(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူ့အခွင့်ရေးနေ့မှာ လူ့အခွင့်အရေးတောင်းဆိုတဲ့ လှုပ်ရှားသူတွေကိုယ်တိုင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံနေရပြီး လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံနေရတဲ့ အနေအထား ဖြစ်နေတယ်လို့ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေက ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ နိုင်ငံသားတွေကို ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အခြေခံစံနှုန်းတွေနဲ့အညီ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆို လှုပ်ရှားခွင့်တွေ ပေးဖို့နဲ့ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံတွေကို အမြန်ဆုံး ပြန်လွှတ်ပေးပါလို့ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မဆုမွန် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
နိုင်ငံတွင်းမှာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ဖော်ဆောင်မယ်ဆိုတဲ့ အရပ်သားအစိုးရလက်ထက် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်၊ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့ လူသားအခွင့်အရေး တန်းတူညီမျှမှုနဲ့ တရားမျှတမှုအတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒထုတ်ဖော် တောင်းဆိုလှုပ်ရှားသူတွေကို ဖမ်းဆီးတရားစွဲ ထောင်ချနေတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ချက်ချင်းရပ်တန့်ပေးဖို့နဲ့ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို တရားစွဲဆိုထားတဲ့ စွဲချက်တွေကို ရုပ်သိမ်းပေးဖို့ တိုင်းရင်းသားတွေ အပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားနေတဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၅၀ နီးပါးက စုပေါင်းပြီး သဘောထားကြေညာချက် ထုတ်ပြန် တောင်းဆိုလိုက်တာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူ့အခွင့်အရေး တောင်းဆိုလှုပ်ရှားသူတွေ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံနေရတဲ့ အနေအထားအထိ ဖြစ်လာနေတဲ့အတွက် အခုလို အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်က တိုက်တွန်းတောင်းဆိုရတာလို့ ဒို့မြေကွန်ရက် (Land on Our Hands) ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ကိုစည်သူက ပြောပါတယ်။
"လက်ရှိမှာကို ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့မှာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့ လှုပ်ရှားတဲ့သူတွေကို ဖမ်းပြီးတော့ တရားတဘောင်တွေ စွဲဆိုထားတယ်ပေါ့နော်။ ပြီးရင် ကျနော်တို့ ရခိုင်ဖြစ်စဉ်မှာ ဆန္ဒပြနေတဲ့ ကျောင်းသားတွေ ထောင်ထဲ တော်တော်များများ ရောက်ကုန်တာလည်း ရှိတယ်ပေါ့နော်။ လက်ရှိမှာလည်း လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို တောက်လျှောက် ဖိနှိပ်နေတာလည်းရှိတော့ အဲ့သလို လူ့အခွင့်အရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ လှုပ်ရှားတိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ သူတွေကို ပြန်ပြီး လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီအမှုတွေကို ပြန်ရုပ်သိမ်းပေးဖို့ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုတဲ့အနေနဲ့ ကျနော်တို့ ဒီကြေညာချက်ကို ထုတ်တာခင်ဗျ။ အဓိကကတော့ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေကို အဓိက Target ထား ရည်ရွယ်ပါတယ်။"
