ရှိအခြေအနေမှာ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ NCA အပစ်ရပ်စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေ၊ နောက် NCA လက်မှတ် မထိုးသေးတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ ထောက်ခံမှုကို အပြည့်အဝ မရသေးသလို အချို့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေ၊ PDF အဖွဲ့တွေနဲ့ ဒေသအနှံ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေကြောင်းလည်းထောက်ပြပါတယ်။
ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ အထွေထွေ တင်းမာမှုတွေကြောင့်လည်း ငြိမ်းချမ်းတဲ့အခြေအနေကို ဦးမတည်နိုင်တာ ဖြစ်ကြောင်း အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“တဘက်မှာ စစ်ကောင်စီက ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်မယ်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအသီးအပွင့်တွေ ခံစားရဖို့ ဘယ်လိုပဲ ပြောပြော၊ လူထုရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုနဲ့ လူထုရဲ့အားကိုးယုံကြည်မှုက ဘယ်လိုမှ ရှိမနေသေးဘူးဆိုတာတော့ လက်တွေ့၊ မျက်တွေ့ပဲလေ။ နောက် နိုင်ငံတကာရဲ့ဖိအား၊ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ EU လိုအဖွဲ့ အစည်းမျိုးကတောင်မှပဲ လူ့အခွင့်အရေး ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်မှုတွေကို ရပ်တန်းက ရပ်ဖို့၊ အမျိုးမျိုးတောင်းဆိုပြီးမှ ဖိအားတွေလည်း ပေးနေတယ်။ ဒါပေမဲ့ တဘက်မှာ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ အလျှော့ပေးလိုတဲ့ ပုံစံမျိုးလည်း ရှိမနေဘူးလေ။ အဲဒါကြောင့် ဒီတင်းမာမှုတွေ၊ အထွေထွေသော ဖြစ်ပေါ်နေမှုတွေက ပွတ်တိုက်မှုတွေ ဒီထက် ပြင်းထန်ပြီးတော့ ထိန်းမနိုင် သိမ်းမရတဲ့ Fail State ခေါ် ကျရှုံးနိုင်ငံအဖြစ်ကို ဦးတည်သွားနိုင်တယ်လို့ပဲ မြင်ပါတယ်။”
လောလောဆယ်မှာစစ်ကောင်စီဟာ အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ PDF အဖွဲ့တွေနဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ် ပွားနေသလို NCA အပစ်ရပ်စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး KNU ၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦးCNF ၊အပစ်မရပ်သေးတဲ့ ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ KIOနဲ့ MNDAA ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွား နေပါတယ်။
=============
[[Unicode]]
၂၀၂၂ ခုနှဈ မွနျမာ့နိုငျငံရေး အားပွိုငျမှုအလားအလာနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး အခွအေနေ
လာမယ့ျ ၂၀၂၂ခုနှဈမှာမွနျမာပွညျရဲ့ နိုငျငံရေးအခွအေနဟော နိုငျငံရေးပွိုငျဆိုငျမှုတှေ ပိုမို ပွငျးထနျမယ့ျအလားအလာတှေ တှေ့မွငျနရေပွီး ငွိမျးခမြျးရေးကို မြှောျမှနျးလို့ မရနိုငျသေးကွောငျး တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ နဲ့ နိုငျငံရေးပါတီက ခေါငျးဆောငျတှကေ သုံးသပျထားပါတယျ။ ရနျကုနျကလာတဲ့ ဒီသတငျးကို ကိုရနျနိုငျက တငျပွထားပါတယျ။
ကုနျဆုံးတော့မယျ ၂၀၂၁ခုနှဈမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးယူခဲ့တဲ့နောကျ ဖွဈပေါျခဲ့တဲ့ ဆန့ျကငြျကန့ျ ကှကျမှုတှေ၊ ပဈခတျနှိမျနငျးတာတှေ၊ ဖမျးဆီးတာတှေ၊ သတျဖွတျတာတှေ၊ မီးရှို့တာတှေ၊ ဒသေအနှံ့တိုကျပှဲတှေ ဖွဈခဲ့ပွီး မွနျမာပွညျသူတှဟော ကွမျးတမျးခကျခဲတဲ့နှဈ တဈနှဈကို ဖွတျသနျးခဲ့ကွရတာပါ။
လာမယ့ျနှဈသဈမှာလညျး မွနျမာ့နိုငျငံရေးအခွအေနဟော လှနျဆှဲမှုပွငျးထနျမယ့ျနှဈအဖွဈ ရှုမွငျကွောငျး NCA အပဈရပျစာခြုပျလကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ ၁၀ ဖှဲ့ရဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျ ဦးဆောငျအဖှဲ့က ဗိုလျမှူးကွီးခှနျဥက်ကာကလညျး အခုလိုပွောပါတယျ။
