(Zawgyi/Unicode)
တပ်တွင်းထားရှိတဲ့ မဲရုံတွေကို တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့ပြင်ပ အဆင်ပြတဲ့ နေရာမှာ ထားဖို့ ဆိုတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကပြင်ဆင် ဖို့ တင်သွင်းတဲ့ ပြင်ဆင်ချက်ကို ဒီ ကနေ့ ပြည်သူ့ လွှတ်တော်မှာ မဲခွဲဆုံးဖြတ် အတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။
တပ်ဘက် ကတော့ ပြင်ဆင်ချက်ကို အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီပြင် ရွေ့ ပြောင်းနေထိုင် သူတွေ ရဲ့မဲပေးခွင့်ကို လည်း မဲပေးခွင့်ကို လည်း ရက်ပေါင်း ၁၈၀ အစား ရက်ပေါင်း ၉၀ နဲ့ အစားထိုး ပြင်ဆင်ဖို့ ကိုလည်းပြည်သူ့လွှတ်တော်မှာ အတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။ ဒီသတင်းကိုဗွီအိုအေသတင်းထောက် မေခပေးပို့ထားပါတယ်။
ပြည်သူ၊ အမျိုးသားနဲ့ တိုင်းဒေသကြီး ဆိုင်ရာ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ နည်းဥပဒေနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြင်ဆင် ဖို့ တင်သွင်းတာကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်မှာ ဆွေးနွေး အတည် ပြုလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ တပ်ဘက် ကတော့ ပြင်ဆင်ချက်ကို အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။
တပ်မတော်သားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဗိုလ်မှူးချုပ်တင့်ဆန်းနိုင်က တပ်ဘက်က မဲပေးတာမှာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိအောင် တပ်ရင်း တပ်ဖွဲ့ပြင်ပ အဆင်ပြေတဲ့ နေရာမှာ ထားဖို့ ဆိုတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြင်ဆင် ဖို့ တင်ပြတာက တပ်ရဲ့ ဂုဏ်သိကာ ကိုထိပါးစေတယ်လို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဝေဖန် လိုက်ပါတယ်။
“ တပ်မတော်သားတွေနဲ့ အိမ်ထောင်စုတွေအတွက် မဲပေးရာမှာ အလှမ်းဝေးစေမှာဖြစ်ပြီးလုံခြုံရေး အတွက် စိုးရိမ်ရခြင်း သွားလာရေးအတွက် အချိန်သွားလာရ ခက်ခဲတွေ ရှိခြင်း၊ သတ်မှတ်ချိန်အတွင်း မဲပေးရန်အခက်အခဲတွေရှိခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ခင်ဗျာ လုံခြုံရေးအဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့အတွက် လုံခြုံရေးအမြင်နဲ့ တင်ပြချက်ကို ကျော်လွန်လစ်လျူရှုပြီးတော့မှ တပ်ပြင်ပြမှာ မဲရုံဆောက်ဖို့ ပြဌာန်းခဲ့တဲ့ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အနေနဲ့ လုံခြုံရေးကို တာဝန်ယူပေးမှာလား၊ သတ်မှတ်မဲပေးချိန်ဖြစ်တဲ့ မနက် ၆ နာရီကနေ ညနေ ၄ နာရီအတွင်း မဲပေးနိုင်ဖို့ သယ်ယူပို့ဆာင်ရေးအတွက် မော်တော်ယာဉ်များ စီစဉ်ပေးမှာလားဆိုတာလည်း သိလိုပါတယ်။ ”
တပ်ဘက်က တင်ပြချက်ကို ကော်မရှင်ဘက်က ပယ်ချခဲ့သလို ပြည်သူ့လွှတ်တော ် ဥပဒေကြမ်းကော်မတီ ကပါ လက်မခံဘူးလို့ ကော်မတီ အတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်စိုးလင်း ပြောပါတယ်။
“ လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပြင်ဆင်တာဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ အခုပြင်ဆင်တဲ့ဥပဒေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင်မူရင်း ဥပဒေကို ကျော်တာ မရှိဘူး လျော်ညီနေတာ ကျနေ်ာတို့ တွေ့ရပါတယ်။ ဆန္ဒမဲပေးတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ မဲရုံတွေမှာ တပ်မတော်သားတွေ တပ်ပြင်ထွက်ဖို့အတွက် အခက်အခဲရှိတယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ ပြည်သူတွေဟာ တကယ်ဝေးတဲ့ ၇ မိုင်၊ ၈ မိုင် နဲ့ ဒီလိုသွားနေတာ ကြာပါပြီ။ ဒါကတော့ မဲပေးတဲ့နေရာမှာ အခက်အခဲရှိမှာပဲ ။ လုံခြုံရေး ပိုင်းကတော့ ဘယ်သူယူမလဲဆိုတာက ကျနော်တို့နားလည်တာက တပ်မတော်သား ၊ မိသားစုအပါအဝင် ကျနော်တို့ နိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ လုံခြုံရေးကို အဓိက တရားဝင်ကိုင်ဆောင်တဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း တွေမှာပဲ တာဝန်ရှိတယ်လို့ ကျနေ်ာတို့ အဲလိုမြင်ပါတယ်။ ”
ဒီကနေ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အစည်းဝေးမှာ ရွေ့ ပြောင်းနေထိုင် သူတွေ ရဲ့မဲပေးခွင့်ကို လည်း မဲပေးခွင့်ကို လည်းရက်ပေါင်း ၁၈၀ အစား ရက်ပေါင်း ၉၀ နဲ့ အစားထိုး ပြင်ဆင်ဖို့ ကိုလည်း အတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သတ်လို့ တိုင်းရင်းသားတွေ ဘက်က သဘောမတူဘဲ ကန့်ကွက်တာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။
မူဆယ်မဲဆန္ဒနယ်က စိုင်းဘုန်း မြတ် ကတော့ ရွေ့ ပြောင်းနေထိုင် သူတွေ ရဲ့မဲပေးခွင့်ကို အခုလို ရက်ပေါင်း ၁၈၀ အစား ရက်ပေါင်း ၉၀ နဲ့ အစားထိုး ပြင်ဆင်တာက တိုင်းရင်းသားဒေသ က တိုင်းရင်းသားပါတီတွေတွက် ခက်ခဲဖြစ်စေ တဲ့ အပြင် မဲမသမာမှု တွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ခုလို ုထောက်ပြပါတယ်။
“ရွေ့ပြောင်းလုပ်သားဦးရေ လွန်စွာများပြားတဲ့အတွက် ရက်ပေါင်း ၁၈၀ အစား ရက်ပေါင်း ၉၀ လူက်တယ အဲဒီအကျိုးဆက်တွေကြောင့် ပြည်နယ် အခြေစိုက်တိုင်းရင်းသားပါတီများရဲ့ ကိုယ်စားပြုမှှုကို များစွာ ထိခိုက်စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ရွေးကောက်ပွဲစောင့် ကြည့်လေ့လာတဲ့ နိုင်ငံ ရေးလေ့လာ သုံးသပ်သူ ဦးမောင်မောင်စိုးက တော့ အခုလို ဝေဖ ဒီလို ပြင်ဆင်မှုမျိုး မလုပ်သင့်ဘူးလို့ ဝေဖန်ပါတယ်။
“အဲဒီကိစ္စက မဲရုံကို အပြင်ထွက်ပေးတာ ပြဿနာ မရှိပါဘူး။ ဒုတိယတခုအနေနဲ့ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြိး ရက်ပေါင်း ၁၈၀ အစား ရက်ပေါင်း ၉၀ လုပ်တာကတော့ မသင့်တော်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တိုင်းရင်းသားနယ်မြေတွေမှာ ပြောင်းရွှေ့အခြေချတဲ့ လူူတွေဟာ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ အတူတူ အခွင့်အရေးရတယ်ဆိုတာက ပြည်နယ်တွေရဲ့ ပြည်နယ်တွေက ဒေသခံတိုင်းရင်းသားတွေက လက်ခံနိုင်ဖွယ်မရှိတဲ့အပြင် ကျနော်တို့ ဖယ်ဒရယ်မှုတို့ ဖက်ဒရယ်အခွင့်အရေးတို့ တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးတို့ ပြောတဲ့အခါမှာလည်း တကယ်ပြဿနာရှိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။”
ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူတွေက ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စဉ်မှာ ပါဝင်သူအားလုံး သဘောမတူနိုင်တဲ့ ဥပဒေအပြောင်းအလဲတွေဖြစ်လာရင် နိုင်ငံရေးအရ မတည်ငြိမ်မှုတွေကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ သတိပေး နေကြးပါတယ်။
.....................