ပြည်ထောင်စုအစိုးရ၊ ပြည်နယ်အစိုးရတွေ အနေနဲ့ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ အခြေခံ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးနဲ့အညီ တန်းတူညီမျှ တရားမျှတတဲ့ ဖက်ဒရက်ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို တပြေးညီ အကောင်အထည်ဖော်ပါလို့ တိုင်းရင်းသားတွေပါ ပါဝင်တဲ့ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်က တောင်းဆိုတဲ့အကြောင်း ရခိုင် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများကွန်ရက် Arakan CSOs Network (ACN) က ကိုသန်းလှက ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ ဥပဒေတွေဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာတမျိုး ရန်ကုန်တိုင်းမှာတမျိုး ချင်းပြည်နယ်မှာတမျိုး ကချင်ပြည်နယ်မှာတမျိုး ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုး ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ နောက်တခု ကျနော်တို့ ဘာကိုတွေ့ရလဲဆိုတော့ လက်ရှိဥပဒေတွေကလည်း အာဏာပိုင်တွေဘက်က လက်တလုံးခြား အသုံးပြုနေတာကိုလည်း တွေ့ရတယ်။ နောက် မလိုလားအပ်တဲ့ ဥပဒေတွေကိုလည်း အများကြီး ပြဋ္ဌာန်းထားတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါတွေကို ဖျက်သိမ်းဖို့ လိုမယ်ပေါ့လေ။ ဥပမာ ငြိမ်းစုစီလိုမျိုးပေါ့၊ ဒီလိုဥပဒေတွေကို နောက်ထပ် သက်တမ်းတိုးတက်လာမယ့် အစိုးရအနေနဲ့ ပြင်ဆင်ဖို့ ဖျက်သိမ်းဖို့ လိုမယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ အဓိကအားဖြင့် ပြောဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ကလည်း တောင်းဆို ပြောဆိုနေကြတဲ့ သူတွေရဲ့ အသံတွေကို ပြည်သူတွေရဲ့အသံကို နားထောင်ဖို့ နားလည်ဖို့ တရားမျှတမှုတွေ ပိုပြီးတော့ဖြစ်လာဖို့ လိုတယ်၊ ဖြစ်လာအောင်လည်း ကျနော်တို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။"
မကြာခင် ကျင်းပတော့မယ့် လွှတ်တော်တွေကနေလည်း ဒီမိုကရေစီ အခြေခံစံနှုန်းတွေကို တားဆီးကန့်သတ် ဖိနှိပ် ဖောက်ဖျက်ထားတဲ့ ဥပဒေတွေကို ပြန်လည်ပြုပြင် ပြင်ဆင်ဖျက်သိမ်းပေးဖို့ကိုလည်း တောင်းဆိုတဲ့အကြောင်း ဒို့မြေကွန်ရက်က ကိုစည်သူက ပြောပါတယ်။
"ဒီမိုကရေစီလို့ ပြောနေပြီး ဒီမိုကရေစီနဲ့ မညီညွတ်စွာဘဲ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုးနဲ့ ဖိနှိပ်နေတာတွေကို အဓိကရပ်တန့်ဖို့နဲ့ ပြီးရင် မတရားတဲ့ ပုဒ်မတွေပေါ့နော်၊ အဲ့သလို မတရားတဲ့ ပုဒ်မတွေနဲ့ စွဲဆိုတဲ့ ဥပဒေတွေ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဥပဒေပြင်ဆင်ရေး ဖျက်သိမ်းရေးတွေ လုပ်ဖို့ဆိုတာကိုလည်း ပိုပြီးတော့ ဇောင်းတည်ပါတယ်။ ပြီးရင် တရားစွဲဆိုခံထားရတဲ့ ရဲဘော်တွေရယ် ထောင်တွင်း အကျဉ်းချခံထားရတဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ပေါ့။ လွှတ်တော်တွင်း ပြင်ဆင်ပေးဖို့ကလည်း ဖိနှိပ်နေတာတွေက တော်တော်ကို ထင်သာမြင်သာ ဖြစ်လာနေတဲ့အတွက် ပြင်ပေးဖို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ ထုတ်ပြန်ရတာဖြစ်ပါတယ်။"
နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေနဲ့ လက်ရှိဖမ်းဆီးထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေက လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေ၊ ကျောင်းသားတွေအပြင် နိုင်ငံတဝန်းမှာ ဖမ်းဆီးထောင်ချ အရေးယူထားတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို အမြန်ဆုံးလွှတ်ပေးဖို့နဲ့ တရားစွဲဆိုချက်တွေကို ပြန်ရုပ်သိမ်းပေးဖို့ အပါအဝင် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးတွေကို လေးစားလိုက်နာဖို့ လိုအပ်ပါကြောင်း အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့က စုပေါင်း တောင်းဆိုလိုက်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
---------------------------
(Unicode)
မွနျမာ့လူ့အခှင့ျအရေး အခွအေနေ မွှင့ျတငျဖို့ အရပျဘကျအဖှဲ့တှေ တောငျးဆို
မွနျမာနိုငျငံမှာ လူ့အခှင့ျရေးနေ့မှာ လူ့အခှင့ျအရေးတောငျးဆိုတဲ့ လှုပျရှားသူတှကေိုယျတိုငျ ဖမျးဆီးထိနျးသိမျးခံနရေပွီး လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျခံနရေတဲ့ အနအေထား ဖွဈနတေယျလို့ အရပျဘကျ အဖှဲ့အစညျးတှကေ ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။ နိုငျငံသားတှကေို ဒီမိုကရစေီနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး အခွခေံစံနှုနျးတှနေဲ့အညီ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျပွောဆို လှုပျရှားခှင့ျတှေ ပေးဖို့နဲ့ ဖမျးဆီးခြုပျနှောငျခံတှကေို အမွနျဆုံး ပွနျလှှတျပေးပါလို့ အရပျဘကျ အဖှဲ့အစညျးတှကေ တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မဆုမှနျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
နိုငျငံတှငျးမှာ ဒီမိုကရစေီနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ဖောျဆောငျမယျဆိုတဲ့ အရပျသားအစိုးရလကျထကျ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျပွောဆိုခှင့ျ၊ လူ့ဂုဏျသိက်ခာနဲ့ လူသားအခှင့ျအရေး တနျးတူညီမြှမှုနဲ့ တရားမြှတမှုအတှကျ ငွိမျးခမြျးစှာ ဆန်ဒထုတျဖောျ တောငျးဆိုလှုပျရှားသူတှကေို ဖမျးဆီးတရားစှဲ ထောငျခနြတေဲ့ လုပျရပျတှကေို ခကြျခငြျးရပျတန့ျပေးဖို့နဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှကေို တရားစှဲဆိုထားတဲ့ စှဲခကြျတှကေို ရုပျသိမျးပေးဖို့ တိုငျးရငျးသားတှေ အပါအဝငျ လူ့အခှင့ျအရေး၊ ဒီမိုကရစေီရေး လှုပျရှားနတေဲ့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးပေါငျး ၅၀ နီးပါးက စုပေါငျးပွီး သဘောထားကွညောခကြျ ထုတျပွနျ တောငျးဆိုလိုကျတာပါ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ လူ့အခှင့ျအရေး တောငျးဆိုလှုပျရှားသူတှေ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျခံနရေတဲ့ အနအေထားအထိ ဖွဈလာနတေဲ့အတှကျ အခုလို အရပျဘကျ အဖှဲ့အစညျးတှဘေကျက တိုကျတှနျးတောငျးဆိုရတာလို့ ဒို့မွကှေနျရကျ (Land on Our Hands) ရဲ့ အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ကိုစညျသူက ပွောပါတယျ။
"လကျရှိမှာကို ဒီဇငျဘာလ ၁၀ ရကျနေ့မှာ လူ့အခှင့ျအရေးနေ့ လှုပျရှားတဲ့သူတှကေို ဖမျးပွီးတော့ တရားတဘောငျတှေ စှဲဆိုထားတယျပေါ့နောျ။ ပွီးရငျ ကနြောျတို့ ရခိုငျဖွဈစဉျမှာ ဆန်ဒပွနတေဲ့ ကြောငျးသားတှေ ထောငျထဲ တောျတောျမြားမြား ရောကျကုနျတာလညျး ရှိတယျပေါ့နောျ။ လကျရှိမှာလညျး လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှကေို တောကျလြှောကျ ဖိနှိပျနတောလညျးရှိတော့ အဲ့သလို လူ့အခှင့ျအရေးအတှကျ တိုကျပှဲဝငျနတေဲ့ လှုပျရှားတိုကျပှဲဝငျနတေဲ့ သူတှကေို ပွနျပွီး လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျနတော ဖွဈတဲ့အတှကျ ဒီအမှုတှကေို ပွနျရုပျသိမျးပေးဖို့ ပွနျလှှတျပေးဖို့ တောငျးဆိုတဲ့အနနေဲ့ ကနြောျတို့ ဒီကွညောခကြျကို ထုတျတာခငျဗြ။ အဓိကကတော့ သကျဆိုငျရာ တာဝနျရှိသူတှကေို အဓိက Target ထား ရညျရှယျပါတယျ။"