“အားလုံးတှကျထားတာကတော့မွနျမာပွညျရဲ့ ၂၀၂၂ ကတော့ လှနျဆှဲပှဲ၊ သူလညျး မနိုငျ၊ ကိုယျလညျး မနိုငျ ပွငျးထနျတဲ့ လှနျဆှဲပှဲဖွဈမယျလို့ ခန့ျမှနျးကွတာကိုး။ Stalemate ပေါ့ဗြာ။ရငျဆိုငျမှုက ပိုပွငျးထနျနိုငျတယျ။ တဘကျကလညျး လကျရှိ အပေါျစီးရနတေဲ့ စဈကောငျစီက အခွအေနအေရပျရပျပေါ့။ သံတမနျရေး၊ နိုငျငံတကာအရေး၊ ပွညျတှငျးရေး အကုနျလုံးကို ခွုံပွီးတော့ အလှည့ျအပွောငျးတဈခုအနနေဲ့ အခွားနညျးနာကို ပွောငျးခငြျလညျး ပွောငျးနိုငျတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွောငျးတဲ့ဟာက အလြှော့ပေးတာတော့ မဟုတျဘူး။ ဒါကွောင့ျ ပိုပွီးတော့ နညျးပရိယာယျကွှယျပွီးတော့ အကှေ့အပတျ အလိမျ အလှည့ျပိုမြားတဲ့နှဈ ဖွဈနိုငျတယျ၊ လာမယ့ျနှဈက။ ”
အခွားနညျးနာကို အသုံးပွုရာမှာ စဈကောငျစီဘကျက ၂၀၂၁ခုနှဈမှာ ပွငျးထနျတဲ့ နညျးတှကေို အသုံးပွုထားတာကွောင့ျ ၂၀၂၂ ခုနှဈမှာတော့ အကဉြျးသားတှေ လှှတျပေးတာလို၊ နိုငျငံရေး၊ ငွိမျးခမြျးရေး တှေ့ဆုံ ဆှေးနှေးတာလို၊ သံတမနျရေးအရ ပွနျလညျခဉြျးကပျတာလို ပြော့ပွောငျးတဲ့နညျးတှေ သုံးလာနိုငျကွောငျးလညျး တှကျဆပါတယျ။
ရှမျးအမြိုးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဦးစိုငျးလိတျက ၂၀၂၂မှာ ငွိမျးခမြျးရေးကို ဦးတညျတဲ့အနအေထားမမွငျသေးကွောငျးသုံးသပျ ထားပါတယျ။
“တခုလုံးကို ခွုံပွီး ပွောမယျဆိုရငျတော့ ငွိမျးခမြျးပွီးတော့ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျမှုကို လုပျဆောငျနိုငျမယ့ျ အနအေထား၊ ဒီမိုကရစေီထှနျးကားပွီးတော့ ဖကျဒရယျကို ဦးတညျတဲ့ အနအေထားတှကေတော့ အခုအခြိနျထိ အရိပျအယောငျ မတှေ့ရသေးဘူးလို့ သုံးသပျလိုပါတယျ။”
လကျရှိအခွအေနမှော စဈကောငျစီအနနေဲ့ NCA အပဈရပျစာခြုပျကို လကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှေ၊ နောကျ NCA လကျမှတျ မထိုးသေးတဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့ ထောကျခံမှုကို အပွည့ျအဝ မရသေးသလို အခြို့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှေ၊ PDF အဖှဲ့တှနေဲ့ ဒသေအနှံ့ တိုကျပှဲဖွဈပှားနကွေောငျးလညျးထောကျပွပါတယျ။
ပွညျတှငျး၊ ပွညျပ အထှထှေေ တငျးမာမှုတှကွေောင့ျလညျး ငွိမျးခမြျးတဲ့အခွအေနကေို ဦးမတညျနိုငျတာ ဖွဈကွောငျး အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“တဘကျမှာ စဈကောငျစီက ငွိမျးခမြျးရေးလုပျမယျ၊ ငွိမျးခမြျးရေးအသီးအပှင့ျတှေ ခံစားရဖို့ ဘယျလိုပဲ ပွောပွော၊ လူထုရဲ့ ပူးပေါငျးပါဝငျမှုနဲ့ လူထုရဲ့အားကိုးယုံကွညျမှုက ဘယျလိုမှ ရှိမနသေေးဘူးဆိုတာတော့ လကျတှေ့၊ မကြျတှေ့ပဲလေ။ နောကျ နိုငျငံတကာရဲ့ဖိအား၊ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ EU လိုအဖှဲ့ အစညျးမြိုးကတောငျမှပဲ လူ့အခှင့ျအရေး ကြူးလှနျဖောကျဖကြျမှုတှကေို ရပျတနျးက ရပျဖို့၊ အမြိုးမြိုးတောငျးဆိုပွီးမှ ဖိအားတှလေညျး ပေးနတေယျ။ ဒါပမေဲ့ တဘကျမှာ စဈကောငျစီအနနေဲ့ အလြှော့ပေးလိုတဲ့ ပုံစံမြိုးလညျး ရှိမနဘေူးလေ။ အဲဒါကွောင့ျ ဒီတငျးမာမှုတှေ၊ အထှထှေသေော ဖွဈပေါျနမှေုတှကေ ပှတျတိုကျမှုတှေ ဒီထကျ ပွငျးထနျပွီးတော့ ထိနျးမနိုငျ သိမျးမရတဲ့ Fail State ခေါျ ကရြှုံးနိုငျငံအဖွဈကို ဦးတညျသှားနိုငျတယျလို့ပဲ မွငျပါတယျ။”
လောလောဆယျမှာစဈကောငျစီဟာ အာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျတဲ့ PDF အဖှဲ့တှနေဲ့ တိုကျပှဲဖွဈ ပှားနသေလို NCA အပဈရပျစာခြုပျလကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ ကရငျအမြိုးသားအစညျးအရုံး KNU ၊ ခငြျးအမြိုးသားတပျဦးCNF ၊အပဈမရပျသေးတဲ့ ကခငြျလှတျလပျရေးအဖှဲ့ KIOနဲ့ MNDAA ကိုးကန့ျတပျဖှဲ့တှနေဲ့ တိုကျပှဲဖွဈပှား နပေါတယျ။
#MilitaryCoup #NCA #KNU #CNF #2022 #VOA #စဈအာဏာသိမျးမှု #၂၀၂၂ #နိုငျငံရေးသုံးသပျခကြျ #ဗှီအိုအေ
================