တပျပွငျပ မဲရုံထားရေးပွငျဆငျခကြျ လှှတျတောျအတညျပွု
(Unicode)
တပျတှငျးထားရှိတဲ့ မဲရုံတှကေို တပျရငျးတပျဖှဲ့ပွငျပ အဆငျပွတဲ့ နရောမှာ ထားဖို့ ဆိုတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျကပွငျဆငျ ဖို့ တငျသှငျးတဲ့ ပွငျဆငျခကြျကို ဒီ ကနေ့ ပွညျသူ့ လှှတျတောျမှာ မဲခှဲဆုံးဖွတျ အတညျပွုလိုကျပါတယျ။ တပျဘကျ ကတော့ ပွငျဆငျခကြျကို အပွငျးအထနျ ကန့ျကှကျခဲ့ပါတယျ။ ဒီပွငျ ရှေ့ ပွောငျးနထေိုငျ သူတှေ ရဲ့မဲပေးခှင့ျကို လညျး မဲပေးခှင့ျကို လညျး ရကျပေါငျး ၁၈၀ အစား ရကျပေါငျး ၉၀ နဲ့ အစားထိုး ပွငျဆငျဖို့ ကိုလညျးပွညျသူ့လှှတျတောျမှာ အတညျပွုလိုကျပါတယျ။ ဒီသတငျးကိုဗှီအိုအသေတငျးထောကျ မခေပေးပို့ထားပါတယျ။
ပွညျသူ၊ အမြိုးသားနဲ့ တိုငျးဒသေကွီး ဆိုငျရာ ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ နညျးဥပဒနေဲ့ပတျသတျပွီး ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ပွငျဆငျ ဖို့ တငျသှငျးတာကို ပွညျသူ့လှှတျတောျမှာ ဆှေးနှေး အတညျ ပွုလိုကျတာဖွဈပါတယျ။ တပျဘကျ ကတော့ ပွငျဆငျခကြျကို အပွငျးအထနျ ကန့ျကှကျခဲ့ပါတယျ။
တပျမတောျသားလှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျ ဗိုလျမှူးခြုပျတင့ျဆနျးနိုငျက တပျဘကျက မဲပေးတာမှာ ပှင့ျလငျးမွငျသာမှုရှိအောငျ တပျရငျး တပျဖှဲ့ပွငျပ အဆငျပွတေဲ့ နရောမှာ ထားဖို့ ဆိုတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ပွငျဆငျ ဖို့ တငျပွတာက တပျရဲ့ ဂုဏျသိကာ ကိုထိပါးစတေယျလို့ ပွငျးပွငျးထနျထနျဝဖေနျ လိုကျပါတယျ။
“ တပျမတောျသားတှနေဲ့ အိမျထောငျစုတှအေတှကျ မဲပေးရာမှာ အလှမျးဝေးစမှောဖွဈပွီးလုံခွုံရေး အတှကျ စိုးရိမျရခွငျး သှားလာရေးအတှကျ အခြိနျသှားလာရ ခကျခဲတှေ ရှိခွငျး၊ သတျမှတျခြိနျအတှငျး မဲပေးရနျအခကျအခဲတှရှေိခွငျးတို့ ဖွဈပေါျစမှော ဖွဈပါတယျ။ ဒုတိယဥက်ကဋ်ဌ ခငျဗြာ လုံခွုံရေးအဖှဲ့အစညျးဖွဈတဲ့အတှကျ လုံခွုံရေးအမွငျနဲ့ တငျပွခကြျကို ကြောျလှနျလဈလြူရှုပွီးတော့မှ တပျပွငျပွမှာ မဲရုံဆောကျဖို့ ပွဌာနျးခဲ့တဲ့ ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျအနနေဲ့ လုံခွုံရေးကို တာဝနျယူပေးမှာလား၊ သတျမှတျမဲပေးခြိနျဖွဈတဲ့ မနကျ ၆ နာရီကနေ ညနေ ၄ နာရီအတှငျး မဲပေးနိုငျဖို့ သယျယူပို့ဆာငျရေးအတှကျ မောျတောျယာဉျမြား စီစဉျပေးမှာလားဆိုတာလညျး သိလိုပါတယျ။ ”
တပျဘကျက တငျပွခကြျကို ကောျမရှငျဘကျက ပယျခခြဲ့သလို ပွညျသူ့လှှတျတော ျ ဥပဒကွေမျးကောျမတီ ကပါ လကျမခံဘူးလို့ ကောျမတီ အတှငျးရေးမှူး ဦးကြောျစိုးလငျး ပွောပါတယျ။
“ လှတျလပျပွီးတရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈဖို့ ရညျရှယျခကြျနဲ့ ပွငျဆငျတာဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ အခုပွငျဆငျတဲ့ဥပဒကေို ကွည့ျမယျဆိုရငျမူရငျး ဥပဒကေို ကြောျတာ မရှိဘူး လြောျညီနတော ကနြေျာတို့ တှေ့ရပါတယျ။ ဆန်ဒမဲပေးတာနဲ့ ပတျသကျလို့ မဲရုံတှမှော တပျမတောျသားတှေ တပျပွငျထှကျဖို့အတှကျ အခကျအခဲရှိတယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ ပွညျသူတှဟော တကယျဝေးတဲ့ ၇ မိုငျ၊ ၈ မိုငျ နဲ့ ဒီလိုသှားနတော ကွာပါပွီ။ ဒါကတော့ မဲပေးတဲ့နရောမှာ အခကျအခဲရှိမှာပဲ ။ လုံခွုံရေး ပိုငျးကတော့ ဘယျသူယူမလဲဆိုတာက ကနြောျတို့နားလညျတာက တပျမတောျသား ၊ မိသားစုအပါအဝငျ ကနြောျတို့ နိုငျငံသူ နိုငျငံသားတှရေဲ့ လုံခွုံရေးကို အဓိက တရားဝငျကိုငျဆောငျတဲ့ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျး တှမှောပဲ တာဝနျရှိတယျလို့ ကနြေျာတို့ အဲလိုမွငျပါတယျ။ ”
ဒီကနေ့ ပွညျသူ့လှှတျတောျအစညျးဝေးမှာ ရှေ့ ပွောငျးနထေိုငျ သူတှေ ရဲ့မဲပေးခှင့ျကို လညျး မဲပေးခှင့ျကို လညျးရကျပေါငျး ၁၈၀ အစား ရကျပေါငျး ၉၀ နဲ့ အစားထိုး ပွငျဆငျဖို့ ကိုလညျး အတညျပွုလိုကျပါတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသတျလို့ တိုငျးရငျးသားတှေ ဘကျက သဘောမတူဘဲ ကန့ျကှကျတာတှေ ရှိခဲ့ပါတယျ။
မူဆယျမဲဆန်ဒနယျက စိုငျးဘုနျး မွတျ ကတော့ ရှေ့ ပွောငျးနထေိုငျ သူတှေ ရဲ့မဲပေးခှင့ျကို အခုလို ရကျပေါငျး ၁၈၀ အစား ရကျပေါငျး ၉၀ နဲ့ အစားထိုး ပွငျဆငျတာက တိုငျးရငျးသားဒသေ က တိုငျးရငျးသားပါတီတှတှေကျ ခကျခဲဖွဈစေ တဲ့ အပွငျ မဲမသမာမှု တှေ ဖွဈလာနိုငျတယျလို့ ခုလို ုထောကျပွပါတယျ။
“ရှေ့ပွောငျးလုပျသားဦးရေ လှနျစှာမြားပွားတဲ့အတှကျ ရကျပေါငျး ၁၈၀ အစား ရကျပေါငျး ၉၀ လူကျတယ အဲဒီအကြိုးဆကျတှကွေောင့ျ ပွညျနယျ အခွစေိုကျတိုငျးရငျးသားပါတီမြားရဲ့ ကိုယျစားပွုမှှုကို မြားစှာ ထိခိုကျစမှော ဖွဈပါတယျ။”
ရှေးကောကျပှဲစောင့ျ ကွည့ျလေ့လာတဲ့ နိုငျငံ ရေးလေ့လာ သုံးသပျသူ ဦးမောငျမောငျစိုးက တော့ အခုလို ဝဖေ ဒီလို ပွငျဆငျမှုမြိုး မလုပျသင့ျဘူးလို့ ဝဖေနျပါတယျ။
“အဲဒီကိစ်စက မဲရုံကို အပွငျထှကျပေးတာ ပွူနာ မရှိပါဘူး။ ဒုတိယတခုအနနေဲ့ ပွောမယျဆိုရငျတော့ ဒီတိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ပတျသကျပွိး ရကျပေါငျး ၁၈၀ အစား ရကျပေါငျး ၉၀ လုပျတာကတော့ မသင့ျတောျဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ တိုငျးရငျးသားနယျမွတှေမှော ပွောငျးရှှေ့အခွခေတြဲ့ လူူတှဟော တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ အတူတူ အခှင့ျအရေးရတယျဆိုတာက ပွညျနယျတှရေဲ့ ပွညျနယျတှကေ ဒသေခံတိုငျးရငျးသားတှကေ လကျခံနိုငျဖှယျမရှိတဲ့အပွငျ ကနြောျတို့ ဖယျဒရယျမှုတို့ ဖကျဒရယျအခှင့ျအရေးတို့ တိုငျးရငျးသားအခှင့ျအရေးတို့ ပွောတဲ့အခါမှာလညျး တကယျပွူနာရှိမယျလို့ ထငျပါတယျ။”
ရှေးကောကျပှဲ စောင့ျကွည့ျလေ့လာသူတှကေ ရှေးကောကျပှဲဖွဈစဉျမှာ ပါဝငျသူအားလုံး သဘောမတူနိုငျတဲ့ ဥပဒအေပွောငျးအလဲတှဖွေဈလာရငျ နိုငျငံရေးအရ မတညျငွိမျမှုတှကေို ဖွဈစနေိုငျတယျလို့ သတိပေး နကွေးပါတယျ။