ပွညျထောငျစုအစိုးရ၊ ပွညျနယျအစိုးရတှေ အနနေဲ့ နိုငျငံသားတှရေဲ့ အခွခေံ နိုငျငံသားအခှင့ျအရေးနဲ့အညီ တနျးတူညီမြှ တရားမြှတတဲ့ ဖကျဒရကျဒီမိုကရစေီစနဈကို တပွေးညီ အကောငျအထညျဖောျပါလို့ တိုငျးရငျးသားတှပေါ ပါဝငျတဲ့ အရပျဘကျ အဖှဲ့အစညျးတှဘေကျက တောငျးဆိုတဲ့အကွောငျး ရခိုငျ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးမြားကှနျရကျ Arakan CSOs Network (ACN) က ကိုသနျးလှက ပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လကျရှိပွဋ်ဌာနျးထားတဲ့ ဥပဒတှေဟော ရခိုငျပွညျနယျမှာတမြိုး ရနျကုနျတိုငျးမှာတမြိုး ခငြျးပွညျနယျမှာတမြိုး ကခငြျပွညျနယျမှာတမြိုး ပုံသဏ်ဌာနျအမြိုးမြိုး ဖွဈနတောကို တှေ့ရတယျ။ နောကျတခု ကနြောျတို့ ဘာကိုတှေ့ရလဲဆိုတော့ လကျရှိဥပဒတှေကေလညျး အာဏာပိုငျတှဘေကျက လကျတလုံးခွား အသုံးပွုနတောကိုလညျး တှေ့ရတယျ။ နောကျ မလိုလားအပျတဲ့ ဥပဒတှေကေိုလညျး အမြားကွီး ပွဋ်ဌာနျးထားတာကို တှေ့ရတယျ။ ဒါတှကေို ဖကြျသိမျးဖို့ လိုမယျပေါ့လေ။ ဥပမာ ငွိမျးစုစီလိုမြိုးပေါ့၊ ဒီလိုဥပဒတှေကေို နောကျထပျ သကျတမျးတိုးတကျလာမယ့ျ အစိုးရအနနေဲ့ ပွငျဆငျဖို့ ဖကြျသိမျးဖို့ လိုမယျဆိုတာကို ကနြောျတို့ အဓိကအားဖွင့ျ ပွောဆိုတာဖွဈပါတယျ။ အစိုးရအနနေဲ့ကလညျး တောငျးဆို ပွောဆိုနကွေတဲ့ သူတှရေဲ့ အသံတှကေို ပွညျသူတှရေဲ့အသံကို နားထောငျဖို့ နားလညျဖို့ တရားမြှတမှုတှေ ပိုပွီးတော့ဖွဈလာဖို့ လိုတယျ၊ ဖွဈလာအောငျလညျး ကနြောျတို့ တိုကျတှနျးပါတယျ။"
မကွာခငျ ကငြျးပတော့မယ့ျ လှှတျတောျတှကေနလေညျး ဒီမိုကရစေီ အခွခေံစံနှုနျးတှကေို တားဆီးကန့ျသတျ ဖိနှိပျ ဖောကျဖကြျထားတဲ့ ဥပဒတှေကေို ပွနျလညျပွုပွငျ ပွငျဆငျဖကြျသိမျးပေးဖို့ကိုလညျး တောငျးဆိုတဲ့အကွောငျး ဒို့မွကှေနျရကျက ကိုစညျသူက ပွောပါတယျ။
"ဒီမိုကရစေီလို့ ပွောနပွေီး ဒီမိုကရစေီနဲ့ မညီညှတျစှာဘဲ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှကေို ပုံသဏ်ဌာနျအမြိုးမြိုးနဲ့ ဖိနှိပျနတောတှကေို အဓိကရပျတန့ျဖို့နဲ့ ပွီးရငျ မတရားတဲ့ ပုဒျမတှပေေါ့နောျ၊ အဲ့သလို မတရားတဲ့ ပုဒျမတှနေဲ့ စှဲဆိုတဲ့ ဥပဒတှေေ ဖွဈနတေဲ့အတှကျ ဥပဒပွေငျဆငျရေး ဖကြျသိမျးရေးတှေ လုပျဖို့ဆိုတာကိုလညျး ပိုပွီးတော့ ဇောငျးတညျပါတယျ။ ပွီးရငျ တရားစှဲဆိုခံထားရတဲ့ ရဲဘောျတှရေယျ ထောငျတှငျး အကဉြျးခခြံထားရတဲ့ တကျကွှလှုပျရှားသူတှေ ပွနျလှှတျပေးဖို့ပေါ့။ လှှတျတောျတှငျး ပွငျဆငျပေးဖို့ကလညျး ဖိနှိပျနတောတှကေ တောျတောျကို ထငျသာမွငျသာ ဖွဈလာနတေဲ့အတှကျ ပွငျပေးဖို့ ကနြောျတို့အနနေဲ့ ထုတျပွနျရတာဖွဈပါတယျ။"
နိုငျငံတောျအစိုးရအနနေဲ့ လကျရှိဖမျးဆီးထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျ စဈတှကေ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှေ၊ ကြောငျးသားတှအေပွငျ နိုငျငံတဝနျးမှာ ဖမျးဆီးထောငျခြ အရေးယူထားတဲ့ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှကေို အမွနျဆုံးလှှတျပေးဖို့နဲ့ တရားစှဲဆိုခကြျတှကေို ပွနျရုပျသိမျးပေးဖို့ အပါအဝငျ အခွခေံလူ့အခှင့ျအရေးတှကေို လေးစားလိုကျနာဖို့ လိုအပျပါကွောငျး အရပျဘကျ အဖှဲ့အစညျးတှကေ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဇနျနဝါရီလ ၁၀ ရကျနေ့က စုပေါငျး တောငျးဆိုလိုကျကွတာ ဖွဈပါတယျ။
